1. Ano nga makapaumpaw nga kamatuoran parte kay Jehova ang ginasugid sang Biblia?

GUSTO mo bala nga hukman ka sang mga tawo base sa imo kolor, hitsura, ukon kadakuon sang imo lawas? Mahimo gid nga indi mo ini gusto. Gani makapaumpaw gid kay si Jehova wala nagahukom sa aton base sa makita sang iban sa aton! Halimbawa, sang nakita ni Samuel ang mga anak ni Jesse, wala niya makita ang nakita ni Jehova sa ila. Ginsilingan ni Jehova si Samuel nga mangin hari sang Israel ang isa sa mga anak ni Jesse. Pero sin-o sa ila? Sang nakita ni Samuel ang kamagulangan nga anak ni Jesse nga si Eliab, nagsiling sia: “Pat-od nga sia na ang hinaplas ni Jehova.” Sa hitsura ni Eliab, daw bagay gid sia mangin hari. “Apang nagsiling si Jehova kay Samuel: ‘Indi ka magtulok sa iya dagway ukon sa iya kataason, kay indi sia ang ginpili ko.’” Ano ang matun-an naton sa sini? Si Jehova nagsiling: “Ang tawo nagatan-aw sa makita sang mata, apang si Jehova nagatan-aw sa tagipusuon.”—1 Sam. 16:1, 6, 7.

2. Suno sa Juan 7:24, ngaa indi naton dapat hukman ang isa ka tawo base lang sa iya hitsura? Maghatag sing halimbawa.

² Bangod indi kita perpekto, madali naton hukman ang iban base sa ila hitsura. (Basaha ang Juan 7:24.) Pero diutay lang ang mabal-an naton parte sa isa ka tawo kon magbase lang kita sa makita naton sa iya. Binagbinagon naton ang isa ka halimbawa. Bisan pa maalam gid kag madugay na nga doktor ang isa, diutay lang ang mabal-an niya kon tulukon lang niya ang iya pasyente. Dapat sia mamati sing maayo para mabal-an ang mga balatian sang pasyente sang una, ang iya ginabatyag, ukon ang mga sintoma sang iya balatian subong. Basi hambalon pa gani sang doktor ang pasyente nga magpa-X-ray para mabal-an kon may problema  sa sulod sang iya lawas. Kon indi ini paghimuon sang doktor, posible nga magsala sia sa pagbulong sa pasyente. Gani indi man naton bug-os nga mahangpan ang aton mga kauturan kon tan-awon lang naton ang ila hitsura. Dapat naton tinguhaan nga hangpon kon ano sila nga klase sang tawo. Matuod, indi naton mabasa ang ila tagipusuon, gani indi gid pareho kay Jehova ang paghangop naton sa ila. Pero puede naton mahimo ang aton bug-os nga masarangan para mailog si Jehova. Paano?

3. Paano makabulig sa aton ang mga kasaysayan sa Biblia sa sini nga artikulo para mailog naton si Jehova?

³ Paano ginatratar ni Jehova ang mga nagasimba sa iya? Nagapamati sia sa ila. Ginahangop niya ang ila kahimtangan kag ang tanan nga nakaimpluwensia sa ila. Kag nagapakita sia sang kaluoy sa ila. Binagbinagon naton kon paano ini ginhimo ni Jehova kanday Jonas, Elias, Hagar, kag Lot, kag kon paano naton mailog si Jehova sa aton pagtratar sa aton mga kauturan.

4. Ngaa mahimo kita maghunahuna nga indi masaligan si Jonas?

⁴ Bangod wala kita kabalo sang tanan parte sa kahimtangan ni Jonas sadto, basi maghunahuna kita nga indi sia masaligan kag indi matinumanon. Ginsugo sia ni Jehova nga ipahibalo ang paghukom sa Ninive. Sa baylo nga magtuman, nagsakay si Jonas sa barko pakadto sa lugar nga malayo sa iya kaladtuan kag ‘nagpalagyo kay Jehova.’ (Jon. 1:1-3) Saligan mo pa bala liwat si Jonas nga tumanon niya si Jehova? Posible nga indi na. Pero nagsalig si Jehova nga tumanon na sia ni Jonas.—Jon. 3:1, 2.

5. Ano ang matun-an mo parte kay Jonas base sa iya ginsiling sa Jonas 2:1, 2, 9?

⁵ Makita sa pangamuyo ni Jonas kon ano sia nga klase sang tawo. (Basaha ang Jonas 2:1, 2, 9.) Sigurado gid nga nangamuyo si Jonas sing madamo nga beses. Sa iya pangamuyo sang ara sia sa tiyan sang isda, mahangpan naton nga may maayo sia nga mga kinaiya bisan pa nagpalagyo sia sa iya asaynment sang primero. Masiling naton nga mapainubuson sia, nagapasalamat, kag handa sa pagtuman kay Jehova. Gani wala nagpokus si Jehova sa sala ni Jonas. Sa baylo, ginsabat niya ang pangamuyo ni Jonas kag padayon sia nga gingamit bilang manalagna!

6. Ngaa dapat kita mamati sing maayo?

⁶ Para makapamati kita sing maayo sa iban, dapat kita mangin mapainubuson kag mapinasensiahon. Dapat naton ini himuon bangod sang tatlo ka rason. Una, indi kita magahambal gilayon sing negatibo parte sa iban. Ikaduha,  mahangpan naton ang ginabatyag kag ang motibo sang aton utod, kag magabulig ini sa aton nga magpakita sang kaluoy sa iya. Kag ikatlo, kon pabay-an naton nga maghambal ang aton utod, mahimo nga may marealisar man sia parte sa iya kaugalingon. Kon kaisa, mahangpan lang naton ang aton ginabatyag kon isugid naton ini sa iban. (Hulu. 20:5) Ang isa ka gulang sa Asia nagsiling: “Nadumduman ko nga nagsala anay ako kay naghambal na ako antes ko pa mabatian ang matuod nga sitwasyon. Ginsilingan ko ang isa ka sister nga dapat niya pauswagon ang iya mga komento sa miting. Sang ulihi, nabal-an ko nga nabudlayan gali sia magbasa kag grabe gid ang iya pagpanikasog para makakomento.” Gani dapat gid mamati anay ang isa ka gulang antes sia maglaygay!—Hulu. 18:13.

7. Ano ang matun-an mo sa ginhimo ni Jehova kay Elias?

⁷ Nabudlayan ang iban nga kauturan nga isugid ang ila nabatyagan bangod sang mga natabo sa ila sang una, ukon bangod sang ila kultura ukon personalidad. Paano naton sila mapalig-on nga isugid kon ano gid ang ila ginabatyag? Dumduma ang ginhimo ni Jehova kay Elias. Sang nagpalagyo sia kay Jezebel, wala niya ginsugid dayon kay Jehova ang iya ginabatyag. Nagligad pa ang madamo nga adlaw antes bug-os nga ginsugid ni Elias sa iya Amay sa langit ang iya ginbatyag. Nagpamati si Jehova sing maayo. Dayon, ginpalig-on niya si Elias kag ginhatagan sang importante nga asaynment. (1 Hari 19:1-18) Mahangpan lang naton kon ano gid ang ginabatyag sang aton mga utod kon isugid nila ini sa aton. Mahimo nga magaligad pa ang malawig nga tion para mapahamtang ang ila buot sa aton. Pero kon mangin mapinasensiahon kita pareho kay Jehova, sa ulihi saligan nila kita kag sugiran sang ila ginabatyag. Kon handa na sila nga isugid ang ila ginabatyag, dapat kita mamati sing maayo.

8. Suno sa Genesis 16:7-13, paano ginbuligan ni Jehova si Hagar?

⁸ May ginhimo nga indi maalamon ang alagad ni Sarai nga si Hagar sang nangin asawa sia ni Abram. Sang nagbusong si Hagar, ginpakanubo niya si Sarai nga wala sing anak. Naglala ang sitwasyon, kag nagpalagyo si Hagar bangod sang pagtratar sa iya ni Sarai. (Gen. 16:4-6) Bangod indi kita perpekto, mahimo pensaron naton nga bagay lang silutan si Hagar kay bugalon sia. Pero indi amo sini ang panan-aw ni Jehova sa iya. Ginpakadto ni Jehova ang iya anghel kay Hagar. Ginbuligan sia sang anghel nga bag-uhon ang iya panimuot kag ginpakamaayo sia. Nahangpan ni Hagar nga si Jehova nagabantay sa iya kag nakabalo sang iya sitwasyon. Bangod sini, nagsiling sia kay Jehova: “Ikaw ang Dios nga makakita sang tanan.”—Basaha ang Genesis 16:7-13.

9. Ngaa nangin mainayuhon ang Dios kay Hagar?

⁹ Ano ang nakita ni Jehova kay Hagar? Kabalo si Jehova kon ano ang kabuhi ni Hagar sang una kag ang tanan niya nga ginbatas. (Hulu. 15:3) Si Hagar isa ka Egiptohanon nga nagaistar sa balay sang Hebreo nga pamilya. Nabatyagan ayhan niya kon kaisa nga daw indi sia bahin sang pamilya? Nahidlaw ayhan sia sa iya mismo pamilya kag pungsod? Indi lang sia ang asawa ni Abram. Sang una, may mga alagad sang Dios nga indi lang isa ang asawa. Pero indi ini ang katuyuan ni Jehova sa ginsuguran. (Mat. 19:4-6) Masami ini nagaresulta sa pagpangimon kag pagdinumtanay sa pamilya. Bisan pa kabalo si Jehova nga sala ang ginhimo ni Hagar nga pagpakanubo kay Sarai, nahangpan man Niya ang balatyagon kag kahimtangan ni Hagar. Gani nangin mainayuhon si Jehova sa iya.

10. Paano naton makilala pa gid sing maayo ang aton mga kauturan?

¹⁰ Mailog naton si Jehova kon tinguhaan naton  nga hangpon ang aton mga kauturan. Kilalaha pa gid sing maayo ang imo mga kauturan. Istoryaha sila antes kag pagkatapos sang miting, makig-upod sa ila sa ministeryo, kag agdaha sila sa pagkaon kon posible. Kon himuon mo ini, mabal-an mo nga ang sister nga daw suplada mahuluy-on gali, ang manggaranon nga brother indi gali materyalistiko kundi maalwan gid, ukon ang pamilya nga pirme ulihi mag-abot sa miting ginahingabot gali sa ila puluy-an. (Job 6:29) Matuod, indi naton dapat ‘paghilabtan ang kabuhi sang iban.’ (1 Tim. 5:13) Pero, mas maayo kon may nabal-an kita parte sa aton mga kauturan kag sa ila mga sitwasyon kay makabulig ini para mahangpan pa gid naton sila.

11. Ngaa dapat gid kilalahon sang mga gulang ang ila mga kauturan?

¹¹ Dapat gid kilalahon sang mga gulang ang mga kauturan nga ila ginaatipan. Binagbinaga ang halimbawa sang manugtatap sang sirkito nga si Artur. Kaupod niya ang isa ka gulang sang ginduaw nila ang isa ka sister nga daw mahuluy-on. “Ginsugid sang sister sa amon nga napatay ang iya bana mga pila pa lang ka tuig sila nga nakasal,” siling ni Artur. “Bisan pa mabudlay ang iya sitwasyon, gintudluan niya ang iya duha ka bata nga babayi kag nangin matutom sila nga mga alagad ni Jehova. Subong, buron na ang iya panan-aw kag may depresyon sia. Pero mabakod gihapon ang iya gugma kag pagtuo kay Jehova. Narealisar namon nga madamo kami sang matun-an sa maayo nga halimbawa sini nga sister.” (Fil. 2:3) Ginsunod sang manugtatap sang sirkito ang halimbawa ni Jehova. Kilala ni Jehova ang iya matutom nga mga alagad kag nabal-an niya ang ila pag-antos. (Ex. 3:7) Kon kilala gid sang mga gulang ang ila mga kauturan, mas mabuligan nila sila.

12. Paano nakabenepisyo si Yip Yee sang nakilala pa gid niya sing maayo ang isa ka sister sa ila kongregasyon?

¹² Mahimo nga nairitar ka sa isa ka utod. Pero kon kilalahon mo pa gid sia sing maayo, mahimo nga marealisar mo nga dapat mo gali sia pakitaan sang kaluoy. Binagbinaga ang isa ka halimbawa. “May sister sa amon kongregasyon nga katunog gid maghambal,” siling ni Yip Yee nga taga-Asia. “Sa pensar ko lang, daw wala sia batasan. Pero sang nakaupod ko sia sa pagbantala, nasugid niya sa akon nga ginabuligan niya sang una ang iya mga ginikanan sa pagbaligya sang isda sa merkado. Dapat niya tunugon ang iya tingog para palapitan sila sang mga manugbakal.” Nagsiling pa si Yip Yee: “Narealisar ko nga para mahangpan ko ang mga kauturan, dapat ko sila kilalahon pa gid sing maayo.” Dapat gid kita magpanikasog para makilala pa  gid naton sing maayo ang aton mga kauturan. Kon sundon naton ang laygay sang Biblia nga mangin mainabyanon sa tanan, mailog naton si Jehova nga nagapalangga sa “tanan nga sahi sang tawo.”—1 Tim. 2:3, 4; 2 Cor. 6:11-13.

13. Suno sa Genesis 19:15, 16, ano ang ginhimo sang mga anghel sang daw indi pa maghalin si Lot, kag ngaa?

¹³ Bisan pa sa tion nga ara sa katalagman ang kabuhi ni Lot, wala niya gintuman gilayon ang mga instruksion ni Jehova. Duha ka anghel ang nagkadto kay Lot kag ginsugo sia nga maggua sila sang iya pamilya sa Sodoma. Ngaa? Nagsiling ang mga anghel: “Laglagon namon ini nga lugar.” (Gen. 19:12, 13) Pagkaaga, ara gihapon si Lot kag ang iya pamilya sa ila balay. Gani ginpaandaman liwat sang mga anghel si Lot. Pero “daw indi pa sia maghalin.” Mahimo hunahunaon naton nga ginbalewala ni Lot ang sugo sa iya ukon indi sia matinumanon. Pero gintinguhaan gihapon ni Jehova nga luwason si Lot. “Bangod sang kaluoy ni Jehova sa iya,” gin-uyatan sang mga anghel ang kamot ni Lot kag sang iya pamilya kag gindala sila sa gua sang siudad.—Basaha ang Genesis 19:15, 16.

14. Ngaa mahimo nga naluoy si Jehova kay Lot?

¹⁴ Mahimo nga naluoy si Jehova kay Lot bangod sang pila ka rason. Mahimo nga nahadlok si Lot sa mga tawo sa gua sang siudad amo nga wala sia gilayon maghalin sa ila balay. May iban pa nga katalagman. Posible nga nabal-an ni Lot ang parte sa duha ka hari nga nahulog sa mga buho nga may aspalto sa nalupyakan malapit sa ila lugar. (Gen. 14:8-12) Mahimo gid nga nabalaka si Lot sa iya asawa kag kabataan. Isa pa, bangod manggaranon si Lot, mahimo nga may matahom sia nga balay sa Sodoma. (Gen. 13:5, 6) Matuod, ini tanan indi gid husto nga rason para indi magtuman gilayon si Lot kay Jehova. Pero wala magpokus si Jehova sa sala ni Lot. Para kay Jehova, isa ka “matarong nga tawo” si Lot.—2 Ped. 2:7, 8.

15. Sa baylo nga pakalainon ang ginahimo sang isa ka tawo, ano ang dapat naton himuon?

¹⁵ Sa baylo nga pakalainon ang ginahimo sang isa ka tawo, dapat naton tinguhaan nga hangpon kon ano ang iya ginabatyag. Ginhimo  ini ni Veronica nga taga-Europe. “May isa ka sister nga daw pirme lang nagakusmod,” siling niya. “Gusto niya pirme mag-isahanon. Kon kaisa, nakulbaan ako magpalapit sa iya para istoryahon sia. Pero napensaran ko, ‘Kon ara ako sa iya sitwasyon, kinahanglan ko ang isa ka abyan.’ Gani ginpamangkot ko sia kon kamusta sia. Kag ginsugid niya sa akon ang iya ginabatyag. Subong, nahangpan ko na gid sia.”

16. Ngaa dapat kita mangamuyo nga buligan kita nga mapakita ang kaluoy?

¹⁶ Si Jehova lang ang bug-os nga makahangop sa aton. (Hulu. 15:11) Gani mangamuyo sa iya nga buligan ka nga mangin pareho sa iya ang pagtamod mo sa iban kag mahangpan mo kon paano magpakita sang kaluoy sa ila. Nakabulig sa sister nga si Anzhela ang pagpangamuyo para mapakita niya ang kaluoy. Indi sila magsahuay sang isa ka sister sa ila kongregasyon. Nagsiling si Anzhela: “Daw gusto ko na lang pakalainon ini nga sister kag likawan na lang sia. Pero nangamuyo ako kay Jehova nga buligan ako nga mahangpan ini nga sister.” Ginsabat bala ni Jehova ang pangamuyo ni Anzhela? Nagsiling sia: “Pagkatapos namon magbantala nga magkaupod, malawig kami nga nag-istoryahanay. Nagpamati ako sa iya kag nagpakita sang kaluoy. Subong, mas palangga ko na sia, kag gusto ko gid sia buligan.”

17. Ano ang dapat naton himuon?

¹⁷ Indi naton paghunahunaon nga pila lang sa aton mga kauturan ang dapat naton pakitaan sang kaluoy. Tanan sila may mga problema pareho nanday Jonas, Elias, Hagar, kag Lot. Pero ang iban nga kauturan sila man ang kabangdanan sang ila mga problema. Ang matuod, tanan kita may nahimo kon kaisa nga nagresulta sa aton problema. Gani husto lang nga silingan kita ni Jehova nga magpakita sang simpatiya sa kada isa. (1 Ped. 3:8) Kon ginatuman naton si Jehova, ginapabakod naton ang paghiusa sang aton dalayawon nga pamilya sa bilog nga kalibutan. Gani kabay pa nga pamatian naton, kilalahon, kag pakitaan sang kaluoy ang aton mga kauturan.