Pamangkot sang mga Pamatan-on

Paano Madula ang Akon Kasubo?

“Kon may problema ang akon mga amiga, ginabuligan ko sila kag ginapasadya. Pero wala lang sila kabalo nga pagpauli ko sa balay, nagadiretso ako sa kuarto kag nagahibi.”—Kellie. *

“Kon nasubuan ako gusto ko mag-isahanon. Kon may mag-imbitar sa akon, nagapamalibad ako. Maayo gid ako magtago sang akon ginabatyag. Abi sang akon pamilya, wala lang ako sing problema.”—Rick.

AMO man bala sini ang imo ginabatyag? Kon amo, indi ka dayon maghunahuna nga may diperensia ka. Ang matuod, tanan kita ginasubuan kon kaisa. Bisan gani ang matutom nga mga tawo nga mabasa sa Biblia ginsubuan man.

Kon kaisa may rason kon ngaa ginasubuan ka, pero kon kaisa wala man. Ang 19 anyos nga si Anna nagsiling: “Indi man kinahanglan nga ara ka gid sa grabe nga sitwasyon para masubuan.” Nagdugang pa sia: “Mahimo nga masubuan ka bisan wala ka sing problema. Indi ka kaintiende kon ngaa amo sini ang imo ginabatyag.”

May rason man ini ukon wala, ano ang himuon mo kon ginasubuan ka?

Panugda #1: Isugid sa iban. Ang Biblia nagsiling: “Ang isa ka abyan nagahigugma sa tanan nga tion, kag ang isa ka utud natawo tungud sa kapiotan.”—Hulubaton 17:17.

Kellie: “Naumpawan gid ako sang may ginsugiran ako sang akon ginabatyag. Maayo lang kay may nakahibalo na sang akon sitwasyon. Mabuligan na nila ako! Daw pareho lang nga puede na nila itunton ang lubid kag butungon ako pagua sa buho.”

Panugda: Isulat sa ubos ang ngalan sang isa ka ‘matuod nga abyan’ nga masugiran mo kon nasubuan ka.

․․․․․

 Panugda #2: Isulat. Kon apektado ka gid bangod sa grabe nga kasubo, isulat ini. Sa iya inspirado nga mga salmo, ginpabutyag man ni David ang iya grabe nga kasubo. (Salmo 6:6) Kon isulat mo ang imo ginabatyag, mabuligan ka man nga ‘matipigan ang imo kaalam kag ihibalo sa pagdesisyon sing husto.’—Hulubaton 3:21, APD.

Heather: “Ang pagsulat sang akon ginabatyag nakabulig sa akon nga organisahon ang mga butang nga nagagumon sa akon hunahuna. Kon maintiendihan mo kon ngaa amo sini ang imo ginabatyag, mahaganhagan ang imo kasubo.”

Panugda: Puede ka maghimo sing diary. Kon ginasubuan ka, isulat diri ang imo ginabatyag kag ang posible nga rason kon ngaa ginasubuan ka. Pagligad sang isa ka bulan, basaha ang imo ginsulat. Amo man bala gihapon ang imo ginabatyag? Isulat kon ano ang nakabulig sa imo.

Panugda #3: Ipangamuyo. Ang Biblia nagsiling nga kon ipangamuyo naton ang aton mga ginakabalak-an, ‘ang paghidait sang Dios nga nagalabaw sa tanan nga panghunahuna magabantay sang aton tagipusuon kag sang aton ikasarang sa paghunahuna.’—Filipos 4:7.

Esther: “Indi ko kaintiende kon ngaa nasubuan ako. Nangamuyo ako kay Jehova nga buligan ako nga mangin malipayon. Natak-an na gid ako kay wala man sing rason nga masubuan ako. Sang ulihi nadula gid man ang akon kasubo. Daku gid ang mabulig sang pangamuyo!”

Panugda: Makabulig sa imo ang Salmo 139:23, 24 kon ano ang ipangamuyo mo kay Jehova. Ipabutyag sa iya ang imo ginabatyag kag pangabaya sia nga ipakita sa imo ang rason kon ngaa nasubuan ka.

Makabulig man sa imo ang Pulong sang Dios. (Salmo 119:105) Kon pirme mo pamensaron ang makapalig-on nga mga istorya sa Biblia mangin positibo ang imo ginahunahuna, ginabatyag, kag ginahimo. (Salmo 1:1-3) Mabasa mo man sa tulun-an sang Binuhatan ang makawiwili nga mga istorya. Para mangin makapalig-on ang imo pagbasa sang Biblia basaha man ang siam ka “Role Model” sa libro nga Questions Young People Ask—Answers That Work, Volume 2, nga ginbalhag sang mga Saksi ni Jehova. Mabasa mo diri ang mga istorya sa Biblia parte kay Jose, Ezequias, Lidia, kag David. Sa pahina 227, mabasa mo man kon paano nabatuan ni apostol Pablo ang negatibo  nga panghunahuna bangod sa iya mga kaluyahon.

Pero ano abi kon indi gid madula ang imo kasubo bisan pa grabe na ang imo paninguha?

Kon ang Kasubo Indi Madula

Si Ryan may malala nga depresyon. Nagsiling sia: “May mga aga nga daw indi ko gusto magbangon kay daw wala man sing pulos ang akon kabuhi.” Indi lang sia ang may amo sini nga balatian. Suno sa mga pagtuon, 1 sa 4 ka pamatan-on ang nagaantos sing depresyon antes sila mangin adulto.

Paano mo mahibaluan kon may depresyon ka? Amo sini ang pila sang mga sintomas: Hinali nga pagbag-o sang modo kag batasan; pagpain sang kaugalingon; amat-amat nga pagkadula sang interes sa bisan ano nga butang; hinali nga pagbag-o sa pagkaon ukon pagtulog; kag pagbatyag nga wala sing pulos.

Halos tanan kita nakabatyag sing isa ukon kapin pa sa sining mga sintomas. Pero kon magsigesige ini kag magsobra sa duha ka semana, maayo nga istoryahon mo ang imo ginikanan para makapakonsulta ka. Mabuligan ka sang doktor nga mahibaluan kon ano ang rason sang imo kasubo. *

Kon may malala ka nga depresyon, indi ka dapat mahuya. Naumpawan ang iban kag nagnami gid ang ila pamatyag sang nagpabulong sila. Kon ginasubuan ka bangod sa depresyon ukon sa iban man nga rason, dumduma ining makapaumpaw nga mga pinamulong sa Salmo 34:18: “Ang GINOO malapit sa mga boong sing tagiposoon, kag nagaluwas sang mga mahinulsulon sa espiritu.”

Ang dugang pa nga artikulo sang “Young People Ask” mabasa sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga Nota]

BINAGBINAGA INI

● Makabulig bala ang paghibi?

“Indi ako palahibi pero kinahanglanon ini kon ginasubuan ako. Makapaumpaw gid ini. Pagkatapos nga makahibi ako, kamag-an dayon sang akon pamatyag kag makapamensar ako sing maayo.” —Leanne.

● Paano ang iban makabulig sa imo kon nasubuan ka?

“Kon nasubuan ako ginalikawan ko gid nga magpain sa iban. May tion nga kinahanglan ko man nga mag-isahanon para makapamensar sing maayo kag makahibi. Pero pagkatapos sini, dapat makig-upod ako sa iban para indi ko madumduman ang mga butang nga nagapasubo sa akon.”—Christine.

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 21]

ANG GINASILING SANG IBAN NGA PAMATAN-ON

“Ginasubuan ako kon kaugalingon ko lang pirme ang akon ginapamensar. Gani para malikawan ini kag mangin malipayon ako liwat, nagabulig ako sa iban.”

“Kon regular ako nga naga-exercise, naganami ang akon pamatyag kag wala ako gawa nagapasingit. Pagkatapos ko exercise, kapoy na ako nga mamensar pa sang akon kasubo!”

[Mga Retrato]

Drenelle

Rebekah

[Retrato sa pahina 22]

Paagi sa bulig sang iban kag sa imo pagpanikasog, makagua ka sa madalom nga buho sang kasubo