KON mahibaluan mo nga may balatian ka sa hunahuna ukon ang imo pinalangga, ano ang imo mangin reaksion? Indi ka magkabalaka kay mabulong ini. Binagbinagon naton ang pila ka impormasyon agod mahangpan mo pa gid ang balatian sa hunahuna. *

“Ginatos ka milyon ang may balatian sa hunahuna sa bilog nga kalibutan kag may epekto ini sa ila mga pinalangga. Isa sa apat ka tawo ang makaagi sang balatian sa hunahuna kon kaisa. Ang kalabanan nga balatian sa bilog nga kalibutan resulta sang depresyon. Ang schizophrenia kag bipolar disorder lakip sa pinakamalala nga balatian. . . . Bisan tuman kadamo ang may balatian sa hunahuna, ginakahuya nila ini, ginabalewala kag ginapakanubo.”—World Health Organization (WHO).

Suno sa WHO, wala nagapabulong ang kalabanan nga may balatian sa hunahuna bangod makahuluya ini.

Bisan pa mabulong ang kalabanan nga balatian sa hunahuna, sa Estados Unidos mga 60 porsiento sang mga adulto kag halos 50 porsiento sang mga tin-edyer nga 8 asta 15 anyos ang may balatian sa hunahuna nga wala mabulong sang nagligad nga tuig, suno sa National Alliance on Mental Illness.

Ano ang balatian sa hunahuna? Suno sa mga eksperto, amo ini ang daku nga depekto sa panghunahuna, emosyon, kag panimuot sang isa. Sa masami, apektado sini ang iya pagkabuhi kag ang iya pagpakig-angot sa iban.

Lainlain ang sintomas sini, depende sa indibiduwal kag sa iya balatian kag kahimtangan. Ang tanan mahimo magbalatian sini bisan ano man ang iya sekso, edad, kultura, rasa, relihion, ukon tinapusan kag kinitaan. Ang balatian sa hunahuna indi resulta sang kaluyahon ukon malain nga pamatasan. Kon nagakaigo ang paagi sa pagbulong, mahimo mag-ayo ang isa kag mangin malipayon.

Mabulong sang mga doktor ang kalabanan nga balatian sa hunahuna. Gani ang una nga dapat himuon amo ang pagpaeksamin sing maayo sa mga eksperto sini.

Pero magaayo lang ang isa kon sundon niya ang nagakaigo nga paagi sa pagbulong. Indi sia dapat mangalag-ag nga isugid ang iya balatian sa iban. Mahimo man niya ini ipakig-istorya sa mga eksperto nga makabulig sa iya nga mahangpan ang balatian, masolbar ang problema kada adlaw, kag mapabakod sia nga indi dapat mag-untat sa pagpabulong. Sa kada pagpakonsulta, daku gid ang mabulig sang miembro sang pamilya ukon abyan nga mapalig-on ang pasyente.

Madamo ang nakahibalo na kon ano ang ila himuon sang nahangpan nila ang ila kahimtangan kag sang ginsunod nila ang mga panugda sang mga eksperto. “Sang wala pa namon mapat-od nga may balatian sa hunahuna ang akon asawa,” siling ni Mark, nga ginsambit kaina, “wala kami sing nahibaluan parte sa sini. Pero amat-amat namon ini nga nahangpan kag nakapasibu na kami. Sang ulihi, nabuligan kami sang mga eksperto kag subong man sang amon pamilya kag mga abyan.”

 Nag-ugyon sa sini si Claudia. “Sang mahibaluan namon ini, daw ginsentensiahan ako nga mabilanggo,” siling niya. “Pero bisan pa limitado na ang amon mahimo bangod sining akon balatian, natun-an ko nga puede gali malandas bisan ang daw imposible nga mga problema. Gani naatubang ko ini paagi sa pagkooperar sa akon mga doktor kag espesyalista. Nangin mainabyanon ako kag ang ginakabalak-an ko lang amo ang himuon ko sa tagsa ka adlaw.”

Wala ginapakita sang Biblia nga makabulong ang kaangtanan sa Dios. Pero madamo nga pamilya sa bilog nga kalibutan ang nalugpayan kag napabakod sang ila natun-an sa Biblia. Halimbawa, ginapasalig kita sang Biblia nga nagakabalaka ang aton mahigugmaon nga Manunuga sa mga “napaslawan” kag “nadulaan sang paglaom.”—Salmo 34:18, Ang Pulong sang Dios.

Bisan pa ang Biblia indi libro parte sa kapagros, may praktikal ini nga mga giya nga makabulig sa aton kon nasubuan kag nabudlayan kita. Ginasugid man sang Biblia ang aton paglaum nga sa palaabuton wala na sing balatian kag kasakit. Nagsaad ang Pulong sang Dios: “Ang mga mata sang mga bulag pamuklaton, kag ang mga idulungug sang mga bungul mabuksan; niyan ang piang magalumpat subong sang usa, kag ang dila sang apa magaamba.”—Isaias 35:5, 6.