1-2. (a) Ano ang sitwasyon ni Pablo sang ginsulatan niya ang mga taga-Efeso, kag ngaa ginsulatan niya sila? (b) Ano nga mga pamangkot ang binagbinagon naton?

 SANG napriso si apostol Pablo sa isa ka balay sa Roma, gusto niya nga palig-unon ang iya mga kauturan. Indi niya sila personal nga makadtuan, gani naghimo sia sing mga sulat para sa ila. Ang isa sa sini ginsulat niya sang mga 60 ukon 61 C.E. para sa mga taga-Efeso.​—Efe. 1:1; 4:1.

² Mga napulo ka tuig antes sini, nakatener si Pablo sa Efeso. Ginbantalaan niya kag gintudluan ang mga tawo didto parte sa maayong balita. (Binu. 19:​1, 8-10; 20:​20, 21) Palangga gid niya ang iya mga kauturan kag gusto niya nga buligan sila nga magpabilin nga matutom kay Jehova. Pero ngaa ginsulatan niya ang hinaplas nga mga Cristiano parte sa kadudulman kag kapawa? Kag ano ang matun-an naton sa iya sulat? Binagbinagon naton ang mga sabat sa sini nga mga pamangkot.

HALIN SA KADUDULMAN PAKADTO SA KAPAWA

3. Ano ang duha ka magkatuhay nga mga tinaga nga gingamit ni Pablo sa iya sulat para sa mga taga-Efeso?

³ Ginsulatan ni Pablo ang mga Cristiano sa Efeso: “Kadudulman kamo sadto, apang kapawa na kamo karon.” (Efe. 5:8) Gingamit ni Pablo ang duha ka magkatuhay nga mga tinaga nga kadudulman kag kapawa para ipakita ang daku nga pagbag-o nga ila ginhimo. Binagbinagon naton kon ngaa nagsiling si Pablo nga ‘kadudulman sadto’ ang mga taga-Efeso.

4. Kon parte sa relihion, ngaa ara sa kadudulman ang mga taga-Efeso?

⁴ Ara sila sa kadudulman bangod sa butig nga relihion. Antes natun-an sang mga taga-Efeso ang kamatuoran kag antes sila nangin  Cristiano, nagapati sila sa butig nga mga panudlo kag sa mga disparatis. Ara sa siudad sang Efeso ang bantog nga templo ni Artemis. Ginakabig ini sang madamo nga tawo sadto nga isa sa pito ka pinakadalayawon nga butang nga ginhimo sang tawo. Nagakadto ang mga tawo sa sini nga templo para magsimba sa mga diosdios. Gani daku nga negosyo ang paghimo kag pagbaligya sang mga tulutemplo sang diosa nga si Artemis. (Binu. 19:​23-27) Madamo man nga tawo sa Efeso ang nagahimo sing madyik.​—Binu. 19:19.

5. Kon parte sa moral, ngaa ara sa kadudulman ang mga taga-Efeso?

⁵ Ara sila sa kadudulman bangod sa imoral nga mga buhat. Imoral gid katama ang mga tawo sa Efeso kag wala sila nahuya sa ila malain nga ginahimo. Parte sa sex ang topiko nga pirme mabatian sa mga teatro sang siudad kag bisan sa mga kapiestahan sang ila mga relihion. (Efe. 5:3) Madamo nga taga-Efeso ang ‘wala na sang igbalatyag sa maayo kag malain,’ nga literal nga nagakahulugan sing “indi na makabatyag sing sakit.” (Efe. 4:​17-19) Antes natun-an sang mga taga-Efeso ang mga kasuguan ni Jehova parte sa husto kag sala, wala sila ginakonsiensia kon makahimo sila sang sala. Wala man sila sing labot sa ginabatyag ni Jehova sa ila mga ginahimo. Gani nagsiling si Pablo nga “nadulman ang ila panghunahuna kag nahamulag sa kabuhi nga iya sang Dios.”

6. Ngaa ginsilingan ni Pablo ang mga taga-Efeso nga “kapawa na [sila] karon”?

⁶ Pero ginbiyaan sang pila ka taga-Efeso ang kadudulman. Nagsiling si Pablo nga “kapawa na [sila] karon may kaangtanan sa Ginuo.” (Efe. 5:8) Gin-aplikar nila ang mga ginapatuman sang Pulong ni Jehova nga daw pareho sa kapawa nga nagatuytoy sa ila. (Sal. 119:105) Gin-untatan nila ang mga buhat nga naghalin sa butig nga mga relihion kag ang ila imoral nga mga ginahimo. ‘Nangin mga manug-ilog sila sa Dios,’ kag ginhimo nila ang ila bug-os nga masarangan sa pagsimba kay Jehova para malipay sia sa ila.​—Efe. 5:1.

7. Ano ang pagkaanggid sang aton sitwasyon sa madamo nga Cristiano sa Efeso sadto?

⁷ Sing kaanggid, antes naton natun-an ang kamatuoran, ara man kita sa kadudulman. Ang pila sa aton nagasaulog sadto sang mga kapiestahan sang butig nga mga relihion, kag imoral  ang pagkabuhi sang iban sang una. Pero sang natun-an naton ang mga kasuguan ni Jehova parte sa husto kag sala, naghimo kita sang mga pagbag-o. Amat-amat naton nga gin-aplikar sa aton kabuhi ang iya mga ginapatuman. Bangod ginhimo naton ini, madamo gid nga pagpakamaayo ang nabaton naton. (Isa. 48:17) Pero may mga tion nga indi mahapos nga padayon nga likawan ang kadudulman nga ginbiyaan na naton, kag ‘padayon nga maglakat subong mga anak sang kapawa.’ Ano ang puede naton himuon?

LIKAWI ANG KADUDULMAN

8. Suno sa Efeso 5:​3-5, ano ang dapat likawan sang mga taga-Efeso?

⁸ Basaha ang Efeso 5:​3-5. Dapat padayon nga sikwayon sang mga Cristiano sa Efeso ang mga buhat nga makapaakig kay Jehova para makapalayo sila sa kadudulman. Nalakip sa sini ang imoral nga pagpakig-sex kag ang malaw-ay nga panghambal. Ginpahanumdom ni Pablo sa mga taga-Efeso nga dapat nila likawan ini nga mga buhat kon gusto nila nga “may palanublion [sila] sa Ginharian sang Cristo kag sang Dios.”

9. Ngaa dapat gid naton likawan ang bisan ano nga mahigko ukon imoral nga mga butang?

⁹ Dapat padayon man kita nga maghalong para malikawan naton ang “indi mabungahon nga mga buhat sang kadudulman.” (Efe. 5:11) Madamo nga eksperiensia ang nagapamatuod nga kon pirme nagatan-aw, nagapamati, ukon nagaistorya ang isa ka tawo parte sa mahigko ukon imoral nga mga butang, makahimo gid sia sang sala. (Gen. 3:6; Sant. 1:​14, 15) Halimbawa, sa isa ka pungsod, madamo nga kauturan ang nag-entra sa isa ka group chat. Sang primero, madamo sa ila ang nagaistorya parte sa espirituwal nga mga butang. Pero sang ulihi, indi na manami ang mga topiko nga ila ginaistoryahan. Parte na sa sex ang ila pirme nga topiko. Sang ulihi, madamo sa ila ang nagsiling nga nakahimo sila sang seksuwal nga imoralidad bangod sa topiko nga ila ginaistoryahan.

10. Paano kita ginalimbungan ni Satanas? (Efeso 5:6)

¹⁰ May mga buhat nga imoral kag mahigko sa panulok ni Jehova. Pero gusto sang kalibutan ni Satanas nga limbungan kita kag papatihon kita nga indi sala ini nga mga buhat. (2 Ped. 2:19) Wala na kita natingala sa sini. Ari ang isa ka taktika nga madugay na nga ginagamit sang Yawa: Ginapaburon niya ang panghunahuna sang mga tawo para indi nila mabal-an kon ano ang husto kag sala. (Isa. 5:20; 2 Cor. 4:4) Gani indi katingalahan nga madamo nga mga pelikula, mga palaguaon sa TV, kag mga website ang nagatudlo sang mga butang nga wala nahisuno sa matarong nga mga kasuguan ni Jehova. Gusto ni Satanas nga hunahunaon naton nga indi sala ang mahigko nga mga buhat kag ang imoral nga pagkabuhi nga lapnag sa kalibutan subong, kag gusto niya nga hunahunaon naton nga makapahalipay ini sa aton kag indi ini makahalit.​—Basaha ang Efeso 5:6.

11. Paano ginapakita sang eksperiensia ni Angela nga dapat gid naton iaplikar ang laygay sa Efeso 5:7? (Tan-awa man ang piktyur.)

¹¹ Gusto ni Satanas nga mag-upod kita sa mga tawo nga magapabudlay sa aton nga tumanon ang mga kasuguan ni Jehova. Gani ginlaygayan ni Pablo ang mga taga-Efeso: “Indi kamo mangin umalambit upod sa ila,” ukon indi sila dapat mag-upod sa mga tawo nga nagahimo sing malain sa panulok sang Dios. (Efe. 5:7) Dapat naton tandaan nga kon parte sa kaupdanan, wala lang ini nagapatuhoy sa mga tawo nga makaupod naton sing personal. Nalakip man sa sini ang mga ginaistorya naton sa social media. Gani dapat mas maghalong pa gid kita sangsa mga taga-Efeso kay wala pa sang social media sadto. Naeksperiensiahan ni Angela, a nga taga-Asia, kon daw ano ka delikado ang social media. Nagsiling sia: “Masarangan sini nga bag-uhon  sing amat-amat ang imo panghunahuna nga indi mo matalupangdan. Bangod sini, daw sa wala lang sa akon bisan pa may mga abyan ako sa social media nga nagabalewala sang mga prinsipio sa Biblia. Sang ulihi, nahunahuna ko nga OK lang nga himuon ang mga butang nga makapaakig kay Jehova.” Maayo lang kay ginbuligan si Angela sang mahigugmaon nga mga gulang nga maghimo sang mga pagbag-o. Nagsiling sia: “Subong, nagapokus ako sa espirituwal nga mga butang imbes nga sa social media.”

12. Ano ang makabulig sa aton para matuman naton ang mga kasuguan ni Jehova parte sa husto kag sala?

¹² Para sa kalibutan, indi sala ang imoral nga mga buhat. Dapat naton pakigbatuan ini nga panghunahuna kay kabalo kita nga sala gid ini. (Efe. 4:​19, 20) Gani, maayo gid kon pamangkuton naton ang aton kaugalingon: ‘Sa mga tion nga indi man kinahanglan nga mag-upod gid ako sa akon mga kaupod sa ulubrahan, mga classmate, ukon sa iban nga nagabalewala sa matarong nga mga kasuguan ni Jehova, nagaupod bala ako sa ila ukon ginapangindian ko sila? Maisog ko bala nga ginatuman ang mga kasuguan ni Jehova bisan pa nga tawgon ako sang iban nga panatiko ako?’ Base sa 2 Timoteo 2:​20-22, dapat man kita maghalong kon nagapili kita sang mga abyan sa sulod sang kongregasyon. Dapat naton dumdumon nga may iban nga posible indi makabulig sa aton nga magpabilin nga matutom kay Jehova.

MAGLAKAT “SUBONG MGA ANAK SANG KAPAWA”

13. Ano ang buot silingon nga “padayon [kita] nga maglakat subong mga anak sang kapawa”? (Efeso 5:​7-9)

¹³ Magluwas nga ginpalig-on ni Pablo ang mga Cristiano sa Efeso nga padayon nga sikwayon ang kadudulman, ginpalig-on man niya sila nga padayon nga “maglakat subong mga anak sang kapawa.” (Basaha ang Efeso 5:​7-9.) Ano ang buot silingon sini? Buot silingon sini nga sa tanan nga tion, dapat makita sa aton paggawi nga matuod kita nga mga Cristiano. Para mahimo naton ini, dapat naton basahon kag tun-an sing maayo ang Biblia pati na ang aton mga publikasyon nga nabase sa Biblia. Gani, importante gid nga tun-an naton kag pamalandungan ang halimbawa ni Jesucristo kag ang iya mga gintudlo kay sia “ang kapawa sang kalibutan.”​—Juan 8:12; Hulu. 6:23.

14. Paano kita buligan sang balaan nga espiritu?

 ¹⁴ Kinahanglan man naton ang bulig sang balaan nga espiritu sang Dios para maggawi kita pirme “subong mga anak sang kapawa.” Ngaa? Bangod indi mahapos nga magpabilin nga matinlo sa sining imoral nga kalibutan. (1 Tes. 4:​3-5, 7, 8) Buligan kita sang balaan nga espiritu nga sikwayon ang panghunahuna sang mga tawo sa sini nga kalibutan, lakip na ang ila mga ginatudlo kag ginapatihan nga indi suno sa panghunahuna sang Dios. Buligan man kita sang balaan nga espiritu nga mapakita ang “tanan nga sahi sang kaayo [kag] pagkamatarong.”​—Efe. 5:9.

15. Ano ang mga paagi para mabaton naton ang balaan nga espiritu? (Efeso 5:​19, 20)

¹⁵ Ang isa ka paagi para mabaton naton ang balaan nga espiritu amo ang pangayuon ini paagi sa pagpangamuyo. Nagsiling si Jesus nga ‘ihatag ni Jehova ang balaan nga espiritu sa mga nagapangayo sa iya.’ (Luc. 11:13) Kag kon tingob naton nga ginadayaw si Jehova sa aton mga miting sang kongregasyon, mabaton man naton ang balaan nga espiritu. (Basaha ang Efeso 5:​19, 20.) Maayo gid ang impluwensia sang balaan nga espiritu sang Dios sa aton. Buligan kita sini nga magkabuhi sa paagi nga malipay sa aton ang Dios.

16. Ano ang makabulig sa aton para makahimo kita sang maayo nga mga desisyon? (Efeso 5:​10, 17)

¹⁶ Kon kinahanglan naton maghimo sang importante nga mga desisyon, dapat naton hantupon “kon ano ang kabubut-on ni Jehova” kag dapat naton tumanon ang iya kabubut-on. (Basaha ang Efeso 5:​10, 17.) Kon ginahibalo naton ang mga prinsipio sa Biblia nga maaplikar naton sa aton sitwasyon, ginapakita naton nga gusto naton mabal-an ang panghunahuna sang Dios. Kag kon iaplikar naton ang iya mga prinsipio, makahimo kita sang maayo nga mga desisyon.

17. Paano naton magamit sing maayo ang aton tion? (Efeso 5:​15, 16) (Tan-awa man ang piktyur.)

¹⁷ Ginlaygayan man ni Pablo ang mga Cristiano sa Efeso nga gamiton nila sing maayo ang ila tion. (Basaha ang Efeso 5:​15, 16.) Gusto sang aton kaaway nga si Satanas, nga amo ang “isa  nga malauton,” nga mangin masako kita sa mga butang sa kalibutan para wala na kita sing tion sa aton pag-alagad sa Dios. (1 Juan 5:19) Kon mas nagapokus ang isa ka Cristiano sa kuarta, edukasyon, ukon sa iya obra sangsa mga kahigayunan sa pag-alagad kay Jehova, ginapakita sini nga naimpluwensiahan sia sang panghunahuna sang kalibutan. Indi man sala ini nga mga butang, pero indi naton ini dapat pag-unahon sa aton kabuhi. Para makalakat kita “subong mga anak sang kapawa,” dapat naton ‘gamiton sing maayo ang aton tion,’ ukon dapat kita magpokus sa kon ano gid ang pinakaimportante.

18. Ano ang ginhimo ni Donald para magamit niya sing maayo ang iya tion?

¹⁸ Dapat kita mangita sang mga paagi para madugangan naton ang aton ginahimo sa pag-alagad kay Jehova. Ginhimo ini ni Donald nga taga-South Africa. Nagsiling sia: “Ginbinagbinag ko ang akon sitwasyon, kag hanuot ako nga nangamuyo kay Jehova nga buligan niya ako nga madugangan ang akon ginahimo sa pag-alagad sa iya. Nangamuyo ako nga kabay pa nga makakita ako sang obra nga makahatag sa akon sang mas madamo nga tion sa pagbantala. Sa bulig ni Jehova, nakakita ako sang obra nga nakabulig sa akon nga mahimo ini. Dayon nag-alagad kami sang akon asawa sing bug-os tion.”

19. Paano kita makapadayon sa paglakat “subong mga anak sang kapawa”?

¹⁹ Nakabulig gid ang sulat ni Pablo para sa mga taga-Efeso para makapabilin sila nga matutom kay Jehova. Kag makabulig man ini sa aton subong. Natun-an naton nga makabulig ini sa aton nga makapili sing maayo nga kalingawan kag mga kaupdanan. Palig-unon kita sini nga tun-an ang Biblia sing regular para padayon kita nga matuytuyan sang kapawa sang kamatuoran. Kag ginapahanumdom kita sini sang importansia sang balaan nga espiritu nga makabulig sa aton nga mapakita ang maayo nga mga kinaiya. Kon iaplikar naton ang ginsulat ni Pablo, makahimo kita sang maayo nga mga desisyon nga nahisuno sa panghunahuna ni Jehova. Kon himuon naton ini, malikawan naton ang kadudulman kag makapabilin kita sa kapawa.