“Diin ako nagsala?” Amo ini ang pamangkot ni Michael, * nga taga-South Africa. Gintinguhaan niya nga mangin maayo nga amay, pero kon madumduman niya ang iya 19 anyos nga bata nga lalaki nga nagrebelde, nagapamensar sia kon ano pa ang wala niya mahimo.

Si Terry naman nga taga-Espanya daw nagmadinalag-on subong amay. Ang iya bata nga si Andrew nagsiling: “Ang madumduman ko gid kay Tatay amo nga sang una ginabasahan niya ako, ginahampang, kag ginalagaw. Nanamian gid ako sa iya pagtudlo.”

Ang matuod, indi mahapos mangin isa ka maayo nga amay. Pero may mga prinsipio nga makabulig. Madamo nga amay kag pamilya ang nakabenepisyo kay ginsunod nila ang ginasiling sang Biblia. Binagbinagon naton ang pila ka praktikal nga laygay sang Biblia nga makabulig sa mga amay.

Subong amay, paano mo ginapakita sa imo kabataan nga importante sila sa imo? Sigurado nga madamo ka sing ginahimo para sa ila, lakip na ang pagsakripisyo agod makakaon sila kag may maistaran. Indi mo ina paghimuon kon indi sila importante sa imo. Pero kon indi mo sila paghatagan sing madamo nga tion, mahimo magpensar sila nga mas importante sa imo ang imo trabaho, mga abyan, ukon kalingawan.

San-o dapat sugdan sang amay ang paghatag sing tion sa iya kabataan? Ang iloy nagasugod na sa pagpakigsuod sa bata samtang ara pa lang ini sa iya tiyan. Mga 16 pa lang ka semana sa tiyan ang bata, makabati na ini. Sa sini nga tion, ang amay mahimo na makigsuod sa lapsag. Puede niya pamatian ang pitik sang tagipusuon kag pagsipa sang bata, ukon istoryahon kag kantahan ini.

Prinsipio sa Biblia: Sang panahon sang Biblia, ang mga lalaki may daku nga papel sa pagtudlo sa ila kabataan. Ginapalig-on sila nga hatagan pirme sing tion ang ila kabataan. Makita ini sa ginasiling sang Biblia sa Deuteronomio 6:6, 7: “Ining mga polong nga ginasogo ko karon sa imo manginsa imo tagiposoon; kag itudlo mo sila sing makugihon sa imo mga anak, kag hambalon mo sila sa nagalingkod ka sa imo balay, kag sa nagalakat ka sa dalanon, kag sa nagahigda ka, kag sa nagabangon ka.”

Para makapakig-istorya ka sing maayo sa imo kabataan, dapat maayo ka man mamati. Dapat matun-an mo mamati nga wala nagapangakig.

Kon nakita sang mga bata nga madali ka maakig kag nagahukom dayon, mahimo nga indi sila magsugid sang ila ginabatyag. Pero kon nagapamati ka sing kalmado, ginapakita mo nga interesado ka sa ila. Sa amo, indi sila makulbaan sa pagsugid sang ila mga ginahunahuna kag ginabatyag.

Prinsipio sa Biblia: Ang ginasiling sang Biblia makabulig gid sa madamo nga bahin sang aton kabuhi. Halimbawa, ini nagasiling: “Ang tagsa ka tawo dapat mangin maabtik sa pagpamati, mahinay sa paghambal, mahinay sa pagpangakig.” (Santiago 1:19) Ang amay nga nagatuman sa sini makapakig-istorya gid sing maayo sa iya kabataan.

Bisan pa nainit ka ukon akig, dapat ang imo pagdisiplina may gugma kag kabalaka para sa kaayuhan sang imo bata sa ulihi. Nalakip sa sini ang paglaygay, pagtadlong, pagtudlo, kag pagsaway kon kinahanglan.

Isa pa, ang disiplina mas epektibo kon pirme ginakomendasyunan sang amay ang iya kabataan. Ang isa ka hulubaton nagsiling: “Kon ang imo ginahambal nagakabagay sa okasyon, matahom ini pareho sa bulawan nga mga mansanas sa pilak nga suludlan.” (Hulubaton 25:11, Ang Pulong sang Dios, APD) Ang komendasyon nagapauswag sa kinaiya sang bata. Nagahatag ini sa ila sing kompiansa. Ang amay nga nagapangita sing paagi nga makomendasyunan ang iya kabataan nagabulig sa ila nga mangin mabakod kag pirme maghimo sang husto.

Prinsipio sa Biblia: “Kamo nga mga amay, indi ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak, agod indi sila maluyahan sing buot.” —Colosas 3:21.

Ang pagtratar sang amay sa iya asawa may epekto gid sa kabataan. Ang grupo sang mga eksperto sa pagpadaku sang bata nagpaathag: “Ang isa sa pinakamaayo nga butang nga mahimo sang amay sa iya kabataan amo ang pagtahod sa ila iloy. . . . Ang amay kag iloy nga may pagtahod sa isa kag isa nagapahalipay kag nagapabakod sa kabataan.”—The Importance of Fathers in the Healthy Development of Children. *

Prinsipio sa Biblia: “Mga bana, padayon nga higugmaa ang inyo asawa. . . . Ang kada isa sa inyo maghigugma man sang iya asawa subong sang paghigugma niya sa iya kaugalingon.”—Efeso 5:25, 33.

Ang mga amay nga may matuod nga gugma sa Dios makahatag sa ila kabataan sing hamili nga palanublion—isa ka suod nga kaangtanan sa ila Amay sa langit.

Pagligad sang mga tinuig nga pagpadaku sa iya anom ka kabataan, si Antonio nga isa ka Saksi ni Jehova, nakabaton sang sulat halin sa iya bata nga babayi: “Dear Daddy, gusto ta ka pasalamatan kay ginpadaku mo ako nga nagahigugma kay Jehova nga Dios, sa akon isigkatawo, kag sa akon kaugalingon. Bangod sini, nangin balanse ako nga tawo. Ginpakita mo nga ginahigugma mo si Jehova kag ginapalangga mo gid ako. Salamat gid Daddy kay gin-una mo gid si Jehova sa imo kabuhi kag sa pagtratar sa amon subong regalo halin sa Dios!”

Prinsipio sa Biblia: “Higugmaon mo ang GINOO nga imo Dios sa bug-os mong tagiposoon, kag sa bug-os mong kalag, kag sa bug-os mong kusug. Kag ining mga polong nga ginasogo ko karon sa imo manginsa imo tagiposoon.”—Deuteronomio 6:5, 6.

Siempre agod mangin maayo nga amay indi lang lima ka punto ang kinahanglan. Ang matuod, bisan ano pa nga panikasog ang himuon mo, indi ka mangin perpekto nga amay. Pero basta ginaaplikar mo ining mga prinsipio sa mahigugmaon kag balanse nga paagi, puede ka mangin isa ka maayo nga amay. *