1. Ano ang masiling mo sa pamilya nga gindak-an ni Santiago?

MATUTOM kay Jehova ang pamilya nga gindak-an ni Santiago nga utod ni Jesus. * Palangga gid sang iya mga ginikanan nga sanday Jose kag Maria si Jehova kag ginhimo nila ang ila bug-os nga masarangan sa pag-alagad sa Iya. Nangin Mesias ang magulang ni Santiago, kag dugang ini nga pagpakamaayo sa ila pamilya. Isa gid ka pinasahi nga pribilehiyo para kay Santiago nga mangin bahin sini nga pamilya.

2. Ano ang mga rason para magdayaw si Santiago sa iya magulang?

² Madamo sing rason para magdayaw si Santiago sa iya magulang. (Mat. 13:55) Halimbawa, sang 12 anyos si Jesus, nagdayaw gid sa iya ang mga manunudlo sa Jerusalem kay nahangpan niya sing maayo ang Kasulatan. (Luc. 2:46, 47) Posible nga nakaupod man ni Santiago si Jesus sa pagpamanday. Gani posible nga nakilala niya sing maayo ang iya magulang. Pirme sadto ginasiling ni Nathan H. Knorr, “Madamo ka sing matun-an parte sa isa ka tawo kon kaupod mo sia sa pag-obra.” * Posible gid nga natalupangdan man ni Santiago nga “si Jesus nagdaku, kag labi nga nag-alam kag ginkahamut-an sang Dios kag sang mga tawo.” (Luc. 2:52) Bangod sini, basi hunahunaon naton nga isa si Santiago sa una nga mga disipulo ni Jesus. Pero indi amo sina ang natabo.

3. Ano ang reaksion ni Santiago sa pagministeryo ni Jesus?

³ Sa tion sang pagministeryo ni Jesus sa duta, wala niya nangin disipulo si Santiago. (Juan 7:3-5) Posible nga isa si Santiago sa  mga paryente ni Jesus nga naghunahuna nga “nagbuang” si Jesus. (Mar. 3:21) Kag wala sing ginasiling ang Biblia nga upod sia ni Maria nga ila iloy sang napatay si Jesus sa usok sang pag-antos.—Juan 19:25-27.

4. Ano nga mga leksion ang binagbinagon naton?

⁴ Sang ulihi, nagtuo si Santiago kay Jesus, nangin gulang sia sa Cristianong kongregasyon, kag ginarespeto gid sia sang mga kauturan. Sa sini nga artikulo, binagbinagon naton ang duha ka leksion nga matun-an naton kay Santiago: (1) kon ngaa dapat kita pirme mangin mapainubuson kag (2) kon paano kita mangin maayo nga manunudlo.

5. Ano ang ginhimo ni Santiago pagkatapos nagpakita sa iya ang ginbanhaw nga si Jesus?

⁵ San-o nangin matutom nga sumulunod ni Jesus si Santiago? Pagkatapos ginbanhaw si Jesus, “nagpakita sia kay Santiago kag pagkatapos sina sa tanan nga apostoles.” (1 Cor. 15:7) Pagkatapos sang pagpakita ni Jesus kay Santiago, nangin disipulo niya sia. Ara man si Santiago sa kuarto sa ibabaw sang isa ka balay sa Jerusalem kaupod ang mga apostoles nga nagahulat sa ginpromisa sa ila nga balaan nga espiritu. (Binu. 1:13, 14) Sang ulihi, nangin miembro si Santiago sang nagadumala nga hubon sang unang siglo. (Binu. 15:6, 13-22; Gal. 2:9) Kag antes sang 62 C.E., gintuytuyan sia nga magsulat para sa hinaplas nga mga Cristiano. Sa langit man ukon sa duta ang aton paglaum nga mabuhi sing wala sing katapusan, makabulig gid sa aton ang iya sulat. (Sant. 1:1) Suno kay Josephus nga isa ka historian sang unang siglo, ginpapatay si Santiago sang mataas nga saserdote sang mga Judiyo nga si Ananias nga anak ni Anas. Nangin matutom si Santiago kay Jehova asta sa iya kamatayon bilang isa ka hinaplas.

6. Ano ang kinalain ni Santiago sa mga lider sang relihion sang panahon niya?

⁶Mapainubuson si Santiago. Ngaa masiling naton ini? Binagbinaga ang kinalain sang reaksion ni Santiago sa reaksion sang madamo nga lider sang relihion. Sang nakita ni Santiago ang maathag nga pamatuod nga si Jesus ang Anak sang Dios, nagpaubos sia kag ginpatihan niya ini. Pero indi amo sini ang reaksion sang puno nga mga saserdote sa Jerusalem. Halimbawa, indi gid nila masiling nga wala ginbanhaw ni Jesus si Lazaro. Pero imbes nga batunon nila nga ginpadala ni Jehova si Jesus, gintinguhaan pa nila nga patyon si Jesus kag si Lazaro. (Juan 11:53; 12:9-11) Sang ulihi, sang ginbanhaw si Jesus, gintinguhaan nila nga taguon ini sa mga tawo.  (Mat. 28:11-15) Bangod sang bugal sining mga lider sang relihion, ginsikway nila ang Mesias.

7. Ngaa indi kita dapat mangin bugalon?

⁷Ang matun-an naton: Indi mangin bugalon, kag mangin handa pirme nga magpatudlo kay Jehova. Pareho sa isa ka balatian nga may indi maayo nga epekto sa aton tagipusuon, ang bugal may indi man maayo nga epekto sa aton malaragwayon nga tagipusuon. Kon may bugal kita, mabudlayan kita nga tumanon si Jehova. Bangod bugalon gid ang mga Fariseo, wala sila magpati sa maathag nga pamatuod nga ginagiyahan si Jesus sang espiritu sang Dios kag sia ang Anak sang Dios. (Juan 12:37-40) Indi gid maayo ang ila ginhimo. Bangod sang ila bugal, indi nila mabaton ang kabuhi nga wala sing katapusan. (Mat. 23:13, 33) Importante gid nga magpagiya kita pirme sa Pulong sang Dios kag sa iya espiritu para mabag-o naton ang aton personalidad, para matadlong naton ang aton panghunahuna, kag para makahimo kita sang maayo nga mga desisyon. (Sant. 3:17) Bangod mapainubuson si Santiago, handa sia magpatudlo kay Jehova. Kag bangod mapainubuson sia, nangin maayo sia nga manunudlo. Binagbinagon naton ang parte sa sini.

8. Ano ang makabulig sa aton para mangin maayo kita nga manunudlo?

⁸ Kon parte sa edukasyon, indi mataas ang tinun-an ni Santiago. Posible gid nga para sa mga lider sang relihion sang panahon niya, ‘ordinaryo lang sia nga tawo kag indi edukado’ pareho sang mga apostoles nga sanday Pedro kag Juan. (Binu. 4:13) Pero natun-an ni Santiago kon paano mangin maayo nga manunudlo. Mapamatud-an naton ini kon basahon naton ang libro sa Biblia nga Santiago. Pareho kay Santiago, posible nga indi man mataas ang aton tinun-an. Pero sa bulig sang espiritu ni Jehova kag paghanas sang iya organisasyon, puede man kita mangin maayo nga manunudlo. Binagbinagon naton ang halimbawa ni Santiago bilang isa ka manunudlo kag ang mga matun-an naton sa sini.

9. Ano ang masiling mo sa paagi sang pagtudlo ni Santiago?

⁹Wala naggamit si Santiago sang mabudlay hangpon nga mga tinaga ukon paathag. Gani nangin maathag sa mga nakabati sa iya sulat kon ano ang dapat nila himuon kag kon paano nila ini himuon. Halimbawa, gintudluan  ni Santiago ang mga Cristiano nga dapat sila mangin malipayon bisan pa ginabatas nila ang indi maayo nga ginahimo sang iban. Nagsulat sia: “Ginakabig naton nga malipayon ang mga nagbatas. Nabatian ninyo ang pagbatas ni Job kag nahibaluan ninyo ang pagpakamaayo nga ginhatag ni Jehova, kag nakita ninyo nga si Jehova mapinalanggaon gid kag maluluy-on.” (Sant. 5:11) Talupangda nga ginbase ni Santiago sa Kasulatan ang gintudlo niya sa iya mga kauturan. Gingamit niya ang Pulong sang Dios para makita nila nga pirme gid ginapadyaan ni Jehova ang mga matutom sa Iya pareho kay Job. Ginpaathag niya ini sa simple lang nga mga tinaga. Paagi sa sini, nagpokus sila kay Jehova, indi sa iya.

10. Paano naton mailog si Santiago kon nagatudlo kita sa iban?

¹⁰Ang matun-an naton: Himua nga simple ang imo paathag, kag gamita ang Pulong sang Dios sa pagtudlo. Nagatudlo kita, indi para ipakita sa iban kon daw ano kadamo ang aton nabal-an, kundi para ipakita sa ila nga maalam gid si Jehova kag nagaulikid sia sa ila. (Roma 11:33) Mahimo naton ini kon pirme naton ginabase sa Biblia ang aton ginatudlo. Halimbawa, imbes nga silingan lang ang aton mga Bible study kon ano ang aton himuon kon ara kita sa ila sitwasyon, dapat naton sila buligan nga pamalandungan ang mga halimbawa sa Biblia kag mahangpan ang panghunahuna kag ginabatyag ni Jehova. Kon himuon naton ini, mapalig-on sila nga iaplikar ang ila mga natun-an bangod gusto nila nga malipay si Jehova sa ila, indi bangod amo ini ang gintudlo naton sa ila.

11. Ano ang mga problema sang pila ka Cristiano sang panahon ni Santiago, kag ano ang ginlaygay niya sa ila? (Santiago 5:13-15)

¹¹Nahangpan ni Santiago ang sitwasyon sang iya mga kauturan. Base sa sulat ni Santiago, masiling gid naton nga nabal-an niya ang mga problema sang iya mga kauturan, kag naghatag sia sa ila sang maathag nga panuytoy kon ano ang dapat nila himuon. Halimbawa, may pila ka Cristiano nga wala dayon nagaaplikar sang laygay. (Sant. 1:22) May iban nga nagapasulabi sa mga manggaranon. (Sant. 2:1-3) Kag may iban nga nabudlayan magpugong sa ila ginahambal. (Sant. 3:8-10) Serioso ini nga mga problema, pero nagapati si Santiago nga magabag-o pa ang iya mga kauturan. Prangka sia maglaygay pero sa maayo nga paagi, kag ginpalig-on niya ang mga maluya sa espirituwal nga magpabulig sa mga gulang.—Basaha ang Santiago 5:13-15.

12. Ano ang dapat naton himuon para indi kita madulaan sang paglaum sa pagbulig sa aton mga Bible study?

¹²Ang matun-an naton: Hangpa ang sitwasyon sang iban, kag indi madulaan sang paglaum. Madamo sa aton mga Bible study ang nabudlayan mag-aplikar sang mga laygay sang Biblia. (Sant. 4:1-4) Posible nga kinahanglan nila ang malawig nga tion para madula nila ang ila malain nga batasan kag mapakita nila ang maayo nga mga kinaiya. Pareho kay Santiago, dapat naton sila prangkahon kon ano ang ila dapat bag-uhon. Indi man kita dapat madulaan sang paglaum. Dapat kita magsalig kay Jehova nga buyukon niya ang mga mapainubuson pakadto sa iya kag hatagan niya sila sing kusog para makahimo sila sang mga pagbag-o.—Sant. 4:10.

13. Suno sa Santiago 3:2 kag sa footnote sini, ano ang ginsiling ni Santiago?

¹³Wala ginpakataas ni Santiago ang iya kaugalingon. Wala niya ginhunahuna nga labaw sia sa iya mga kauturan bangod utod niya si Jesus ukon bangod may pinasahi sia nga mga asaynment. Gintawag niya sila nga “mga hinigugma ko nga kauturan.” (Sant. 1:16, 19; 2:5) Wala niya ginpabatyag sa iban nga daw perpekto sia. Sa baylo, ginlakip niya ang iya kaugalingon sang nagsiling sia: “Kita tanan makasala sing madamong beses.”—Basaha ang Santiago 3:2 kag footnote.

14. Ngaa dapat naton akuon nga makahimo man kita sang sala?

 ¹⁴Ang matun-an naton: Dumduma nga tanan kita makasasala. Indi naton dapat paghunahunaon nga mas labaw kita sangsa mga ginatudluan naton. Ngaa? Kon ginapabatyag naton sa aton Bible study nga daw wala kita sing sala, basi hunahunaon niya nga indi gid niya masarangan nga himuon ang mga ginapatuman sang Dios. Pero kon akuon naton nga nabudlayan man kita kon kaisa nga iaplikar ang mga prinsipio sa Biblia kag ipaathag naton kon paano kita ginbuligan ni Jehova sa paghimo sang mga pagbag-o, ginabuligan naton ang aton Bible study nga mahangpan nga masarangan man niya nga alagdon si Jehova.

15. Ano ang masiling mo parte sa mga ilustrasyon nga gingamit ni Santiago? (Santiago 3:2-6, 10-12)

¹⁵Naggamit si Santiago sang mga ilustrasyon nga makatandog sang tagipusuon. Sigurado gid nga ginbuligan sia sang balaan nga espiritu nga mahimo ini. Pero posible man nga madamo sia sang natun-an sa iya magulang nga si Jesus kon paano magtudlo sa iban, kag gintun-an niya ang mga ilustrasyon nga gingamit ni Jesus. Simple kag maathag ang mga ilustrasyon nga gingamit ni Santiago sa iya sulat.—Basaha ang Santiago 3:2-6, 10-12.

16. Ngaa dapat kita maggamit sang epektibo nga mga ilustrasyon?

¹⁶Ang matun-an naton: Maggamit sang epektibo nga mga ilustrasyon. Kon nagagamit kita sang mga ilustrasyon nga bagay gid sa aton ginatudlo, ginabuligan naton ang mga tawo nga imadyinon ang mga punto. Mabuligan sila sini nga mga ilustrasyon nga matandaan ang importante nga mga kamatuoran sa Biblia. Maayo gid maggamit si Jesus sang epektibo nga mga ilustrasyon, kag ginsunod sang iya utod nga si Santiago ang iya halimbawa. Binagbinagon naton ang isa ka ilustrasyon ni Santiago kag tan-awon naton kon ngaa epektibo gid ini.

17. Ngaa epektibo gid ang ilustrasyon nga mabasa sa Santiago 1:22-25?

¹⁷ Basaha ang Santiago 1:22-25. Epektibo gid ang ilustrasyon ni Santiago parte sa espiho. May isa ka punto nga gusto gid niya itudlo. Gusto niya ipaathag nga para makabulig sa aton ang Pulong sang Dios, indi lang naton ini pagbasahon, kundi dapat naton iaplikar ang aton mga natun-an. Mahapos mahangpan ang ilustrasyon nga gingamit ni Santiago. Parte ini sa isa ka tawo nga nagapangespiho. Ano ang gusto niya itudlo? Kon nagpangespiho ang isa ka tawo kag may nakita sia nga dapat kay-uhon sa iya hitsura, pero  wala niya ini ginhimo, wala sing pulos ang iya pagpangespiho. Mangin wala sing pulos man ang aton pagbasa sang Pulong sang Dios kon wala kita sing may ginhimo bisan pa nakita naton nga may dapat kita bag-uhon sa aton personalidad.

18. Ano ang tatlo ka butang nga dapat naton himuon kon nagagamit kita sang ilustrasyon?

¹⁸ Kon nagagamit sang ilustrasyon, mailog mo si Santiago paagi sa paghimo sining tatlo ka butang: (1) Siguraduha nga bagay sa punto nga imo ginatudlo ang gamiton mo nga ilustrasyon. (2) Gamita ang ilustrasyon nga madali mahangpan sang imo tagpalamati. (3) Siguraduha nga maathag ang punto sang ilustrasyon. Kon wala ka sang mahunahuna nga ilustrasyon nga bagay sa imo topiko, tan-awa ang Watch Tower Publications Index. Sa topiko nga “Illustrations,” madamo sang halimbawa nga puede mo gamiton. Pero tandai nga ang mga ilustrasyon daw pareho sa mikropono. Paagi sa paggamit sang mikropono, mangin maathag pa gid ang imo tingog. Gani paagi sa paggamit sang ilustrasyon, mangin maathag pa gid ang punto nga gusto mo itudlo. Pero siguraduha nga ang importante lang nga mga punto nga gusto mo itudlo ang gamitan mo sang ilustrasyon. Gusto naton pauswagon ang aton ikasarang sa pagtudlo, indi para dayawon kita, kundi para madamo kita sang mabuligan nga mangin bahin sang malipayon nga pamilya ni Jehova.

19. Paano naton mapakita nga palangga naton ang aton mga kauturan?

¹⁹ Isa gid ka pribilehiyo para kay Santiago nga may magulang sia nga perpekto. Wala kita sang perpekto nga utod, pero may pribilehiyo kita nga mag-alagad kay Jehova kaupod sang aton madamo nga kauturan. Mapakita naton nga palangga naton sila paagi sa pagpakig-upod sa ila, paagi sa pag-ilog sa ila halimbawa, kag paagi sa matutom nga pagbantala kag pagtudlo sa iban upod sa ila. Kon panikasugan naton nga ilugon ang mga kinaiya, ginhimo, kag paagi sang pagtudlo ni Santiago, ginapadunggan naton si Jehova kag ginabuligan naton ang mapainubuson nga mga tawo nga mangin suod sa aton mahigugmaon nga Amay sa langit.