Ano ang Makabulig sa Imo?

PARA mabatuan ang kasubo, maayo nga pamangkuton mo ang imo kaugalingon: ‘Ano ang himuon ko para mahaganhagan ang akon ginabatyag? Kinahanglan ko bala maghimo sing mga pagbag-o sa akon kabuhi? Kon amo, ano ang dapat ko bag-uhon?’ Ang masunod nga mga pamangkot makabulig sa imo nga mausisa ang imo kaugalingon kag masolusyunan ang imo problema.

Kinahanglan Ko Bala Bag-uhon ang Akon Pagtamod?

Tanan kita ginasubuan. Pero ini nga balatyagon mangin problema lang kon magsigesige. Kon indi ini mag-untat, mahimo may problema ang imo pagtamod sa kabuhi. Mahimo ang ginahalinan sini amo ang imo reaksion kon upod mo ang iban. Halimbawa, daw hungod nga ginakudalan sang pila ang ila kaugalingon amo nga nagaalang-alang ang iban sa pagpakig-abyan sa ila. Basi amo lang ini ang kinahanglan mo nga bag-uhon.

Binagbinaga ang natabo kay Sabine sang nagsaylo sia sa England. Nagsiling sia: “Kinahanglan pa ang malawig nga tion para magsalig ka sa imo bag-o nga mga abyan kag mangin komportable sa ila. Tilawi nga pamangkuton ang iban kon paano sila ginpadaku. May nagsiling sa akon, ‘Wala sing pinakamaayo nga kultura. Sunda kon ano ang maayo sa tagsa sa ila.’” Pareho sa ginpalig-on kay Sabine, pangitaa man ang maayo nga mga kinaiya sa kultura sang iban nga sa banta mo maayo sundon.

 Nagapalayo Bala Ako sa Iban?

Mahimo mo pamangkuton ang imo kaugalingon: ‘Daw nagapalayo bala ako sa iban? Ayuhan bala nila ako kon ayuhan ko man sila?’ Kon sa banta mo daw amo ini ang imo problema, tinguhai nga mangin mas mainabyanon. Ang 30 anyos nga si Roselise nga taga-Guadeloupe nagsaylo sa England. Nagsiling sia: “Ang mga tawo nga ginasubuan masami nga nagapalayo sa iban.” Gani nagsiling sia: “Palapiti ang mga tawo nga daw ginasubuan man kag istoryaha sila. Kon kaisa, ang pag-abyanay nagaumpisa sa isa lang ka pamangkot.”

Pero kinahanglan ang tion kag panikasog para makakita sing suod nga abyan. Ang una nga butang nga dapat mo himuon amo ang pagtuon sa pagpamati. Kon mamati ka sing maayo, mahibaluan mo ang mga butang nga nanamian niya kag maistoryahan ninyo ini. Tandai man nga madamo ang gusto makig-abyan sa mga tawo nga nakaintiende sa balatyagon sang iban.

Negatibo Bala Ako?

Kon manubo ang pagtan-aw mo sa imo kaugalingon, mahimo mabudlayan ka nga makakita sing mga abyan. Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Ka-negatibo gid bala sang panan-aw ko sa akon kaugalingon?’ Ang 15 anyos nga si Abigaïl nga taga-Ghana nagsiling: “Kon kaisa, nagapamensar ako sing negatibo nga mga butang nga nagapasubo lang sa akon. Pamatyag ko, wala sing may nagapalangga sa akon kag wala ako sing pulos.” Kon tinguhaan mo gid nga makig-abyan sa iban kag buligan sila, indi sila maghunahuna nga wala ka sing pulos. Mahimo nga makig-abyan man sila sa imo. Tilawi bala nga ikaw ang una magpalapit sa ila.

Ang positibo nga pagtamod makabulig man sa imo nga makig-abyan sa mga indi mo kaedad. Makabenepisyo ka man kon makig-abyan ka sa mas magulang ukon mas bata sa imo. Ang nakabulig gid sa pamatan-on nga si Abigaïl nga maatubang ang iya kasubo amo ang pagpakig-abyan sa mga may-edad sa iya. Sia nagsiling: “Nakabenepisyo gid ako sa ila mga eksperiensia.”

Ginapain Ko Bala ang Akon Kaugalingon?

Madamo sa mga nasubuan ang nagatan-aw sing TV, nagahampang sing video games, ukon inoras nga nagakompyuter para malingaw sila. Pero pagkatapos sini, nasubuan naman sila. Ang 21 anyos nga si Elsa nga taga-Paris nagsiling, “Ang TV kag video games daw pareho sa droga.  Ang naadik sa sini, nagapalayo sa iban kag indi na gusto makig-abyan.”

Bangod sa TV, ang mga tawo indi na makaistoryahanay, makabayluhanay sing ideya, kag makapakig-abyan. Amo man sini ang epekto sang video games. Daw pareho lang nga ginadala sini ang mga tawo sa lain nga kalibutan nga nagakadula kon mag-untat na sila sa paghampang. Ang pataka nga pag-internet mahimo nga makalilingaw man, pero posible nga mabuksan mo ang imoral nga mga website kag maistorya ang mga tawo nga nagapakunokuno. Ang Internet indi maayo nga paagi sa pagpangita sing matuod nga mga abyan.

Nagapangita sing Palamanhon Ukon Palangasaw-on

Ang iban nagapamana ukon nagapangasawa para madula ang ila kasubo. Matuod nga ang maayo kag mapinalanggaon nga bana ukon asawa makapahalipay gid sa imo. Pero, maghalong nga indi ka magpadasudaso sa paghimo sining importante nga desisyon.

Ang pagpangasawa ukon pagpamana mahimo nga indi amo ang solusyon sa imo kasubo. Ang mga mag-asawa nga may problema sa komunikasyon ginakabig nga “amo ang pinakamasubo nga mga tawo sa bilog nga kalibutan.” Mahimo wala lang kita nakahibalo nga madamo ang ara sa sina nga sitwasyon. Gani, kon gusto mo nga mamana ukon mangasawa sa ulihi, mas maayo nga solusyonan mo anay ang imo problema sa kasubo antes ka magsulod sa isa ka relasyon. Kon bag-uhon mo ang imo panimuot kag makig-abyan sa iban samtang single ka pa, mahimo ini mangin pundasyon sa malipayon nga pag-asawahay sa ulihi.

Mabatuan Mo ang Kasubo

Mahimo nga indi ka dayon makakita sing solusyon sa imo kasubo. Pero ang isa nga makabulig sa imo amo ang pagsunod sa Bulawanon nga Pagsulundan nga ginsugo ni Jesus: “Ang tanan nga butang nga luyag ninyo nga himuon sang mga tawo sa inyo, dapat man ninyo himuon sa ila.” (Mateo 7:12) Gani kon gusto mo nga may makig-abyan sa imo, makig-abyan ka sa ila. Kon gusto mo nga mag-istorya sila sa imo, istoryaha sila. Mahimo nga sa primero, indi gid dayon makig-istorya ang iban. Pero sa ulihi, may ara gid  na. Kon wala gid man, mangin malipayon ka gihapon kay nagtinguha ka.

Ang isa pa ka butang nga mahimo makabulig sa imo amo ang ginsiling ni Jesus: “May kapin nga kalipay sa paghatag sangsa pagbaton.” (Binuhatan 20:35) Halimbawa, kon buligan mo ang isa ka bata sa iya asaynment ukon ang isa ka tigulang sa pagpaninda kag pagpanglimpio sang iya balay ukon hardin, mangin mas malipayon ka kag mahimo makakita ka sing matuod nga abyan.

Pagpangita sing Pinakamaayo nga mga Abyan

May iban pa nga praktikal nga paagi para mabatuan ang kasubo. Indi magpakuribong sa imo balay. Maglakatlakat ka sa parke ukon mamasyar sa uma. Kon isa ka lang sa balay, wiliha ang imo kaugalingon sa pagpanahi, pagpanghimos, pagpangay-o, ukon pagbasa. Ang isa ka tawo nagsulat, “wala ako sing palaligban nga indi madula kon magbasa ako.” Madamo gid ang naumpawan sang ginbasa nila ang mga salmo sa Biblia.

Natalupangdan sang mga eksperto nga ang pagpakig-upod sa mga tawo nga pareho mo sing relihion makabulig sa imo nga mabatuan ang kasubo kag mapauswag ang imo ikaayong lawas. Sin-o ang mga tawo nga nagatinguha sa pagsunod sang Bulawanon nga Pagsulundan? Sa isa ka libro parte sa mga relihion, may isa ka tawo nga nagkomento: “Sa mga kongregasyon sang mga Saksi [ni Jehova], ginabaton nila ang tanan nga tawo kag may matuod gid sila nga pagsalig sa isa kag isa.”

Ginsilingan ni Jesus ang iya mga disipulo kon ano ang tanda sang matuod nga Cristiano: “Paagi sa sini ang tanan makahibalo nga kamo mga disipulo ko, kon nagahigugmaanay kamo.” (Juan 13:35) Ini nga gugma sa Dios kag sa isigkatawo amo gid ang magapakilala sa mga tawo nga ara sa matuod nga relihion.—Mateo 22:37-39.

Ang pagpakig-abyan sa Dios amo ang pinakamaayo nga paagi para mabatuan mo ang kasubo. Kon abyan mo sia, indi ka gid magbatyag nga nagaisahanon!—Roma 8:38, 39; Hebreo 13:5, 6.

[Kahon/Retrato sa pahina 8]

KON PAANO AKO NAUMPAWAN

Anny, balo: “Gintinguhaan ko nga kontrolon ang akon panghunahuna kag mangin positibo.”

Carmen, dalaga: “Natun-an ko nga indi magsige pamensar sa nagligad, kundi magpadayon sa akon kabuhi.”

Fernande, balo: “Kon tinguhaan mo nga buligan ang iban, malipatan mo ang imo mga problema.”

Jean-Pierre, soltero: “Pirme ako nagalakatlakat sa malayo nga mga lugar kag ginapautwas ko sa Dios ang akon ginabatyag sa pangamuyo.”

Bernard, balo: “Pirme ko ginatawgan ang akon mga abyan, indi para balikan ang amon masubo nga inagyan, kundi para mangamusta.”

David, soltero: “Bisan mahilig ako mag-isahanon, ginatinguhaan ko nga isugid sa iban ang akon ginabatyag.”

Lorena, dalaga: “Ako ang una nga nagapalapit kag nagapakig-abyan.”

Abigaïl, 15 anyos: “Nagapakig-upod ako sa mga abyan ko nga may-edad na kag nakabenepisyo gid ako sa ila mga eksperiensia.”

Cherry, dalaga: “Narealisar ko nga kon isugid mo sa iban nga nasubuan ka, tinguhaan nila nga mangin suod sa imo.”

[Kahon/Retrato sa pahina 9]

MGA PAAGI PARA MABATUAN ANG KASUBO

● Mangin positibo

● Limitahi ang pagtan-aw sing TV, ukon iban pa nga kalingawan nga nagapain sa imo sa iban

● Mangita sing abyan nga pareho sa imo sing prinsipio, bisan indi mo kaedad

● Labaw sa tanan, magpakig-abyan sa Dios

[Retrato sa pahina 7]

Makig-abyan sa mga tawo nga indi mo kaedad