1. Ano ang mga rason kon ngaa kinahanglan naton ang laygay, kag ngaa dapat naton ini pamatian?

 MAY mga tion nga kinahanglan gid naton ang laygay. Matuod ini sa aton tanan. Kon kaisa, kita mismo ang nagapangayo sing laygay sa utod nga ginasaligan naton. Kon kaisa naman, posible nga laygayan kita sang isa ka utod nga nagaulikid sa aton. Posible nga silingan niya kita nga isa ka “sayop nga tikang” ang himuon naton kag hinulsulan gid naton ini. (Gal. 6:1) Kag posible nga laygayan man kita bangod nakahimo kita sang serioso nga sala. Ano man ang rason kon ngaa ginlaygayan kita, dapat naton ini pamatian. Para ini sa aton kaayuhan kag posible nga maluwas sini ang aton kabuhi.—Hulu. 6:23.

2. Suno sa Hulubaton 12:15, ngaa dapat naton pamatian ang laygay?

² Ang teksto nga ginbasihan sini nga artikulo nagapalig-on sa aton nga ‘pamatian ang ginasiling sang maalamon.’ (Hulu. 22:17) Wala sing tawo nga nakabalo sang tanan, gani may ara gid pirme mas maalam kag mas eksperiensiado sangsa aton. (Basaha ang Hulubaton 12:15.) Kon ginapamatian naton ang laygay, ginapakita naton nga mapainubuson kita. Ginapakita man naton nga kabalo kita sang aton limitasyon kag kinahanglan naton ang bulig para mahimo naton ang mga gusto naton himuon. Gintuytuyan ni Jehova ang maalam nga si Hari Solomon nga isulat ini: “Magamadinalag-on [ang mga plano] kon may madamo nga manuglaygay.”—Hulu. 15:22.

3. Ano nga mga klase sang laygay ang posible nga mabaton naton?

³ Posible nga makabaton kita sang indi direkta nga laygay, ukon posible man nga direkta ini nga laygay. Ano ang indi direkta nga laygay? Posible nga may mabasahan kita sa Biblia ukon sa aton mga publikasyon nga makapahunahuna sa aton parte sa aton ginahimo kag magapalig-on sa aton nga bag-uhon ini. (Heb. 4:12)  Amo ini ang indi direkta nga laygay. Ano naman ang direkta nga laygay? Posible nga ipatalupangod sa aton sang isa ka gulang ukon hamtong nga utod ang mga dapat naton bag-uhon. Amo ini ang direkta nga laygay. Kon nabase sa Biblia ang ginlaygay sang utod nga nagapalangga sa aton, dapat naton ini pasalamatan, pamatian, kag iaplikar.

4. Suno sa Manugwali 7:9, ano ang indi naton dapat paghimuon kon ginlaygayan kita?

⁴ Kon direkta kita nga ginlaygayan, posible nga nabudlayan kita nga batunon ini ukon basi maglain pa gani ang aton buot. Ngaa? Ginaaku naton nga indi kita perpekto, pero kon ginlaygayan kita parte sa aton sala, posible nga nabudlayan kita nga batunon ini. (Basaha ang Manugwali 7:9.) Posible man nga magrason kita. Posible nga kuestyunon naton ang motibo sang nagalaygay ukon ang iya paagi sang paglaygay. Posible pa gani nga pakalainon naton ang nagalaygay, kag magsiling kita: ‘Sin-o sia para maglaygay sa akon? Daw wala sia sing sala kon makalaygay!’ Kon wala kita nanamian sa laygay, posible nga balewalaon naton ini ukon mapalapit kita sa tawo nga ginahunahuna naton nga magahatag sing laygay nga magustuhan naton.

5. Ano ang binagbinagon naton sa sini nga artikulo?

⁵ Sa sini nga artikulo, binagbinagon naton ang pila ka halimbawa sa Biblia sang mga wala nagpamati sa laygay kag sang mga nagpamati sa sini. Binagbinagon man naton kon ano ang makabulig sa aton nga pamatian ang laygay para makabenepisyo kita sa sini.

6. Ano ang matun-an naton sa reaksion ni Hari Rehoboam sang ginlaygayan sia?

⁶ Binagbinaga ang ginhimo ni Rehoboam. Sang nangin hari sia sang Israel, may ginpangabay sa iya ang iya katawhan. Nagpangabay sila nga pamag-anon ang obra nga ginpahimo sa ila sang iya amay nga si Solomon. Maayo gid ang ginhimo ni Rehoboam kay nangayo sia sing laygay sa mga tigulang nga lalaki sang Israel kon ano ang iya isabat sa katawhan. Ginlaygayan nila ang hari nga kon magpasugot sia sa ginpangabay sang katawhan, padayon sila nga magaalagad sa iya. (1 Hari 12:3-7) Pero indi gusto ni Rehoboam ang ila ginlaygay, gani nangayo sia sing laygay sa mga lalaki nga katubotubo niya. Posible nga kuarentahon ang edad sini nga mga lalaki, gani may mga eksperiensia naman sila. (2 Cron. 12:13) Pero indi maayo ang ginlaygay nila kay Rehoboam kay nagsiling sila nga pabug-atan pa gid ang katawhan. (1 Hari 12:8-11) Bangod indi pareho ang duha ka laygay nga nabaton ni Rehoboam, mas maayo kuntani kon nangamuyo sia kag namangkot kay Jehova kon diin nga laygay ang iya sundon. Pero ginsunod niya lang dayon ang laygay sang iya mga katubotubo kay amo ini ang iya nanamian. Indi gid maayo ang resulta sini kay Rehoboam kag sa katawhan sang Israel. Posible nga may tion man nga indi naton gusto ang ginlaygay sa aton. Pero kon nabase ini sa Pulong sang Dios, dapat naton ini pamatian.

7. Ano ang matun-an naton sa natabo kay Hari Uzias?

⁷ Wala ginpamatian ni Hari Uzias ang laygay. Nagsulod sia sa isa ka bahin sang templo ni Jehova nga para lang sa mga saserdote, kag gusto niya maghalad sing incienso. Ginsilingan sia sang mga saserdote ni Jehova: “Uzias, indi nagakadapat sa imo nga magsunog sing incienso para kay Jehova! Ang mga saserdote lamang . . . ang dapat magsunog sing incienso.” Ano ang reaksion ni Uzias? Kon mapainubuson niya kuntani nga ginpamatian ang laygay kag naghalin sia dayon sa templo, posible nga ginpatawad sia ni Jehova. Pero “naakig si Uzias.” Ngaa wala niya ginpamatian ang laygay? Abi niya kay hari sia, mahimo na niya ang bisan ano nga gusto niya. Pero indi gusto ni Jehova nga amo ini ang kinaiya sang isa ka hari. Bangod ginhimo ni Uzias ang isa ka butang nga wala sia sing kinamatarong nga himuon, ‘nangin aruon sia tubtob  napatay sia.’ (2 Cron. 26:16-21) Ang halimbawa ni Uzias nagatudlo sa aton nga kon wala naton ginapamatian ang mga laygay nga nabase sa Biblia, indi malipay sa aton si Jehova bisan sin-o pa kita.

8. Ano ang reaksion ni Job sang ginlaygayan sia?

⁸ Ginbinagbinag naton ang pila ka halimbawa sa Biblia sang mga wala nagpamati sa laygay. Pero may maayo man nga mga halimbawa sang mga nagpamati sa laygay, kag ginpakamaayo sila. Ang isa ka halimbawa amo si Job. Palangga gid niya ang Dios kag gusto niya himuon kon ano ang husto. Pero indi sia perpekto. Bangod grabe kabudlay sang iya mga naeksperiensiahan, may nahambal sia nga indi husto. Gani prangka sia nga ginlaygayan ni Elihu kag ni Jehova. Ano ang reaksion ni Job? Nagpaubos sia kag ginbaton niya ang laygay. Nagsiling sia: “Naghambal ako sang mga butang nga wala ko mahangpan . . . Ginabawi ko ang akon ginsiling, nagapungko ako sa yab-ok kag abo agod ipakita ang akon paghinulsol.” Bangod nagpaubos si Job, ginpakamaayo sia ni Jehova.—Job 42:3-6, 12-17.

9. Kon parte sa pagpamati sa laygay, ngaa isa ka maayo nga halimbawa si Moises?

⁹ Maayo nga halimbawa si Moises kay ginbaton niya ang pagtadlong sa iya sang nakahimo sia sang serioso nga sala. Isa ka bes, naakig sia kag wala niya ginpadunggan si Jehova. Bangod sini, wala nakasulod si Moises sa Ginsaad nga Duta. (Num. 20:1-13) Sang nagpakiluoy si Moises kay Jehova nga bag-uhon ang Iya desisyon, ginsilingan sia ni Jehova: “Indi ka na maghambal sa akon tuhoy sini nga butang.” (Deut. 3:23-27) Wala naakig si Moises sa ginsiling ni Jehova. Sa baylo, ginbaton niya ang desisyon ni Jehova, kag padayon sia nga gingamit ni Jehova para pangunahan ang Israel. (Deut. 4:1) Ginpamatian ni Job kag ni Moises ang laygay, kag maayo sila nga halimbawa nga dapat naton ilugon. Ginbag-o ni Job ang iya panghunahuna, kag wala sia nagrason. Ginpamatud-an ni Moises nga ginpamatian niya ang laygay ni Jehova kay nangin matutom sia gihapon bisan pa ginkuha sa iya ang pribilehiyo nga hamili sa iya.

10. (a) Suno sa Hulubaton 4:10-13, ano ang mga pagpakamaayo kon pamatian naton ang laygay? (b) Ano ang maayo nga kinaiya nga ginpakita sang pila ka utod sang ginlaygayan sila?

¹⁰ Makabenepisyo kita kon ilugon naton ang halimbawa sang matutom nga mga alagad sang Dios pareho kay Job kag kay Moises. (Basaha ang Hulubaton 4:10-13.) Madamo sa aton mga kauturan ang nag-ilog sa ila. Binagbinaga ang ginsiling sang isa ka brother nga si Emmanuel, nga taga-Congo, sang ginlaygayan sia: “Sang natalupangdan sang hamtong nga mga kauturan sa amon kongregasyon nga maguba ang akon kaangtanan kay Jehova kon sigehon ko ang akon ginahimo, ginbuligan nila ako. Sang gin-aplikar ko ang ila laygay, nakabulig ini sa akon nga malikawan ang madamo nga problema.” * Ang isa ka payunir sa Canada nga si Megan nagsiling: “May mga tion nga indi ko gusto ang ginlaygay sa akon, pero amo gid ini ang kinahanglan ko nga laygay.” Ang isa ka brother sa Croatia nga si Marko nagsiling: “Ginkuhaan ako sang pribilehiyo. Pero kon balikan ko ang natabo, narealisar ko nga nakabulig ang ginlaygay sa akon para magbakod liwat ang akon kaangtanan kay Jehova.”

11. Ano ang ginsiling ni Brother Karl Klein parte sa pagpamati sa laygay?

¹¹ Ang isa pa ka halimbawa sang nagbaton sing laygay amo si Brother Karl Klein nga nangin miembro sang Nagadumala nga Hubon. Sa sugilanon sang kabuhi ni Brother Klein, ginsugid niya nga prangka sia nga ginlaygayan sang iya suod nga abyan nga si Joseph F. Rutherford. Gin-aku ni Brother Klein nga indi maayo ang iya  una nga reaksion sa laygay. Nagsiling sia: “Sang nagkitaay kami liwat [ni Brother Rutherford], ginbugno niya ako, ‘Hello Karl!’ Pero bangod nagalain pa ang akon buot, daw nagahutik lang ako nga nagbugno sa iya. Ginsilingan niya ako, ‘Karl, andam ka. Gina-target ka sang Yawa.’ Nahuya gid ako, gani nagsiling ako, ‘OK lang ’ko Brother Rutherford ah.’ Pero kabalo sia nga nagalain ang akon buot sa iya, gani ginsulit niya ang iya ginlaygay, ‘Sige ah, nahangpan ta ka. Pero mag-andam ka. Gina-target ka sang Yawa.’ Husto gid sia. Kon ginlaygayan kita sang utod nga may kinamatarong nga maglaygay sa aton . . . , pero naghinakit kita sa iya, mas mahapos kita siuron sang Yawa.” * (Efe. 4:25-27) Ginpamatian ni Brother Klein ang laygay ni Brother Rutherford, gani wala naguba ang ila suod nga pag-abyanay.

12. Kon mapainubuson kita, paano ini makabulig sa aton nga pamatian ang laygay? (Salmo 141:5)

¹² Ano ang makabulig sa aton nga pamatian ang laygay? Dapat kita mangin mapainubuson. Dapat man naton dumdumon nga indi kita perpekto, gani may mga tion nga indi gid maayo ang aton ginahimo. Ginbinagbinag kaina nga may tion nga sala ang panghunahuna ni Job. Pero sang ulihi, ginbag-o niya ini kag ginpakamaayo sia ni Jehova. Ngaa? Bangod mapainubuson si Job. Ginpakita niya nga mapainubuson sia paagi sa pagpamati sa laygay ni Elihu bisan pa mas manghod si Elihu sa iya. (Job 32:6, 7) Kon mapainubuson kita, mabuligan kita sini nga pamatian ang laygay bisan pa pamatyag naton indi naton ini kinahanglan ukon mas manghod ang nagalaygay sa aton. Ang isa ka gulang sa Canada nagsiling: “Lain ang pagtan-aw naton sa aton kaugalingon sangsa pagtan-aw sa aton sang iban. Gani indi kita mag-uswag kon wala sing maglaygay sa aton.” Sin-o bala sa aton ang indi na dapat magpanikasog para mapakita niya ang mga kinaiya nga ginapatubas sang espiritu, kag para mapauswag niya ang iya ikasarang sa pagbantala kag pagtudlo sang maayong balita?—Basaha ang Salmo 141:5.

13. Ano ang dapat naton tandaan kon ginalaygayan kita?

¹³ Tandai nga palangga ka sang Dios, gani ginalaygayan ka niya. Gusto ni Jehova ang pinakamaayo para sa aton. (Hulu. 4:20-22) Kon ginalaygayan niya kita paagi sa iya Pulong, paagi sa mga publikasyon nga nabase sa Biblia, ukon paagi sa isa ka hamtong nga utod, ginapakita niya nga palangga niya kita. “Ginahimo ini sang Dios para sa aton kaayuhan,” siling sang Hebreo 12:9, 10.

14. Sa diin kita dapat magpokus kon ginalaygayan kita?

¹⁴ Magpokus sa laygay, indi sa paagi sang paglaygay. Kon kaisa, posible nagabatyag kita nga indi maayo ang paagi sang paglaygay sa aton. Dapat gid man panikasugan sang nagalaygay nga  mahapos batunon ang iya laygay. * (Gal. 6:1) Pero kon kita ang ginalaygayan, dapat magpokus kita sa laygay bisan pa pamatyag naton indi maayo ang paagi sang paglaygay sa aton. Mahimo naton pamangkuton ang aton kaugalingon: ‘Bisan pa wala ako nanamian sa paagi sang paglaygay sa akon, may matun-an bala ako sa laygay? Puede bala nga magpokus lang ako sa laygay, indi sa kakulangan sang nagalaygay?’ Kon ginlaygayan kita, maalamon gid kon panikasugan naton nga makabenepisyo sa sini.​—Hulu. 15:31.

15. Ngaa dapat kita mangayo sing laygay?

¹⁵ Ginapalig-on kita sang Biblia nga mangayo sing laygay. Ang Hulubaton 13:10 nagasiling: “May kaalam sa mga nagapangayo sing laygay.” Matuod gid ini. Sa masami, mas nagauswag ang mga nagapangayo sing laygay sangsa mga nagahulat lang nga laygayan. Gani tinguhai nga mangayo sing laygay.

16. Sa ano nga mga sitwasyon posible nga mangayo kita sing laygay?

¹⁶ Sa ano nga mga sitwasyon posible nga mangayo kita sing laygay sa aton mga kauturan? Binagbinaga ining pila ka sitwasyon. (1) Ginpangabay sang isa ka sister ang isa ka eksperiensiado nga utod nga updan sia sa pag-Bible study. Pagkatapos sang study, nangayo sia sing laygay kon paano niya mapauswag ang iya paagi sang pagtudlo sa iban. (2) Gusto sang isa ka dalaga nga sister nga magbakal sing bayo, gani ginpamangkot niya ang isa ka hamtong nga sister kon ano ang iya masiling parte sa iya mga ginapilian. (3) Ginhatagan ang isa ka brother sang pribilehiyo nga mag-public talk sa pinakauna nga tion. Ginpangabay niya ang isa ka eksperiensiado nga speaker nga pamatian sing maayo ang iya talk kag hambalan sia kon ano ang dapat niya pauswagon. Bisan pa madamo na nga tinuig nga naga-public talk ang isa ka brother, maayo gid nga mangayo sia sing laygay sa eksperiensiado nga mga speaker kag dapat niya iaplikar ini.

17. Ano ang himuon naton para makabenepisyo kita sa laygay?

¹⁷ Sa masunod nga mga semana ukon binulan, tanan kita makabaton gid sing laygay. Posible nga direkta ini nga laygay ukon indi direkta nga laygay. Kon makabaton ka sing laygay, dumduma ang mga leksion nga aton ginbinagbinag. Pirme mangin mapainubuson. Magpokus sa laygay, indi sa paagi sang paglaygay. Kag iaplikar ang ginlaygay sa imo. Wala sing ginbun-ag nga maalam. Pero kon ‘pamatian naton ang laygay kag batunon naton ang disiplina,’ nagapromisa ang Pulong sang Dios nga “mangin maalamon” kita.​—Hulu. 19:20.