1. Ano ang ginasugid sang libro sang Bugna parte sa katawhan sang Dios?

 GINASUGID sang libro sang Bugna nga nagagahom na ang Ginharian sang Dios sa langit kag gintagbong si Satanas sa duta. (Bug. 12:1-9) Bangod sini, may paghidait na sa langit. Pero nagresulta ini sa mga kabudlayan para sa aton. Ngaa? Bangod ginpaupok ni Satanas ang iya kaakig sa matutom nga mga alagad ni Jehova diri sa duta.—Bug. 12:12, 15, 17.

2. Ano ang makabulig sa aton para makapabilin kita nga matutom?

² Ano ang himuon naton para makapabilin kita nga matutom bisan pa ginahingabot kita ni Satanas? (Bug. 13:10) Ang isa nga makabulig sa aton amo ang paghibalo kon ano ang matabo sa palaabuton. Halimbawa, ginsambit ni apostol Juan sa libro sang Bugna ang pila ka pagpakamaayo nga malapit na naton maeksperiensiahan. Ang isa sa sini amo ang paglaglag sa mga kaaway sang Dios. Binagbinagon naton kon paano ginlaragway sang Bugna ini nga mga kaaway kag kon ano ang matabo sa ila.

3. Ano ang pila ka simbulo nga ginasugid sa aton sang Bugna?

³ Ginasugid sa aton sang pinakauna gid nga bersikulo sang Bugna nga ang aton mabasa sa sini nga libro ginlaragway “paagi sa mga tanda,” ukon paagi sa mga simbulo. (Bug. 1:1) Mabasa naton diri ang parte sa pila ka mabangis nga mga sapat nga nagasimbulo sa mga kaaway sang Dios. Halimbawa, may ara “mabangis nga sapat nga nagatakas sa dagat.” May ara ini “napulo ka sungay kag pito ka ulo.” (Bug. 13:1) Ini nga sapat ginasundan sang “isa pa ka mabangis nga sapat nga nagagua sa duta.” Nagahambal ini kaangay sang dragon kag ‘nagapapanaug ini sang kalayo halin sa langit.’ (Bug. 13:11-13) Dayon may isa pa ka sapat  nga ginlaragway bilang “mabangis nga sapat nga eskarlata ang kolor,” kag nagasakay sa sini ang isa ka makihilawason nga babayi. Ining tatlo ka mabangis nga sapat nagasimbulo sa madugay na nga mga kaaway ni Jehova nga Dios kag sang iya Ginharian. Gani, importante gid nga makilala naton sila.—Bug. 17:1, 3.

4-5. Paano ang ginsiling sa Daniel 7:15-17 makabulig sa aton nga maintiendihan ang kahulugan sini nga mga simbulo?

⁴ Para mabal-an naton kon sin-o ining mga kaaway sang Dios, dapat anay naton hibaluon kon ano ang ginasimbulo sang mabangis nga mga sapat kag sang makihilawason nga babayi. Makabulig sa aton kon usisaon naton ang ginasiling sang Biblia. Parte sa mga simbulo nga mabasa sa Bugna, madamo sa sini ang ginpaathag na sa iban nga mga libro sang Biblia. Halimbawa, nagdamgo si manalagna Daniel parte sa “apat ka dalagku nga sapat nga nagtakas sa dagat.” (Dan. 7:1-3) Ginsugid sa aton ni Daniel nga ining dalagku nga mga sapat nagasimbulo sa apat ka “hari,” ukon mga gobierno. (Basaha ang Daniel 7:15-17.) Bangod sini, makasiling kita nga ang mga sapat nga ginasugid sang Bugna nagasimbulo man sa mga gobierno.

⁵ Binagbinagon naton subong ang pila ka simbulo nga ginasugid sang Bugna. Hibaluon naton kon paano makabulig ang Biblia para mabal-an naton kon ano ang kahulugan sini nga mga simbulo. Binagbinagon naton ang parte sa mabangis nga mga sapat. Una, hibaluon naton kon ano ang ginasimbulo sini nga mga sapat. Dayon, hibaluon naton kon ano ang matabo sa sini nga mga sapat. Kag sa katapusan, binagbinagon naton kon ano ang epekto sa aton sini nga mga hitabo.

6. Ano ang ginasimbulo sang mabangis nga sapat nga may pito ka ulo nga ginsambit sa Bugna 13:1-4?

⁶ Ano ang ginasimbulo sang mabangis nga sapat nga may pito ka ulo? (Basaha ang Bugna 13:1-4.) Ini nga sapat daw leopardo, pero ang mga tiil sini daw mga tiil sang oso kag ang baba sini daw baba sang leon, kag may napulo ini ka sungay. Sa apat ka sapat nga ginsambit sa Daniel kapitulo 7, may ara man daw leopardo, daw oso, kag daw leon. Pero sa libro sang Bugna, gingamit ini nga mga sapat para ilaragway ang isa lang ka sapat, indi ang apat ka lainlain nga sapat. Ining mabangis nga sapat wala nagasimbulo sa isa lang ka gobierno ukon kagamhanan sa kalibutan. Kay man, nagsiling si Juan nga nagagahom ini sa tanan nga “tribo kag katawhan kag hambal kag pungsod.” Gani mas gamhanan ini sangsa isa lang ka gobierno sang isa ka pungsod. (Bug. 13:7) Ginapakita sini nga ining mabangis nga sapat nagasimbulo sa tanan nga gobierno nga nagagahom sa mga tawo asta subong. *—Man. 8:9.

7. Ano ang ginasimbulo sang pito ka ulo sang mabangis nga sapat?

⁷ Ano ang ginasimbulo sang pito ka ulo? Mabal-an naton ang sabat kon usisaon naton ang Bugna kapitulo 17. Ginlaragway sini nga kapitulo ang larawan sang sapat nga ginsambit sa Bugna kapitulo 13. Ang Bugna 17:10 nagasiling: “Nagarepresentar ini sang pito ka hari: Ang lima napukan na, ang isa nagagahom karon, kag ang isa wala pa mag-abot; apang kon mag-abot sia, magapabilin sia sa sulod sang malip-ot nga tion.” Sa tanan nga gobierno nga gingamit ni Satanas, ang pito sa sini ginpaanggid sa mga “ulo” kay nangin gamhanan gid ini. Amo ini ang mga kagamhanan sa kalibutan nga may daku nga epekto sa katawhan sang Dios. Sang nagakabuhi si apostol Juan, lima sa sini ang naggahom na: Egipto, Asiria, Babilonia, Medo-Persia, kag Gresya. Kag sang nakita ni Juan ini nga palanan-awon, nagagahom pa ang ikan-om nga kagamhanan sa kalibutan nga amo ang Roma. Ano ang nangin ikapito kag katapusan nga ulo ukon kagamhanan sa kalibutan?

8. Ano ang ginasimbulo sang ikapito nga ulo sang mabangis nga sapat?

 ⁸ Matun-an naton nga ang mga tagna sa libro sang Daniel makabulig sa aton nga mabal-an kon ano ang ginasimbulo sang ikapito kag katapusan nga ulo sang mabangis nga sapat. Ano nga kagamhanan sa kalibutan ang nagagahom sa sining tion sang katapusan, ukon sa “adlaw sang Ginuo”? (Bug. 1:10) Amo ini ang pag-alyansa sang United Kingdom kag sang United States of America. Ang paggahom sining duha ka gamhanan nga pungsod ginatawag nga Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan. Gani makasiling kita nga amo ini ang ikapito nga ulo sang mabangis nga sapat nga ginsambit sa Bugna 13:1-4.

9. Ano ang ginasimbulo sang mabangis nga sapat nga ‘may duha ka sungay nga kaangay sa iya sang kordero’?

⁹ Ginasugid man sa aton sang Bugna kapitulo 13 nga ang ikapito nga ulo, nga amo ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan, amo man ang mabangis nga sapat nga ‘may duha ka sungay nga kaangay sa iya sang kordero, apang nagahambal kaangay sang dragon.’ Ini nga sapat ‘nagahimo sing dalagku nga mga tanda,’ kag “nagpapanaug pa gani ini sang kalayo sa duta halin sa langit sa atubangan sang mga tawo.” (Bug. 13:11-15) Ginlaragway sang Bugna kapitulo 16 kag 19 ining mabangis nga sapat bilang “butig nga manalagna.” (Bug. 16:13; 19:20) May ginsambit man si Daniel nga pareho sini. Nagsiling sia nga ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan ‘magadala sing tuman nga kalaglagan.’ (Dan. 8:19, 23, 24, footnote) Natabo gid ina sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Nagbuligay ang mga scientist sa Britain kag sa United States para maghimo sang duha ka atomic bomb. Bangod sining duha ka atomic bomb, natapos sang ulihi ang inaway sa Pasipiko. Gani daw pareho lang nga ang Anglo-Amerikano nga Kagamhanan sa Kalibutan ‘nagpapanaug sang kalayo sa duta halin sa langit.’

10. Ano ang ginasimbulo sang “larawan sang mabangis nga sapat”? (Bugna 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Dayon ginsugiran kita parte sa isa pa ka mabangis nga sapat. Ang hitsura sini pareho gid sa mabangis nga sapat nga may pito ka ulo. Ang kinalain lang kay eskarlata ang kolor sini nga sapat. Gintawag ini nga “larawan sang mabangis nga sapat” kag ginlaragway ini bilang “ikawalo nga hari.” * (Basaha ang Bugna 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) Nagsiling si Juan nga ini nga “hari” nagluntad, dayon nadula, kag sa ulihi nagluntad liwat. Amo gid sini ang natabo sa United Nations nga nagasuporta sa pulitikal nga sistema sang bilog nga kalibutan. Una, nagluntad ini bilang League of Nations. Dayon nadula ini sa tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II. Sang ulihi, nagluntad ini liwat kag gintawag nga United Nations.

11. Ano ang ginahimo sang mabangis nga mga sapat, kag ngaa indi kita dapat mahadlok sa ila?

¹¹ May ginahimo nga mga propaganda ang mabangis nga mga sapat, ukon ang mga gobierno, para impluwensiahan ang mga tawo nga pamatukan si Jehova kag ang iya katawhan. Bangod sang ila ginahimo, nagsiling si Juan nga ginatipon sini ang “mga hari sa bug-os nga duta” para sa inaway sa Armageddon, nga amo ang “daku nga adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan.” (Bug. 16:13, 14, 16) Pero indi kita dapat mahadlok. Kay man, luwason dayon sang aton gamhanan nga Dios, nga si Jehova, ang tanan nga nagadampig sa iya paggahom.—Ezeq. 38:21-23.

12. Ano ang matabo sa tanan nga sapat?

¹² Ano ang matabo sa tanan nga sapat? Ang sabat mabasa naton sa Bugna 19:20. Nagsiling ini: “Gindakop ang mabangis nga sapat. Kag gindakop man ang butig nga manalagna nga naghimo  sa atubangan sini sang mga tanda nga gingamit niya agod patalangon ang mga nagbaton sang marka sang mabangis nga sapat kag ang mga nagasimba sa larawan sini. Samtang buhi pa, gintagbong sila nga duha sa linaw nga kalayo nga nagadabdab sa asupre.” Buot silingon, samtang nagagahom pa ini nga mga gobierno nga mga kaaway sang Dios, laglagon sila kag indi na gid sila magaluntad pa.

13. Ano nga kabudlayan ang naeksperiensiahan sang mga Cristiano bangod sa mga gobierno sang kalibutan?

¹³ Ano dapat ang epekto sini sa aton? Bilang mga Cristiano, dapat kita mangin mainunungon sa Dios kag sa iya Ginharian. (Juan 18:36) Gani, dapat gid kita mangin neutral sa mga isyu sa pulitika sini nga kalibutan. Posible nga mabudlay gid ini himuon. Kay man, gusto sang mga gobierno sang kalibutan nga magdampig kita sa ila paagi sa aton mga ginasiling kag ginahimo. Kon madala ang isa ka tawo sa pressure sang mga gobierno nga magdampig sa ila, makabaton sia sang marka sang mabangis nga sapat. (Bug. 13:16, 17) Pero wala gid nalipay si Jehova sa mga may marka sang mabangis nga sapat, kag indi gid sila makabaton sang kabuhi nga wala sing katapusan. (Bug. 14:9, 10; 20:4) Gani, importante gid nga panikasugan sang kada isa sa aton nga mangin neutral, bisan pa gina-pressure kita sang mga gobierno nga magdampig sa ila.

14. Suno sa Bugna 17:3-5, ano ang nakita ni apostol Juan nga natingala gid sia?

¹⁴ Ginsambit ni apostol Juan nga “natingala gid” sia sa isa pa nga nakita niya. Ano ang iya nakita? Ang isa ka babayi nga nagasakay sa isa sa mabangis nga mga sapat. (Bug. 17:1, 2, 6) Ginlaragway sia ni Juan bilang isa ka “dakung makihilawason nga babayi” kag gintawag nga “Babilonia nga Daku.” Nagahimo sia sang “seksuwal nga imoralidad” sa “mga hari sang duta.”—Basaha ang Bugna 17:3-5.

15-16. Sin-o ang “Babilonia nga Daku,” kag ano ang aton basihan sa sini?

¹⁵ Sin-o ang “Babilonia nga Daku”? Ini nga babayi wala nagasimbulo sa isa ka gobierno. Kay man, ang Bugna nagsiling nga nagahimo sia sang imoralidad sa mga lider sang mga gobierno sang kalibutan. (Bug. 18:9) Ginsambit man sang Bugna nga nagasakay sia sa ila. Ginapakita sini nga gusto niya kontrolon ini nga mga manuggahom. Ini nga babayi wala man nagasimbulo sa isa pa ka bahin sang kalibutan ni Satanas nga amo ang makagod nga komersio. Kay man, ginlaragway ini sang Bugna nga “mga negosyante sa duta.”—Bug. 18:11, 15, 16.

¹⁶ Sa Kasulatan, ang tinaga nga “makihilawason” puede man gamiton para ilaragway ang mga tawo nga nagasiling nga nagaalagad sila sa Dios pero nagasimba sa mga diosdios ukon nagapakig-abyan sa kalibutan. (1 Cron. 5:25, footnote; Sant. 4:4) Pero ang mga tawo nga matutom nga nagasimba sa Dios ginlaragway sang Biblia nga mga “matinlo” ukon “birhen.” (2 Cor. 11:2; Bug. 14:4) Ang Babilonia sang una nangin sentro sang butig nga pagsimba. Gani, makasiling kita nga ang Babilonia nga Daku nagasimbulo sa tanan nga porma sang butig nga pagsimba. Ang matuod, ang Babilonia nga Daku amo ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion.—Bug. 17:5, 18; tan-awa ang artikulo sa jw.org/hil nga “Ano ang Babilonia nga Daku?”

17. Ano ang matabo sa Babilonia nga Daku?

¹⁷ Ano ang matabo sa Babilonia nga Daku? Ari ang sabat sa aton sang Bugna 17:16, 17: “Ang napulo ka sungay nga nakita mo kag ang mabangis nga sapat, magadumot sa makihilawason nga babayi. Ini ang magahapay kag magapahubo sa iya, kag magakaon sang iya unod kag magasunog sa iya sing bug-os sa kalayo. Kay ginbutang sang Dios sa ila tagipusuon ang paghimo sang iya hunahuna.” Ginapakita sini nga pahanabuon ni Jehova nga magdesisyon ang mga pungsod nga gamiton ang mabangis nga sapat nga eskarlata ang kolor,  nga amo ang United Nations, para salakayon ang bug-os kalibutan nga emperyo sang butig nga relihion kag laglagon ini.—Bug. 18:21-24.

18. Ano ang dapat naton himuon para masigurado naton nga indi kita maimpluwensiahan sang Babilonia nga Daku?

¹⁸ Ano dapat ang epekto sini sa aton? Dapat naton padayon nga himuon “ang porma sang pagsimba nga matinlo kag wala sing dagta sa pagtamod sang aton Dios.” (Sant. 1:27) Indi kita dapat magpaimpluwensia sa butig nga mga panudlo sang Babilonia nga Daku, sa pagano nga mga selebrasyon sini, sa grabe kalain nga mga pamatasan nga ginasunod sini, kag sa mga kustombre sini nga may labot sa espiritismo. Kag dapat naton padayon nga paandaman ang mga tawo nga ‘maggua sa iya,’ para indi sila madalahig sa iya sala kag para indi sila paghukman sang Dios.—Bug. 18:4.

19. Sin-o ang “daku nga dragon nga daw kalayo ang kolor”?

¹⁹ May ginsambit man ang libro sang Bugna parte sa “isa ka daku nga dragon nga daw kalayo ang kolor.” (Bug. 12:3) Nakig-away ini nga dragon kay Jesus kag sa iya mga anghel. (Bug. 12:7-9) Ginahingabot sini ang katawhan sang Dios, kag ginahatagan man sini sang awtoridad ang mabangis nga mga sapat, ukon ang mga gobierno sang tawo. (Bug. 12:17; 13:4) Sin-o ining dragon? “Ang orihinal nga man-ug, ang isa nga ginatawag Yawa kag Satanas.” (Bug. 12:9; 20:2) Sia ang nagaimpluwensia sa tanan nga kaaway ni Jehova.

20. Ano ang matabo sa dragon?

²⁰ Ano ang matabo sa dragon? Ang Bugna 20:1-3 nagasiling nga itagbong sang isa ka anghel si Satanas sa kadadalman. Daw pareho lang nga prisuhon si Satanas sa sini nga lugar. Gani, “indi na niya mapatalang pa ang mga pungsod tubtob matapos ang 1,000 ka tuig.” Dayon, itagbong si Satanas kag ang iya mga demonyo sa “linaw nga kalayo kag asupre.” Buot silingon sini nga malaglag na sila sing bug-os. (Bug. 20:10) Sigurado nga mangin malipayon gid ang aton kabuhi sa sina nga tion kay wala na si Satanas kag ang iya mga demonyo.

21. Ngaa nalipay gid kita sa aton nabasa sa libro sang Bugna?

²¹ Napalig-on gid kita kay nahangpan naton kon ano ang kahulugan sang mga simbulo sa libro sang Bugna. Nakilala naton ang mga kaaway ni Jehova kag nabal-an naton kon ano ang matabo sa ila. Matuod gid nga “malipayon ang isa nga nagabasa sing mabaskog kag ang mga nagapamati sang mga pulong sini nga tagna.” (Bug. 1:3) Pero pagkatapos malaglag ang mga kaaway sang Dios, ano nga mga pagpakamaayo ang maeksperiensiahan sang matutom nga mga tawo? Binagbinagon naton ini sa masunod nga artikulo.