TULUN-AN NGA ARTIKULO 30
AMBAHANON 36 Bantayan Naton ang Aton Tagipusuon
Ano ang Aton Matun-an sa mga Hari sang Israel?
“Makita ninyo liwat ang kinatuhayan sang matarong kag sang malaut, sang isa nga nagaalagad sa Dios kag sang isa nga wala nagaalagad sa iya.”—MAL. 3:18.
ANG MATUN-AN NATON
Tun-an naton ang parte sa mga hari sang Israel para mabal-an naton kon ano ang dapat naton himuon para malipay sa aton si Jehova.
1-2. Ano ang ginasugid sa aton sang Biblia parte sa pila ka hari sang Israel?
SOBRA 40 ka lalaki ang ginasugid sa aton sang Biblia nga nangin hari sang Israel. a Kag prangka nga ginasugid sini sa aton ang mga butang nga ginhimo sang pila sa ila. Halimbawa, nakahimo sing malain nga mga butang bisan ang maayo nga mga hari. Binagbinaga ang maayo nga hari nga si David. Nagsiling si Jehova: “[Si] David nga akon alagad . . . nagsunod sa akon sa bug-os niya nga tagipusuon paagi sa paghimo sing matarong sa akon panulok.” (1 Hari 14:8) Pero nakahimo si David sang seksuwal nga imoralidad sa isa ka babayi nga may bana, kag naghimo sia sang plano para mapatay sa inaway ang bana sang babayi.—2 Sam. 11:4, 14, 15.
2 May ginasugid man ang Biblia parte sa madamo nga hari nga nangin indi matutom kay Jehova. Ginasugid sini ang pila ka maayo nga butang nga ginhimo nila. Binagbinaga si Rehoboam. Sa panulok ni Jehova, “ginhimo niya ang malain.” (2 Cron. 12:14) Pero, nakahimo man si Rehoboam sing maayo nga mga butang. Halimbawa, gintuman niya ang sugo ni Jehova nga indi sia magpakig-away sa napulo ka tribo sang Israel kag pabay-an niya sila nga magpili sang ila bag-o nga hari. Naproteksionan man niya ang katawhan sang Dios bangod ginpabakod niya ang depensa sang madamo nga siudad sa iya ginharian.—1 Hari 12:21-24; 2 Cron. 11:5-12.
3. Ano ang importante nga pamangkot nga dapat naton sabton, kag ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo?
3 Ari ang importante nga pamangkot nga dapat naton sabton: Kon pareho nga nakahimo sing maayo kag malain nga mga butang ang mga hari sang Israel, ano ang ginbasihan ni Jehova sa pagsiling nga matutom ang isa ka hari? Buligan kita sang sabat sa sini nga pamangkot nga mahangpan kon ano ang ginatan-aw sa aton ni Jehova. Binagbinagon naton ang tatlo ka butang nga ginbinagbinag ni Jehova sang gin-usisa niya ang mga hari sang Israel. Una, bug-os tagipusuon bala ang ila gugma kay Jehova? Ikaduha, sinsero bala ang ila paghinulsol sang nakasala sila? Kag ikatlo, padayon bala nila nga ginsimba si Jehova sa husto nga paagi?
GINHIGUGMA NILA SI JEHOVA SING BUG-OS TAGIPUSUON
4. Ano ang isa ka kinalain sang matutom nga mga hari sa indi matutom nga mga hari?
4 Nalipay si Jehova sa mga hari nga nagsimba sa iya sing bug-os tagipusuon. b Sa bahin sang maayo nga hari nga si Jehosapat, ‘ginpangita niya si Jehova sing bug-os tagipusuon.’ (2 Cron. 22:9) Parte kay Josias, ang Biblia nagasiling: “Wala pa sing hari nga pareho sa iya nga nagpanumbalik kay Jehova sa bug-os niya nga tagipusuon.” (2 Hari 23:25) Ano naman ang ginsiling sang Biblia parte kay Solomon nga naghimo sing malain sa ulihi nga mga bahin sang iya kabuhi? Nagsiling ini nga “indi bug-os ang iya tagipusuon.” (1 Hari 11:4) Kag parte naman kay Abiam nga isa man ka indi matutom nga hari, ang Biblia nagasiling: “Ang iya tagipusuon indi bug-os kay Jehova.”—1 Hari 15:3.
5. Ipaathag kon ano ang buot silingon sang pag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon.
5 Ti, ano ang buot silingon sang pag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon? Kon bug-os ang tagipusuon sang isa ka tawo, nagasimba sia sa Dios indi lang bangod obligado sia nga himuon ini. Sa baylo, nagaalagad sia kay Jehova bangod palangga gid niya Sia kag tudok ang iya pagtahod sa Iya. Kag padayon niya nga ginapakita ini nga pagpalangga kag pagtahod kay Jehova sa bilog niya nga kabuhi.
6. Ano ang dapat naton himuon para mangin bug-os pirme ang aton tagipusuon? (Hulubaton 4:23; Mateo 5:29, 30)
6 Paano naton mailog ang matutom nga mga hari nga naghigugma kay Jehova sing bug-os tagipusuon? Paagi sa paglikaw sa malain nga mga impluwensia. Ang halimbawa sa sini amo ang indi maayo nga mga kalingawan, malain nga mga kaupdanan, kag materyalistiko nga panghunahuna. Tanan ini puede mangin rason para matunga ang aton tagipusuon. Gani kon marealisar naton nga may nagapaluya sa aton gugma kay Jehova, dapat dulaon naton ini dayon sa aton kabuhi.—Basaha ang Hulubaton 4:23; Mateo 5:29, 30.
7. Ngaa importante nga likawan naton ang malain nga mga impluwensia?
7 Indi naton dapat pagtugutan nga matunga ang aton tagipusuon. Kon indi kita maghalong, posible hunahunaon naton nga indi naton kinahanglan sikwayon ang malain nga mga impluwensia basta mangin masako lang kita sa aton pag-alagad kay Jehova. Binagbinaga ini nga ilustrasyon. Ibutang ta nga nagapaninlo ka sa imo balay, pero may nagasulod nga hangin nga may dala nga yab-ok bangod ginpabay-an mo lang nga bukas ang puertahan. Indi bala nga kanugon lang sang imo pagpaninlo? Gani, indi bastante nga maghimo lang kita sang maayo nga mga butang para mangin suod kita kay Jehova. Dapat man naton isira ang puertahan para indi makasulod ang “hangin” sang sini nga kalibutan. Buot silingon, indi naton dapat pagpasudlon sa aton tagipusuon ang malain nga mga impluwensia kay makatunga ini sang aton tagipusuon.—Efe. 2:2.
GINHINULSULAN NILA ANG ILA MGA SALA
8-9. Ano ang reaksion ni Hari David kag ni Hari Ezequias sang ginsabdong sila? (Tan-awa ang piktyur.)
8 Ginsambit kaina nga nakahimo si Hari David sang serioso nga sala. Pero sang ginsugid sa iya ni manalagna Natan ang nabatyagan ni Jehova bangod sa iya sala, mapainubuson nga naghinulsol si David. (2 Sam. 12:13) Base sa mga ginsiling ni David nga mabasa sa Salmo 51, mabatyagan naton nga sinsero gid ang iya paghinulsol. Indi pakunokuno ang iya paghinulsol para lang papatihon si Natan nga naghinulsol na sia ukon para lang indi sia pagsilutan.—Sal. 51:3, 4, 17, superskripsion.
9 Nakasala man kay Jehova si Hari Ezequias. Ang Biblia nagasiling: “Nangin matinaastaason ang iya tagipusuon, gani naakig ang Dios sa iya kag sa Juda kag sa Jerusalem.” (2 Cron. 32:25) Ngaa nangin bugalon si Ezequias? Posible nahunahuna niya nga labaw sia sa iban bangod sa iya manggad, bangod napierde niya ang mga Asirianhon, ukon bangod nag-ayo sia paagi sa isa ka milagro. Posible nga ginpakita niya sa mga Babilonianhon ang tanan niya nga manggad bangod gusto niya nga magpabugal. Bangod sini, ginsabdong sia ni manalagna Isaias. (2 Hari 20:12-18) Pero pareho kay David, mapainubuson nga naghinulsol si Ezequias. (2 Cron. 32:26) Gani para kay Jehova, isa sia ka matutom nga hari nga padayon nga ‘naghimo sing matarong.’—2 Hari 18:3.
Sang ginsabdong si Hari David kag si Hari Ezequias bangod sa ila mga sala, mapainubuson sila nga naghinulsol (Tan-awa ang parapo 8-9)
10. Ano ang reaksion ni Hari Amazias sang ginsabdong sia?
10 Sa bahin naman ni Hari Amazias sang Juda, ginhimo niya ang husto “apang indi sing bug-os tagipusuon.” (2 Cron. 25:2) Ngaa? Pagkatapos sia ginbuligan ni Jehova nga mapierde ang mga Edominhon, ginsimba ni Amazias ang ila mga dios. c Kag sang ginsabdong sia sang manalagna ni Jehova, wala sia namati kag ginpahalin niya ang manalagna.—2 Cron. 25:14-16.
11. Suno sa 2 Corinto 7:9, 11, ano ang dapat naton himuon para patawaron kita ni Jehova? (Tan-awa man ang mga piktyur.)
11 Ano ang matun-an naton sa sini nga mga halimbawa? Dapat naton hinulsulan ang aton mga sala, kag dapat naton himuon ang aton bug-os nga masarangan para indi naton masulit ang aton mga sala. Ano abi kon ginlaygayan kita sang mga gulang parte sa gamay man lang nga mga butang? Indi naton dapat paghunahunaon nga indi kita palangga ni Jehova ukon kontra kita sang mga gulang. Dumduma nga ginlaygayan man kag ginsabdong bisan ang maayo nga mga hari sang Israel. (Heb. 12:6) Gani kon ginlaygayan kita, dapat (1) mangin mapainubuson kita, (2) maghimo kita sang mga pagbag-o, kag (3) padayon kita nga mag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon. Kon hinulsulan naton ang aton mga sala, patawaron kita ni Jehova.—Basaha ang 2 Corinto 7:9, 11.
Kon ginlaygayan kita, dapat (1) mangin mapainubuson kita, (2) maghimo kita sang mga pagbag-o, kag (3) padayon kita nga mag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon (Tan-awa ang parapo 11) f
GINSIMBA NILA SI JEHOVA SA HUSTO NGA PAAGI
12. Ano gid ang kinalain sang matutom nga mga hari sa indi matutom nga mga hari?
12 Ano ang ginhimo sang mga hari nga ginkabig ni Jehova nga mga matutom? Ginsimba nila sia sa husto nga paagi. Kag ginpalig-on nila ang katawhan ni Jehova nga himuon man ini. Siempre, nakahimo man sila sang mga sala suno sa nabinagbinag na naton. Pero si Jehova lang gid ang ila ginsimba, kag ginpanikasugan gid nila nga dulaon sa ila pungsod ang pagsimba sa mga diosdios. d
13. Para kay Jehova, ngaa indi matutom si Hari Ahab?
13 Para kay Jehova, ngaa indi matutom ang pila ka hari? Malain bala ang tanan nila nga ginhimo? Indi. Halimbawa, sang nabal-an ni Hari Ahab nga sia ang rason kon ngaa ginpatay si Nabot, nagpaubos si Ahab kag nasubuan sia. (1 Hari 21:27-29) Nagtukod man sia sang mga siudad kag napierde niya ang mga kaaway sang Israel. (1 Hari 20:21, 29; 22:39) Pero may ginhimo si Ahab nga grabe gid kalain. Ginsuportahan niya ang butig nga pagsimba bangod sa impluwensia sang iya asawa. Wala gid ginhinulsulan ni Ahab ini nga sala.—1 Hari 21:25, 26.
14. (a) Para kay Jehova, ngaa indi matutom si Hari Rehoboam? (b) Ano ang malain nga ginhimo sang kalabanan sa indi matutom nga mga hari?
14 Binagbinaga ang isa pa ka indi matutom nga hari nga si Rehoboam. Ginsambit kaina nga madamo sia sing ginhimo nga maayo sa tion sang iya paggahom. Pero sang naglig-on na ang iya paghari, ginsikway niya ang Kasuguan ni Jehova kag nagsimba sia sa butig nga mga dios. (2 Cron. 12:1) Sugod sadto, may mga tion nga nagasimba sia kay Jehova kag may mga tion man nga nagasimba sia sa butig nga mga dios. (1 Hari 14:21-24) Indi lang si Rehoboam kag si Ahab ang mga hari nga nag-untat sa pagsimba kay Jehova sa husto nga paagi. Ang matuod, ginsuportahan sang kalabanan sa indi matutom nga mga hari ang butig nga pagsimba kag gin-impluwensiahan nila ang iban nga himuon man ini. Gani importante kay Jehova nga simbahon sia sa husto nga paagi. Isa ini sa panguna nga butang nga ginbasihan niya para masiling niya kon bala maayo ang isa ka hari ukon indi.
15. Ngaa ginhimo gid ni Jehova nga basihan ang pagsimba sa iya sa husto nga paagi?
15 Ngaa ginhimo gid ni Jehova nga basihan ang pagsimba sa iya sa husto nga paagi? Kay man, responsibilidad sang mga hari nga buligan ang mga tawo nga simbahon si Jehova sa husto nga paagi. Kag indi gid maayo ang resulta kon magsimba sa butig nga mga dios ang iya katawhan. Posible himuan nila sing malain ang iban kag masulay sila nga maghimo sang serioso nga mga sala. (Os. 4:1, 2) Nadedikar man kay Jehova ang mga hari sang Israel kag ang mga Israelinhon. Gani sa kada tion nga nagasimba sila sa butig nga mga dios, ginpaanggid ini sang Biblia sa pagpakighilahi. (Jer. 3:8, 9) Kon magpakighilahi ang isa ka tawo, masakitan gid ang iya asawa ukon bana. Sing kaanggid, kon nagasimba sa butig nga mga dios ang isa ka alagad ni Jehova nga nadedikar sa Iya, nasakitan gid si Jehova. e—Deut. 4:23, 24.
16. Para kay Jehova, ano gid ang kinalain sang mga matarong sa mga malaut?
16 Ano ang matun-an naton sa sini? Dapat gid naton likawan ang bisan ano nga may labot sa butig nga pagsimba. Pero dapat man naton padayon nga simbahon si Jehova sa husto nga paagi, kag dapat mangin masako kita sa pag-alagad sa iya. Para kay Jehova, maathag ang kinalain sang mga matarong sa mga malaut. Mabal-an naton ini sa ginsiling ni manalagna Malaquias: “Makita ninyo liwat ang kinatuhayan sang matarong kag sang malaut, sang isa nga nagaalagad sa Dios kag sang isa nga wala nagaalagad sa iya.” (Mal. 3:18) Gani, indi gid naton dapat pagtugutan ang bisan ano nga paluyahon kita sa aton pag-alagad kay Jehova. Indi naton pagtugutan bisan ang aton mga kaluyahon kag mga sala nga pauntaton kita sa aton pag-alagad sa iya. Kon mag-untat kita sa pag-alagad kay Jehova, isa ini ka serioso nga sala.
17. Ngaa dapat naton pilion sing maayo ang aton gusto pangasaw-on ukon pamanahon?
17 Kon isa ikaw ka single kag gusto mo magpangasawa ukon magpamana, makabulig sa imo ang ginsiling ni Malaquias sa pagpili sang asawa ukon bana. Hunahunaa ini: Ibutang ta nga may maayo nga mga kinaiya ang isa ka tawo. Pero kon wala sia nagaalagad sa matuod nga Dios, masiling bala naton nga matarong sia sa panulok ni Jehova? (2 Cor. 6:14) Kon pakaslan mo sia, buligan ka bala niya nga mangin matutom kay Jehova? Binagbinaga ini: Posible may maayo man nga mga kinaiya ang pagano nga mga asawa ni Hari Solomon. Pero wala sila nagasimba kay Jehova, kag amat-amat nila nga nakumbinsi si Solomon nga magsimba sa butig nga mga dios.—1 Hari 11:1, 4.
18. Ano ang dapat itudlo sang mga ginikanan sa ila kabataan?
18 Mga ginikanan, puede ninyo gamiton ang mga kasaysayan sang mga hari sa Biblia para tudluan ang inyo kabataan parte sa pagsimba kay Jehova. Buligi sila nga mahangpan nga nalipay si Jehova sa mga hari nga nagsimba sa iya sa husto nga paagi kag nagpalig-on sa mga tawo nga himuon man ini. Pero ginkabig niya ang mga hari nga nagsimba sa butig nga mga dios bilang malain nga mga hari. Tudlui ang inyo kabataan paagi sa inyo mga ginasiling kag halimbawa. Ipakita sa ila nga ang pinakaimportante sa aton kabuhi amo ang mga hilikuton nga nagapasuod sa aton kay Jehova. Nalakip sa sini ang pagtuon sang Biblia, pag-attend sa mga miting, kag pagbantala. (Mat. 6:33) Kon indi ninyo ini paghimuon, posible hunahunaon sang inyo kabataan nga nagasimba lang sila kay Jehova bangod Saksi ang ila mga ginikanan. Kon amo sini ang ila hunahunaon, posible pakadiutayon nila ang pagsimba kay Jehova ukon magauntat sila sa pag-alagad sa iya.
19. Kon nag-untat sa pag-alagad kay Jehova ang isa niya ka alagad, puede pa bala sia mangin abyan liwat ni Jehova? (Tan-awa man ang kahon nga “ Puede Ka Gid Makabalik kay Jehova.”)
19 Kon nag-untat sa pag-alagad kay Jehova ang isa niya ka alagad, puede pa bala sia mangin abyan liwat ni Jehova? Huo. Kay man, puede sia maghinulsol kag magsimba liwat kay Jehova. Para mahimo niya ini, posible kinahanglan niya tunlon ang iya bugal kag dapat niya batunon ang bulig sang mga gulang. (Sant. 5:14) Kon mangin abyan na niya liwat si Jehova, indi gid sia maghinulsol nga nagpanikasog sia nga magbalik kay Jehova.
20. Kon ilugon naton ang matutom nga mga hari, paano kita kabigon ni Jehova?
20 Ano ang aton natun-an sa mga hari sang Israel? Mangin pareho kita sa matutom nga mga hari kon bug-os pirme ang aton tagipusuon sa pag-alagad kay Jehova. Gani manuto kita sa aton mga sala, maghinulsol kita, kag bag-uhon naton ang mga dapat naton bag-uhon. Kag kabay pa nga tandaan naton nga importante gid nga padayon naton nga simbahon ang lamang matuod nga Dios sa husto nga paagi. Kon magpabilin ka nga mainunungon kay Jehova, kabigon niya ikaw nga isa ka matarong nga tawo nga nagahimo sang husto.
AMBAHANON 45 Ang Ginapamalandungan sang Akon Tagipusuon
a Sa sini nga artikulo, ang ekspresyon nga “mga hari sang Israel” nagapatuhoy sa tanan nga hari nga naggahom sa katawhan ni Jehova. Gani puede ini magpatuhoy sa mga hari nga naggahom sa duha ka tribo nga ginharian sang Juda, sa mga hari nga naggahom sa napulo ka tribo nga ginharian sang Israel, ukon sa mga hari nga naggahom sa tanan nga 12 ka tribo.
b DUGANG NGA PAATHAG: Sa masami, kon ginagamit sang Biblia ang tinaga nga “tagipusuon,” nagapatuhoy ini sa nasulod nga pagkatawo sang isa ka tawo. Nalakip sa sini ang iya mga handum, panghunahuna, panimuot, motibo, kag mga gusto himuon.
c Sadto nga tion, kon masakop sang pagano nga mga hari ang isa ka pungsod, ginasimba nila ang mga dios sang sini nga pungsod.
d Nakahimo sang serioso nga mga sala si Hari Asa. (2 Cron. 16:7, 10) Pero ang Biblia nagasiling nga ginhimo niya ang matarong sa panulok ni Jehova. Sang ginsabdong sia sang manalagna ni Jehova, indi maayo ang reaksion niya sa umpisa. Pero posible nga naghinulsol sia sang ulihi. Mas madamo ang nakita ni Jehova nga maayo kay Asa sangsa malain. Ang mas importante, si Jehova lang ang ginsimba ni Asa kag ginpanikasugan gid niya nga dulaon sa iya ginharian ang pagsimba sa mga diosdios.—1 Hari 15:11-13; 2 Cron. 14:2-5.
e Suno sa una nga duha ka sugo sa Mosaikong Kasuguan, indi puede magsimba kay bisan sin-o ukon indi puede simbahon ang bisan ano magluwas lang kay Jehova. Mahangpan naton sa sini kon ngaa importante kay Jehova ang pagsimba sa iya.—Ex. 20:1-6.
f PIKTYUR: Ginlaygayan sang isa ka bataon nga gulang ang isa ka brother parte sa pag-inom sang makahulubog nga ilimnon. Mapainubuson nga ginbaton sang brother ang laygay, naghimo sia sang mga pagbag-o, kag padayon sia nga nag-alagad kay Jehova sing bug-os tagipusuon.
