NAGAHATAG sadto ang mga Israelinhon sang kuarta para suportahan ang matuod nga pagsimba. Pero sang panahon ni Jesus, nagdamo ang mga buhis nga dapat bayaran sang mga Judiyo, kag nagpabudlay ini sa ila.

Para suportahan ang pagsimba sa santuaryo sang Dios, dapat magbayad ang tanan nga Judiyo nga lalaki sing tunga sa siklo (duha ka drakma). Sang panahon ni Jesus, ginagamit ini nga buhis para sa pagmentinar sang templo nga ginpatindog ni Herodes kag para sa mga hilikuton nga ginahimo diri. Sang ginpamangkot sang pila ka Judiyo si Pedro kon bala nagabayad sing buhis si Jesus, nagsiling si Jesus nga indi sala ang pagbayad sing buhis. Ginsugo pa gani niya si Pedro nga magkuha sang sensilyo para ibayad nga buhis.—Mat. 17:24-27.

Dapat man maghatag sang diesmos ang mga alagad sang Dios sang una, ukon ang ikanapulo nga bahin sang ila patubas ukon sang ila kinitaan. (Lev. 27:30-32; Num. 18:26-28) Ang mga lider sang relihion nagsiling nga dapat gid maghatag ang mga tawo sang ikanapulo nga bahin sang tanan nga utan, bisan “sang hierbabuena kag sang eneldo kag sang comino.” Wala ginpakalain ni Jesus ang paghatag sang diesmos, pero nagsiling sia nga indi husto ang pag-aplikar sang mga escriba kag sang mga Fariseo sa sini nga kasuguan.—Mat. 23:23.

Pero sadto nga tion, dapat man magbayad ang mga Judiyo sing madamo nga buhis sa mga Romano nga amo ang nagagahom sa ila. Halimbawa, dapat magbayad sing buhis ang mga tag-iya sang duta. Puede nga kuarta ukon patubas ang ila ibayad. Ginabulubanta nga dapat sila magbayad sing 20 asta 25 porsiento sang patubas sang ila duta. Magluwas sa sini, dapat man magbayad sing buhis ang tanan nga Judiyo. Amo ini nga buhis ang ginpamangkot sang mga Fariseo kay Jesus. Mahangpan naton sa sabat ni Jesus kon paano naton dapat tamdon ang pagbayad sing buhis. Nagsiling sia: “Ihatag ninyo sa Cesar ang mga butang nga iya sang Cesar, apang sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.”—Mat. 22:15-22.

May buhis man para sa mga produkto nga ginapasulod ukon ginapagua sa mga lugar sang negosyo. Ginabayaran ini sa mga pantalan, mga taytay, mga krosing, ukon antes magsulod sa mga banwa ukon merkado.

Nagpabudlay gid sa mga tawo ang mga buhis nga ginapatuman sang Roma. Suno sa isa ka Romano nga historian nga si Tacitus, sang ari si Jesus sa duta kag si Emperador Tiberio amo ang nagagahom, “nakitluoy ang Siria kag ang Judea nga buhinan ang buhis nga ila ginabayaran kay nabudlayan na gid sila.”

Nagpabudlay man sa mga tawo ang paagi sang pagsukot kag pagkolekta sing buhis. Sin-o ang nagasukot sang mga buhis? Ginapahimo ini sa tawo nga magahatag sang pinakadaku nga bayad para sa sini nga obra. Dayon, ang manugsukot sing buhis nagapangita sang mga tawo nga magakolekta sing buhis. Mas daku nga buhis ang ginasukot sang mga manugsukot kag sang mga nagakolekta para makaginansia sila. Ang isa ka halimbawa sa sini amo si Zaqueo nga posible may ginabayaran nga mga tawo para magkolekta sing buhis. (Luc. 19:1, 2) Indi gid gusto sang mga tawo ini nga paagi, kag naakig sila sa mga tawo nga nagasukot kag nagakolekta sing buhis.