DAW indi magpati si Doreen nga ang iya bana nga si Wesley, nga 54 anyos pa lang, may malala nga tumor sa utok. * Pila lang ka bulan ang taning sang mga doktor sa iya. “Indi gid ako makapati sa ginsiling sa akon,” siling niya. “Sinemana nga pamatyag ko daw nagalutaw ako sa hangin. Daw sa iban ini natabo kag indi sa amon. Nakibot gid ako.”

Indi lang si Doreen ang nagabatyag sini. Posible nga gulpi lang magbalatian sing malala ang bisan sin-o. Maayo lang kay madamo ang handa sa pag-atipan sang ila pinalangga nga may malala nga balatian. Pero mabudlay gid ang pag-atipan sa mga nagabalatian. Paano mapaumpawan kag maatipan sang miembro sang pamilya ang ila pinalangga nga may malala nga balatian? Ano ang makabulig sa mga nagaatipan nga mahimo makaatubang sing mga kabudlayan? Kon maglala na gid ang balatian, ano ang masami nga nagakatabo? Pero hibaluon anay naton kon ngaa mas mabudlay subong ang pag-atipan sa mga may malala nga balatian.

Ginbag-o na subong sang medisina ang nagakatabo sa mga may malala nga balatian. Sang nagligad nga mga isa ka gatos ka tuig, bisan sa manggaranon nga mga pungsod, mas malip-ot ang kabuhi sang mga tawo. Madali lang mapatay ang mga tawo bangod sa makalalaton nga mga balatian ukon mga aksidente. Malayo ang mga ospital, kag kalabanan sang mga nagabalatian ginaatipan sang ila pamilya kag sa balay na lang nagakapatay.

Bangod sa pag-uswag sang medisina subong, mahimo mapalawig sang mga doktor ang kabuhi sang may malala nga balatian. Ang mga balatian nga mahimo makapatay gilayon sa mga tawo sang una mahimo na maremedyuhan subong para mapalawig pa sing mga tinuig ang kabuhi. Pero mahimo nga wala man sila nagaayo. Masami nga malala  na gid ang ila kahimtangan nga indi na nila maatipan ang ila kaugalingon. Gani ang pag-atipan sa ila subong nangin mas mabudlay kag makapoy.

Isa pa, nagadamo ang nagakapatay sa ospital sangsa balay. Kalabanan sang mga tawo subong wala nakahibalo sang nagakatabo kon dali na lang mapatay ang isa, kag pila lang ang nakakita sang tawo nga nagatagumatayon. Gani, mahimo mangin rason ini nga indi na pag-atipanon sang isa ang nagabalatian nga miembro sang iya pamilya. Ano ang makabulig sa iya?

Pareho sang natabo kay Doreen, madamo ang nagalalain kon may malala nga balatian ang ila pinalangga. Bisan pa grabe ang imo kabalaka, kahadlok, kag kasubo, ano ang makabulig sa imo nga mahandaan ang posible nga matabo? Ang matutom nga alagad sang Dios nangamuyo: “Tudlui kami kon paano isipon ang amon mga adlaw agod mangin maalamon ang amon tagipusuon.” (Salmo 90:12) Sinsero nga mangamuyo kay Jehova nga Dios nga buligan ka nga ‘isipon ang imo mga adlaw’ sing maalamon para magamit mo ang nabilin mo nga tion upod sa imo pinalangga sa pinakamaayo nga paagi.

Kinahanglan ang maayo nga pagplano para mahimo ini. Kon makahambal pa ang imo pinalangga kag kon gusto niya istoryahan ini nga butang, mas maayo kon pamangkuton sia kon sin-o ang magadesisyon para sa iya kon indi na sia makasarang. Ang tampad nga pag-istoryahanay parte sa kon gusto pa niya magpatabang, magpaospital, ukon magpabulong mahimo makabuhin sa indi pag-intiendihanay sang mga miembro sang pamilya kag pagbatyag nga ginakonsiensia sila kay mapilitan sila nga magdesisyon para sa pasyente. Ang abanse kag prangka nga pag-istoryahanay magabulig sa pamilya nga makakonsentrar sa pag-atipan sa pasyente. “Mapaslawan ang mga plano kon wala sing paghambalanay,” siling sang Biblia.—Hulubaton 15:22.

Sa masami, ang panguna nga obligasyon sang nagaatipan amo ang pagpaumpaw sa pasyente. Kinahanglan sang nagabalatian ang pasalig nga palangga sia kag wala sia nagaisahanon. Paano ini himuon? Basahi ukon kantahi ang pasyente, magpili sing mga balasahon kag mga kanta nga makapalig-on kag nanamian niya. Madamo nga tawo ang nanamian kon uyatan sang ila kapamilya ang ila kamot kag maghambal sing malulo sa ila.

Masami man nga mas maayo kon ipakilala ang mga nagabisita. Ang isa ka report nagsiling: “Ang palamatin-an amo ang pinakaulihi nga madula  sa lima ka igbalatyag. Maanting ang palamatin-an sang [mga pasyente] bisan pa daw wala na sia sing animo, gani indi gid pag-ihambal sa atubangan niya ang mga butang nga indi mo mahambal kon nagabugtaw sia.”

Kon posible, mangamuyo kamo sing magkaupod. Ang Biblia nagasugid nga sa isa ka bes, si apostol Pablo kag ang iya mga kaupod ara sa mabudlay gid nga sitwasyon kag wala sila makahibalo kon mabuhi pa sila. Ano nga bulig ang ila ginpangayo? Si Pablo nangabay sa iya mga abyan: “Mabuligan man ninyo kami paagi sa inyo pag-ampo para sa amon.” (2 Corinto 1:8-11) Makabulig gid ang sinsero nga pangamuyo kon nagaatubang sang mabudlay nga sitwasyon kag may malala nga balatian.

Sa masami, mabudlay gid batunon nga dali na lang mapatay ang imo pinalangga. Indi ini katingalahan kay wala kita gintuga nga mangin bahin sang aton kabuhi ang kamatayon. (Roma 5:12) Amo kon ngaa ang Pulong sang Dios nagtawag sa kamatayon nga “kaaway.” (1 Corinto 15:26) Gani normal lang kag maintiendihan naton kon ngaa mabudlay gid batunon ang kamatayon sang pinalangga.

Pero ang pagpamensar kon ano ang posible nga matabo mahimo makapahaganhagan sa kahadlok sang miembro sang pamilya kag mahimo nila mapahapos ang tanan suno sa ila masarangan. Ang pila ka mahimo matabo nalista sa kahon nga “ Ang Katapusan nga Sinemana sang Kabuhi.” Matuod, indi tanan nga nalista diri nagakatabo sa tanan nga pasyente, ukon matabo gid ini sing pasunod. Pero ang kalabanan sang mga pasyente makaeksperiensia sang pila sini nga mga pagbag-o.

Kon mapatay ang aton pinalangga, mas maayo nga kontakon naton ang suod nga abyan nga nagtanyag sing bulig sa aton sadto. Ang mga nag-atipan kag pamilya sang napatay mahimo nga nagakinahanglan sing pasalig nga natapos na ang pag-antos sang ila pinalangga. Ang Manunuga sang mga tawo mahigugmaon nga nagpasalig sa aton nga “ang mga patay wala gid sing nahibaluan.”—Manugwali 9:5.

Importante gid ang pagsalig sa Dios, indi lang sa tion nga nagabalatian ang miembro sang pamilya kundi sa tion man sang ila pagpangasubo bangod sa kamatayon. Mahimo niya kamo buligan paagi sa ginasiling kag ginahimo sang iban sa inyo. “Wala ko ginabalibaran ang bulig sang iban,” siling ni Doreen. “Ang matuod, madamo katama ang nabaton namon nga bulig. Kumbinsido gid kami sang akon bana nga paagi ini ni Jehova sa pagsiling, ‘Ari ako sa pagbulig sa inyo.’ Indi ko gid ini malipatan.”

Si Jehova nga Dios ang pinakamasaligan nga Manug-atipan. Sia ang aton Manunuga kag naintiendihan niya ang aton kasakit kag kasubo. Masarangan kag gusto gid niya nga buligan kita kag palig-unon para maatubang naton ini. Nagpromisa pa gani sia nga sa indi madugay dulaon niya sing dayon ang kamatayon kag buhion liwat ang binilyon ka tawo nga ara sa iya handumanan. (Juan 5:28, 29; Bugna 21:3, 4) Dayon, makasiling ang tanan pareho sang ginsiling ni apostol Pablo: “Kamatayon, diin ang imo kadalag-an? Kamatayon, diin ang imo sudlot?”—1 Corinto 15:55.