Ang Biblia—Libro sang Sibu nga Tagna, Bahin 3

“Nakita Namon ang Mesias”

Sa sining serye nga may walo ka bahin, binagbinagon sang “Magmata!” ang isa ka talalupangdon nga bahin sang Biblia—ang mga tagna ukon prediksion sini. Ini nga mga artikulo makabulig sa imo nga masabat ini nga mga pamangkot: Ang mga tagna bala sa Biblia ginhimo lang sang maalam nga mga tawo? Gingiyahan gid man bala sang Dios ang pagsulat sini? Ginaagda ka namon nga usisaon ang mga ebidensia.

 MADAMO nga siglo antes ginbun-ag si Jesus, gintagna sang Hebreo nga mga propeta nga magaabot ang Mesias, nga ang buot silingon sa Hebreo “Isa nga Hinaplas.” Detalyado nila nga gintagna ang mangin kabuhi sang Mesias lakip ang listahan sang iya katigulangan. Gintagna man nila kon diin kag kon san-o sia maabot, kag kon ano ang matabo sa iya.

Nagapati ang mga Cristiano sang unang siglo C.E. nga natuman ini nga mga tagna kay Jesus. Nabatyagan nila ang pareho sa ginbatyag sang disipulo nga si Andres sang nagsiling sia sa iya utod nga si Simon: “Nakita namon ang Mesias.” (Juan 1:40, 41) Husto bala sila? Binagbinagon naton ang apat lamang sa madamo nga tagna parte sa Mesias, kag tan-awon naton ang ebidensia sa kada isa sa sini.

Tagna 1: “Magapanubli siya sang ginharian ni David.”—Isaias 9:7, Ang Pulong sang Dios.

Katumanan: Ang umpisa sang Ebanghelyo ni Mateo nagsiling: “Amo ini ang libro sang maragtas ni Jesucristo, nga anak ni David, nga anak ni Abraham.” Dayon ginsaysay ni Mateo ang katigulangan ni Jesus paagi sa linya ni David, pareho man sa pagsaysay sang manunulat sang Ebanghelyo nga si Lucas.—Mateo 1:1-16; Lucas 3:23-38.

Ang ginapakita sang kasaysayan:

● Ginapakita sang mga sinulatan sang Judiyo nga historian nga si Josephus nga ang mga Judiyo may rekord sang mga katigulangan sang ila pamilya. Pero naguba ini sang 70 C.E. sang ginsalakay ang Jerusalem. Apang antes nalaglag ang Jerusalem, nahibaluan gid sang mga tawo nga si Jesus kaliwat ni David. (Mateo 9:27; 20:30; 21:9) Kon indi ini matuod, may nagkontra kuntani ukon nagkwestyon sini. Pero wala gid sing rekord nga may naghimo sini.

Tagna 2: “Bet-lehem Efrata, nga diotay nga magpatunga sa mga linibo sang Juda, gikan sa imo magagowa sa akon ang isa nga manginmanugdumala sa Israel.”—Miqueas 5:2.

Katumanan: Natawo si Jesus sa Betlehem. Sang nagmando si Cesar Augusto nga magpasensus, obligado ang amay-amay ni Jesus nga si Jose nga magpa-Nazaret sa “Judea [Juda], sa siudad ni David, nga ginatawag Betlehem, bangod katapo sia sang panimalay kag pamilya ni David, agod magparehistro upod ni Maria.” Samtang didto, “ginbun-ag [ni Maria] ang iya anak nga lalaki,” nga si Jesus.—Lucas 2:1-7.

 Ang ginapakita sang kasaysayan:

● Ginapamatud-an sang arkeolohiya nga ang mga Romano nagpasensus sa Middle East para makasukot sing buhis kag malista ang dapat magsoldado. Ang ebidensia sang isa sini nga sensus makita sa mando sang Romano nga gobernador sa Egipto sang 104 C.E. Ang kopya sini nga mando, nga ara subong sa British Library, nagasiling: “Bangod malapit na ang pagsensus sa mga pamalay, dapat pabalikon ang tanan nga nagaistar sa gua nga mga distrito para makapalista sila kag maatipan ang ila kadutaan.”

● Sang natawo si Jesus, duha ka banwa sa Israel ang ginatawag nga Betlehem. Ang una ara sa aminhan malapit sa Nazaret. Ang ikaduha, mahimo amo ang ginatawag sadto nga Efrat (ukon Efrata), malapit sa Jerusalem sa Juda. (Genesis 35:19) Subong sang gintagna ni Miqueas mga 800 ka tuig sing abanse, natawo si Jesus sa Efrata.

Tagna 3: “Kutub sa paggowa sang sogo sa pagpahauli kag sa pagpatindug sang Jerusalem tubtub sa pagkari sang hinaplas, ang principe, manginpito ka semana. Niyan sa kan-uman kag duha ka semana.”—Daniel 9:25.

Katumanan: Ang espesipiko nga tion nga ginsambit sa tagna ni Daniel nagadugay sing 69 ka hut-ong sang tion nga tig-7 ka tuig ang tagsa ka hut-ong, ukon 483 ka tuig. Ang pagpatindog liwat sang Jerusalem nagsugod sang 455 B.C.E. Subong sang gintagna, 483 ka tuig (69 ka semana sang mga tuig) sang ulihi, sang 29 C.E., si Jesus nangin Isa nga Hinaplas ukon Mesias sang ginbawtismuhan sia kag ginhaplas sang balaan nga espiritu sang Dios. *—Lucas 3:21, 22.

Ang ginapakita sang kasaysayan:

● Sang temprano nga bahin sang una nga siglo C.E., “ang mga tawo nagapaabot” sa Mesias. (Lucas 3:15) Sa libro sang Judiyo nga iskolar nga si Abba Hillel Silver nga A History of Messianic Speculation in Israel, nagsulat sia nga antes malaglag ang Jerusalem “grabe gid ang pagpaabot sang mga tawo sa Mesias.” Nagsiling man sia nga “ginapaabot ang Mesias sa mga tungatunga nga bahin sang unang siglo.” Ang pagpaabot sang mga Judiyo, siling ni Silver, nabase sa “ginapatihan sang mga tawo nga matabo sadto nga tion.”

Tagna 4: “Ginhimo nila ang iya lulubngan upud sa malauton kag upud sa manggaranon nga tawo sa iya kamatayon.”—Isaias 53:9.

Katumanan: Ginlansang si Jesus sa tunga sang duha ka kriminal, pero ginlubong sia sa lulubngan nga ginguhab sa bato nga gindonar sang isa ka manggaranon nga tumuluo nga si Jose sang Arimatea.—Mateo 27:38, 57-60; Juan 19:38.

Ang ginapakita sang kasaysayan:

● Madamo sing manunulat nga indi Cristiano, lakip ang Judiyo nga historian nga si Josephus kag ang Romano nga historian nga si Tacitus, ang nagpamatuod nga ginlansang si Jesus subong isa ka kriminal.

● Ang mga arkeologo sa Palestina nakadiskobre sang dumaan nga mga lulubngan nga may mga kuartokuarto nga ginguhab sa bato. Indi maduhaduhaan nga ang manggaranon kag impluwensiado nga tawo pareho ni Jose sang Arimatea makapahimo nga daan sing amo sini nga sahi sang lulubngan.

Ginbinagbinag naton ang pila lamang sa madamo nga tagna parte sa Mesias nga natuman kay Jesus. Maathag nga ini nga katumanan sang detalyado nga mga tagna indi kahimuan sang tawo. Ang sibu nga katumanan nagapabakod sang aton pagtuo nga naghalin ini sa Dios kag tumanon niya ang iban pa nga tagna parte sa pagpakamaayo nga dal-on sang Mesias sa matinumanon nga mga tawo.

Binagbinagon sa masunod nga artikulo sini nga serye ang isa ka makalilibog nga pamangkot: Kon si Jesus gid man ang ginpromisa nga Mesias, ngaa nagpasugot sia nga mag-antos kag mapatay?

[Nota]

[Tsart/Mga Retrato sa pahina 22, 23]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

KATUMANAN SANG APAT KA TAGNA PARTE SA MESIAS

1 Ang Mesias magahalin sa kaliwat ni Hari David

1070 B.C.E.

Nangin hari sang Israel si David

607 B.C.E.

Ginlaglag sang Babilonia ang Jerusalem

455 B.C.E.

Ginpagua ang mando nga patindugon liwat ang Jerusalem

2 Matawo ang Mesias sa Betlehem sang Juda

2 B.C.E.

Natawo si Jesus sa Betlehem sang Juda sa linya ni David

3 Magaabot ang Mesias 483 ka tuig pagkatapos mapagua ang mando nga patindugon liwat ang Jerusalem

29 C.E.

Ginbawtismuhan si Jesus kag ginhaplas subong Mesias

4 Mapatay ang Mesias upod sa mga makasasala pero ilubong upod sa mga manggaranon

33 C.E.

Napatay si Jesus upod sa mga kriminal pero ginlubong upod sa mga manggaranon