1. Ano ang ginlaygay ni apostol Pablo sa pareho niya nga mga Cristiano? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

NAGSULAT si apostol Pablo sa mga Cristiano sa Colosas sang napriso sia sa Roma sang mga 60-61 C.E. Ginsiling niya sa ila nga importante ang “espirituwal nga paghangop.” (Col. 1:9) Nagsiling pa si Pablo: “Ginasiling ko ini agod wala sing makadaya sa inyo paagi sa makabuluyok nga mga argumento. Magbantay kamo nga wala sing makataban sa inyo paagi sa pilosopiya kag wala sing pulos nga daya suno sa tradisyon sang mga tawo, suno sa nahauna nga mga butang sang kalibutan kag indi suno sa Cristo.” (Col. 2:4, 8) Ginpaathag dayon ni Pablo kon ngaa sala ang mga ideya sang kalabanan sa kalibutan kag kon ngaa nanamian sa sini ang indi himpit nga mga tawo. Halimbawa, bangod sini nga mga ideya, mahimo magbatyag ang isa nga maalam sia kag mas maayo sangsa iban. Nagsulat si Pablo para buligan ang mga kauturan nga sikwayon ang panghunahuna sang kalibutan kag ang sala nga mga buhat.—Col. 2:16, 17, 23.

2. Ngaa binagbinagon naton ang mga halimbawa sang panghunahuna sang kalibutan?

² Ang panghunahuna sang kalibutan nagabalewala ukon nagapakadiutay sa mga prinsipio ni Jehova, kag mahimo ini amat-amat  nga magpaluya sang aton pagtuo. Tanan kita mahimo maimpluwensiahan sini. Ginapalig-on ini sa telebisyon, sa Internet, sa trabaho, ukon sa eskwelahan. Sa sini nga artikulo, binagbinagon naton kon ano ang himuon naton para indi mahigkuan ang aton hunahuna. Binagbinagon naton ang lima ka halimbawa sang panghunahuna sang kalibutan kag kon paano naton ini sikwayon.

3. Ano nga ideya ang nanamian sang madamo, kag ngaa?

³ “Puede man ako mangin maayo nga tawo bisan wala ako nagapati nga may Dios.” Sa madamo nga pungsod, kinaandan lang nga magsiling ang mga tawo nga wala sila nagapati nga may Dios; indi kuno sila relihioso. Mahimo nga wala nila gin-usisa kon may Dios gid man, pero nanamian sila sa ideya nga pagusto sila sa ila himuon. (Basaha ang Salmo 10:4.) Nagahunahuna ang iban nga maalam sila paagi sa pagsiling, “Mabal-an ko man gihapon ang maayo bisan pa wala ako nagapati nga may Dios.”

4. Paano naton mabuligan ang isa nga nagapati nga wala sing Manunuga?

⁴ Makatarunganon bala ang magpati nga wala sing Manunuga? Mahimo nga maglibog ang hunahuna sang isa kon magbase lang sia sa siensia para mahibaluan kon may nagtuga sa kabuhi. Pero simple lang ang sabat sa sini. Kon may nagtukod sa isa ka bilding, sigurado gid nga may naghimo sang buhi nga mga butang! Bisan ang pinakasimple nga buhi nga mga selula sa duta mas komplikado pa sangsa isa ka balay kay mahimo nila ang indi mahimo sang balay, ang magpadamo. May ikasarang ang mga selula sa pagtago sang impormasyon kag sa pagpasa sini sa bag-o nga mga selula para magpatubas sang pareho sa ila nga mga selula. Diin naghalin ang desinyo sang buhi nga mga selula? Ang Biblia nagasabat: “Ang tagsa ka balay may nagtukod, apang ang nagtukod sang tanan nga butang amo ang Dios.”—Heb. 3:4.

5. Ano ang masiling naton parte sa ideya nga mabal-an man gihapon sang isa ang maayo bisan pa wala sia nagapati nga may Dios?

⁵ Ano ang masiling naton parte sa ideya nga mabal-an man gihapon sang isa ang maayo bisan pa wala sia nagapati nga may Dios? Ginsiling sang Pulong sang Dios nga bisan ang mga wala nagapati sa Dios mahimo may mga prinsipio man nga maayo. (Roma 2:14, 15) Halimbawa, mahimo nga ginarespeto nila kag ginapalangga ang ila mga ginikanan. Pero malig-on gid bala ang talaksan sa moral sang isa nga wala nagakilala sa aton mahigugmaon nga Manunuga nga amo dapat ang magahatag sang talaksan kon ano ang husto kag sala? (Isa. 33:22) Madamo subong ang nakatalupangod sang malain nga kahimtangan sa kalibutan kag kumbinsido sila nga kinahanglan gid sang tawo ang bulig sang Dios. (Basaha ang Jeremias 10:23.) Gani indi naton paghunahunaon nga mabal-an gid sang isa ang maayo kon indi sia magpati nga may Dios kag indi sia magsunod sa Iya talaksan.—Sal. 146:3.

6. Ano ang ginahunahuna sang madamo parte sa relihion?

⁶ “Puede ka mangin malipayon bisan wala ka relihion.” Madamo ang nanamian sa sini nga panghunahuna sang kalibutan kay natak-an na sila sa relihion kag wala ini kuno sing mabulig sa ila. Isa pa, indi na interesado sa Dios ang mga tawo bangod madamo nga relihion ang nagatudlo sang kalayuhon nga impierno, nagapangolekta sing diesmos, ukon nagaentra sa pulitika. Gani madamo na ang nagasiling nga malipayon sila kon wala sila relihion! Mahimo sila magsiling, “Interesado ako sa Dios, pero wala ako relihion.”

7. Paano makahatag sing kalipay ang matuod nga relihion?

⁷ Mangin malipayon gid ayhan ang isa kon  wala sia relihion? Puede mangin malipayon ang isa kon wala ang butig nga relihion, pero indi gid sia mangin malipayon kon wala sia sing kaangtanan kay Jehova, ang “malipayon nga Dios.” (1 Tim. 1:11) Para sa kaayuhan sang iban ang tanan nga ginahimo sang Dios. Malipayon ang iya mga alagad kay nagatinguha sila nga buligan ang iban. (Binu. 20:35) Halimbawa, binagbinaga kon paano makabulig ang matuod nga pagsimba nga mangin malipayon ang pamilya. Ginatudluan kita sini nga padunggan kag respetuhon ang aton bana ukon asawa, tamdon nga sagrado ang panaad sang mag-asawa, indi magpanghilahi, padakuon ang aton kabataan nga mangin matinahuron, kag magpakita sang matuod nga gugma. Bangod sini, nahiusa kag malipayon ang katawhan sang Dios sa mga kongregasyon sa bilog nga kalibutan.—Basaha ang Isaias 65:13, 14.

8. Paano naton magamit ang Mateo 5:3 para masabat ang pamangkot, Ano ang nagapahalipay sa mga tawo?

⁸ Ano ang masiling naton sa ideya sang kalibutan nga puede mangin malipayon ang isa bisan wala sia nagaalagad sa Dios? Binagbinaga ini nga pamangkot, Ano ang nagapahalipay sa mga tawo? Ang iban nalipay sa ila propesyon, sport, ukon nahiligan. Ang iban naman nalipay sa pag-atipan sa ila pamilya ukon mga abyan. Tanan ini makahatag sing kalipay, pero may mas importante pa nga katuyuan ang aton kabuhi nga nagahatag sing matuod nga kalipay. Indi kita pareho sa mga sapat, kay puede naton makilala ang aton Manunuga kag maalagad sia sing matutom. Gintuga niya kita nga mangin malipayon kon himuon naton ini. (Basaha ang Mateo 5:3.) Halimbawa, malipay kita kag mapalig-on gid kon magtipon kita sa pagsimba kay Jehova. (Sal. 133:1) Nalipay man kita kay bahin kita sang nahiusa nga paghiliutod, may matinlo kita nga pagkabuhi, kag may matahom kita nga paglaum.

9. (a) Paano ginatamod sang kalabanan sa kalibutan ang pagpakigsekso? (b) Ngaa ginadumilian sang Pulong sang Dios ang pagpakigsekso sang wala pa makasal?

⁹ “Ano ang malain sa pagpakigsekso sang wala pa makasal?” Mahimo may magsiling sa aton: “Dapat kita mag-enjoy. Ano ang malain sa pagpakigsekso sang wala pa makasal?” Para sa isa ka Cristiano, sala ang paghimo sang seksuwal nga imoralidad. Ngaa? Bangod ginadumilian ini sang Pulong sang Dios. * (Basaha ang 1 Tesalonica 4:3-8.) May kinamatarong si Jehova sa paghatag sa aton sing kasuguan bangod sia ang nagtuga sa aton. Suno sa kasuguan sang Dios, tugot lamang ang seksuwal nga relasyon sa isa ka lalaki kag isa ka babayi nga nakasal. Ginhatagan kita sang Dios sang kasuguan bangod palangga niya kita. Para ini sa aton kaayuhan. Kon sundon ini sang mga pamilya, mabatyagan nila nga ginapalangga sila, ginarespeto, kag naamligan. Wala ginakunsinti sang Dios ang hungod nga nagalapas sang iya kasuguan.—Heb. 13:4.

10. Paano malikawan sang isa ka Cristiano ang seksuwal nga imoralidad?

¹⁰ Ginatudluan kita sang Pulong sang Dios kon paano malikawan ang seksuwal nga imoralidad. Dapat naton pilion ang aton ginatan-aw. Nagsiling si Jesus: “Ang bisan sin-o nga nagatulok sa isa ka babayi kag nagahandum sa pagpakighilahi sa iya, nakapakighilahi na sa iya tagipusuon. Gani kon ang imo tuo nga mata nagapasandad sa imo, lukata ini kag ihaboy.” (Mat. 5:28, 29) Gani ang isa ka Cristiano indi magatan-aw sang pornograpiya ukon mamati sang mga kanta nga may binastos nga liriko.  Nagsulat si apostol Pablo sa mga Cristiano: “Patya ninyo ang mga bahin sang inyo lawas nga may dutan-on nga huyog subong sang seksuwal nga imoralidad.” (Col. 3:5) Dapat man kita maghalong kon ano ang aton ginahunahuna kag ginaistoryahan.—Efe. 5:3-5.

11. Ngaa mahimo kita maganyat nga unahon ang isa ka propesyon sa kalibutan?

¹¹ “Mangin malipayon ang isa kon unahon niya ang iya propesyon.” Madamo ang nagapalig-on sa aton nga unahon ang isa ka propesyon sa kalibutan, nga paagi sini mahimo kita mangin bantog, makatigayon sing awtoridad, kag magmanggaranon. Bangod madamo ang nagahimo sini, basi maimpluwensiahan man sini ang isa ka Cristiano.

12. Nagaresulta gid bala sa matuod nga kalipay ang isa ka propesyon?

¹² Nagaresulta gid bala sa matuod nga kalipay ang isa ka propesyon nga nagahatag sa imo sing awtoridad kag nagahimo sa imo nga bantog? Wala. Dumduma nga ginhandum ni Satanas nga kontrolon ang iban kag dayawon sia, pero akig sia kag indi malipayon. (Mat. 4:8, 9; Bug. 12:12) Ang matuod nga kalipay resulta sang pagbulig sa mga tawo nga makatuon parte sa Dios para matigayon nila ang kabuhi nga wala sing katapusan. Wala sing propesyon sa kalibutan nga makahatag sini nga kalipay. Isa pa, ang kalabanan nga tawo sa kalibutan sobra ka ambisyuso. Gusto gid nila nga labawan ang iban, nagahinisaay sila, pero sa ulihi, mabatyagan nila nga ‘nagalagas lamang sila sa hangin.’—Man. 4:4.

13. (a) Paano naton dapat tamdon ang aton trabaho? (b) Suno sa sulat ni Pablo sa mga taga-Tesalonica, ano ang nagpahalipay gid sa iya?

¹³ Matuod, dapat kita mag-obra para masuportahan ang aton kaugalingon, kag indi malain kon pilion naton ang obra nga gusto naton. Pero ang aton trabaho indi dapat ang pinakaimportante sa aton kabuhi. Nagsiling si Jesus: “Wala sing tawo nga makapaulipon sa duha ka agalon; kay dumtan niya ang isa kag higugmaon ang isa, ukon unungan niya ang isa kag tamayon ang isa. Indi kamo makapaulipon sing dungan sa Dios kag sa Manggad.” (Mat. 6:24) Kon unahon naton ang pag-alagad kay Jehova kag ang pagtudlo sang iya Pulong sa iban, mangin malipayon gid kita. Naeksperiensiahan ini ni apostol Pablo. Sang pamatan-on pa sia, nagpokus sia sa iya propesyon sa Judaismo, pero nangin malipayon gid sia sang gintudluan niya ang iban kag nakita niya nga nagbag-o ang ila kabuhi bangod sang mensahe  sang Dios. (Basaha ang 1 Tesalonica 2:13, 19, 20.) Wala sing propesyon sa kalibutan nga makahatag sang amo sini nga kalipay.

14. Ngaa madamo ang nanamian sa ideya nga masolbar sang mga tawo ang ila mga problema?

¹⁴ “Masolbar sang mga tawo ang ila mga problema.” Madamo ang nanamian sa sini nga ideya sang kalibutan. Ngaa? Kon matuod ini, buot silingon indi kinahanglan sang mga tawo ang panuytoy sang Dios kag makapagusto sila. Daw mapatihan man ini nga ideya kay suno sa pila ka report, diutay na lang ang mga inaway, krimen, balatian, kag mga imol. Nagsiling ang isa ka report: “Nagaayo na ang kahimtangan sang mga tawo bangod nagatinguha sila nga solbaron ang ila mga problema.” Ginapakita bala sini nga masolbar na gid sang mga tawo ang madugay na nila nga mga problema? Para masabat ini, binagbinagon naton kon ano gid ang sitwasyon subong.

15. Ngaa masiling naton nga naggrabe pa gid ang mga problema sang tawo?

¹⁵ Inaway: Sobra 60 ka milyon ka tawo ang napatay sa duha ka bug-os kalibutan nga inaway. Sang matapos ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, nagpadayon gihapon ang mga inaway. Sang 2015, mga 65 ka milyon na ka tawo ang napilitan nga magpalagyo bangod sang inaway ukon paghingabot. Mga 12.4 ka milyon ang nagpalagyo sang 2015 lang. Krimen: Bisan pa diutay na lang ang iban nga krimen sa pila ka lugar, gulpi naman nga nagdamo ang cybercrime, pagpanakit sa kapamilya, kag terorismo. Madamo man ang nagapati nga naglala ang korapsion sa bilog nga kalibutan. Indi masarangan sang tawo nga dulaon ang krimen. Balatian: Natapna ang pila ka balatian. Pero suno sa isa ka report sang 2013, siam ka milyon ka tawo nga wala pa mag-60 anyos ang napatay kada tuig bangod sa balatian sa tagipusuon, stroke, kanser, balatian sa baga, kag diabetes. Kaimulon: Suno sa report sang World Bank, sa Aprika lang, ang 280 ka milyon nga mga imol katama sang 1990 nangin 330 na ka milyon sang 2012.

16. (a) Ngaa ang Ginharian sang Dios lang ang makasolbar sang mga problema sang tawo? (b) Ano nga mga pagpakamaayo sang Ginharian ang gintagna ni Isaias kag sang salmista?

¹⁶ Ang sistema subong sa ekonomiya kag pulitika kontrolado sang maiyaiyahon nga mga tawo. Gani indi nila madula ang inaway, krimen, balatian, kag kaimulon. Ang Ginharian sang Dios lang ang makadula sini. Binagbinaga ang himuon ni Jehova para sa katawhan. Inaway: Dulaon sang Ginharian sang Dios ang madugay na nga mga kabangdanan sang inaway, pareho sang kakagod, korapsion, patriotismo, butig nga relihion, kag si Satanas mismo. (Sal. 46:8, 9) Krimen: Ginatudluan na sang Ginharian sang Dios ang minilyon ka tawo nga maghigugmaanay kag magsalig sa isa kag isa, nga indi mahimo sang iban nga gobierno. (Isa. 11:9) Balatian: Hatagan ni Jehova ang iya katawhan sing maayo nga panglawas. (Isa. 35:5, 6) Kaimulon: Dulaon ini ni Jehova kag pakamaayuhon niya ang iya katawhan sa espirituwal kag sa pisikal, isa ka sahi sang kabuhi nga indi matumbasan sang kuarta.—Sal. 72:12, 13.

17. Paano mo sikwayon ang panghunahuna sang kalibutan?

¹⁷ Kon may mabatian ka nga ideya sang kalibutan nga daw supak sa imo ginapatihan bilang Cristiano, hibalua kon ano ang ginasiling sang Pulong sang Dios parte sa sini kag isugid ini sa isa ka hamtong nga utod. Binagbinaga kon ngaa madamo ang nanamian sa sini nga ideya, kon ngaa sala ini, kag kon paano mo ini sikwayon. Maamligan naton tanan ang aton kaugalingon nga indi maimpluwensiahan sang panghunahuna sang kalibutan kon sundon naton ang ginlaygay ni Pablo sa kongregasyon sa Colosas: “Mangin maalamon kamo sa inyo pagpakig-angot sa mga indi bahin sang kongregasyon . . . [Hibalua] ninyo kon paano sabton ang kada isa.”—Col. 4:5, 6.