1. Ngaa nagdayaw gid kay manalagna Daniel ang mga opisyal sang Babilonia?

 PAMATAN-ON pa lang si manalagna Daniel sang gindala sia sa Babilonia halin sa Jerusalem bilang isa ka bihag. Pero, nagdayaw gid sa iya ang mga opisyal sang Babilonia. Nakita nila nga “wala [sia] sing diperensia, may maayo nga lawas,” kag miembro sia sang isa ka importante nga pamilya. (1 Sam. 16:7) Bangod sini, ginhanas nila sia para mag-alagad sa palasyo.—Dan. 1:3, 4, 6.

2. Ano ang pagtan-aw ni Jehova kay Daniel? (Ezequiel 14:14)

² Palangga ni Jehova si Daniel, indi bangod sa iya hitsura ukon posisyon sa palasyo, kundi bangod nangin mainunungon sia sa Iya. Ang matuod, sang ginsambit ni Jehova si Daniel upod kanday Noe kag Job, posible mga 20 anyos pa lang sia. Gani para kay Jehova, matarong man ang pamatan-on nga si Daniel pareho kanday Noe kag Job nga madamo nga tinuig nga nag-alagad kay Jehova sing matutom. (Gen. 5:32; 6:9, 10; Job 42:16, 17; basaha ang Ezequiel 14:14.) Malawig nga nagkabuhi si Daniel, kag padayon sia nga ginpalangga ni Jehova.—Dan. 10:11, 19.

3. Ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo?

³ Sa sini nga artikulo, binagbinagon naton ang duha ka kinaiya ni Daniel nga nanamian ni Jehova sa iya. Una naton nga binagbinagon kon paano ginpakita ni Daniel ini nga mga kinaiya. Dayon, hibaluon naton kon ano ang nakabulig sa iya para mapakita ini nga mga kinaiya. Kag binagbinagon man naton kon paano naton sia mailog. Bisan pa ginhimo ini nga artikulo para sa mga pamatan-on, mailog naton tanan ang halimbawa ni Daniel.

4. Paano ginpakita ni Daniel ang kaisog? Maghatag sing halimbawa.

⁴ Bisan ang maisog nga mga tawo posible makabatyag sang kahadlok, pero padayon nila nga ginahimo ang husto. Maisog gid nga pamatan-on si Daniel. Binagbinaga ang duha ka sitwasyon  diin nagpakita sia sang kaisog. Ang una nga sitwasyon posible nga natabo mga duha ka tuig pagkatapos ginlaglag sang Babilonia ang Jerusalem. Nagalalain gid si Hari Nabocodonosor sang Babilonia sang nagdamgo sia parte sa isa ka tuman kadaku nga estatwa. Nagsiling sia nga pamatyon niya ang tanan nga maalamon nga mga tawo, lakip si Daniel, kon indi nila masugid sa iya kon ano ang iya damgo kag kon ano ang kahulugan sini. (Dan. 2:3-5) Dapat may himuon gid dayon si Daniel para maluwas ang madamo nga tawo. “Gani nagkadto si Daniel sa hari kag nagpangabay nga hatagan sia sing tion agod masugid niya sa hari ang kahulugan sang iya damgo.” (Dan. 2:16) Ginapakita sini nga maisog gid si Daniel kag mabakod ang iya pagtuo. Kay man, wala sing mabasa sa Biblia nga may napaathag na si Daniel nga mga damgo antes sini nga hitabo. Ginpangabay niya ang iya mga abyan nga sanday Sadrac, Mesac, kag Abednego “nga magpakiluoy sa Dios sang langit nga ipahayag sa ila ini nga sekreto.” b (Dan. 2:18) Ginsabat ni Jehova ang ila mga pangamuyo. Ginbuligan sang Dios si Daniel nga mapaathag kay Nabocodonosor ang kahulugan sang iya damgo. Bangod sini, naluwas si Daniel kag ang iya mga abyan.

5. Sa ano pa nga sitwasyon natilawan ang kaisog ni Daniel?

⁵ Wala madugay pagkatapos ginpaathag ni Daniel ang damgo parte sa tuman kadaku nga estatwa, natilawan liwat ang iya kaisog. Nagdamgo liwat si Nabocodonosor kag daw indi sia mahim-os sa sini. Parte ini sa isa ka mataas gid nga kahoy. Maisog nga ginpaathag ni Daniel ang kahulugan sang damgo sang hari. Ginsilingan man sia ni Daniel nga magabuang sia kag magauntat sia sa paggahom bilang hari sa sulod sang ginpat-od nga tion. (Dan. 4:25) Base sa ginsiling ni Daniel, posible pensaron sang hari nga nagarebelde si Daniel sa iya kag puede niya ipapatay si Daniel. Pero nangin maisog si Daniel kag ginpaathag niya ang damgo sang hari.

6. Ano ang posible nga nakabulig kay Daniel nga mangin maisog?

⁶ Ano ang posible nga nakabulig kay Daniel nga mangin maisog sa bilog niya nga kabuhi? Sang pamatan-on pa si Daniel, sigurado nga nakatuon gid sia sa maayo nga halimbawa sang iya mga ginikanan. Gintuman gid nila ang mga sugo ni Jehova para sa Israelinhon nga mga ginikanan, kag gintudlo nila sa ila bata ang Kasuguan sang Dios. (Deut. 6:6-9) Gani natun-an ni Daniel ang Napulo ka Sugo pati na ang mga detalye sa Kasuguan. Halimbawa, kabalo sia kon ano nga pagkaon ang  puede kaunon ukon indi dapat pagkaunon sang mga Israelinhon. c (Lev. 11:4-8; Dan. 1:8, 11-13) Natun-an man ni Daniel ang parte sa kasaysayan sang katawhan sang Dios kag kon ano ang nangin resulta sang wala nila gintuman si Jehova. (Dan. 9:10, 11) Bangod sa iya mga naeksperiensiahan, kumbinsido si Daniel nga bisan ano man ang matabo, buligan sia ni Jehova kag sang Iya gamhanan nga mga anghel.—Dan. 2:19-24; 10:12, 18, 19.

7. Ano pa ang nakabulig kay Daniel nga mangin maisog? (Tan-awa man ang piktyur.)

⁷ Gintun-an ni Daniel ang mga sinulatan sang mga manalagna sang Dios, lakip ang mga tagna ni Jeremias. Bangod sini, nahangpan ni Daniel sang ulihi nga malapit na lang hilwayon ang mga Judiyo sa ila madugay na nga pagkabihag sa Babilonia. (Dan. 9:2) Nakita mismo ni Daniel nga natuman ang ginsiling ni Jehova, gani nagbakod pa gid ang iya pagsalig kay Jehova. Kag kon mabakod ang pagsalig sang isa ka tawo sa Dios, sigurado nga mangin maisog gid sia. (Ipaanggid ang Roma 8:31, 32, 37-39.) Pirme man nagapangamuyo si Daniel sa iya Amay sa langit, kag amo gid ini ang nakabulig sa iya nga mangin maisog. (Dan. 6:10) Ginsugid niya kay Jehova ang iya mga sala kag ang tanan niya nga ginabatyag. Kag nangabay man sia sa Dios nga buligan sia. (Dan. 9:4, 5, 19) Pareho sa aton, wala natawo si Daniel nga maisog na nga daan. Pero bangod sang iya pagtuon, pagpangamuyo, kag pagsalig kay Jehova, napakita ni Daniel ini nga kinaiya.

8. Ano ang himuon naton para mangin maisog kita?

⁸ Para mangin maisog kita, ano ang dapat naton himuon? Posible nga palig-unon kita sang aton mga ginikanan nga dapat kita mangin maisog. Pero bisan pa maisog ang aton mga ginikanan, indi awtomatiko nga mangin maisog man kita. Dapat naton ini tun-an. Daw pareho ini sa pagtuon sang bag-o nga ikasarang. Para magsagad kita sa isa ka ikasarang, dapat naton panilagan ang mga ginahimo sang nagatudlo sa aton sini nga ikasarang, kag dayon sundon naton ang iya ginahimo. Sing kaanggid, para mangin maisog kita, panilagan naton kon paano ini ginpakita sang iban kag ilugon naton ang ila halimbawa. Gani, paano naton mailog si Daniel? Pareho kay Daniel, dapat naton tun-an sing maayo ang Pulong sang Dios. Dapat naton pirme istoryahon si Jehova kag isugid naton sa iya ang tanan naton nga ginabatyag kay makabulig ini para mangin suod pa gid kita sa iya. Kag dapat kita magsalig kay Jehova nga buligan niya kita. Kon himuon naton ini, sigurado nga mangin maisog kita kon tilawan ang aton pagtuo.

9. Paano kita makabenepisyo kon mangin maisog kita?

⁹ Madamo kita sing mabenepisyo kon mangin maisog kita. Binagbinaga ang eksperiensia ni Ben. Halos tanan nga estudyante sa gin-eskwelahan niya sa Germany nagapati sa ebolusyon. Para sa ila, uluistorya lang kuno ang ginasiling sang Biblia parte sa pagpanuga. Isa ka adlaw, ginpangabay si Ben nga ipaathag sa iya mga klasmeyt kon ngaa nagapati sia nga gintuga ang kabuhi. Nangin maisog gid si Ben kag ginpaathag niya ang iya ginapatihan. Ano ang resulta? “Namati gid sing maayo ang akon maestro,” siling ni Ben, “kag ginpangayo niya ang artikulo nga gingamit ko sa pagpaathag sang akon ginapatihan. Naghimo sia sang mga kopya sini kag ginhatagan niya ang tanan ko nga klasmeyt.” Ano naman ang reaksion sang mga klasmeyt ni Ben? “Madamo sa ila ang namati sa akon,” siling ni Ben, “kag nagsiling sila nga bilib sila sa akon.” Ginapakita sang eksperiensia ni Ben nga kon mangin maisog kita, respetuhon kita sang iban. Posible man nga mapalig-on naton ang sinsero nga mga tawo nga magtuon parte kay Jehova. Gani, maayo gid kon tinguhaan naton nga ipakita ang kaisog.

10. Ano ang pagkamainunungon?

¹⁰ Sa Biblia, ginagamit sa masami ang Hebreo nga tinaga nga gin-translate nga “mainunungon,” ukon “mainunungon nga gugma,” para ilaragway ang gugma sang Dios para sa iya mga alagad. Amo man ini nga tinaga ang gingamit para ilaragway ang gugma nga ginapakita sang mga alagad sang Dios sa isa kag isa. (2 Sam. 9:6, 7) Gusto ni Jehova nga mangin mainunungon man kita sa iya. Kag samtang nagaligad ang tion, masarangan naton nga mangin mas mainunungon pa gid sa iya. Binagbinaga kon paano ini naeksperiensiahan ni Daniel.

11. Paano ginpakita ni Daniel ang iya pagkamainunungon sang tigulang na sia? (Tan-awa ang piktyur sa kober.)

¹¹ Madamo nga beses nga natilawan ang pagkamainunungon ni Daniel kay Jehova. Sang sobra na sia 90 anyos, naeksperiensiahan niya ang isa sa pinakamabudlay nga pagtilaw sa iya pagkamainunungon. Sa sini nga tion, nasakop na sang Media kag Persia ang Babilonia kag si Hari Dario na ang nagagahom. Akig kay Daniel ang mga opisyal nga nagaalagad kay Hari Dario kag wala nila ginarespeto ang Dios ni Daniel. Gani may ginplano sila para ipapatay si Daniel. Ginkumbinsi nila ang hari nga magpagua sang sugo nga magatilaw sang pagkamainunungon ni Daniel. Kay sin-o gid bala sia mainunungon? Sa iya Dios ukon sa hari? Para mapakita ni Daniel nga mainunungon sia sa hari kag para indi sia pagsilutan, indi sia dapat magpangamuyo kay Jehova sa sulod sang 30 ka adlaw. Pero wala nagkompromiso si Daniel. Bangod sini, ginhaboy sia sa lungib sang mga leon. Pero ginluwas ni Jehova si Daniel sa mga leon kay nangin mainunungon sia sa Iya. (Dan. 6:12-15, 20-22) Pareho kay Daniel, ano ang himuon naton para padayon kita nga mangin mainunungon kay Jehova?

12. Ano ang ginhimo ni Daniel para padayon sia nga mangin mainunungon kay Jehova?

¹² Para mangin mainunungon kita kay Jehova, dapat nga mabakod ang aton gugma sa iya. Padayon nga nangin mainunungon si Daniel kay Jehova bangod mabakod ang iya gugma sa iya Amay sa langit. Pirme ginapamalandungan ni Daniel ang mga kinaiya ni Jehova kag kon paano ini ginpakita ni Jehova. Bangod sini, nagbakod pa gid ang iya gugma kay Jehova. (Dan. 9:4) Ginpamalandungan man kag ginpasalamatan ni Daniel ang tanan nga ginhimo ni Jehova para sa iya kag sa Iya katawhan.—Dan. 2:20-23; 9:15, 16.

13. (a) Paano ginatilawan ang pagkamainunungon sang aton mga pamatan-on subong? Maghatag sing halimbawa. (Tan-awa man ang piktyur.) (b) Base sa video, ano ang isabat mo kon pamangkuton ka kon bala ginasuportahan sang mga Saksi ni Jehova ang homoseksuwal nga pagkabuhi?

 ¹³ Pareho kay Daniel, napalibutan man ang aton mga pamatan-on sang mga tawo nga wala nagatahod kay Jehova kag wala nagasunod sa Iya mga kasuguan. Posible nga ginapakalain sini nga mga tawo ang bisan sin-o nga nagapalangga sa Dios. Gina-bully pa gani sang iban sa ila ang aton mga pamatan-on para indi sila mangin mainunungon kay Jehova. Halimbawa, binagbinaga ang eksperiensia sang isa ka pamatan-on nga si Graeme, nga taga-Australia. Sang high school sia, nakaeksperiensia sia sang isa ka mabudlay nga sitwasyon. Ginpamangkot sila sang ila maestra kon ano ang ila mangin reaksion kon magsiling ang isa nila ka abyan nga homoseksuwal sia. Nagsiling ang ila maestra nga magtindog sa isa ka kilid sang classroom ang tanan nga OK lang nga mangin homoseksuwal ang ila abyan, kag magtindog naman sa pihak nga kilid sang classroom ang mga indi magsuporta sa ila abyan. Si Graeme nagsiling, “Ako lang kag ang isa pa ka Saksi ang nagtindog sa kilid sang classroom nga wala nagasuporta sa sini nga pagkabuhi.” Bangod sini, natilawan gid ang pagkamainunungon ni Graeme kay Jehova. “Asta nga natapos ang isa ka oras nga klase,” siling niya, “ginapakalain kami kag ginainsulto sang amon mga klasmeyt kag bisan sang amon maestra. Ginpaathag ko sa ila sing maayo kag sing kalmado ang akon ginapatihan, pero wala sila nagapamati sa akon.” Bangod sini nga pagtilaw, ano ang ginbatyag ni Graeme? Nagsiling sia, “Wala ako nanamian sa mga insulto sang akon mga klasmeyt, pero nalipay gid ako kay nangin mainunungon ako kay Jehova kag napangapinan ko ang akon ginapatihan.” d

14. Ano ang himuon naton para padayon kita nga mangin mainunungon kay Jehova?

¹⁴ Pareho kay Daniel, dapat mas higugmaon pa gid naton si Jehova para padayon kita nga mangin mainunungon sa Iya. Para mahimo ini, dapat naton tun-an ang mga kinaiya ni Jehova. Halimbawa, puede naton tun-an ang iya mga tinuga. (Roma 1:20) Puede mo basahon ang mga artikulo ukon tan-awon ang mga video sa seksion nga “Gindesinyo Bala Ini?” Puede mo man tun-an ang brosyur nga Gintuga Bala ang Kabuhi? kag ang The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Kon himuon mo ini, mas higugmaon mo pa gid si Jehova kag mas magadayaw ka pa gid sa iya. Talupangda ang ginsiling ni Esther nga isa ka pamatan-on nga sister nga taga-Denmark parte sa sini nga mga publikasyon: “Kanami gid sang paathag sa sini nga mga brosyur. Wala ka sini ginasilingan kon ano ang dapat mo patihan. Sa baylo, nagasugid lang ini sang matuod nga mga impormasyon kag nagadepende sa imo kon ano ang imo patihan.” Si Ben, nga ginsambit kaina, nagsiling: “Nakabulig gid ini nga mga publikasyon para magbakod ang akon pagtuo. Bangod sini, nangin kumbinsido ako nga gintuga sang Dios ang kabuhi.” Kon tun-an mo ini nga mga publikasyon, posible gid nga magaugyon ka sa ginasiling sang Biblia: “Takus ka, Jehova, nga amon Dios, nga magbaton sang himaya kag dungog kag gahom, bangod gintuga mo ang tanan nga butang.”—Bug. 4:11. e

15. Ano pa ang puede naton himuon para mangin suod pa gid kita kay Jehova?

¹⁵ Ang isa pa nga puede naton himuon para mas higugmaon pa gid naton si Jehova amo ang pagtuon sa kabuhi sang iya Anak nga si Jesus. Amo ini ang ginhimo ni Samira nga isa ka pamatan-on nga sister nga taga-Germany. Nagsiling sia: “Sang gintun-an ko ang kabuhi ni Jesus, mas nakilala ko pa gid sing maayo si Jehova.” Sang bata pa si Samira, daw indi sia magpati nga may balatyagon si Jehova. Pero nahangpan niya nga may balatyagon si Jesus. Nagsiling pa sia: “Nanamian  ako kay Jesus kay mainabyanon sia kag palangga niya ang mga bata.” Samtang nagadamo ang iya nahibaluan parte kay Jesus, mas nakilala man niya si Jehova kag mas ginhigugma pa gid niya Sia. Ngaa amo ini ang resulta sa iya? Nagsiling sia: “Amat-amat ko nga nahangpan nga perpekto nga gin-ilog ni Jesus ang iya Amay. Pareho gid ang ila mga kinaiya kag personalidad. Narealisar ko nga gusto gid ni Jehova nga makilala sia sing maayo sang mga tawo, kag amo ini ang isa sa mga rason kon ngaa ginpadala niya si Jesus sa duta.” (Juan 14:9) Para mangin suod ka pa gid kay Jehova, magpain sang tion para tun-an ang kabuhi ni Jesus. Kon himuon mo ini, mas higugmaon mo pa gid si Jehova kag mangin mas mainunungon ka pa gid sa iya.

16. Ngaa dapat kita mangin mainunungon? (Salmo 18:25; Miqueas 6:8)

¹⁶ Sa masami, makakita kita sang mga abyan nga magaunong sa aton kon mainunungon kita. (Rut 1:14-17) Kag kon mainunungon kita kay Jehova, mangin kalmado kita kag kontento. Ngaa? Bangod nagpromisa si Jehova nga mangin mainunungon sia sa mga mainunungon sa iya. (Basaha ang Salmo 18:25; Miqueas 6:8.) Hunahunaa ini: Bisan pa gamay lang kita kon ikumparar sa aton labing gamhanan nga Manunuga, nagpromisa sia nga pirme niya kita higugmaon. Kag kon suod kita kay Jehova, indi makapugong sa iya gugma ang mga problema, pagpamatok, ukon bisan ang kamatayon. (Dan. 12:13; Luc. 20:37, 38; Roma 8:38, 39) Gani, importante gid nga ilugon naton si Daniel kag padayon nga mangin mainunungon kay Jehova.

17-18. Ano pa ang matun-an naton kay Daniel?

¹⁷ Sa sini nga artikulo, ginbinagbinag naton ang duha lang ka kinaiya ni Daniel. Pero madamo pa kita sing matun-an kay Daniel. Halimbawa, may ginpakita si Jehova nga mga palanan-awon kag mga damgo kay Daniel, kag ginhatagan Niya sia sing ikasarang nga mapaathag ang mga tagna. Madamo sa sini nga mga tagna ang natuman na. Ang iban sa sini nga mga tagna nagasugid sang mga hitabo sa palaabuton, kag may epekto ini sa kabuhi sang tanan nga tawo sa duta.

¹⁸ Sa masunod nga artikulo, binagbinagon naton ang duha ka tagna ni Daniel. Ang pagbinagbinag sa sini nga mga tagna makabulig sa aton tanan nga makahimo sang maalamon nga desisyon subong, bata man kita ukon tigulang. Makabulig man ini nga mga tagna para mangin mas maisog pa gid kita kag mangin mas mainunungon pa gid kay Jehova. Paagi sa sini, mangin handa kita sa mga pagtilaw nga maeksperiensiahan naton sa indi na lang madugay.