1, 2. (a) Paano gintamod ni Jesus ang Kasuguan sang Dios? (b) Paano sayop nga gingamit sang mga escriba kag mga Fariseo ang Kasuguan?

GINPABALORAN gid ni Jesus ang Mosaikong Kasuguan. Indi kita matingala sa sini. Naghalin ini nga Kasuguan sa pinakaimportante nga Persona sa kabuhi ni Jesus, ang iya Amay nga si Jehova. Ang pagpabalor ni Jesus sa kasuguan sang Dios gintagna sa Salmo 40:8: “Ang paghimo sang imo kabubut-on, O Dios ko, amo ang akon kalipay, kag ang imo kasuguan yari sa akon tagipusuon.” Ginpamatud-an ni Jesus paagi sa iya ginsiling kag ginhimo nga ang Kasuguan sang Dios himpit, mapuslanon, kag sigurado gid nga matuman.—Mat. 5:17-19.

² Mahimo gid nga nasubuan si Jesus sang nakita niya nga sayop nga gingamit sang mga escriba kag mga Fariseo ang Kasuguan sang iya Amay kag ginhimo ini nga daw indi makatarunganon. Mauti nila nga gintuman ang pila sa pinakagamay nga mga detalye sini. Nagsiling si Jesus: “Nagahatag kamo sang ikanapulo sang hierbabuena kag sang eneldo kag sang comino.” Ano ang problema sa ila? Nagsiling pa sia: “Apang ginapatumbayaan ninyo ang mas importante nga mga sugo sang Kasuguan may kaangtanan sa katarungan, kaluoy, kag katutom.” (Mat. 23:23) Indi pareho sa mga Fariseo nga nagapakamatarong sa ila kaugalingon, nahangpan ni Jesus ang kahulugan sang Kasuguan kag ang mga kinaiya sang Dios nga makita sa sini.

3. Ano ang binagbinagon sa sini nga artikulo?

 ³ Wala na ginapatuman sa mga Cristiano ang Kasuguan nga katipan. (Roma 7:6) Pero gintipigan ni Jehova ini nga Kasuguan sa iya Pulong, ang Biblia, para sa aton. Indi niya gusto nga sobra kita nga mabalaka sa mga detalye sang Kasuguan. Sa baylo, gusto niya nga mahangpan naton kag iaplikar ang importante nga mga prinsipio nga ginbasihan sang mga sugo sa sini. Halimbawa, ano nga mga prinsipio ang mahangpan naton sa mga siudad nga dalangpan? Sa nagligad nga artikulo, natun-an naton ang parte sa pagahimuon sang nagpalagyo. Pero matun-an man naton sa mga siudad nga dalangpan ang parte kay Jehova kag kon paano naton mailog ang iya mga kinaiya. Gani sabton sa sini nga artikulo ang tatlo ka pamangkot: Paano ginapakita sang mga siudad nga dalangpan nga maluluy-on si Jehova? Ano ang ginatudlo sini sa aton parte sa iya pagtamod sa kabuhi? Paano makita sa sini ang iya himpit nga hustisya? Sa kada punto, binagbinaga kon paano mo mailog ang imo Amay sa langit.—Basaha ang Efeso 5:1.

4, 5. (a) Ano ang ginhimo para mahapos kadtuan ang mga siudad nga dalangpan, kag ngaa? (b) Ano ang ginatudlo sini sa aton parte kay Jehova?

⁴ Mahapos kadtuan ang anom ka siudad nga dalangpan. Ginsugo ni Jehova ang mga Israelinhon nga dapat may pareho nga kadamuon sini nga mga siudad sa magtimbang nga bahin sang Suba Jordan. Ngaa? Para madali kag mahapos makakadto sa sini ang isa nga nagapalagyo. (Num. 35:11-14) Ginasigurado nga maayo ang mga dalan pakadto sa mga siudad nga dalangpan. (Deut. 19:3) Suno sa mga reperensia sang mga Judiyo, may ginbutang nga mga palatandaan sa mga dalan para matultulan sang mga nagapalagyo ini nga mga siudad. Bangod may mga siudad nga dalangpan, indi na mapilitan ang indi hungod nga nakapatay sing tawo nga magpalagyo sa iban nga pungsod, diin mahimo sia masulay sa pagsimba sa butig nga mga dios.

⁵ Hunahunaa ini: Bisan pa ginsugo ni Jehova nga dapat patyon ang hungod nga nagpatay sing tawo, ginhatagan niya sing kahigayunan ang indi hungod nga nakapatay nga makabaton sing kaluoy kag pag-amlig! “Ginhimo gid ini nga maathag, simple, kag mahapos,” sulat sang isa ka iskolar sa Biblia. “Mainayuhon gid ang pamaagi sang Dios.” Si Jehova indi isa ka mapintas nga hukom nga gusto pirme magsilot sa iya mga alagad. Sa baylo, ‘bugana sia sa kaluoy.’—Efe. 2:4.

6. Kon parte sa kaluoy, ano ang kinatuhayan sang mga Fariseo sa Dios?

⁶ Pero ang mga Fariseo indi gusto magpakita sing kaluoy. Halimbawa, suno sa mga reperensia sang mga Judiyo, wala na ginapatawad sang mga Fariseo ang isa nga nakahimo sang sala kon sobra sa tatlo ka beses na niya ini nga  ginhimo. Ginlaragway ni Jesus ang ila panimuot sa mga nakasala sang ginsugid niya ang ilustrasyon parte sa Fariseo nga nagpangamuyo: “O Dios ko, nagapasalamat ako sa imo nga indi ako kaangay sang iban nga tawo, nga nagapangilkil, indi matarong, makihilahion, ukon kaangay sining manugsukot sing buhis.” Ini nga manugsukot sing buhis mapainubuson nga nagapangamuyo nga kuntani kaluuyan sia sang Dios. Ngaa wala gid nagpakita sing kaluoy ang mga Fariseo? Nagsiling ang Biblia nga ‘ginkabig nila ang iban nga wala sing pulos.’—Luc. 18:9-14.

7, 8. (a) Kon may makasala sa imo, paano mo mailog si Jehova? (b) Para mapatawad naton ang iban, ngaa dapat kita mangin mapainubuson?

⁷ Iluga si Jehova, indi ang mga Fariseo. Magpakita sing kaluoy. (Basaha ang Colosas 3:13.) Mapakita mo ini kon handa ka nga magpatawad sa iban. (Luc. 17:3, 4) Pamangkuta ang imo kaugalingon: ‘Madali bala ako magpatawad sa iban, bisan pa pila ka beses na sila nakasala sa akon? Gusto ko gid bala makighidait sa isa nga nakasala ukon nagsaklaw sa akon?’

⁸ Para mapatawad naton ang iban, dapat kita mangin mapainubuson. Indi makapatawad ang mga Fariseo bangod ginkabig nila ang iban nga manubo sa ila. Pero bilang mga Cristiano, dapat mapainubuson naton nga ‘kabigon ang iban nga labaw’ sa aton kag kinabubut-on naton sila nga patawaron. (Fil. 2:3) Ilugon mo bala si Jehova kag mangin mapainubuson? Kon mapainubuson kita, mahapusan ang iban nga magpangayo sing pasaylo sa aton kag madali man naton sila patawaron. Mangin handa sa pagpakita sing kaluoy kag indi dayon magpangakig.—Man. 7:8, 9.

9. Paano gintudlo ni Jehova sa mga Israelinhon nga sagrado ang kabuhi sang tawo?

⁹ Ang isa ka panguna nga rason kon ngaa may mga siudad nga dalangpan amo nga para indi makasala sa dugo ang mga Israelinhon. (Deut. 19:10) Ginapabaloran ni Jehova ang kabuhi, kag ginadumtan niya ang “mga kamot nga nagapaagay sing dugo nga wala sing sala.” (Hulu. 6:16, 17) Bangod makatarunganon kag balaan ang Dios, wala niya ginabalewala bisan ang indi hungod nga pagpatay. Matuod, ginapakitaan sing kaluoy ang indi hungod nga nakapatay. Pero dapat niya ipaathag sa mga gulang kon ano ang natabo, kag kon mapamatud-an nga indi hungod ang iya ginhimo, dapat sia mag-istar sa siudad nga dalangpan asta mapatay ang mataas nga saserdote. Mahimo ini magkahulugan nga magapabilin sia didto sa bilog niya nga kabuhi. Ginatudlo sini sa tanan nga Israelinhon nga sagrado ang kabuhi sang tawo. Para mapadunggan ang ila Manughatag sing Kabuhi, dapat nila himuon ang bug-os nila nga masarangan nga indi mabutang sa katalagman ang kabuhi sang ila isigkatawo.

10. Suno kay Jesus, paano ginpakita sang mga escriba kag mga Fariseo nga wala nila ginapabaloran ang kabuhi?

¹⁰ Indi pareho kay Jehova, wala ginapabaloran sang mga escriba kag mga Fariseo ang kabuhi. Paano nila ini ginpakita? “Ginkuha ninyo ang yabi sa ihibalo,” siling ni Jesus sa ila. “Kamo mismo wala magsulod, kag ginabalabagan ninyo ang mga nagasulod!” (Luc.  11:52) Dapat nila kuntani ipaathag ang Pulong sang Dios sa mga tawo kag buligan sila nga makatigayon sang kabuhi nga wala sing katapusan. Sa baylo, ginpahilayo nila ang mga tawo sa “Pangulo nga Ahente sang kabuhi,” si Jesus, kag mahimo ini magresulta sa ila kalaglagan. (Binu. 3:15) Bangod bugalon kag maiyaiyahon ang mga escriba kag mga Fariseo, wala gid sila nabalaka sa kabuhi kag kaayuhan sang ila isigkatawo. Mapintas gid sila kag wala sing kaluoy!

11. (a) Paano ginpakita ni apostol Pablo nga pareho sa Dios ang pagtamod niya sa kabuhi? (b) Ano ang makabulig sa aton nga mailog ang kakugi ni Pablo sa pagbantala?

¹¹ Paano naton malikawan ang panimuot sang mga escriba kag mga Fariseo kag mailog si Jehova? Dapat naton pabaloran ang regalo nga kabuhi. Ginhimo ini ni apostol Pablo paagi sa pagpanaksi sing maid-id. Gani nakasiling sia: “Wala ako sing salabton sa dugo sang bisan sin-o nga tawo.” (Basaha ang Binuhatan 20:26, 27.) Pero nagbantala si Pablo indi para lang malikawan nga makasala sia sa dugo ukon bangod naobligar lang sia. Sa baylo, palangga gid niya ang mga tawo kag ginpabaloran niya ang ila kabuhi. (1 Cor. 9:19-23) Dapat pareho man sa Dios ang pagtamod naton sa kabuhi. “Luyag [ni Jehova] nga ang tanan mahatagan sang kahigayunan nga maghinulsol.” (2 Ped. 3:9) Luyag mo man bala ini? Kon ipakita mo ang tinagipusuon nga kaluoy, mapalig-on ka nga mangin makugi sa pagbantala kag malipay ka sa sini.

12. Ngaa pirme gid nagahalong ang katawhan sang Dios?

¹² Pareho man kay Jehova ang aton pagtamod sa kabuhi kon pirme kita nagahalong. Dapat kita maghalong kon nagadrayb kag kon nagatrabaho, pati na kon nagapatindog sang mga tilipunan sa pagsimba, nagamentinar sini, ukon nagabiyahe pakadto diri. Dumdumon gid naton nga mas importante ang mga tawo, ang paghalong, kag ang kapagros sangsa makinot nga tion ukon kuarta. Pirme ginahimo sang aton makatarunganon nga Dios kon ano ang husto kag nagakaigo. Gusto naton sia sundon. Dapat maghalong ilabi na ang mga gulang para indi nila mabutang sa peligro ang ila kaugalingon kag ang mga kaupod nila nga nagatrabaho. (Hulu. 22:3) Kon ipahanumdom sa imo sang gulang ang mga pagsulundan nga dapat sundon para malikawan ang aksidente, pamatii ang iya ginalaygay. (Gal. 6:1) Pabalori ang kabuhi pareho kay Jehova, kag ‘wala ka sing kasal-anan sa dugo.’

13, 14. Paano mapakita sang mga gulang sa Israel ang hustisya ni Jehova?

¹³ Ginsugo ni Jehova ang mga gulang sa Israel nga sundon ang iya mataas nga talaksan sa hustisya. Una, dapat hibaluon sang mga gulang ang matuod nga natabo. Dayon, dapat nila binagbinagon sing maayo ang motibo, panimuot, kag batasan anay sang nakapatay sing tawo kon nagadesisyon sila kon bala dapat sia pakitaan sing kaluoy. Para mapakita nila ang hustisya sang Dios, dapat nila siguraduhon kon ang nagpalagyo nakapatay “tungod sa dumot” kag “may malain nga tuyo.” (Basaha ang Numeros 35:20-24.) Kon may mga saksi, dapat duha ukon kapin pa ang magpamatuod nga hungod ang ginhimo nga pagpatay.—Num. 35:30.

¹⁴ Gani sa tapos mahibaluan sang mga gulang ang matuod nga natabo, dapat nila binagbinagon kon ano sia nga sahi sang tawo, indi lang ang iya ginhimo. Kinahanglan nila ang paghangop, ang ikasarang nga mahantop ang mga rason kon ngaa natabo ini, kag indi lang magsalig sa ila makita. Labaw sa tanan, kinahanglan nila ang balaan nga espiritu ni Jehova nga magabulig sa ila nga ipakita ang iya paghangop, kaluoy, kag hustisya.—Ex. 34:6, 7.

15. Ngaa tuhay sa mga Fariseo ang pagtamod ni Jesus sa mga makasasala?

¹⁵ Nagpokus ang mga Fariseo sa ginhimo sang nakasala sa baylo nga sa kon ano sia nga sahi sang tawo. Sang nakita sang mga Fariseo nga nagkaon si Jesus sa balay ni Mateo, namangkot sila sa iya mga disipulo: “Ngaa nagakaon ang inyo manunudlo upod sa mga manugsukot sing buhis kag mga makasasala?” Nagsabat si Jesus: “Ang mga mapagros wala nagakinahanglan sing manugbulong,  kundi ang mga masakiton. Lakat kamo kag hibalua kon ano ang kahulugan sini: ‘Kaluoy ang luyag ko, indi halad.’ Kay wala ako nagkari sa pagtawag sa mga matarong, kundi sa mga makasasala.” (Mat. 9:9-13) Ginakunsinti bala ni Jesus ang serioso nga sala? Wala. Lakip sa iya panguna nga mensahe ang pagpalig-on sa mga makasasala nga maghinulsol. (Mat. 4:17) Pero nahantop ni Jesus nga may pila sa “mga manugsukot sing buhis kag mga makasasala” nga gusto magbag-o. Wala sila magkadto sa balay ni Mateo para lang magkaon. Sa baylo, “madamo sa ila ang nagsunod [kay Jesus].” (Mar. 2:15) Makapasubo nga tuhay kay Jesus ang pagtamod sa ila sang mga Fariseo. Ang mga Fariseo indi pareho sa makatarunganon kag maluluy-on nga Dios nga ila kuno ginasimba, kay para sa ila, ang ila mga isigkatawo mga makasasala kag indi na gid magbag-o.

16. Ano ang dapat siguraduhon sang hudisyal nga komite?

¹⁶ Dapat gid ilugon sang mga gulang subong si Jehova, nga “mahigugmaon sa katarungan.” (Sal. 37:28) Una, dapat nila ‘usisaon sing maayo’ kon bala may nahimo nga sala. Kon may ara, asikasuhon nila ini suno sa panuytoy sang Kasulatan. (Deut. 13:12-14) Kon miembro sila sang hudisyal nga komite, dapat gid nila siguraduhon kon bala nagahinulsol gid ang Cristiano nga nakahimo sang serioso nga sala ukon wala. Mabudlay ini himuon. Nadalahig sa paghinulsol kon paano ginatamod sang nakasala ang iya ginhimo kag kon ano ang ara sa iya tagipusuon. (Bug. 3:3) Para pakitaan sing kaluoy ang nakasala, dapat sia maghinulsol. *

17, 18. Paano mahibaluan sang mga gulang kon matuod gid nga nagahinulsol ang isa? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

¹⁷ Mabasa ni Jehova kag ni Jesus ang tagipusuon sang isa, pero indi ini mahimo sang mga gulang. Gani kon gulang ka, paano mo mahibaluan kon matuod gid nga nagahinulsol ang isa? Una, magpangamuyo nga hatagan ka sing kaalam kag paghangop. (1 Hari 3:9) Ikaduha, tun-i ang Pulong sang Dios kag ang mga publikasyon halin sa matutom nga ulipon para mahibaluan mo ang kinatuhayan sang “kasubo sang kalibutan” sa “kasubo nga suno sa kabubut-on sang Dios,” ang matuod nga paghinulsol. (2 Cor. 7:10, 11) Hibalua kon paano ginalaragway sa Kasulatan ang mga nagahinulsol kag ang mga wala nagahinulsol. Ano ang ginasiling sang Biblia parte sa ila ginabatyag, panimuot, kag ginhimo?

¹⁸ Ikatlo, panikasugi nga makilala kon ano nga sahi sang tawo ang nakasala. Binagbinaga ang iya gindak-an, mga motibo, kag mga limitasyon. Parte kay Jesus bilang ulo sang Cristianong kongregasyon, nagtagna ang Biblia: “Indi sia maghukom suno lang sa makita niya, ukon magsabdong suno lang sa mabatian niya. Magahukom sia sing matarong sa mga kubos, kag sa pagkamatarong magasabdong sia para sa kaayuhan sang mga mahagop sa duta.” (Isa. 11:3, 4) Mga gulang, kabulig kamo ni Jesus nga mga manugbantay, kag buligan niya kamo nga mangin pareho sa iya kon maghukom kamo. (Mat. 18:18-20) Nalipay gid kita nga ginaatipan kita sang mga gulang nga nagapanikasog sa pag-ilog kay Jesus. Ginaapresyar gid naton ang ila pagpangabudlay para mapakita sang tanan sa kongregasyon ang kaluoy kag hustisya.

19. Ano nga leksion sa mga siudad nga dalangpan ang ginaplano mo nga iaplikar?

¹⁹ Makita sa Mosaikong Kasuguan “ang importante nga mga ihibalo kag ang kamatuoran” parte kay Jehova kag sa iya matarong nga mga prinsipio. (Roma 2:20) Halimbawa, ang mga siudad nga dalangpan nagatudlo sa mga gulang kon paano ‘maghukom nga may hustisya,’ kag nagatudlo ini sa aton tanan nga “magpakita sing mainunungon nga gugma kag kaluoy sa isa kag isa.” (Zac. 7:9) Wala na ginapatuman sa aton ang Kasuguan. Pero wala magbag-o si Jehova, kag importante gihapon sa iya ang hustisya kag kaluoy. Isa gid ka pribilehiyo nga magsimba sa Dios nga nagtuga sa aton suno sa iya larawan, nga may mga kinaiya nga mailog naton, kag sa iya makadangop kita!