Paano Malikawan ang Aksidente sa Salakyan?

NAGAIGOT ang ruweda, nagahirinungkadol ang mga metal, nagakalabuka ang salaming, nagasiniyagit ang mga tawo . . . Mahimo pamilyar sa sini ang mga nakaagi na aksidente. Suno sa Population Reference Bureau, sa bilog nga kalibutan “ginabulubanta nga 1.2 milyones ka tawo ang nagakapatay sa aksidente sa dalan kada tuig, kag mga 50 milyones ang nagakasamaran.”

Pero malikawan mo ang mga aksidente kon nagahalong ka. Tan-awon naton kon paano mo ini himuon.

Kadasigon, Seat Belt, kag Pag-text

Sa pila ka dalan indi ka puede magpadasig. Pero kon magpasobra ka sa sini, gamay man lang ang diperensia nga makatemprano ka sa imo kadtuan. Halimbawa, sa kalayuon nga 80 kilometros, kon ang imo dalagan nga 104 kilometros kada oras padasigon mo sing 129, wala pa gani nuebe minutos ang imo makinot nga tion. Irisgo mo gid bala ang imo kabuhi para lang sa pila ka minutos?

Ginhimo ang mga seat belt para sa imo proteksion. Ang isa ka ahensia sang gobierno sa Estados Unidos nagsiling nga nakaluwas ini sing sobra 72,000 ka tawo sang 2005 asta 2009 sa sina lang nga pungsod. Kinahanglan pa bala ang seat belt kon may air bag na? Huo. Dapat duha gid ang gamiton mo, kay kon indi ka mag-seat belt wala sing pulos ang air bag kag mas delikado ka pa gid. Gani, indi gid pagkalimti nga mag-seat belt ka kag ang imo mga pasahero. Ang isa pa nga dapat likawan: Indi gid mag-text ukon magtawag samtang nagadrayb.

Dalan kag Salakyan

Madanlog ang dalan kon basa ini, yab-ukon, balason, kag batuhon. Kon maghinayhinay ka, indi ka madanlog pagpreno mo. Maayo man nga tan-awon mo pirme kon bulog na ang imo ruweda kag islan sing bag-o para indi magdanlog sa dalan.

Kinahanglan nga maghalong gid sa tanan nga ginsang-an. Nagsiling ang isa ka eksperto: Kon berde na ang traffic light, maghulat anay sing makadali antes mag-abante. Kon himuon mo ini, indi ka mabungguan sang mga salakyan nga nagahingagaw pa.

Kinahanglan mo man nga mentinahon ang imo salakyan para malikawan ang aksidente. Ano ayhan ang matabo kon indi magkagat ang imo preno? Para malikawan ini, regular nga ginapatan-aw sang iban ang ila salakyan sa eksperto nga mekaniko. Pero ang iban naman, sila lang ang nagamentinar. Depende sa imo kon ano ang himuon mo, basta siguraduha nga mamentinar ini kag makay-o.

 Pagdrayb nga Nakainom

Ang responsable kag nagahalong nga mga drayber wala nagadrayb kon nakainom. Sang 2008, sobra 37,000 ka tawo ang napatay sa Estados Unidos bangod sa aksidente sa salakyan. Mga 33 porsiento sini napatay bangod nakainom ang drayber. Bisan diutay lang ang imo imnon may epekto gid ini sa imo pagmaneho. Ang iban wala gid nagainom kon magdrayb sila.

Ang pagsunod sa kasuguan sa trapiko, paggamit sing seat belt, pagmentinar sang salakyan, kag indi pag-inom kon magmaneho makaamlig sa imo kag sa iban. Kon sundon mo ini nga mga panugda, malikawan mo nga maaksidente.

[Kahon/Retrato sa pahina 11]

INDI MAGDRAYB KON GINATUYO

“Dapat dumdumon gid pirme nga ang pagdrayb nga ginatuyo pareho lang sa pagdrayb nga hubog.” Amo ini ang ginsiling sang isa ka opisyal sa U.S. National Sleep Foundation parte sa katalagman sa pagdrayb nga natuyo. Ang masunod amo ang mga palatandaan nga indi ka dapat magdrayb: *

● Indi ka makakonsentrar, pirme nagapamisok ukon mabug-at ang imo mata

● Nagakadukaan ka

● Pirme ka nagapanguy-ab

● Indi mo na madumduman ang imo gin-agyan

● Indi mo matalupangdan ang mga traffic sign

● Nagagua ka na sa imo linya, tam-an ka na kalapit sa imo ginasundan, ukon ara ka na sa shoulder sang dalan

Kon amo ini ang nagakatabo sa imo, magpabulos ka ukon magpahigad anay kag magpiyongpiyong. Mas maayo nga maatrasar ka sangsa madisgrasya!

[Nota]