Mainit nga Pagkaon Halin sa Balay Pakadto sa Opisina—sa Mumbai

SA Mumbai, India, linibo ang nagahalin sa ila balay mga alas singko pa lang sa aga para magkadto sa ila opisina. Pero kon tigpalanyaga na, makakaon sila gihapon sing mainit kag paborito nila nga palanyagahon nga ginluto sa ila balay. Paano ini natabo? Bangod may mga dabbawala nga nagadul-ong sang ila palanyagahon. *

Nakakita sing Oportunidad

Sang katapusan nga bahin sang ika-19 nga siglo, ang Mumbai nga ginatawag anay Bombay, nangin sentro sang negosyo. Diri nagaopisina ang British kag Indian nga mga negosyante. Ang ila balay malayo sa ila opisina kag diutay lang sadto ang transportasyon kag restawran. Bangod gusto gid nila ang ginluto sa balay nga palanyagahon, nagakuha sila sing mga suluguon para magdul-ong sini sa ila opisina. Nakita sang isa ka negosyante nga maayo ini nga oportunidad. Gani gintipon niya ang wala sing obra nga mga pamatan-on sa lainlain nga lugar kag ginhimo sila nga manugdeliber sang pagkaon sa opisina. Sang umpisa, gamay lang ini nga negosyo pero gulpi ini nga nagdaku.

Asta subong, madamo gihapon ang nanamian sa pagkaon nga ginluto sa balay. Mas barato ini kag mas gusto gihapon sang mga tawo bisan pa madamo na subong sing restawran. Isa pa, madamo sang may balatian nga kinahanglan maghalong sa ila ginakaon. May iban naman nga indi makakaon sang pila ka pagkaon bangod sa ila relihion. Halimbawa, may mga tawo nga wala nagakaon sing sibuyas bombay ukon ahos. Madamo sa sini ang ginabutang sa mga linuto sa restawran. Gani kon magpadeliber sila sang pagkaon nga ginluto sa ila balay, malikawan nila ang kontra nga mga pagkaon.

 Masaligan Gid nga Serbisyo

Pagligad sang mga tinuig, halos wala nagbag-o ining simple nga pamaagi sa pagdeliber. Nagdamo lang ang mga kostumer. Karon sobra 5,000 ka lalaki, kag pila ka babayi ang nagadeliber sing sobra 200,000 ka palanyagahon halin sa balay pakadto sa mga opisina nga ara sa siudad nga ginaistaran sing sobra sa 20 milyones ka tawo. Ang ila ginadeliberan mga 60 kilometros ang kalaparon. Ang pila ka dabbawala nagatulod sang karito nga may mga 30 ukon 40 ka balunan. Ang iban naman nagabisikleta ukon nagasakay sa tren. Ano man ang ila paagi, ginadeliber nila ang balunan sa eksakto nga tawo kag sa eksakto nga tion. Ang matuod, ginasiling nga ang tsansa nga magsala sila 1 lang sa 6 milyones ka delivery! Paano nila ini mahimo?

Sang 1956, ginrehistro ang mga dabbawala subong isa ka organisasyon nga may komite kag mga opisyales. May mga grupo man sang mga empleyado kag ang kada grupo ginadumalahan sang isa ka superbisor. Pero tanan sila mga shareholder ukon may parte sa ginakita sang organisasyon. Siling nila, amo ini ang rason kon ngaa nangin maayo ang ila serbisyo. Sang nagsugod ini mga 100 na ka tuig ang nagligad, wala pa gid nakaagi nga may nagwelga.

Ang mga dabbawala may ID. Makilala dayon sila sa ila puti nga bayo kag kalo kag halog nga delargo. Kon malipatan nila ang ila  kalo, maatrasar, mag-absent nga wala sing rason, ukon madakpan nga nagainom samtang naga-duty, mabayad sila sing multa.

Ang Ila Ginahimo Adlaw-Adlaw

Sa alas 8:30 sang aga, ang mabilin sa balay sang ila kostumer, mahimo ang asawa, mapreparar sang palanyagahon kag ibutang ini sa balunan ukon dabba. Ang dabba may nagasampawsampaw nga suludlan kag may lock. Sa isa ka lugar, may dabbawala nga nagakolekta sang mga balunan. Dayon, ginakarga niya ini sa bisikleta ukon karito kag nagadiretso sa estasyon sang tren diin makit-anay sila sang iban nga dabbawala. Didto, grupo-grupuhon nila ang mga balunan depende sa lugar nga deliberan sini, pareho sang ginahimo sang mga kartero.

Ang kada balunan may mga letra, numero, kag kolor para mahibal-an ang ginhalinan sini, ang pinakamalapit nga estasyon, ang padulungan nga estasyon, ngalan sang bilding, kag kon ano nga floor. Ang mga balunan nga makadto sa isa ka lugar ginatingob kag ginakarga sa isa ka malaba nga suludlan nga kahoy nga makadala sing 48 ka balunan. Kon mag-abot na ang tren, ginakarga ang mga balunan sa pinasahi nga bulutangan malapit sa drayber. Pag-abot sa mayor nga estasyon, grupuhon naman liwat ang mga balunan kag dal-on sa kaladtuan sini nga estasyon. Didto, grupuhon naman liwat ang mga balunan para ikarga sa bisikleta ukon karito kag idul-ong sa mga kostumer.

Ini nga pamaagi sang pagdeliber barato kag masaligan. Isa pa, wala man sing problema sa trapik ang mga dabbawala kay puede sila makalusotlusot sa mga alagyan ukon sa tunga sang mga salakyan. Gani pag-abot sang alas 12:30 sa udto, madeliber gid ang pagkaon sa mga opisina. Dayon, mga ala 1:15 asta alas 2:00 sang hapon, sa tapos nga makapanyaga ang mga dabbawala, ginakolekta naman nila ang mga balunan kag ginabalik sa balay sang ila kustomer. Didto, hugasan ini sang tagbalay kag ihanda para sa dason naman nga adlaw. Halin sa pagkuha sang balunan asta sa pag-uli, madasig ini nga proseso nga daw pareho sa hampang nga relay.

Simple Pero Dalayawon

Ginadayaw gid ang maayo nga serbisyo sang mga dabbawala. Ginatun-an gani sang pila ka organisasyon ang ila sistema sa pagdeliber para sundon sa iban nga sahi sang negosyo. May mga pelikula man nga ginhimo parte sini. Ang Forbes Global Magazine nag-award sa ila sing Six Sigma nga sertipiko bangod halos wala gid sing palpak ang ila serbisyo. Ginsambit man sila sa The Guinness Book of World Records kag sa mga case study sa Harvard Business School sa Estados Unidos. Ginbisitahan man gani sila sang kilala nga mga tawo pareho sang prinsipe sang Britanya. Nagdayaw gid sia sa ila serbisyo amo nga gin-imbitar niya ang pila ka dabbawala sa iya kasal sa England.

Sa karon nagagamit na ang mga dabbawala sing mga kompyuter kag cell phone para magkuha sing order kag maghimo sing mga listahan. Pero amo gihapon ang ila sistema sa pagdeliber. Kon tigpalanyaga na, sigurado gid ang mga nagaopisina sa Mumbai nga makakaon sila sing manamit kag mainit nga pagkaon nga ginluto sa ila balay, sa eksakto gid nga tion!

[Nota]

[Retrato sa pahina 11]

Pagkarga sang mga “dabba” sa tren para i-deliber

[Retrato sa pahina 11]

Ang “dabba” may mga suludlan nga ginsampawsampaw para mahapos ikarga kag bitbiton

[Retrato sa pahina 12]

Madamo nga negosyante ang nakatuon sa maayo nga sistema sang pagdeliber sang mga “dabbawala”