Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa
Magluwas sa manna kag pitaw, may iban pa bala nga pagkaon nga puede kaunon ang mga Israelinhon sang ara sila sa kamingawan?
Sa sulod sang 40 ka tuig nga ara sa kamingawan ang mga Israelinhon, manna ang ila panguna nga pagkaon. (Ex. 16:35) Duha ka beses man nga gin-amanan sila ni Jehova sing mga pitaw. (Ex. 16:12, 13; Num. 11:31) Pero magluwas sa sini, may iban pa nga pagkaon nga puede nila kaunon.
Halimbawa, may mga tion nga gintuytuyan sila ni Jehova pakadto sa “lugar nga mapahuwayan nila” nga may tubig kag pagkaon. (Num. 10:33) Ang isa sa sini nga mga lugar amo ang Elim “diin may 12 ka tuburan sang tubig kag 70 ka kahoy nga palma” ukon date nga palma. (Ex. 15:27) Ang libro nga Plants of the Bible nagsiling nga ang date nga palma “nga nagatubo sa madamo nga lugar, . . . amo ang panguna nga tanom sa desyerto nga may bunga nga puede kaunon, kag nagahatag ini sang pagkaon, lana, kag palasilungan sa minilyon ka tawo.”
Posible nga nagkampo man ang mga Israelinhon sa daku nga tuburan nga ginatawag subong nga Feiran nga bahin sang Nalupyakan sang Feiran. a Suno sa libro nga Discovering the World of the Bible, ini nga nalupyakan “nagalaba sing 130 ka kilometro kag amo ini ang isa sa pinakamalaba, pinakamatahom, kag pinakabantog nga nalupyakan sa Sinai.” Suno man sa sini nga libro, makita ang Tuburan sang Feiran mga 45 ka kilometro halin sa gibwangan ukon sa ginatabuan sang nalupyakan kag sang dagat. Mas mataas ini sing 610 ka metro sa nibel sang dagat kag mga 5 ka kilometro ang kalabaon sini. Matahom gid ini kag madamo sang palma. Ginatawag ini nga hardin sang Eden sang Sinai. Bangod sang linibo ka date nga palma nga makita diri, madamo nga tawo ang nagakadto diri halin pa sang una.
Paghalin sang mga Israelinhon sa Egipto, may dala sila nga mga linamas nga wala pa sing lebadura, mga lamasan, kag posible may dala man sila nga mga uyas kag lana. Pero siempre, naubos man ini dayon. May dala man sila nga “madamo gid nga karnero kag iban pa nga kasapatan.” (Ex. 12:34-39) Pero bangod mabudlay gid ang sitwasyon sa kamingawan, posible gid nga madamo sa ila kasapatan ang napatay. Posible man nga ginkaon nila ang iban nila nga kasapatan ukon ginhalad nila ang pila sa sini. Posible pa gani nga ginhalad nila ini sa indi matuod nga mga dios. b (Binu. 7:39-43) Pero nagsagod ang mga Israelinhon sang mga karnero kag mga baka. Masiling naton ini kon basihan naton ang ginsiling sa ila ni Jehova sang wala nila sia gintuman. Nagsiling sia: “Ang inyo mga anak mangin mga manugbantay sang karnero sa kamingawan sa sulod sang 40 ka tuig.” (Num. 14:33) Gani posible gid nga diri sila nagakuha sang gatas kag karne. Pero indi ini bastante sa halos tatlo ka milyon ka tawo sa sulod sang 40 ka tuig. c
Diin sila nagkuha sang pagkaon kag tubig para sa ila kasapatan? d Posible nga mas madamo ang ulan sadto nga tion, gani madamo man ang mga tanom sa kamingawan. Ang Insight on the Scriptures, Volume 1, nagsiling nga 3,500 ka tuig ang nagligad, “mas madamo ang tubig sa Arabia sadto kon ikumparar subong. Ang madamo, madalom, kag mamala nga mga nalupyakan nga makita subong nagapamatuod nga may mga suba diri sadto nga resulta sang bastante nga ulan.” Bisan pa sini, halos wala sing tawo nga nagaistar sa kamingawan kag makahaladlok ini nga lugar. (Deut. 8:14-16) Kon wala naghimo si Jehova sing milagro para amanan sing tubig ang mga Israelinhon, posible gid nga napatay sila kag ang ila kasapatan.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.
Ginsilingan ni Moises ang mga Israelinhon nga ginpakaon sila ni Jehova sing manna “agod mahibaluan [nila] nga indi sa tinapay lamang mabuhi ang tawo kundi sa tagsa ka pulong nga nagagua sa baba ni Jehova.”—Deut. 8:3.
a Tan-awa ang Mayo 1, 1992, nga Ang Lalantawan, p. 24-25.
b Duha ka beses nga mabasa sa Biblia nga may ginhalad kay Jehova nga mga sapat sa kamingawan. Ang una amo ang tion nga ginsugdan ang pagtangdo sa mga saserdote, kag ang ikaduha amo ang tion sang Paskua. Ginhimo ining duha ka paghalad sang 1512 B.C.E., ukon mga isa ka tuig pagkatapos magua sa Egipto ang mga Israelinhon.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.
c Sang malapit na mag-40 ka tuig ang mga Israelinhon sa kamingawan, nakaagaw sila sang madamo gid nga kasapatan sa inaway. (Num. 31:32-34) Bisan pa sa sini, padayon sila nga nagkaon sing manna asta nga nakasulod sila sa Ginsaad nga Duta.—Jos. 5:10-12.
d Masiling naton nga wala nagkaon sing manna ang kasapatan. Kay man, ginsilingan ni Jehova ang iya katawhan nga ang kadamuon sang manna nga ila kuhaon nagadepende sa masarangan nga kaunon sang kada tawo.—Ex. 16:15, 16.