Pagkontrol sa Kaakig

SOBRA 2,000 ka tuig na ang nagligad, nagsiling ang Griego nga pilosopo nga si Aristotle nga dapat ipautwas sang isa ang iya ginabatyag pagkatapos makatan-aw sing masubo nga palaguaon. Suno sa iya, kon mapautwas na ini sang isa, maumpawan sia.

Sang nagligad nga mga 100 ka tuig, ang neurologo nga taga-Austria nga si Sigmund Freud may pareho man sini nga pagpati. Nagsiling sia nga kon punggan sang isa ang iya kaakig, magabalatian sia sa ulihi sa hunahuna, pareho sang hysteria. Gani, suno kay Freud, dapat ipautwas mo ang imo kaakig.

Sang mga dekada 70 kag 80, gintun-an sang mga researcher ang ginsiling nanday Aristotle kag Freud parte sa pagpautwas sing kaakig. Natukiban nila nga halos wala ini sing pamatuod. Bangod sini nga pagtuon, ang sikologo nga si Carol Tavris nagsulat: “Tion na nga untatan ang pagpati nga makapaayo ang pagpautwas sing kaakig. Halos wala sing pamatuod  nga kon mangakig ka (ukon ipautwas ini) maumpawan ka.”

Ang isa pa ka sikologo nga si Gary Hankins nagsiling: “Ginapakita sang research nga ang ‘pagpautwas’ sang tanan mo nga kaakig wala nagabuhin sang imo ginabatyag kundi nagapalala pa ini.” Indi tanan nga eksperto sa hunahuna nagaugyon nga makapaumpaw ang pagpautwas sing kaakig. Pero, may isa pa nga makuhaan sing kaalam nga nakabulig gid sa madamo nga tawo. Ini amo ang Biblia.

“Untati ang Kaakig”

Ang ideya parte sa pagpugong sa kaakig maathag nga ginpabutyag ni salmista David nga mabasa sa Biblia. Nagsiling sia: “Untati ang kaakig, kag bayai ang kasingkal! Dili ka magkaakig, ini nagapadulong lamang sa malaut nga buhat.” (Salmo 37:8) Para malikawan mo nga makahimo kag makahambal sing mga butang nga hinulsulan mo sa ulihi, likawi na lang ang ‘pagpangakig.’ Siempre pa, mahapos lang ini hambalon sangsa himuon. Pero masarangan mo ini! Binagbinagon naton ang tatlo ka paagi sa pagkontrol sa kaakig.

Kontrola ang Imo Balatyagon

Para indi ka madali maakig, maghipos anay kag magrelaks. Indi pag-ihambal dayon ang una mo nga mapensaran. Kon sa banta mo, daw indi ka makapugong, iaplikar ang laygay sang Biblia: “Ang pagsugud sang kasuayon subong sang isa nga nagapagowa sing tubig; busa bayai ang sinuay sa wala pa sing inaway.”—Hulubaton 17:14.

Amo ini ang nakabulig kay Jack nga makontrol ang iya pagkabayolente. Ang iya tatay pirme lang nagapahubog kag nagapangakig. Samtang nagadaku si Jack, nangin bayolente man sia. Nagsiling sia: “Kon maakig ako, indi ko mapunggan ang akon kaugalingon. Nagapamuyayaw ako kag nagapanumbag.”

Pero nagbag-o si Jack sang nakatuon sia sa Biblia upod sa mga Saksi ni Jehova. Nahangpan niya nga paagi sa bulig sang Dios, magabag-o sia kag makontrol niya ang iya kaakig. Kag nahimo niya ini! Ginsugid niya kon ano ang iya reaksion sang ginbuyayaw sia sang iya upod sa obra: “Nagtagring ang akon dalunggan. Daw kanami sa iya tapungulon.”

Ano ang nakabulig kay Jack nga mangin kalmado? Nagpaathag sia: “Nadumduman ko nga nangamuyo ako, ‘Palihug, buligi ako Jehova nga magkalma!’ Sa una nga tion, nakabatyag ako sing kakalma, kag naglakat na lang ako.” Ginpadayon ni Jack ang pagtuon sa Biblia. Pirme sia nagapangamuyo, kag ginahunahuna niya sing maayo ang ginasiling sang Biblia, pareho sang Hulubaton 26:20 (Maayong Balita nga Biblia, HPV) nga nagasiling: “Ang kalayo nagakapatay kon wala sing gatong.” Sang ulihi, makontrol na niya ang iya kaakig.

Magkalma

“Ang malinong nga tagiposoon amo ang kabuhi sang unud.” (Hulubaton 14:30) Ang pag-aplikar sini makapaayo sa imo balatyagon, panglawas, kag kaangtanan sa Dios. Tun-i ang simple nga paagi nga makapakalma sa imo, kag makapahaganhagan sang imo kaakig. Ang masunod nga mga paagi napamatud-an nga epektibo sa pagpugong sang kaakig:

 ● Ang isa sa pinakaepektibo kag pinakamadasig nga paagi nga makapakalma sa imo, amo ang pagginhawa sing madalom.

● Samtang nagaginhawa sing madalom, sulitsulita hambal ang mga tinaga nga makapakalma sa imo, pareho sang “kalma lang” ukon “bay-i na lang da.”

● Lingawa ang imo kaugalingon. Mahimo ka magbasa, mamati sing musika, magtanomtanom, ukon iban pa nga mga buluhaton nga makapakalma sa imo.

● Mag-ehersisyo sing regular kag magkaon sing masustansia nga pagkaon.

Bag-uha ang Imo Pagtamod

Mahimo nga indi mo gid malikawan ang mga tawo ukon mga butang nga makapaakig sa imo. Pero puede mo kontrolon ang imo kaugalingon, pareho sa pagbag-o sang imo mga pagtamod.

Ang mga tawo nga tama kataas ang ginapaabot, masami nga madali maakig. Ngaa? Kay kon indi malab-ot ang ila mataas nga mga talaksan, nagalalain sila kag dayon nagapangakig. Para mabatuan ang pagkaperpeksionista, dumduma nga “wala sing tawo nga matarong, wala bisan isa . . . Ang tanan nga tawo nagsipak.” (Roma 3:10, 12) Gani, kon ginapapati naton ang aton kaugalingon nga perpekto kita ukon ang iban, mapaslawan lang kita.

Maalamon gid kon indi kita magpaabot sing sobra sa mahimo naton ukon sang iban. Ang Biblia nagsiling: “Kita tanan nagakasandad sing madamong beses. Kon ang bisan sin-o wala nagakasandad sa pulong, himpit sia nga tawo.” (Santiago 3:2) Huo, “walay tawo nga matarung sa duta nga nagahimo sing maayo kag wala nagapakasala.” (Manugwali 7:20) Gani kon papatihon naton ang aton kaugalingon nga perpekto kita, pirme lang kita mapaslawan kag maakig.

Indi kita perpekto, gani nagapangakig kita kon kaisa. Pero nagadepende sa aton kon paano naton ipautwas ang aton kaakig. Ginpaandaman ni apostol Pablo ang pareho niya nga mga Cristiano: “Kon mangakig kamo, indi kamo magpakasala; indi pagpatunuri sang adlaw nga akig kamo.” (Efeso 4:26) Kon kontrolon naton ang aton kaakig, mapautwas naton ang aton balatyagon sa positibo nga paagi para makabenepisyo ang tanan.

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 8]

MAGRELAKS

Magginhawa sing madalom

Lingawa ang imo kaugalingon

Mag-ehersisyo sing regular