1-3. (a) Ngaa palangga ni Jehova si Solomon, kag ano nga mga pagpakamaayo ang nabaton ni Solomon? (b) Ano nga mga pamangkot ang sabton naton sa sini nga artikulo?

PAMATAN-ON pa lang si Solomon sang nangin hari sia sang Israel. Wala madugay paghari niya, nagpakita sa iya si Jehova sa damgo kag ginsilingan sia: “Magpangayo ka kon ano ang luyag mo nga ihatag ko sa imo.” Nagsabat si Solomon: “Pamatan-on pa ako kag indi ako makahibalo kon paano maggahom. . . . Gani hatagi ang imo alagad sing matinumanon nga tagipusuon sa paghukom sa imo katawhan.” (1 Hari 3:5-10) Mapainubuson gid si Solomon kay nangayo sia sing “matinumanon nga tagipusuon.” Gani indi katingalahan nga palangga sia ni Jehova. (2 Sam. 12:24) Nalipay gid ang Dios sa sabat sang pamatan-on nga hari gani ginhatagan niya si Solomon sing “maalam kag mahinangpanon nga tagipusuon.”—1 Hari 3:12.

² Madamo nga pagpakamaayo ang nabaton sang matutom nga si Solomon. Nangin pribilehiyo niya nga patindugon ang templo “para sa kadungganan sang ngalan ni Jehova nga Dios sang Israel.” (1 Hari 8:20) Nangin bantog sia bangod sang kaalam nga ginhatag sa iya sang Dios. Kag ang mga ginsiling niya sang gintuytuyan sia sang Dios ginsulat sa tatlo ka libro sa Biblia. Ang isa sini amo ang Hulubaton.

³ Halos isa ka gatos ka beses nga ginsambit ang tagipusuon sa libro sang Hulubaton. Halimbawa, ang Hulubaton 4:23 nagasiling: “Labaw sa tanan nga dapat mo bantayan, bantayi ang imo tagipusuon.” Ano ang “tagipusuon” nga ginsambit sa sini nga teksto? Sabton naton ini sa sini nga artikulo. Binagbinagon man naton ang mga sabat sa sining duha ka pamangkot: Paano ginaimpluwensiahan ni Satanas ang aton tagipusuon? Kag paano naton  mabantayan ang aton tagipusuon? Dapat naton mahangpan ang mga sabat sa sini para makapabilin kita nga matutom sa Dios.

4-5. (a) Paano ang Hulubaton 20:27 nagabulig sa aton nga mahangpan kon ano ang ginapatuhuyan sang “tagipusuon”? (b) Paano makabulig ang pagbinagbinag parte sa aton pisikal nga lawas para mahangpan naton ang importansia sang aton pinakasulod nga pagkatawo?

⁴ Sa Hulubaton 4:23, ang “tagipusuon” nagapatuhoy sa “pinakasulod nga pagkatawo.” (Basaha ang Hulubaton 20:27.) Amo ini ang aton mga ginahunahuna, ginabatyag, motibo, kag handum. Amo ini ang aton matuod nga pagkatawo, indi ang pagkatawo nga mahimo amo ang pagtan-aw sa aton sang iban.

⁵ Para mahangpan ang importansia sang aton pinakasulod nga pagkatawo, binagbinagon naton ang parte sa aton pisikal nga lawas. Una, para pirme maayo ang aton panglawas, dapat masustansia ang aton ginakaon, kag dapat kita mag-ehersisyo sing regular. Sing kaanggid, para pirme mabakod ang aton espirituwalidad, dapat makapalig-on nga espirituwal nga pagkaon ang aton ginakaon, kag dapat regular naton nga ginapakita ang aton pagtuo kay Jehova. Mapakita naton ini paagi sa pag-aplikar sang aton natun-an kag pagsugid sini sa iban. (Roma 10:8-10; Sant. 2:26) Ikaduha, kon basihan lang ang aton makita, basi maghunahuna kita nga maayo ang aton panglawas, pero may balatian na gali kita. Sing kaanggid, kon basihan lang ang aton rutina sa pag-alagad, basi maghunahuna kita nga mabakod ang aton pagtuo, pero may mga ginahandum na gali kita nga indi maayo. (1 Cor. 10:12; Sant. 1:14, 15) Dapat naton dumdumon nga gusto ni Satanas nga impluwensiahan kita sang iya panghunahuna. Paano niya ini ginahimo? Kag paano naton maamligan ang aton kaugalingon?

6. Ano ang gusto ni Satanas nga matabo, kag ano ang ginahimo niya para magmadinalag-on sia?

⁶ Gusto ni Satanas nga mangin pareho kita sa iya, nga isa ka rebelde nga wala nagasunod sa mga talaksan ni Jehova kag ginauna ang iya kaugalingon. Indi kita mapilit ni Satanas nga sundon ang iya mga panghunahuna kag ginahimo. Gani nagagamit sia sang iban nga paagi. Halimbawa, ginagamit niya ang mga tawo nga  naimpluwensiahan na niya. (1 Juan 5:19) Gusto niya nga mag-upod kita sa malain nga mga tawo bisan pa nabal-an naton nga ang pagpakig-upod sa ila ‘makapalain’ ukon ‘makaguba’ sang aton maayo nga mga panghunahuna kag ginahimo. (1 Cor. 15:33; footnote) Ini nga paagi nagmadinalag-on kay Hari Solomon. Nagpangasawa sia sing madamo nga pagano nga babayi, kag nangin “mabaskog ang impluwensia [nila] sa iya,” gani “amat-amat nga ginpahilayo [nila] ang iya tagipusuon” kay Jehova.—1 Hari 11:3; footnote.

7. Ano pa ang ginagamit ni Satanas para ipalapnag ang iya panghunahuna, kag ngaa dapat kita maghalong parte sa sini?

⁷ Ginagamit ni Satanas ang mga istorya sa mga pelikula kag palaguaon sa TV para ipalapnag ang iya panghunahuna. Kabalo sia nga sobra pa sa paglingaw lang sa aton ang mahimo sang pagsugid sang mga istorya; impluwensiahan man sini ang aton panghunahuna, balatyagon, kag ginahimo. Gingamit ni Jesus ang pagsugid sang mga istorya sang nagpanudlo sia. Ang halimbawa sini amo ang iya mga parabola parte sa mabinuligon nga Samaritano, kag ang parte sa anak nga nagbiya sa ila balay kag gin-uyangan ang iya ginpanubli. (Mat. 13:34; Luc. 10:29-37; 15:11-32) Pero, ang mga naimpluwensiahan sang panghunahuna ni Satanas mahimo maggamit sang mga istorya para patalangon kita. Dapat kita mangin makatarunganon. Ang mga pelikula kag palaguaon sa TV mahimo makalingaw kag makatudlo sa aton, nga wala sing malain nga impluwensia sa aton panghunahuna. Pero dapat kita maghalong. Gani kon nagapili sing kalingawan, dapat naton pamangkuton ang aton kaugalingon, ‘Ini bala nga pelikula ukon palaguaon sa TV nagatudlo sa akon nga indi sala nga magpadala sa mga handum sang unod?’ (Gal. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Ano ang dapat mo himuon kon nakita mo nga ang isa ka programa nagapalapnag sang panghunahuna ni Satanas? Likawi ini nga daw nagalikaw ka sa isa nga may makalalaton nga balatian!

8. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan nga mabantayan ang ila tagipusuon?

⁸ Mga ginikanan, responsibilidad ninyo nga  bantayan ang inyo kabataan batok sa mga ginahimo ni Satanas para impluwensiahan ang ila tagipusuon. Pat-od gid nga ginahimo ninyo ang tanan para maamligan ang inyo kabataan sa mga balatian. Ginatinluan ninyo ang inyo balay, kag ginahaboy ninyo ang bisan ano nga mahimo bangdan sang ila pagmasakit. Sing kaanggid, dapat ninyo sila amligan batok sa mga pelikula, palaguaon sa TV, electronic games, kag website nga mahimo mag-impluwensia sa ila sang panghunahuna ni Satanas. Ginhatagan kamo ni Jehova sing responsibilidad nga pabakuron ang espirituwalidad sang inyo kabataan. (Hulu. 1:8; Efe. 6:1, 4) Gani indi mahadlok nga maghimo sa inyo panimalay sing mga pagsulundan nga nabase sa mga talaksan sa Biblia. Ipahibalo sa inyo kabataan kon ano ang puede kag indi puede lantawon, kag buligi sila nga mahangpan ang mga rason sang inyo mga pagsulundan. (Mat. 5:37) Samtang nagadaku ang inyo kabataan, hanasa sila para may ikasarang sila nga makilala ang maayo kag malain suno sa talaksan ni Jehova. (Heb. 5:14) Kag tandai ninyo, madamo ang matun-an sang inyo kabataan sa inyo ginasiling pero mas madamo ang ila matun-an sa inyo ginahimo.—Deut. 6:6, 7; Roma 2:21.

9. Ano ang isa ka panghunahuna nga ginapalapnag ni Satanas, kag ngaa makatalagam ini?

⁹ Ginaimpluwensiahan man ni Satanas ang aton tagipusuon nga magsalig sa kaalam sang tawo imbes nga sa panghunahuna ni Jehova. (Col. 2:8) Binagbinaga ang isa ka panghunahuna nga ginapalapnag ni Satanas, nga ang pagmanggaranon amo dapat ang pinakaimportante sa kabuhi. Ang mga tawo nga amo sini ang panghunahuna mahimo magmanggaranon, pero mahimo man nga indi. Makatalagam gid ini. Ngaa? Kay posible nga handumon gid nila nga magmanggaranon amo nga isakripisyo na nila ang ila maayong panglawas, ang ila kaangtanan sa pamilya, kag bisan gani ang ila pagpakig-abyan sa Dios. (1 Tim. 6:10) Nagapasalamat gid kita sa aton maalam nga Amay sa langit bangod gintudluan niya kita sang nagakaigo nga pagtamod sa kuarta.—Man. 7:12; Luc. 12:15.

10-11. (a) Ano ang dapat naton himuon para maamligan ang aton kaugalingon? (b) Ano ang ginahimo sang mga bantay sang una, kag paano mangin pareho sa bantay ang aton konsiensia?

¹⁰ Para mabantayan naton ang aton tagipusuon kag maamligan ang aton kaugalingon, dapat naton hibaluon ang mga katalagman kag likawan ini dayon. Ang tinaga nga gin-translate “bantayi” sa Hulubaton 4:23, nagapahanumdom sa aton sang ginahimo sang isa ka bantay. Sang panahon ni Hari Solomon, ang mga bantay nagapuesto sa mga pader sang siudad kag nagapatunog sila sing sinyales kon may katalagman. Ang ila halimbawa makabulig sa aton nga mahangpan kon ano ang dapat naton himuon para indi maimpluwensiahan ni Satanas ang aton panghunahuna.

¹¹ Sang una, nagabuligay ang mga bantay kag ang mga manugbantay sang gawang. (2 Sam. 18:24-26) Ginaamligan nila ang siudad paagi sa pagsira sang mga gawang kon may magsalakay nga mga kaaway. (Neh. 7:1-3) Ang aton konsiensia nga nahanas sa Biblia * daw pareho sa isa ka bantay nga nagapaandam sa aton kon ginasalakay ni Satanas ang aton tagipusuon, ukon ginaimpluwensiahan niya ang aton panghunahuna, balatyagon, motibo, ukon handum. Kon ang aton konsiensia nagapaandam nga may katalagman, dapat naton pamatian ang aton konsiensia kag likawan dayon ang katalagman.

12-13. Posible nga masulay kita nga himuon ang ano, pero ano ang dapat naton himuon?

 ¹² Binagbinaga ang isa ka halimbawa kon paano naton maamligan ang aton kaugalingon nga maimpluwensiahan sang panghunahuna ni Satanas. Gintudluan kita ni Jehova nga ‘ang seksuwal nga imoralidad kag ang tanan nga sahi sang kahigkuan indi gid paghinambitan sa tunga naton.’ (Efe. 5:3) Pero ano ang himuon naton kon ang aton mga kaupod sa trabaho ukon sa eskwelahan nagaistorya parte sa imoral nga mga topiko? Kabalo kita nga dapat naton “sikwayon ang pagkadidiosnon kag kalibutanon nga mga kailigbon.” (Tito 2:12) Ang aton bantay, ukon ang aton konsiensia, mahimo magpaandam sa aton. (Roma 2:15) Pero pamatian bala naton ini? Basi masulay kita nga pamatian ang ginaistoryahan sang aton mga kaupod ukon lantawon ang mga piktyur nga ila ginapakita. Dapat naton likawan ang katalagman paagi sa paglain sang topiko ukon pagpalayo sa ila.

¹³ Kinahanglan ang kaisog para mabatuan ang pag-ipit sang aton mga kaupod nga handumon ukon himuon ang malain. Makasalig kita nga nakita ni Jehova ang aton mga panikasog, kag hatagan niya kita sing kusog kag kaalam nga mabatuan ang panghunahuna ni Satanas. (2 Cron. 16:9; Isa. 40:29; Sant. 1:5) Pero, ano pa ang dapat naton himuon para mabantayan ang aton tagipusuon?

14-15. (a) Ano ang dapat naton batunon sa aton tagipusuon, kag paano naton ini mahimo? (b) Paano ang Hulubaton 4:20-22 nagabulig sa aton nga makabenepisyo sa aton pagbasa sa Biblia? (Tan-awa man ang kahon nga “ Kon Paano Magpamalandong.”)

¹⁴ Para mabantayan ang aton tagipusuon, indi lang pagsikway sang malain nga mga impluwensia ang dapat naton himuon, dapat man naton batunon ang maayo nga mga impluwensia. Binagbinaga liwat ang ilustrasyon parte sa siudad nga may mga pader. Ginasira sang manugbantay ang mga gawang sang siudad kon may magsalakay nga mga kaaway, pero may mga tion nga ginabuksan niya ini para mapasulod ang mga pagkaon kag iban pa nga kinahanglanon nila. Kon indi gid niya pagbuksan ang gawang, magutman ang mga pumuluyo sang siudad. Sing kaanggid, dapat regular naton nga buksan ang aton tagipusuon para maimpluwensiahan kita sang panghunahuna sang Dios.

¹⁵ Ang Biblia nagaunod sang mga panghunahuna ni Jehova, gani sa kada tion nga ginabasa naton ini, ginatugutan naton ang panghunahuna ni Jehova nga mag-impluwensia sa aton panghunahuna, balatyagon, kag ginahimo. Ano ang himuon naton para makabenepisyo kita sa aton pagbasa sa Biblia? Importante ang pangamuyo. Ang isa ka sister nagsiling: “Antes ko basahon ang Biblia, nagapangamuyo ako kay Jehova nga buligan niya ako nga ‘makita sing maathag ang maayo gid nga mga butang’ sa iya Pulong.” (Sal. 119:18) Kinahanglan man naton pamalandungan ang aton ginabasa. Kon nagapangamuyo kita, nagabasa, kag nagapamalandong, ‘matipigan naton sa aton tagipusuon’ ang Pulong sang Dios, kag mapabaloran naton ang panghunahuna ni Jehova.—Basaha ang Hulubaton 4:20-22; Sal. 119:97.

16. Paano nakabenepisyo ang madamo nga kauturan sa paglantaw sang JW Broadcasting?

¹⁶ Ang isa pa ka paagi para maimpluwensiahan kita sang panghunahuna sang Dios amo ang paglantaw sang mga video sa JW Broadcasting^®. Ang isa ka mag-asawa nagsiling: “Sabat gid sa amon mga pangamuyo ang mga programa kada bulan! Ginpabakod kami sini kag ginpalig-on sa mga tion nga nasubuan kami. Kag pirme namon ginapamatian ang orihinal nga mga kanta. Ginapatokar namon ini samtang nagaluto, nagapaninlo, ukon nagainom sang tsa.” Ini nga mga programa makabulig sa aton nga mabantayan ang aton tagipusuon. Ginatudluan kita sini nga  maghunahuna pareho kay Jehova kag pamatukan ang panghunahuna ni Satanas.

17-18. (a) Suno sa 1 Hari 8:61, ano ang resulta kon ginaaplikar naton ang mga ginatudlo ni Jehova? (b) Ano ang matun-an naton kay Hari Ezequias? (c) Suno sa pangamuyo ni David nga mabasa sa Salmo 139:23, 24, ano ang puede naton ipangamuyo?

¹⁷ Kon makita naton ang mga benepisyo sang paghimo sang husto, mas nagabakod ang aton pagtuo. (Sant. 1:2, 3) Nalipay kita bangod ginahatagan naton si Jehova sing rason nga ipabugal kita bilang iya mga anak, kag mas nagabaskog ang aton handum nga pahamut-an sia. (Hulu. 27:11) Ang mga pagtilaw nagahatag sa aton sing kahigayunan nga ipakita nga indi pakulahaw ang aton pag-alagad sa aton mapinalanggaon nga Amay. (Sal. 119:113) Sa baylo, ginahigugma naton si Jehova sing bug-os tagipusuon, kag gusto gid naton nga tumanon sia kag himuon ang iya kabubut-on.—Basaha ang 1 Hari 8:61.

¹⁸ Posible bala nga makahimo kita sang sala? Huo, bangod indi kita perpekto. Kon makasala kita, dumduma si Hari Ezequias. May nahimo sia nga mga sala. Pero naghinulsol sia kag padayon sia nga nag-alagad kay Jehova sing ‘bug-os tagipusuon.’ (Isa. 38:3-6; 2 Cron. 29:1, 2; 32:25, 26) Gani isikway naton ang impluwensia sang panghunahuna ni Satanas. Kag mangamuyo kita nga hatagan kita sang “matinumanon nga tagipusuon.” (1 Hari 3:9; basaha ang Salmo 139:23, 24.) Kon bantayan naton ang aton tagipusuon labaw sa tanan, makapabilin kita nga matutom kay Jehova.