SA AMON NAGLIGAD NGA GUA, ginbinagbinag naton ang duha ka kamatuoran.

● Kon makigsuod ka sing sobra sa isa ka tawo nga indi ka pa handa sa serioso nga relasyon, masakitan ka gid.—Hulubaton 6:27.

● Kon makigsuod ka sing sobra nga indi ka pa handa sa serioso nga relasyon, may maguba gid nga pag-abyanay. *—Hulubaton 18:24.

SA SINI NGA GUA, binagbinagon naton

● Ang ikatlo nga kamatuoran kon makigsuod ka sing sobra sa isa ka tawo

● Kon paano mo mahibaluan nga sobra na sa “friends lang” ang inyo pagtamdanay

ANG MATUOD: Kon makigsuod ka sing sobra sa isa nga indi ka pa handa sa serioso nga relasyon, mahimo maguba ang imo reputasyon. Si Mia * nagsiling: “May nakita ko nga mga lalaki nga nagapakig-abyan sa madamo  nga babayi. Mga playboy na sila ya. Abi sang mga babayi, naluyag ang mga lalaki sa ila, pero ang mga lalaki nanamian lang gali sang ila atension.”

Binagbinaga ini:

● Lalaki ka man ukon babayi, paano maapektuhan ang imo reputasyon kon sobra ka kasuod sa opposite sex?

“Siod gid ang pagteks sa opposite sex. Sa umpisa, isa lang ang imo ginateks, asta nga sang ulihi nagdamo na. Ulihi mo na lang marealisar nga tatlo na gali ka lalaki ang imo ginadeyt, kag abi sang kada isa sia ang ‘special someone’ nga gusto mo makilala pa gid. Sang mabal-an nila nga tatlo gali sila, masakitan gid sila. Ang mas malain pa, mabantugan ka nga flirt.”—Lara.

Ang Biblia nagasiling: “Bisan ang bata nagapakilala paagi sa iya mga binuhatan, kon putli ang iya buhat kag kon matarung ini.”—Hulubaton 20:11.

Ang punto: Indi sala kon makig-upod ka sa opposite sex. Pero kon wala ini sing limitasyon, masakitan ka gid, kag maguba mo ang maayo nga pag-abyanay kag pati ang imo reputasyon.

Paano mo mahibaluan nga sobra na kamo ka suod? Ang isa ka paagi amo ang pagpamangkot sa imo kaugalingon sing, ‘Sia lang bala pirme ang ginasugiran ko sang mga  nagakatabo sa akon kabuhi?’ “Kon friends gid lang kamo sang isa ka lalaki,” siling sang babayi nga si Erin, “indi dapat sia ang una mo nga ginaistorya kada adlaw, ukon una mo nga ginasugiran sang importante nga mga balita. Kag indi dapat sia ang imo ginadalaganan kon masubuan ka.”

Binagbinaga ini:

● Ngaa daw kanami gid kon opposite sex ang imo ginasugiran sang mga nagakatabo sa imo? Pero ano ang mga katalagman?

“Wala ako nagapakigsuod gid sa mga lalaki. Wala ako nagapakig-istorya sa ila sa telepono sang inoras pareho sang ginahimo ko sa mga abyan ko nga babayi. Kag may mga topiko nga wala ko ginaistorya sa ila.”—Rianne.

Ang Biblia nagasiling: “Ang nagaandam sang iya ginahambal nagatipig sang iya kabuhi. Ang wala nagaandam sang iya ginahambal nagalaglag sang iya kaugalingon.”—Hulubaton 13:3, Maayong Balita nga Biblia.

Binagbinaga: May risgo bala kon isugid mo ang tanantanan sa imo abyan nga opposite sex? Ano ang matabo kon sa ulihi indi na kamo mag-abyanay? Hinulsulan mo bala nga ginsugid mo ato sa iya?

Ang tin-edyer nga si Alexis nagsiling: “Indi mo paglikawan ang iban bangod lang opposite sex sila. Pero indi mo man pagtontohon ang imo kaugalingon paagi sa pagsiling nga “friends lang” kamo kon ang matuod indi. Kontrola ang imo balatyagon para malikawan mo ang madamo nga kasakitan.”

Ang iban pa nga artikulo sang “Young People Ask” makita sa Web site nga www.watchtower.org/ype

[Mga Nota]

[Kahon sa pahina 17]

MATUOD NGA HITABO: “May abyan ako nga lalaki, kag ayuhay gid kami. Pero natalupangdan ko nga amat-amat na nga nagalawig kag daw ka-personal na sang amon pag-istoryahanay. Nabatyagan ko nga sobra na kami kasuod kay ginasugid na niya sa akon ang tanan. Isa ka adlaw, nag-e-mail sia nga nagasiling nga naluyag sia sa akon. Indi ko kahibalo kon ano ang akon ihambal. Daw nanamian ako kay ginakabig niya ako nga special. Pero nabalaka man ako. Nabal-an ko nga indi puede nga ‘friends lang kami’ kay para sa iya indi lang kami amo sina. Kon hambalon ko sia nga bata pa kami para sa isa ka relasyon, masakitan sia. Ginsugid ko ini tanan sa akon mga ginikanan, kag nagsiling sila nga dapat limitahan ko ang pagpakig-angot sa iya. Ini nga eksperiensia nagtudlo sa akon nga kadasig lang gali mangin serioso ang isa ka butang nga daw wala lang sa primero. Sugod sadto, ginabutangan ko na sang limitasyon ang pagpakig-upod ilabi na gid ang pagteks pirme sa mga opposite sex. Makabulig man nga makig-upod ka sa grupo, indi nga magparespares. Sa sini nga paagi, indi mangin tama ka personal ang inyo pag-istoryahanay kag indi dayon mahulog ang inyo buot sa isa kag isa.”—Elena.

[Kahon sa pahina 18]

PAMANGKUTA ANG IMO GINIKANAN

Pamangkuta ang imo mga ginikanan kon ano ang ila sabat sa mga pamangkot sa “Binagbinaga ini” sa sini nga artikulo. Lain bala ang ila opinyon sangsa imo? Kon amo, ngaa? Ano nga mga benepisyo ang nakita mo sa ila punto?—Hulubaton 1:8.

[Kahon/Mga Retrato sa pahina 18]

ANG GINASILING SANG IBAN

Andre—Kon pirme kamo nagaupdanay sang isa ka babayi, mas mahapos mahulog ang inyo buot kag mas magapensar sia nga naluyag ka sa iya. Kon wala ka pa sing plano makigrelasyon subong, likawi ang impresyon nga daw gusto mo na.

Cassidy—Mahilig ako maglagaw, kag bangod nagdaku ako nga pirme lang may upod nga mga lalaki, komportable ako sa ila. Pero indi ini pirme maayo. Kon pakig-angutan ko ang isa ka lalaki pareho sa akon pagpakig-angot sa akon mga amiga, makahatag ini sing sala nga impresyon. Mas maayo kon kabigon ko ang isa ka lalaki subong akon utod!

 [Kahon sa pahina 19]

PATALUPANGOD SA MGA GINIKANAN

May mga sitwasyon nga indi malain kon makig-upod ang mga pamatan-on sa opposite sex. Pero ang mga indi pa handa sa pag-asawahay, kinahanglan magbutang sing limitasyon. * Para sa ila, ang pagpakig-abyan sa opposite sex dapat asta lang gid sa pagpakig-abyan.

Ano ang matabo kon ang duha ka tawo mangin sobra ka suod pero indi pa sila handa sa isa ka serioso nga relasyon? Mahimo mag-enjoy sila sa umpisa, pero sa ulihi mapaslawan lang sila. Daw pareho lang nga nagasakay sila sa salakyan nga wala sing ruweda. Sa ulihi, marealisar sang babayi ukon lalaki nga wala gali sing padulungan ang ila relasyon. Ang iban sekreto nga nagadeyt, pero mas delikado ini. Ang iban naman wala nagadayunay, amo nga nasakitan sila kag nagaka-depress kag pamatyag nila ginluiban sila. Paano mo mabuligan ang imo tin-edyer nga malikawan ang pagpakigrelasyon samtang bata pa?—Manugwali 11:10.

Ang sekreto sini amo ang bukas nga komunikasyon sa imo tin-edyer kon parte sa pagpakig-abyan sa opposite sex. Sa sini nga paagi mahibaluan mo kag mabuligan mo sila kon daw mahulog na ang ila buot sa ila abyan.

Ang iban nga ginikanan wala nagapasilabot sa pagpakig-abyan sang ila kabataan sa opposite sex. Binagbinaga ang ginsiling sang pila ka pamatan-on sa Magmata!

“Gusto ko gid pirme isugid kay Nanay kon sin-o ang akon naluyagan, pero wala na lang kay basi maakig sia.”—Cara.

“Kon sugiran ko gani si Mama nga may naluyagan ako nga lalaki, masiling sia dayon, ‘Indi ka gid magpaabot nga matambong ko sa kasal mo!’ imbes nga ‘Ngaa nanamian ka sa iya haw?’ Kon amo lang tani sina ang reaksion ni Mama, siguro mamati gid ako sa iya laygay.”—Nadeine.

Pero talupangda kon ang mga ginikanan nagapamati kag nagahatag sing praktikal nga laygay.

“Wala nagapangakig ang akon mga ginikanan kon sugiran ko sila parte sa lalaki nga akon naluyagan. Ginahambal nila kon ano ang dapat, pero ginahangop man nila ang akon balatyagon. Gani mas mahapos para sa akon nga pamatian ang ila laygay kag indi magsekreto.”—Corrina.

“Sang gin-istorya sang akon ginikanan kon sin-o ang ila naluyagan sang pamatan-on pa sila kag kon ngaa wala sila nagdayunay, narealisar ko nga OK lang nga isugid ko man sa ila kon may naluyagan ako.”—Linette.

Kon kaisa may mga rason kon ngaa may mga nagaentra sa relasyon bisan bata pa sila.

“Sekreto ako nga nagadeyt sa isa ka lalaki kay kon upod ko sia nalipay ako kag ginapamatian niya ako.”—Annette.

“May isa ka lalaki nga nanamian ko gid updon kay ginahatagan niya ako sing atension. Gusto ko sing atension, maayo man ukon malain.”—Amy.

“Kon sinsero ako nga ginadayaw sang akon ginikanan nga guapa ako ukon angayan ako sa akon bayo, indi ko na kinahanglan nga dayawon pa ako sang isa ka lalaki.”—Karen.

Pamangkuta ang imo kaugalingon:

Ano ang puede ko himuon para indi matahap mag-istorya sa akon ang akon bata?—Filipos 4:5.

“Maabtik [bala ako] sa pagpamati, mahinay sa paghambal”?—Santiago 1:19.

Ano pa ang dapat ko himuon para ang akon bata indi mangita sing pagpalangga kag atension sa iban nga tawo?—Colosas 3:21.

Ang punto: Buligi ang imo tin-edyer nga matun-an kon paano sila makig-abyan sa opposite sex sing nagakaigo kag malikawan ang mga problema. Makabulig ini sa iya asta magdaku sia.—Colosas 3:5; 1 Tesalonica 4:3-6.

[Nota]

[Tsart sa pahina 17]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

MGA LIMITASYON

DAPAT

✔ makig-upod sa grupo

✔ magkilalahay

✔ mag-istoryahanay

INDI DAPAT

X magparespares

X magsugid sing sekreto

X magpa-flirt

[Diagram sa pahina 18]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

SOCIALIZING

FLIRTING

TOUCHING

HOLDING HANDS

KISSING