1. Ngaa importante ang tinapay para sa mga tawo sang panahon sang Biblia?

 TINAPAY ang panguna nga pagkaon sang mga tawo sang panahon sang Biblia. (Gen. 14:18; Luc. 4:4) Kon kaisa, ang tinaga sa Biblia nga gin-translate “pagkaon” literal nga nagakahulugan sing tinapay. (Mat. 6:​11, footnote) Nangin importante man nga bahin ang tinapay sa duha sa mga milagro ni Jesus. (Mat. 16:​9, 10) Ang isa sa sini nga mga milagro mabasa naton sa Juan kapitulo 6. Samtang ginabinagbinag naton ini nga kasaysayan, hibaluon naton ang mga leksion nga maaplikar naton subong.

2. Ngaa kinahanglan sang mga tawo ang pagkaon?

² Pagkatapos magbantala ang mga apostoles ni Jesus, ginhagad niya sila nga magsakay sa sakayan kag magtabok sa Dagat sang Galilea para makapahuway sila. (Mar. 6:​7, 30-32; Luc. 9:10) Nagkadto sila sa isa ka baw-ing nga lugar sa Betsaida. Pero sang nabal-an ini sang mga tawo, linibo ang nagkadto didto para makita si Jesus. Imbes nga sikwayon sila, gintudluan sila ni Jesus parte sa Ginharian kag gin-ayo niya ang mga may balatian. Pero sang sirom na, nabalaka ang mga disipulo kon ano ang kaunon sang mga tawo. Ang pila sa mga tawo posible may dala man nga diutay nga pagkaon, pero ang kalabanan sa ila kinahanglan pa magkadto sa mga baryo para magbakal sing pagkaon. (Mat. 14:15; Juan 6:​4, 5) Ano ang himuon ni Jesus?

ANG MILAGRO PARTE SA TINAPAY

3. Ano ang ginsiling ni Jesus sa iya mga apostoles nga himuon nila bangod madamo ang wala sing pagkaon? (Tan-awa man ang piktyur.)

³ Ginsilingan ni Jesus ang iya mga apostoles: “Indi na kinahanglan  nga maglakat sila; hatagi ninyo sila sing pagkaon.” (Mat. 14:16) Pero daw imposible ini bangod may ara sing mga 5,000 ka lalaki. Kag kon ilakip ang mga babayi kag kabataan, mga 15,000 ka tawo ang kinahanglan pakaunon. (Mat. 14:21) Nagsiling si Andres: “May bata nga lalaki diri nga may lima ka tinapay nga sebada kag duha ka gamay nga isda. Apang paano ini makaigo sa tuman kadamo nga tawo?” (Juan 6:9) Ang tinapay nga sebada amo ang masami nga ginakaon sang mga tawo, kag posible nga ang gamay nga isda ginbulad ukon gin-uga. Pero kulang gihapon ang gindala sang bata nga lalaki para mapakaon ang madamo nga tawo.

4. Ano ang matun-an naton sa Juan 6:​11-13? (Tan-awa man ang mga piktyur.)

⁴ Mainayuhon gid si Jesus sa mga tawo, gani ginsugo niya sila nga magpungko sa mga hilamon. (Mar. 6:​39, 40; basaha ang Juan 6:​11-13.) Dayon, nagpasalamat si Jesus sa iya Amay para sa tinapay kag isda. Paagi sini, ginpakita ni Jesus nga ang Dios ang Manug-aman sang pagkaon. Maayo gid ini nga pahanumdom sa aton nga sundon ang halimbawa ni Jesus nga mangamuyo antes magkaon, nagaisahanon man kita ukon may upod. Dayon ginsugo ni Jesus ang iya mga disipulo nga ipanagtag ang pagkaon sa mga tawo kag nabusog gid sila. May sobra pa gani nga pagkaon, kag indi gusto ni Jesus nga mausik ini. Gani ginpatipon ini ni Jesus para makaon pa nila sa ulihi. Maayo gid nga halimbawa si Jesus sa aton nga gamiton naton sing maalamon ang aton mga pagkabutang. Kon isa ikaw ka ginikanan, puede mo ini gamiton nga kasaysayan para tudluan ang imo kabataan kon ngaa importante nga mangamuyo antes magkaon, magpakita sing kaayo sa iban, kag mangin maalwan.

5. Ano ang reaksion sang mga tawo sa ginhimo ni Jesus, pero ano ang iya ginhimo?

 ⁵ Nagdayaw gid ang mga tawo sa paagi sang pagtudlo ni Jesus kag sa iya mga milagro. Kabalo sila nga may ginsiling si Moises nga ang Dios magapadala sing isa ka pinasahi nga manalagna, gani posible nga nagapamensar sila kon bala si Jesus na ang ginapaabot nga manalagna. (Deut. 18:​15-18) Mahimo nagahunahuna sila nga si Jesus mangin maayo gid nga manuggahom kag maamanan niya sing pagkaon ang bilog nga pungsod. Gani, gusto sang mga tawo nga ‘piliton si Jesus nga mangin ila hari.’ (Juan 6:​14, 15) Kon pasugtan sila ni Jesus, ginapakita niya nga nagaentra sia sa pulitika sang mga Judiyo sa idalom sang paggahom sang Roma. Ano ang ginhimo ni Jesus? Mabasa naton nga ‘nagkadto sia sa bukid nga nagaisahanon.’ Gani bisan gina-pressure sia sang iban, wala gid sia nag-entra sa pulitika. Importante gid ini nga leksion para sa aton.

6. Paano naton mailog ang halimbawa ni Jesus? (Tan-awa man ang piktyur.)

⁶ Siempre, indi man magsiling ang iban nga hatagan naton sila sing pagkaon paagi sa milagro, ayuhon ang mga nagabalatian, ukon magpilit sa aton nga mangin ila manuggahom. Pero posible nga piliton nila kita nga mag-entra sa pulitika paagi sa pagboto ukon pagsuporta sa isa nga pamatyag nila makasolbar sang aton mga problema. Pero maathag ang halimbawa ni Jesus. Wala sia nag-entra sa pulitika,  kag nagsiling pa gani sia: “Ang akon Ginharian indi bahin sini nga kalibutan.” (Juan 17:14; 18:36) Bilang mga Cristiano, ginasunod naton ang panghunahuna kag ginhimo ni Jesus. Ginasuportahan naton ang Ginharian, ginabantala ini sa iban, kag ginapangamuyo naton nga magkari ini. (Mat. 6:10) Hibaluon naton kon ano pa gid ang aton matun-an sa milagro ni Jesus parte sa tinapay.

“ANG KAHULUGAN SANG IYA MILAGRO TUHOY SA TINAPAY”

7. Ano ang ginhimo ni Jesus kag sang iya mga apostoles? (Juan 6:​16-20)

⁷ Pagkatapos ginpakaon ni Jesus ang mga tawo, ginsilingan niya ang iya mga apostoles nga magsakay sa sakayan pabalik sa Capernaum, pero si Jesus nagkadto sa bukid para malikawan niya ang mga tawo nga nagapamilit sa iya nga mangin hari. (Basaha ang Juan 6:​16-20.) Samtang nagasakay sila sa sakayan, may ara sing mabaskog nga hangin gani nangin mabalod ang dagat. Dayon nagkadto si Jesus sa ila nga nagalakat sa dagat, kag ginsilingan niya si apostol Pedro nga maglakat man sa tubig. (Mat. 14:​22-31) Sang nagsakay na si Jesus sa sakayan, nag-untat ang mabaskog nga hangin. Bangod sini, nagdayaw gid ang iya mga disipulo kag nagsiling: “Matuod gid nga ikaw ang Anak sang Dios.” a (Mat. 14:33) Pero wala gihapon nila nakita ang koneksion sini nga milagro sa ginhimo ni Jesus nga milagro upod sa mga tawo wala lang madugay. Nagsiling pa si Marcos: ‘Ang mga apostoles natingala gid bangod wala nila mahangpan ang kahulugan sang iya milagro tuhoy sa tinapay, kag ang ila tagipusuon indi gihapon makahangop.’ (Mar. 6:​50-52) Wala naintiendihan sang mga disipulo nga ginhatagan ni Jehova si Jesus sang gahom para makahimo sang mga milagro. Wala madugay pagkatapos sini, ginsambit liwat ni Jesus ang milagro parte sa tinapay kag may gintudlo sia nga leksion para sa aton.

8-9. Ngaa ginpangita sang mga tawo si Jesus? (Juan 6:​26, 27)

⁸ Pagkadason nga adlaw, nagkadto ang mga tawo sa lugar kon diin sila ginpakaon ni Jesus. Pero wala na didto si Jesus kag ang iya mga apostoles. Gani ang mga tawo nagsakay sa mga sakayan nga nag-abot halin sa Tiberias kag nagkadto sila sa Capernaum para pangitaon si Jesus. (Juan 6:​22-24) Ang tuyo bala nila amo nga mamati parte sa Ginharian? Indi. Ang gusto lang nila amo nga hatagan pa sila ni Jesus sang pagkaon. Ngaa masiling naton ini?

⁹ Talupangda kon ano ang natabo sang nakita sang mga tawo si Jesus malapit sa Capernaum. Ginsilingan sila ni Jesus nga ginpangita lang nila sia bangod gusto lang nila makakaon. Nagsiling pa sia nga ‘nagkaon sila sang mga tinapay kag nabusog,’ pero ini nga ‘pagkaon nagakadunot.’ Ginpalig-on niya sila nga magpangabudlay para sa “pagkaon nga wala nagakadunot nga nagahatag sang kabuhi nga wala sing katapusan.” (Basaha ang Juan 6:​26, 27.) Nagsiling si Jesus nga iaman sang iya Amay ini nga pagkaon. Sang nabatian sang mga tawo nga may ara sing pagkaon nga makahatag sa ila sang kabuhi nga wala sing katapusan, posible nga natingala gid sila. Ano ini nga pagkaon, kag paano nila ini matigayon?

10. Ano ang dapat himuon sang mga tawo para ‘matigayon ang kabuhi nga wala sing katapusan?’

¹⁰ Gusto mabal-an sang mga Judiyo kon ano ang dapat nila himuon para matigayon ini nga pagkaon. Posible ginapamensar nila ang mga ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan. Pero nagsiling si Jesus sa ila: “Kahamut-an kamo sang Dios kon magtuo kamo sa isa nga iya ginpadala.” (Juan 6:​28, 29) Dapat sila magtuo sa ginpadala sang Dios para ‘matigayon nila ang  kabuhi nga wala sing katapusan.’ Amo man sini ang ginsiling ni Jesus sadto. (Juan 3:​16-18, 36) Sang ulihi, may ginsiling pa si Jesus kon paano naton matigayon ang kabuhi nga wala sing katapusan.​—Juan 17:3.

11. Ngaa masiling naton nga gusto lang sang mga Judiyo nga makakaon sang tinapay? (Salmo 78:​24, 25)

¹¹ Wala nagpati ining mga Judiyo nga dapat sila magtuo kay Jesus. Namangkot sila sa iya: “Ano nga tanda ang ipakita mo sa amon agod magpati kami sa imo?” (Juan 6:30) Nagsiling pa sila nga ang katawhan sang panahon ni Moises nakabaton sang manna nga amo ang nangin pagkaon nila kada adlaw. (Neh. 9:15; basaha ang Salmo 78:​24, 25.) Maathag nga gusto lang nila gihapon makakaon sang tinapay. Kag sang may ginsambit naman liwat si Jesus nga “matuod nga tinapay halin sa langit,” wala man sila namangkot kon ano ang buot silingon sini. (Juan 6:32) Wala nila ginpamatian ang gintudlo ni Jesus kon paano matigayon ang kabuhi nga wala sing katapusan bangod ang ginakabalak-an lang nila amo ang ila pisikal nga kinahanglanon. Ano ang matun-an naton sa sini?

ANO DAPAT ANG PINAKAIMPORTANTE SA ATON?

12. Paano ginpakita ni Jesus kon ano ang pinakaimportante?

¹² May matun-an kita nga importante nga leksion sa Juan kapitulo 6. Ang aton espirituwal nga mga kinahanglanon amo dapat ang mangin pinakaimportante sa aton kabuhi. Amo ini ang ginpakita ni Jesus sang ginsikway niya ang pagsulay ni Satanas. (Mat. 4:​3, 4) Kag sa iya Sermon sa Bukid, gintudlo niya nga importante gid nga may ara kita sing maayo nga kaangtanan sa Dios. (Mat. 5:3) Gani dapat naton pamangkuton ang aton kaugalingon, ‘Makita bala sa akon pagkabuhi nga mas importante sa akon ang akon kaangtanan kay Jehova sangsa akon pisikal nga mga handum?’

13. (a) Ngaa indi man malain nga maghandum sang pagkaon? (b) Ano nga paandam ang ginhatag ni Pablo sa aton? (1 Corinto 10:​6, 7, 11)

¹³ Indi man sala nga ipangamuyo naton ang aton pisikal nga mga kinahanglanon. (Luc. 11:3) Ang Biblia nagasiling nga maayo gid kon ang isa ‘magkaon kag mag-inom kag magkalipay sa iya ginpangabudlayan’ kay ‘halin ini sa matuod nga Dios.’ (Man. 2:24; 8:15; Sant. 1:17) Pero, indi naton dapat paghimuon ang materyal nga mga butang nga pinakaimportante sa aton kabuhi. Ginpatalupangod ini ni apostol Pablo sang ginsulatan niya ang mga Cristiano. Ginsambit niya ang indi maayo nga halimbawa sang mga Israelinhon sang ara sila sa kamingawan, pati na ang ginhimo nila malapit sa Bukid Sinai. Ginpaandaman niya ang mga Cristiano nga ‘indi maghandum sang makahalalit nga mga butang, subong sang ginhimo [sang mga Israelinhon].’ (Basaha ang 1 Corinto 10:​6, 7, 11.) Bangod nangin makagod ang mga Israelinhon, nangin “makahalalit nga mga butang” para sa ila ang pagkaon nga gin-aman ni Jehova paagi sa milagro. (Num. 11:​4-6, 31-34) Kag sang ginsimba nila ang bulawan nga tinday nga baka, nagkaon sila, nag-inom, kag nagpangalipay. (Ex. 32:​4-6) Ginsambit ni Pablo ini nga halimbawa para paandaman ang mga Cristiano nga nagakabuhi sa panahon nga malapit na lang laglagon ang Jerusalem kag ang templo sini. Subong, nagakabuhi man kita sa tion nga malapit na lang laglagon ini nga kalibutan, gani importante gid nga pamatian naton ang paandam ni Pablo para indi naton mahimo ang sala nga ginhimo sang mga Israelinhon.

14. Kon parte sa pagkaon, ano ang mapaabot naton sa bag-o nga kalibutan?

¹⁴ Sang gintudluan kita ni Jesus nga isambit sa pangamuyo nga hatagan kita sang ‘aton pagkaon para sa sini nga adlaw,’ gintudluan man niya kita nga ipangamuyo nga matuman ang kabubut-on sang Dios “sa duta subong sang sa  langit.” (Mat. 6:​9-11) Ano ayhan ang mangin kahimtangan sang kalibutan sa sina nga tion? Ginapakita sang Biblia nga bahin sang kabubut-on sang Dios nga may ara sing manamit nga pagkaon sa duta. Suno sa Isaias 25:​6-8, mabaton sang mga tawo ang bugana kag manamit nga pagkaon paagi sa Ginharian ni Jehova. Ang Salmo 72:16 nagasiling: “Mangin bugana ang mga uyas sa duta; sa putukputukan sang kabukiran magahapayhapay ini.” Excited ka na bala nga gamiton ang pila sa sini nga mga uyas para himuon ang paborito mo nga tinapay ukon testingan ang bag-o nga mga resipe? Excited ka man bala nga makaon ang mga bunga sang imo mga tanom? (Isa. 65:​21, 22) Amo gid ini ang maeksperiensiahan sang tanan nga tawo sa duta.

15. Ano ang dapat matun-an sang mga banhawon? (Juan 6:35)

¹⁵ Basaha ang Juan 6:35. Ano ang paglaum sang mga tawo nga nagkaon sang tinapay kag isda nga gin-aman ni Jesus? Bisan pa ang madamo sa ila wala nagtuo kay Jesus, mahimo banhawon ang pila sa ila kag makilala mo sila. (Juan 5:​28, 29) Pero dapat nila matun-an kon ano ang buot silingon sang ginhambal ni Jesus: “Ako ang tinapay sang kabuhi. Ang nagakari sa akon indi na gid paggutumon.” Dapat sila magtuo sa halad-gawad ni Jesus. Sa sina nga tion, tudluan naton ang mga banhawon kag ang mga bata nga matawo sa bag-o nga kalibutan parte kay Jehova kag sa iya katuyuan. Makalilipay gid ini nga hilikuton sangsa pagkaon sang literal nga pagkaon.

16. Ano ang binagbinagon naton sa masunod nga artikulo?

¹⁶ Ginbinagbinag naton ang bahin sang Juan kapitulo 6, pero madamo pa sang gintudlo si Jesus parte sa “kabuhi nga wala sing katapusan.” Dapat gid naton pamatian si Jesus bisan pa madamo nga Judiyo sadto ang wala namati sa iya. Sa masunod nga artikulo, padayon naton nga binagbinagon ang Juan kapitulo 6.