Isa Ka Tuig sa Kabuhi sang Manugbantay sing Karnero

 ANG mga manugbantay sing karnero sa bilog nga kalibutan nagaatipan sing sobra isa ka bilyon nga karnero. Sa tagsa ka tion may lainlain sila nga buluhaton. Ginsugid nanday Gerwyn, Ioan, kag Rhian ang ginahimo sang mga manugbantay sa kabukiran sang Wales. Sa sini nga lugar mas madamo ang karnero sangsa tawo, halos tatlo ka karnero sa kada tawo.

Sa Tion sang Tigpamulak

Sa sini nga tion, adlaw kag gab-i nila nga ginaatipan ang nagabata nga mga karnero.

Gerwyn: “Ang pagbata sang mga karnero amo ang pinakakapoy nga tion sang tuig, pero amo man ini ang pinakamakalilipay, kag makabulig gid ang nahanas nga ido. Kon nagaaliwasa ang karnero, ang ido nagabulig para magpahimunong ini agod mapabata ko ang karnero.”

Ioan: “Bisan pila na ka beses ako nga nagpabata sing mga karnero, nanamian ako gihapon magtan-aw sa bag-ong bun-ag nga kordero!”

Sa Tion sang Tingadlaw

Kon tingadlaw ginakuhaan sing bulbol ukon ginaalutan sang mga manugbantay ang karnero. Kon kaisa nagabug-at ini sing napulo ka kilo depende sa rasa. Makaalot sing asta 250 ka karnero ang manugbantay kada adlaw.

Rhian: “Una, ginakuha ko anay ang mahigko nga bulbol sa ikog sang karnero. Paagi sa de-koryente nga pang-alot, maalutan sang sagad nga manugbantay ang isa ka karnero sa sulod lang sang duha ka minutos. Nagabulig man ako sa pagtinlo sa mga bulbol, dayon ginalukot ko ini kag ginabutang sa mga sako para ibaligya.”

Sa mga kapatagan, mas maayo nga indi mag-ulan sa sulod sang duha ka semana para  makakuha sing maayo nga kumpay. Amo ini ang kaunon sang mga karnero sa tigtulugnaw. Nagabuligay ang pamilya kag mga abyan sa paghakot sing kumpay.

Ioan: “Nalipay gid ako nga maglakat kon aga sa kapatagan nga bag-o lang nakumpayan.”

Sa Tion sang Tigragas

Para malutas ang mga kordero, ginadala sila sa bukid.

Ioan: “Bisan wala sing kudal ukon pader sa pila ka bukid, talagsa lang nagatalang ang karnero ukon nagalagaw sa duta sang iban. Sa amon ginapahalban, nahibaluan sang mga inang ang mga dulunan kay natun-an nila ini sa ila mga inang ukon sa manugbantay. Dayon ginatudlo man nila ini sa ila mga kordero. Kon kaisa, inoras ukon inadlaw pa gani nga ginapangita namon ang pila nga nagtalang.”

Ang mga manugbantay nagapangita man, nagabakal, kag nagahanda sing lais para sa mga bayi. Kinahanglan sing isa ka lais para sa 25 asta 50 ka bayi. Ginahimo nila ini para magdamo ang ila panong.

Mga 10 asta 12 ka semana pagkatapos malaisan, gina-ultrasound sang manugbantay ang mga bayi para mabal-an kon sin-o ang nagabusong kag kon pila ang iya ibun-ag sa tigpamulak. Ginabaligya ang indi makabata. Ginapain ang nagabusong sing duha ukon tatlo, kag ginaatipan gid sila kag ginapakaon sing maayo.

Sa Tion sang Tigtulugnaw

Kon tigtulugnaw malip-ot lang ang tion nga may adlaw kag halos ginagamit ini sang manugbantay sa pagpakaon sa mga nagabusong. Ano man ang paniempo, wala niya ginabayaan ang karnero kag ginasiguro gid nga may bastante sila nga kumpay kon magyelo na ang palibot.

Gerwyn: “Sa sini nga tion, nagadepende gid ang mga karnero sa ila manugbantay para sa pagkaon kag proteksion.”

Rhian: “Kanami gid tan-awon ang pagbag-o sang mga pananom kag kasapatan sa lainlain nga tion—makapaladya gid ini samtang ginahimo ko ang buluhaton nga nanamian ko, ang pag-atipan sa mga karnero.”

[Mapa sa pahina 12]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

NORTHERN IRELAND

IRELAND

SCOTLAND

WALES

ENGLAND

[Retrato sa pahina 14]

Ginatan-aw ni Ioan ang laki nga karnero

[Retrato sa pahina 14]

Si Gerwyn upod sa nahanas nga ido