ANG bagulan makabag-o sang ila kolor kag makapahisuno ini sa palibot, nga halos indi na makita sang tawo. Suno sa isa ka report, ang bagulan “makahimo sing madamo nga desinyo sa lawas kag puede niya ini mabulubag-o dayon.” Paano ini mahimo sang bagulan?

Binagbinaga: Ang bagulan nagabag-o sing kolor paagi sa paggamit sang chromatophore, isa ka pinasahi nga selula sa sulod sang panit sini. Ang mga chromatophore may mga puyopuyo nga puno sang de-kolor nga tinta kag napalibutan sang magagmay nga mga maskulo. Kon kinahanglan sang bagulan nga magpahisuno sa palibot, ang utok sini nagapadala sing signal agod maghugot ang maskulo sa palibot sang puyopuyo. Dayon ang mga puyopuyo kag ang kolor sa sulod sini nagalapad, kag gilayon nga ginabag-o sang bagulan ang kolor kag desinyo sini. Mahimo gamiton sang bagulan ini nga ikasarang indi lang sa pagpanago kundi sa pagganyat man sang posible nga pares sini kag ayhan sa pagpakigkomunikar.

Ang mga enhinyero sa University of Bristol, sa England, naghimo sang artipisyal nga panit sang bagulan. Gin-ipit nila sang magagmay nga mga instrumento ang itom nga goma nga nagapanghikot pareho sa mga maskulo sang bagulan. Sang ginkuryente sang mga researcher ang panit, ang instrumento nagdikit kag naglapad ang mga goma, nagsili kag nagbag-o ang kolor sang artipisyal nga panit.

Ang research sa mga maskulo sang bagulan—“ang mahumok nga butang nga nahimo sing maayo sang kinaugali,” suno sa enhinyero nga si Jonathan Rossiter—mahimo magresulta sa pag-imbento sang bayo nga nagabag-o ang kolor sa isa lang ka pisok. Si Rossiter nagsiling nga ang mga tawo mahimo makasuksok sing bayo nga gin-ilog sa bagulan agod indi dali makita—ukon magsunod lang sa uso.

Ano sa banta mo? Ang ikasarang sang bagulan sa pagbag-obag-o sing kolor resulta bala sang ebolusyon? Ukon gindesinyo ini?