Pagbantay sa Kalibutan

Ang populasyon sang kalibutan nagsobra sa 7 ka bilyon sang katapusan nga bahin sang 2011, “halin sa 6 ka bilyon sang 1999.”—HARVARD SCHOOL OF PUBLIC HEALTH, U.S.A.

“Sa kabug-usan, 58.8% ka tawo sa [United Kingdom] ang nagsiling nga makabenepisyo gid ang ila pamilya kon magpain sila sing tion nga wala nagagamit sing teknolohiya kag patay ang tanan nila nga cellphone kag gadyet. . . . Isa sa tatlo sa sini nga mga tawo ang nagbatyag nga nasobrahan na gid sila sa teknolohiya kag luyag na nila malagyo.”—UNIVERSITY OF CAMBRIDGE, BRITANYA.

“Sugod pa sang 1976, ang komperensia sang Katoliko nga mga obispo sa Amerika nagapagua sing deklarasyon . . . antes sang kada eleksion sang pagkapresidente agod buligan ang mga Katoliko nga ibase sa ila pagtuo ang pagpili sang ila dapat botohon.”—FORDHAM UNIVERSITY, U.S.A.

“Kon gustuhon sang bastante nga kadamuon sang mga kriminal nga magtuga sing daku nga gamo sa kalye, masarangan nila. . . . Ang pagkaguba sang moralidad amo ang gintunaan sang pagrebelde sang mga pamatan-on sa Britanya. Gamay lang sila nga grupo pero napakahuy-an kag napakugmat nila ang pungsod.”—THE ECONOMIST, BRITANYA.

Daw Ano Kadamo ang Espesyi sa Duta?

“Asta subong, indi gihapon kita sigurado kon daw ano kadamo ang espesyi nga nagaluntad, nga nagapakita nga madamo pa kita sang wala mahibaluan sa kabuhi sa Duta,” siling sang mga sientipiko nga nagbalhag sang ila research sa dyurnal nga PLoS Biology. Bisan pa ginabantabanta nila nga may mga 8.7 ka milyon ka espesyi sang buhi nga mga butang, may iban nga eksperto nga nagsiling nga mga 3 asta 100 ka milyon ang kadamuon sini. Sa karon, mga 1.2 ka milyon pa lang ka espesyi ang narekord, kag kon ibase naton sa kadasigon sang pagrekord sini subong, ginapatihan nga sobra pa 1,000 ka tuig antes ini marekord tanan. “Bangod sining mahinay nga pagrekord, madamo nga espesyi ang napapas na antes pa naton mahibaluan nga nagluntad sila,” siling sang mga researcher.

Arkeolohiya sa Bulig sang Satelayt

Ang mga arkeologo may moderno nga paagi sa pagpangita sing mga lugar nga puede nila tun-an. May mga kagamitan sila nga makausisa sang tama kaathag nga mga piktyur nga kuha sang infrared camera sang satelayt. Halimbawa, paagi sa piktyur nga nakuha nila mga 700 kilometros sa ibabaw sang Egipto, natukiban nila ang 17 ka lokasyon sang bag-o lang nakit-an nga mga pyramid, 1,000 ka lulubngan, kag mga 3,000 ka lugar nga ginaistaran anay. Bangod ang infrared camera makalapos sa kadaygan sang duta, makita sini ang mga korte sang nalubong nga mga tinukod.