Pagbantay sa Kalibutan

Mga 17 porsiento sa mga estudyante sa Brazil nga 10 asta 13 anyos ang nagapangdaugdaug ukon ginadaugdaug.—O ESTADO DE SÃO PAULO, BRAZIL.

Ang mga bata nga nagaedad 12 paubos natukiban nga may hayblad, mataas nga kolesterol, bato sa kidney, kag sakit sa atay. Ang kabangdanan? Wala sila pirme nagahulag, pirme nagakaon sing junk food, kag tama sila ka tambok.—ABC, ESPANYA.

Suno sa pagbulubanta sang gobierno, sa mga pamilya nga may kasarangan sa pangabuhi sa Estados Unidos, ang gasto sa pagpadaku sang bata nga nabun-ag sang 2008 asta mag-edad sing 18 nagalab-ot sing “mga $221,190 ($291,570 kon magnubo ang balor sang kuarta).”—UNITED STATES DEPARTMENT OF AGRICULTURE, U.S.A.

Nalipat sa Paghampang

Suno sa surbe sining karon lang, nagsiling ang 20 porsiento sang mga ginikanan sa Britanya nga nalipat na sila “kon paano maghampang upod sa ila kabataan.” Nag-aku ang mga 33 porsiento sa ila nga natak-an na sila maghampang sa ila bata. Ang iban naman, wala sing tion ukon wala sing mapensaran nga hampang. Parte sa sini, ang sikologo nga si Propesor Tanya Byron nagsiling: “May apat ka elemento para mangin masadya ang paghampang sang mga ginikanan kag kabataan: dapat makatudlo ini, makapalig-on, kag dapat makaupdanay kag makaistoryahanay sila.” Bisan pa 1 sa 3 ka ginikanan ang gusto maghampang sa kompyuter upod sa ila kabataan, mas gusto sang kalabanan nga kabataan nga sila lang isa ang mahampang. Ang kalabanan nga kabataan nga nagaedad sing 5 asta 15 mas gusto maghampang sing outdoor games kag board games upod sa ila mga ginikanan.

Istorya Antes Magtulog

Ang isa ka website sa Internet handa magbulig sa mga amay nga indi na makabasa sing istorya sa ila bata antes magtulog bangod sa kasakuon. Paagi sa isa ka “program, ginarekord ang tingog sang mga amay nga nagabasa, ginadugangan ini sing musika kag mga sound effect, dayon gina-e-mail ini sa bata para mapamatian niya,” suno sa Daily Telegraph sang Sydney. Pero ang mga eksperto parte sa kaangtanan wala nagaugyon sa sini. “Ang pagbasa sing istorya sa bata magapasuod sang kaangtanan,” siling sang nagadumala sing research parte sa mga pamilya nga si Dr. Richard Fletcher sang Newcastle University, sa Australia. Kay man, maistorya sang tatay ang iya bata, makungkong kag makakadlaw upod sa iya. Indi mahatag sang e-mail ang mga benepisyo nga makuha kon personal mo nga basahan ang imo bata, siling ni Fletcher.