Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa
Bangod ang mga Pamaagi sa Pagpabaog Ginasiling Karon nga Sarang Mapasag-uli Kon Pangabayon, Sarang Bala Tamdon Ini sang mga Cristiano Subong Isa ka Paagi sa Pagkontrol sang Pagpamata?
Ang pagpabaog nangin amo ang pinakalapnag nga paagi sa pagplano sing pamilya. Para sa madamo nga tawo, ang sosyal kag edukasyunal nga ginhalinan, subong man ang relihioso nga mga pagtamod daw amo ang ginabasihan kon bala batunon ini. Ang relihioso nga pagpati isa ka rason para sa mga Saksi ni Jehova, nga may pareho nga handum sang salmista: “Tudlui ako, O Jehova, sa imo dalanon, kag tuytuyi ako sa dalanon sang pagkamatarong.” (Salmo 27:11) Ano ang nadalahig sa mga pamaagi sang pagpabaog?
Ang pagpabaog sa mga lalaki agod makontrol ang pagpamata ginatawag nga vasectomy. Ang duha ka gamay nga alagyan sang semilya, ukon mga tubo, sa scrotum ginautod kag ginapunggan. Sarang ini mahimo sa nagkalainlain nga pamaagi sa medikal, apang ang tuyo amo nga indi makaguwa ang semilya gikan sa itlog. Ang pagpabaog sa babayi ginatawag nga tubal ligation. Masami ini ginahimo paagi sa pag-utod kag paghigot (ukon, pagsunog) sa mga Fallopian tube, nga amo ang nagadala sang mga itlog gikan sa mga obaryo pakadto sa matris.
Madugay na nga ginhunahuna nga ining mga tikang permanente—nga ini makapabaog sing permanente. Apang ang pila ka tawo, bangod naghinulsol sa ila tikang ukon bangod sang bag-o nga mga sirkunstansia, nagpabulig sa medikal agod maremedyuhan ang vasectomy ukon tubal ligation. Bangod sang bag-o pinasahi nga mga instrumento kag microsurgery, ang mga panikasog sa pagpasag-uli nangin madinalag-on. Indi tumalagsahon nga makabasa nga tuhoy sa pinili nga mga kandidato may 50 tubtob 70 ka porsiento nga kadalag-an sa pagremedyo sa vasectomy paagi sa pagsugpon liwat sang punta sang nautod nga diutay nga mga tubo. Ginasiling nga 60 tubtob 80 ka porsiento ang kataason sang kadalag-an sa pagremedyo sa tubal ligation sa babayi. Ang pila nga nakahibalo tuhoy sa sini nagbatyag nga ang pagpabaog indi na matamod nga permanente. Mahimo nagapati sila nga ang vasectomy kag tubal ligation makabig nga kaanggid sa ginainom nga mga kontraseptibo, mga kondom, kag mga diaphragm—mga metodo nga mauntat kon ginahandum ang pagbusong. Apang, indi dapat pasapayanan ang pila ka butang nga takus binagbinagon.
Ang isa sini amo nga ang pagpasag-uli liwat mahimo maapektuhan sang mga butang subong sang kadakuon sang halit sa mga tubo sa tion sang pagpabaog, kalabaon sang tubo nga ginkuha ukon nahalitan, kadugayon sang tinuig nga naglipas sugod sang ginhimo ini, kag sa kaso sang vasectomy, kon bala may mga antibody na batok sa semilya sang lalaki. Kag indi man mapasapayanan ang katunayan nga ang mga pasilidad sa microsurgery indi sarang matigayon sa madamo nga duog, ukon ang kagastuhanan mahal katama. Sa amo, madamo nga luyag gid nga maremedyuhan ang pagkabaog ang indi makasarang sini. Para sa ila wala na ini sing paglaum. * Busa ang ginhinambitan bag-o lang nga kataason sa pagpasag-uli liwat teoriya lamang, indi masaligan nga mga promedyo.
Ang pila ka katunayan nagaugyon sa mga kamatuoran. Ang isa ka artikulo nga ginbalhag sa Estados Unidos tuhoy sa pagremedyo sa vasectomy nagkomento nga sa tapos sang $12,000 nga operasyon, “63 porsiento lamang sang mga pasyente ang makapabusong sang ila mga asawa.” Dugang pa, “anom ka porsiento [lamang] sang kalalakin-an nga nagpavasectomy ang nanikasog nga magpasag-uli liwat.” Sa isa ka pagtuon nga ginhimo sa Alemanya tuhoy sa sentral nga Europa, mga tatlo ka porsiento sang kalalakin-an nga nagpasugot nga magpabaog ang nagpasag-uli liwat sang ulihi. Bisan pa kon katunga sadto nga mga pagtinguha ang magmadinalag-on, magakahulugan ini nga para sa 98.5 porsiento, ang vasectomy nangin permanente nga pagkabaog. Kag ang kataason mahimo nga mas mataas sa mga pungsod nga diutay ukon wala sing mga microsurgeon.
Busa, indi realistiko nga tamdon sing pasapayan ang pagpabaog sa lalaki ukon babayi, nga daw temporaryo lamang ini nga pamaagi sa pagkontrol sang pagpamata. Kag para sa sinsero nga Cristiano, may iban pa nga mga butang nga dapat binagbinagon.
Ang importante nga punto amo nga ang mga ikasarang sa pagpanganak isa ka dulot gikan sa aton Manunuga. Ang iya orihinal nga katuyuan naglakip sa pagpabuad sang himpit nga mga tawo, nga “magtugob sang duta kag magpakaagalon sa sini.” (Genesis 1:28) Sa tapos ginpanubo sang Anaw ang populasyon sang duta tubtob sa walo, ginsulit sang Dios ang iya sadsaran nga mga kasuguan. (Genesis 9:1) Wala ginsulit sang Dios yadto nga sugo sa pungsod sang Israel, apang gintamod sang mga Israelinhon ang mga anak subong isa ka butang nga tuman ka halandumon.—1 Samuel 1:1-11; Salmo 128:3.
Ginapakita sang Kasuguan sang Dios sa Israel ang iya pagpabalor sa ikasarang sang tawo sa pagpanganak. Halimbawa, kon ang isa ka minyo nga lalaki mapatay nga wala sing anak nga lalaki nga magdala sang iya kaliwat, ang iya utod nga lalaki amo ang magaanak paagi sa kasuguan sa pagpamana sa bayaw nga lalaki. (Deuteronomio 25:5) Ang labi pa nga may kaangtanan amo ang kasuguan tuhoy sa isa ka asawa nga nagtinguha nga buligan ang iya bana sa pagpakig-away. Kon kab-uton niya ang kinatawo sang kaaway sang iya bana, ang iya kamot pagautdon; busa, wala ginapatuman sang Dios ang mata-sa-mata nga kahalitan sa iya ukon sa kinatawo sang iya bana. (Deuteronomio 25:11, 12) Ini nga sugo maathag nga nagapatudok sang pagtahod sa mga organo sa pagpanganak; indi ini dapat pierdihon. *
Nahibaluan naton nga ang mga Cristiano wala napaidalom sa Kasuguan sang Israel, busa ang pagsulundan sa Deuteronomio 25:11, 12 wala naglakip sa ila. Wala magsugo ukon magpahangop si Jesus nga ang iya mga disipulo dapat magminyo kag magpadamo sing anak, nga ginbinagbinag sang madamo nga mag-asawa sang namat-od sila kon bala maggamit sing pamaagi sa pagkontrol sang pagpamata. (Mateo 19:10-12) Si apostol Pablo nagpalig-on sa maibugon nga ‘lamharon nga mga balo nga babayi nga magminyo kag magpanganak.’ (1 Timoteo 5:11-14) Wala niya ginsambit ang permanente nga pagpabaog sa mga Cristiano—ang ila boluntaryo nga pagsakripisyo sang ila ikasarang sa pagpanganak.
Ang mga Cristiano nagahimo sing maayo kon batunon nila nga ginapakabahandi sang Dios ang ila ikasarang sa pagpanganak. Ang tagsa ka mag-asawa amo ang magapat-od kon kag san-o nila gamiton ang nagakaigo nga mga metodo sa pagplano sang pamilya. Matuod, ang ila desisyon labi na nga mabug-at kon may pat-od nga mga kalig-unan sa medikal nga ang iloy ukon anak nagaatubang sing serioso nga katalagman sa medikal, bisan gani sang kamatayon, kon magbusong sa ulihi. Ang pila nga yara sa sina nga kahimtangan napilitan sa pagpabaog subong sang napaathag na agod mapat-od nga wala sing pagbusong nga magapapeligro sa kabuhi sang iloy (nga ayhan may iban na nga kabataan) ukon sang bata nga mabun-ag sa ulihi nga may makatalagam sa kabuhi nga depekto sa lawas.
Apang ang mga Cristiano nga wala nagaatubang sinang dikinaandan kag pat-od nga katalagman luyag gid nga maggamit sing ‘kaligdong sang panghunahuna’ kag ipahisuno ang ila panghunahuna kag mga buhat suno sa pagpabalor sang Dios sa ikasarang sa pagpanganak. (1 Timoteo 3:2; Tito 1:8; 2:2, 5-8) Magapabanaag ini sing hamtong nga pagsunod sa mga panuytoy sang Kasulatan. Apang, ano kon nabuyagyag sa publiko nga ang isa ka Cristiano indi mahunahunaon nga nagsikway sang mga pagtamod sang Dios? Indi ayhan ang iban magduhaduha kon bala sia isa ka maayo nga halimbawa, nga may maayo nga reputasyon sa paghimo sing mga desisyon nga suno sa Biblia? Siempre, ining makatulublag nga tap-ing sa reputasyon sang isa makaapektar sa kalipikasyon sang isa ka ministro nga yara sa espesyal nga mga pribilehiyo sang pag-alagad, apang indi mangin amo sini kon ang isa nagpasugot sa sini nga pamaagi nga wala sing ihibalo tuhoy sini.—1 Timoteo 3:7.
^ par. 6 “Ang mga panikasog sa pag-opera nga sugpunon liwat ang [vas deferens] may kataason sang kadalag-an nga indi magnubo sa 40 porsiento, kag may pila ka ebidensia nga ang dugang nga kadalag-an sarang matigayon paagi sa nag-uswag nga mga paagi sa microsurgery. Walay sapayan, ang pagpabaog paagi sa vasectomy dapat tamdon nga permanente.” (Encyclopædia Britannica) “Ang pagpabaog dapat tamdon nga isa ka permanente nga pamaagi. Bisan ano man ang nabatian sang pasyente tuhoy sa pagpasag-uli liwat, ang pagsugpon sang napihak nga organo paagi sa operasyon magasto, kag indi mapat-od ang kadalag-an. Para sa mga babayi nga nagpaopera agod maremedyuhan ang pagpabaog, daku ang katalagman nga magbusong sa guwa sang taguangkan.”—Contemporary OB/GYN, Hunyo 1998.
^ par. 10 Ang isa pa ka kasuguan nga may kaangtanan sa sini nagasiling nga wala sing tawo nga ang iya kinatawo nahalitan gid ang makasulod sa kongregasyon sang Dios. (Deuteronomio 23:1) Apang, ginsiling sang Insight on the Scriptures nga ini “nagapatuhoy sa hungod nga pagpaguwa sing semilya sa imoral nga mga katuyuan, subong sang homoseksuwalidad.” Busa, ina nga kasuguan wala nagalakip sa pagkapon ukon katumbas sang pagkontrol sang pagpamata. Ang Insight nagsiling man: “Si Jehova makapaumpaw nga nagtagna sang tion nga ang mga eunuco batunon niya subong iya alagad kag, kon matinumanon, may ngalan nga mas maayo pa sa mga anak nga lalaki kag anak nga mga babayi. Sa pagdula sang Kasuguan paagi kay Jesucristo, ang tanan nga tawo nga nagatuo, bisan ano man ang ila tindog ukon kahimtangan sang una, mangin espirituwal nga mga anak sang Dios. Ang undanon nga mga kinatuhayan gindula.—Isa 56:4, 5; Ju 1:12.”