Pagkaon sing Insekto—Indi Gid Namon Malipatan

ANG amon mga abyan sa Bangui, ang kapital sang Central African Republic, nag-imbitar sa amon nga mag-asawa nga magkaon upod sa ila.

“Dayon kamo! Siguro gutom na gid kamo!” siling nila pag-abot namon. Antes pa kami makasulod, napanimahuan na namon ang kahamot sang sibuyas, ahos, kag iban pa nga panakot, kag nabatian na namon ang ila mga tingog. Gin-istoryahan kami sang tagbalay nga si Ella kon ano ang amon kalan-on.

“Diri sa Central Africa, ginakaon namon ang mga insekto bangod bugana ini sa protina,” siling ni Ella. “Pero wala namon ini ginakaon bangod wala na gid sing iban, kundi bangod manamit ini.” Nagsiling pa sia, “Subong, ang aton kaunon amo ang makongo, ukon atataro.”

Indi kami dapat mamag-o. Kay bisan pa madamo ang indi makauyon sang mga insekto, ginakabig ini nga isa ka espesyal nga pagkaon sa sobra sa isa ka gatos ka pungsod.

Bugana ang Pagkaon sa Kagulangan

Lainlain nga klase sang insekto ang ginakaon sa Central African Republic. Kon tingulan, ang mga anay nga ginatawag bobo nagagua sa ila mga bungsod, kag kon sa siudad naman, nagaamag ini sa mga suga. Pagkatapos sang ulan kon hapon, ginatipon ini sang mga bata kag ginasulod sa basket. Kag kon kaisa, ginadiretso nila ini timo nga nagaudyakan. Ang mga anay ginabulad, ginasanlag nga may asin, ginabutangan sang katumbal, ginasabawan, ukon ginahimo nga dumpling.

Ang kindagozo amo ang green nga tibakla nga nagadamo kon tig-ilinit. Sa Central Africa, ginasanlag nila ini ukon ginakuhaan sing tiil kag pakpak dayon ginapabukalan.

 Lainlain man nga klase sang atataro ang ginakaon sa sini nga pungsod. Ginpatilaw nila kami sang atataro sang Imbrasia, ang daku kag brown nga sugbasugba nga nagapangitlog sa kahoy nga sapelli. Kon maggua na ang atataro sa itlog, ginakuha ini sang mga tawo kag ginahugasan. Dayon ginapabukalan nila ini sa kamatis, sibuyas, kag iban pa nga panakot depende sa kon ano ang gusto sang pamilya. Ang iban ginabulad ukon ginahimo nga tinapahan agod puede taguon. Mahimo ini magdugay asta sa tatlo ka bulan.

Maayo kag Masustansia

Bisan pa may mga insekto nga indi dapat kaunon, madamo ang makaon basta ginkuha ini sa mga lugar nga wala sing mga pesticide kag abono, kag nahanda sing maayo. Kon may alerdyi ka sa mga seafood, dapat mo likawan ang pagkaon sing insekto kay arthropod man ini. Indi pareho sang kalabanan nga seafood nga nagakaon sing mga higko sa dagat, ang kalabanan nga insekto matinlo lang nga dahon ang ginakaon lakip ang mga tanom nga indi matunaw sang tiyan sang tawo.

Bisan gamay lang ang atataro, puno ini sing sustansia. Suno sa Food and Agriculture Organization sang United Nations, doble ang kadamuon sang protina nga ara sa binulad nga atataro sangsa karne sang baka. Nadiskobrehan sang mga eksperto nga ang mga insekto makabulig gid para masuplayan sing masustansia nga pagkaon ang imol nga mga pungsod.

May mga atataro nga bisan 100 ka gramo lang ang imo kaunon, makahatag na sing matag-adlaw nga kinahanglanon nga sustansia, pareho sang calcium, magnesium, phosphorus, potassium, zinc, kag madamo pa nga bitamina. Dugang pa, ang harina nga halin sa binukbok nga atataro ginasamo sa suam para ipakaon sa kabataan nga malnourished.

Magluwas nga masustansia ang pagkaon sing insekto, madamo pa ini sing benepisyo. Ang pagkaon sing insekto indi makahalit sa palibot. Kay man, diutay lang nga tubig ang kinahanglan kon lutuon ini kag wala ini sing ginapagua nga polusyon sa hangin. Isa pa, natural man ini nga paagi para makontrol ang mga peste.

Tigkalaon Na!

Samtang ginahulat namon ining espesyal nga pagkaon, nadumduman namon nga ang mga apan ginkabig sang Kasuguan sang Dios sa Israel sadto nga matinlo. Ginkaon ini sang mga alagad sang matuod nga Dios, pareho ni Juan Bautista. (Levitico 11:22; Mateo 3:4; Marcos 1:6) Pero sa primero, mahimo nga masaw-ahan kita magkaon sang wala naton maandan.

Naggua si Ella halin sa kusina, kag natalupangdan gid sang tanan ang ginabitbit niya nga nagaaso-aso pa. Nagayuhum-yuhum gid ang walo namon ka upod nga halin sa Central Africa sang ginserbe sa amon ang duha ka daku nga yahong sang atataro. Bilang ila mga bisita, kami gid ang ila una nga ginpatilaw kag damudamo gid ang ila ginhatag.

Gani masiling gid namon: “Kon may kahigayunan ka nga makakaon sining barato, manamit, kag masustansia nga pagkaon, tilawi ini dayon! Indi mo gid ini malipatan.”

[Retrato sa pahina 27]

Wala pa maluto nga “makongo,” (atataro)

[Retrato sa pahina 27]

Luto na nga “kindagozo,” (apan)