Ang Alpenhorn—Musika Halin sa Kahoy

SA SULOD sang mga siglo, ang pila ka pumuluyo sang Swiss Alps nagagamit sing pinasahi nga instrumento sa komunikasyon—ang alpenhorn. Ini nga instrumento daw mabudlay dal-on, kay ang pila sini doble ang kataason sa tawo nga nagatokar. Pero puede ini mabitbit. Ang pila sini makakaskakas kag makaigo sa madaladala nga suludlan. Mabatian ang tunog sini asta sa dies kilometros sa kabukiran sang Alps!

 Paghimo sing Alpenhorn

Ang mga alpenhorn human sa kahoy nga spruce, gani natural lang nga makita ini sa matahom nga Swiss Alps nga madamo sing spruce. Ang spruce nagatubo sa banglid. Bangod sa ginatubuan sini kag sa klima, nagabawod ang puno sang kahoy.

Ang manughimo sang alpenhorn nagapili sing kahoy, dayon mahalungon nga ginapihak kag ginaak-ak ang sulod sini gamit ang pinasahi nga mga tigib. Nagadugay ini sing mga 80 ka oras. Dayon ginabal-agan kag ginaliha ang sulod sang kahoy para maghining. Ginatapik niya liwat ang kahoy kag ginabugkusan sing uway. Ginabutangan man niya ini sing tiil para maplastar sing maayo kon ginatokar. Kon mabutangan na ini sing bokilya kag madekorahan ang punta, ginabarnisan niya ini.

Mga Ginagamitan Sini

Sa pila ka henerasyon, ginapatokar sang mga bakero ang alpenhorn para pahibaluon ang ila pamilya sa ubos sang bukid nga maayo ang ila kahimtangan. Pero panguna nga ginagamit ini sa pagtawag sa ila mga baka para gatasan. Nagapati ang mga nagakuha sing gatas nga ang manami nga tunog sang alpenhorn nagabulig para magpahimunong ang mga baka kon ginagatasan.

Kon tigtulugnaw, ang mga baka ara sa ila toril. Gani ang mga bakero nagatokar sing alpenhorn sa banwa para hatagan sila sing donasyon nga makadugang pa sa ila kita. Pero sang una, ginagamit ang mga alpenhorn sa pagtawag sa mga lalaki para sa inaway.

Paano Ini Ginatokar?

Kon tan-awon mo, daw mahapos lang tokaron ang alphenhorn, kay man wala ini sing mga buho, pilindutan ukon tulum-ukan. Pero ang mabudlay lang sa sini, kay kinahanglan mo kontrolon ang imo huyop para makahimo ka sing tono.

Ang alpenhorn makahimo lang sing 12 ka tunog. Indi tanan nga tono matokar sini, gani ginahimuan nila ini sing melodiya nga para gid sa alpenhorn. Ang sagad sa sini nga instrumento makatokar sing lainlain nga matahom nga melodiya.

Ginlakip sang kilala nga mga manugkomposo ang tunog sang alpenhorn sa ila orkestra. Halimbawa, ang tatay ni Wolfgang Amadeus Mozart nga si Leopold Mozart nagkomposo sing “Sinfonia Pastorella” para sa orkestra kag sa corno pastoritio—isa ka sahi sang alpenhorn. Gin-ilog ni Brahms ang tunog sang Swiss alpenhorn nga nagagamit sing plawta kag budyong. Gin-ilog man ni Beethoven ang tunog sini sa iya komposisyon nga Pastoral nga gintokar sang orkestra para mabatyagan sang nagapamati ang kabuhi sa uma.

Una nga ginsambit ang alpenhorn sa sinulatan sa Switzerland sang 1527, sa libro nga ginapanag-iyahan sang monasteryo sa St. Urban. Sa karon, pagligad sang halos 500 ka tuig, mabatian gihapon ang manami nga tunog sang alpenhorn sa kaumhan sang Alpine sa Switzerland.

[Retrato sa pahina 15]

Ang alpenhorn makakaskakas kag puede bitbiton