Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

Ikaw Bala May “hunahuna ni Cristo”?

Ikaw Bala May “hunahuna ni Cristo”?

Ikaw Bala May “hunahuna ni Cristo”?

“Kabay nga itugot sang Dios nga nagahatag sing pagbatas kag paglipay nga magluntad . . . ang amo man nga panimuot sang hunahuna nga yara kay Cristo Jesus.”​—⁠ROMA 15:⁠5.

1. Sa anong paagi ginlaragway si Jesus sa madamo sa mga painting sang Cristiandad, kag ngaa indi ini makatarunganon nga paglaragway kay Jesus?

“WALA gid sia anay nakita nga nagakadlaw.” Amo sina ang paglaragway kay Jesus sang isa ka dokumento nga nagapangangkon sing butig nga ginsulat kuno sang isa anay ka opisyal sang Roma. Ini nga dokumento, nga nakilal-an sa karon nga porma sini sugod sang mga ika-11 nga siglo, nag-impluwensia kuno sa madamong pintor.⁠ * Sa madamo nga painting, si Jesus daw isa ka masinulub-on nga tawo nga talagsa lang, kon matabo man, nagayuhum. Apang indi ina makatarunganon nga paglaragway kay Jesus, nga ginalaragway sang mga Ebanghelyo subong isa ka mainabyanon, mainayuhon-sing-tagipusuon nga tawo nga may tudok nga mga balatyagon.

2. Paano naton mapalambo ang “amo man nga panimuot sang hunahuna nga yara kay Cristo Jesus,” kag ano ang ginasangkap sini sa aton nga himuon?

2 Sing maathag, agod makilala ang matuod nga Jesus, dapat naton pun-on ang aton hunahuna kag tagipusuon sing sibu nga paghangop sa kon ano gid nga sahi sang tawo si Jesus samtang yari sa duta. Busa usisaon naton ang pila ka kasaysayan sang Ebanghelyo nga nagahatag sa aton sing paghangop sa “hunahuna ni Cristo”​—⁠nga amo, ang iya mga balatyagon, ang iya mga paghantop, ang iya mga panghunahuna, kag ang iya mga pangatarungan. (1 Corinto 2:16) Samtang ginahimo naton ini, binagbinagon naton kon paano naton mapalambo ang “amo man nga panimuot sang hunahuna nga yara kay Cristo Jesus.” (Roma 15:5) Sa amo, labi kita nga masangkapan sa aton kabuhi kag sa aton mga pagpakig-angot sa iban agod masunod ang sulundan nga ginpahamtang niya sa aton.​—⁠Juan 13:⁠15.

Madali Palapitan

3, 4. (a) Ano ang danyag sang kasaysayan nga narekord sa Marcos 10:​13-16? (b) Ano ang reaksion ni Jesus sang gintinguhaan sang iya mga disipulo nga punggan ang magagmay nga kabataan sa pagpalapit sa iya?

3 Ang mga tawo naganyat kay Jesus. Sa lainlain nga mga okasyon, ang mga indibiduwal nga may lainlain nga edad kag ginhalinan hilway nga nagpalapit sa iya. Binagbinaga ang hitabo nga ginrekord sa Marcos 10:​13-16. Natabo ini sa talipuspusan sang iya ministeryo samtang manugpakadto sia sa Jerusalem sa katapusan nga tion, sa pag-atubang sing isa ka masakit nga kamatayon.​—⁠Marcos 10:​32-34.

4 Handurawa ang danyag. Gindala sang mga tawo ang mga kabataan, lakip na ang mga lapsag, kay Jesus agod pakamaayuhon sila.⁠ * Apang, gintinguhaan nga punggan sang mga disipulo ang mga bata nga magpalapit kay Jesus. Ayhan naghunahuna ang mga disipulo nga indi gid luyag ni Jesus nga samukon sang mga kabataan sa sining ital-ital nga mga semana. Apang nagsala sila. Sang mahibaluan ni Jesus ang ginhimo sang mga disipulo, wala sia malipay. Gintawag ni Jesus ang mga kabataan sa pagpalapit sa iya, nga nagasiling: “Pabay-i ninyo ang magagmay nga mga bata nga magpalapit sa akon; dili ninyo pagtinguhaan nga punggan sila.” (Marcos 10:14) Nian naghimo sia sing isa ka butang nga nagapakita sing mapinalanggaon kag mahigugmaon gid nga paagi. Ang rekord nagasiling: “Ginkugos niya ang mga bata kag ginpakamaayo sila.” (Marcos 10:16) Ang mga bata maathag nga komportable samtang ginakugos niya sila sing mainulikdon.

5. Ano ang ginasugid sa aton sang kasaysayan sa Marcos 10:​13-16 tuhoy sa kon ano nga sahi sang tawo si Jesus?

5 Inang malip-ot nga kasaysayan may madamo nga ginasugid sa aton tuhoy sa kon ano nga sahi sang tawo si Jesus. Talupangda nga madali sia palapitan. Bisan pa may mataas sia nga katungdanan sa mga langit, indi sia kalahadlukan ni matinamayon sa di-himpit nga mga tawo. (Juan 17:5) Indi bala talalupangdon man nga bisan ang mga bata nangin komportable sa iya? Pat-od gid nga indi sila maganyat sa isa ka di-mapagsik, di-malipayon nga tawo nga wala gid nagayuhum ukon nagakadlaw! Ang mga tawo sang tanan nga pangidaron nagpalapit kay Jesus bangod nabatyagan nila nga isa sia ka tawo nga mahigugmaon kag mainulikdon, kag nagsalig sila nga indi niya sila pagtabugon.

6. Ano ang himuon sang mga gulang agod mangin madali sila palapitan?

6 Nagabinagbinag sini nga rekord, mapamangkot naton ang aton kaugalingon, ‘Ako bala may hunahuna ni Cristo? Ako bala madali palapitan?’ Sa sining ital-ital nga mga tion, ang mga karnero sang Dios nagakinahanglan sing madali palapitan nga mga manugbantay, mga lalaki nga subong sang “palalipdan sa hangin.” (Isaias 32:​1, 2; 2 Timoteo 3:1) Mga gulang, kon ginapalambo ninyo ang sinsero, tinagipusuon nga interes sa inyo mga kauturan kag handa kamo nga gamiton ang inyo kaugalingon para sa ila, mabatyagan nila ang inyo pagkabalaka. Makita nila ini sa inyo pangguyahon, mabatian ini sa inyo tuno sang tingog, kag mapanilagan ini sa inyo mainayuhon nga paagi. Ining matuod nga kahanuot kag kabalaka makapaluntad sing isa ka palibot nga may pagsalig diin mas mahapos para sa iban, lakip na ang mga bata, nga palapitan kamo. Ang isa ka Cristianong babayi nagapaathag kon ngaa nangin bukas sia sa isa ka gulang: “Nakighambal sia sa akon sa mapinalanggaon kag mainawaon nga paagi. Kon indi, kuntani wala ako sing nahambal. Ginpabatyag niya sa akon ang kalig-unan.”

Mapatugsilingon sa Iban

7. (a) Paano ginpakita ni Jesus nga mapatugsilingon sia sa iban? (b) Ngaa amat-amat nga ginpasag-uli ni Jesus ang panulok sang isa ka tawo nga bulag?

7 Si Jesus mapatugsilingon. Sensitibo sia sa mga balatyagon sang iban. Natandog gid sia sang nakita lamang niya ang mga nasit-an amo nga napahulag sia nga pakanayon ang ila pag-antos. (Mateo 14:14) Mapatugsilingon man sia sa mga limitasyon kag mga kinahanglanon sang iban. (Juan 16:12) Isa ka bes, gindala sang mga tawo sa iya ang isa ka tawo nga bulag kag nakitluoy kay Jesus nga ayuhon sia. Ginpasag-uli ni Jesus ang panulok sang tawo, apang ginhimo niya ini sing amat-amat. Sang primero, buron lamang ang panan-aw sang tawo sa mga indibiduwal​—⁠“subong sang kakahuyan, apang nagalakat sila.” Nian, ginpasag-uli ni Jesus sing bug-os ang iya panulok. Ngaa gin-ayo niya sing amat-amat ang tawo? Ayhan agod ang isa nga naanad na sa kadulom makapasibu sa epekto sang hinali nga pagkakita sang silak sang adlaw kag sang masibod nga kalibutan.​—⁠Marcos 8:​22-26.

8, 9. (a) Ano ang natabo wala madugay pagkatapos nga nagsulod si Jesus kag ang iya mga disipulo sa rehiyon sang Decapolis? (b) Ilaragway ang pag-ayo ni Jesus sa tawo nga bungol.

8 Binagbinaga man ang hitabo pagkatapos sang Paskwa sang 32 C.⁠E. Si Jesus kag ang iya mga disipulo nagsulod sa rehiyon sang Decapolis, sidlangan sang Dagat sang Galilea. Didto, nasalapuan sila sa dili madugay sang dakung mga kadam-an kag gindala kay Jesus ang madamo nga masakiton kag may sablag, kag gin-ayo niya sila tanan. (Mateo 15:​29, 30) Sing makawiwili, ginpakitaan ni Jesus ang isa ka tawo sing pinasahi nga patugsiling. Ang manunulat sang Ebanghelyo nga si Marcos, nga isa lamang nga nagrekord sini nga hitabo, nagasugid sang natabo.​—⁠Marcos 7:​31-35.

9 Ang tawo bungol kag haluson makahambal. Mahimo nga nakita ni Jesus ang nerbios ukon kahuya sining tawo. Nian ginhimo ni Jesus ang isa ka butang nga indi gid kinaandan. Gindala niya ang tawo, malayo sa kadam-an, sa isa ka pribado nga duog. Nian naggamit si Jesus sing pila ka senyales agod ipaalinton sa tawo ang buot niya himuon. “Gingulo [niya] ang iya mga tudlo sa dulunggan sang tawo kag, pagkatapos manupla, gintandog niya ang iya dila.” (Marcos 7:33) Masunod, nagtangla si Jesus sa langit kag mapinangamuyuon nga nanghakruy. Ining demonstratibo nga mga buhat magasiling sa tawo, ‘Ang buot ko himuon sa imo bangod sa gahom gikan sa Dios.’ Sang ulihi, si Jesus nagsiling: “Magbukas ka.” (Marcos 7:34) Sa sina, ang palamatin-an sang tawo ginpasag-uli, kag nakahambal sia sing normal.

10, 11. Paano kita makapakita sing patugsiling sa mga balatyagon sang iban sa kongregasyon? sa pamilya?

10 Daw ano nga patugsiling ang ginpakita ni Jesus sa iban! Sensitibo sia sa ila mga balatyagon, kag ining mahinuklugon nga pag-ulikid nagpahulag man sa iya sa paghikot sa mga paagi nga nagapatugsiling sa ila mga balatyagon. Subong mga Cristiano, maayo nga palambuon kag ipakita naton ang hunahuna ni Cristo may kaangtanan sini. Ang Biblia nagalaygay sa aton: “Kamo tanan magtigayon sing kaanggid nga panghunahuna, nga nagapakita sing pagkamahinuklugon, nga may utudnon nga gugma, mainawaon sing mapinalanggaon, mapainubuson sa hunahuna.” (1 Pedro 3:8) Nagakinahanglan gid ini nga maghambal kag maghikot kita sa mga paagi nga nagabinagbinag sang mga balatyagon sang iban.

11 Sa kongregasyon, mapakita naton ang patugsiling sa mga balatyagon sang iban paagi sa paghatag sa ila sing dignidad, nagapakig-angot sa ila subong sang luyag naton nga pakig-angutan. (Mateo 7:12) Magalakip ina sang paghalong sa kon ano ang aton ihambal subong man sa kon paano naton ini ihambal. (Colosas 4:6) Dumduma nga ang ‘di-mapatugsilingon nga mga tinaga makabuno kaangay sang isa ka espada.’ (Hulubaton 12:18) Kamusta naman sa pamilya? Ang mag-asawa nga tunay nga nagahigugmaanay sa isa kag isa sensitibo sa mga balatyagon sang kada isa. (Efeso 5:33) Ginalikawan nila ang maparas nga mga tinaga, matigdas nga pagmulay, kag masakit nga pagyubit​—⁠ini tanan makasaklaw sang mga balatyagon nga indi gilayon magpali. Ang mga anak may mga balatyagon man, kag ginabinagbinag ini sang mahigugmaon nga mga ginikanan. Kon kinahanglan ang pagtadlong, ginahimo ini sang mga ginikanan sa mga paagi nga nagatahod sa dignidad sang ila mga anak kag wala nagapakahuya sa ila.⁠ * (Colosas 3:21) Sa amo kon ginapakita naton ang patugsiling sa iban, ginapakita naton nga may hunahuna kita ni Cristo.

Handa sa Pagsalig sa Iban

12. Ano ang balanse, realistiko nga pagtamod ni Jesus sa iya mga disipulo?

12 Si Jesus may yara balanse, realistiko nga pagtamod sa iya mga disipulo. Nahibaluan gid niya nga indi sila himpit. Ti, mabasa gani niya ang tawhanon nga mga tagipusuon. (Juan 2:​24, 25) Bisan pa amo sina, ginatamod niya sila indi lamang pasad sa ila mga pagkadi-himpit kundi pasad sa ila maayong mga kinaiya. Ginatan-aw man niya ang ikasarang sining mga lalaki nga ginbuyok ni Jehova. (Juan 6:44) Ang positibo nga pagtamod ni Jesus sa iya mga disipulo makita sa kon paano sia nakig-angot sa ila. Una, nagpakita sia sing kahanda sa pagsalig sa ila.

13. Paano ginpakita ni Jesus nga may pagsalig sia sa iya mga disipulo?

13 Paano ginpakita ni Jesus ina nga pagsalig? Sang nagbiya sia sa duta, gintugyan niya ang mabug-at nga responsabilidad sa iya hinaplas nga mga disipulo. Gintugyan niya sa ila mga kamot ang salabton nga atipanon ang intereses sang iya Ginharian sa bug-os nga kalibutan. (Mateo 25:​14, 15; Lucas 12:​42-44) Sa tion sang iya ministeryo, ginpakita niya bisan sa magagmay, indi direkta nga mga paagi nga may pagsalig sia sa ila. Sang milagruso nga ginpamuad niya ang pagkaon agod pakaunon ang mga kadam-an, gintugyan niya sa iya mga disipulo ang responsabilidad sang pagpanagtag sing pagkaon.​—⁠Mateo 14:​15-21; 15:​32-37.

14. Paano mo isumaryo ang kasaysayan nga narekord sa Marcos 4:​35-41?

14 Binagbinaga man ang kasaysayan nga narekord sa Marcos 4:​35-41. Sa sining okasyon nagsakay si Jesus kag ang iya mga disipulo sa isa ka sakayan kag naglayag pa sidlangan patabok sa Dagat sang Galilea. Wala madugay pagkatapos sila makalayag, naghigda si Jesus sa likod nga bahin sang sakayan kag nagtulog. Apang, wala madugay, “nag-abot ang isa ka dakung unos.” Yadto nga mga unos indi bag-o sa Dagat sang Galilea. Bangod sang kanubuon sini (mga 200 metros sa ubos sang nibel sang dagat), ang hangin mas mainit didto sangsa palibot nga duog, kag nagaresulta ini sa mga pagbag-obag-o sang palibot. Dugang sa sini, ang mabaskog nga hangin nagahuyop paubos sang Nalupyakan sang Jordan gikan sa Bukid Hermon, nga nahamtang sa aminhan. Ang kalinong sa isa ka higayon mahimo magbalhin nga mangin isa ka nagabalingaso nga unos. Hunahunaa ini: Walay duhaduha nga nahibaluan ni Jesus ang kinaandan nga mga unos, kay nagdaku sia sa Galilea. Apang, nagtulog sia sing may kalig-unan, nga nagasalig sa mga ikasarang sang iya mga disipulo, ang pila sa ila mga mangingisda.​—⁠Mateo 4:​18, 19.

15. Paano naton mailog ang kahanda ni Jesus sa pagsalig sa iya mga disipulo?

15 Mailog bala naton ang kahanda ni Jesus sa pagsalig sa iya mga disipulo? Nabudlayan ang iban nga itugyan ang mga responsabilidad sa iban. Sila pirme ang dapat magdumala, kon hambalon pa. Mahimo sila maghunahuna, ‘Kon luyag ko nga himuon sing husto ang isa ka butang, ako na mismo ang dapat maghimo sini!’ Apang kon kita ang dapat maghimo sang tanan nga butang, may katalagman nga kapuyon kita kag ayhan magakuha sang di-kinahanglanon nga tion gikan sa aton pamilya. Magluwas pa, kon indi naton itugyan ang nagakaigo nga mga hilikuton kag mga responsabilidad sa iban, mahimo naton sila ginadingutan sing kinahanglanon nga eksperiensia kag paghanas. Maalamon nga magtuon kita sa pagsalig sa iban, ginatugyan ang mga responsabilidad sa ila. Maayo nga pamangkuton naton ang aton kaugalingon sing tampad, ‘Ako bala may hunahuna ni Cristo sa sini nga butang? Handa bala ako nga itugyan sa iban ang pila ka hilikuton, nga nagasalig sa ila nga himuon nila ang ila bug-os nga masarangan?’

Nagpakita Sia Sing Pagsalig sa Iya mga Disipulo

16, 17. Sang katapusan nga gab-i sang iya dutan-on nga kabuhi, anong pasalig ang ginhatag ni Jesus sa iya mga apostoles, bisan pa nahibaluan niya nga bayaan nila sia?

16 Ginpakita ni Jesus ang positibo nga pagtamod sa iya mga disipulo sa isa pa ka importante nga paagi. Ginpahibalo niya sa ila nga may pagsalig sia sa ila. Maathag gid ini sa makapasalig nga mga pulong nga ginhambal niya sa iya mga apostoles sang katapusan nga gab-i sang iya dutan-on nga kabuhi. Talupangda ang natabo.

17 Masako yadto nga gab-i para kay Jesus. Ginhatagan niya ang iya mga disipulo sing leksion tuhoy sa pagpaubos paagi sa paghinaw sang ila mga tiil. Pagkatapos sadto, ginsugdan niya ang panihapon nga mangin handumanan sang iya kamatayon. Nian, mainit liwat nga nagbaisay ang mga apostoles sa kon sin-o sa ila ang daw labing daku. Mapailubon pirme, wala sila gin-akigan ni Jesus kundi nangatarungan upod sa ila. Ginsugiran niya sila kon ano ang yara sa unahan: “Tanan kamo masandad may kaangtanan sa akon karon nga gab-i, kay nasulat na, ‘Bunalon ko ang manugbantay, kag ang mga karnero sang panong magaalaplaag.’ ” (Mateo 26:​31; Zacarias 13:7) Nahibaluan niya nga ang iya pinakasuod nga mga kaupdanan magabiya sa iya sa tion sang iya pagkinahanglan. Apang, wala niya sila ginpakamalaut. Sa kabaliskaran, ginsilingan niya sila: “Apang pagkatapos ako mabanhaw, mauna ako sa inyo sa Galilea.” (Mateo 26:32) Huo, ginpasalig niya sila nga bisan pa bayaan nila sia, indi sia magabiya sa ila. Kon matapos na ining mabudlay nga pagtilaw, makigkita sia liwat sa ila.

18. Sa Galilea, anong mabug-at nga hilikuton ang gintugyan ni Jesus sa iya mga disipulo, kag paano ini ginhimo sang mga apostoles?

18 Gintuman ni Jesus ang iya saad. Sang ulihi, sa Galilea, ang ginbanhaw nga si Jesus nagpakita sa 11 ka matutom nga apostoles, nga maathag nga nagtipon upod sa madamo pa. (Mateo 28:​16, 17; 1 Corinto 15:6) Didto, ginhatag ni Jesus sa ila ang isa ka mabug-at nga sugo: “Busa lakat kamo kag maghimo sing mga disipulo sa mga tawo sa tanan nga kapungsuran, nagabawtismo sa ila sa ngalan sang Amay kag sang Anak kag sang balaan nga espiritu, nagatudlo sa ila nga tumanon ang tanan nga butang nga ginsugo ko sa inyo.” (Mateo 28:​19, 20) Ang tulun-an sang Binuhatan nagahatag sa aton sing maathag nga pamatuod nga gintuman sang mga apostoles yadto nga sugo. Matutom nila nga ginpangunahan ang hilikuton sang pagbantala sing maayong balita sang unang siglo.​—⁠Binuhatan 2:​41, 42; 4:​33; 5:​27-32.

19. Ano ang ginatudlo sa aton sang ginhimo ni Jesus sa tapos sia ginbanhaw tuhoy sa hunahuna ni Cristo?

19 Ano ang ginatudlo sa aton sining nagahatag-sing-paghangop nga kasaysayan tuhoy sa hunahuna ni Cristo? Nakita ni Jesus ang iya mga apostoles sa ila labing di-kalahamut-an nga kahimtangan, apang ‘ginhigugma niya sila tubtob sa katapusan.’ (Juan 13:1) Walay sapayan sang ila mga kakulangan, ginpahibalo niya sa ila nga may pagsalig sia sa ila. Talupangda nga ang pagsalig ni Jesus indi wala sa lugar. Ang pagsalig kag pagtuo nga ginpakita niya sa ila wala duhaduha nga nagpabakod sa ila nga mamat-od sa ila tagipusuon nga himuon ang hilikuton nga ginsugo niya sa ila.

20, 21. Paano naton mapakita ang positibo nga pagtamod sa aton mga masigkatumuluo?

20 Paano naton mapakita ang hunahuna ni Cristo may kaangtanan sini? Indi mangin negatibo sa mga masigkatumuluo. Kon ginahunahuna mo ang pinakamalain, makita ini sa imo hambal kag buhat. (Lucas 6:45) Apang, ang Biblia nagasugid sa aton nga ang gugma ‘nagapati sa tanan nga butang.’ (1 Corinto 13:7) Ang gugma positibo, indi negatibo. Nagatukod ini sa baylo nga nagaguba. Ang mga tawo gilayon nga nagahulag sa gugma kag pagpalig-on sa baylo sang pamahog. Mapabakod kag mapalig-on naton ang iban paagi sa pagpabutyag sing pagsalig sa ila. (1 Tesalonica 5:11) Kon, kaangay ni Cristo, may positibo nga pagtamod kita sa aton mga kauturan, pakig-angutan naton sila sa mga paagi nga nagapabakod sa ila kag ginapalig-on nga ipakita ang ila labing maayo nga kinaiya.

21 Ang pagpalambo kag pagpakita sang hunahuna ni Cristo mas madalom sangsa pag-ilog lamang sa pila ka butang nga ginhimo ni Jesus. Subong sang ginsambit sa nauna nga artikulo, agod maghikot kita kaangay gid ni Jesus, dapat anay naton tun-an nga tamdon ang mga butang subong sang pagtamod niya. Ang mga Ebanghelyo nagabulig sa aton nga makita ang isa pa ka bahin sang iya personalidad, ang iya mga panghunahuna kag mga balatyagon tuhoy sa ginhatag sa iya nga hilikuton, subong sang binagbinagon sang masunod nga artikulo.

[Mga nota]

^ par. 1 Sa dokumento, ginalaragway sang palsipikador ang kuno pisikal nga dagway ni Jesus, lakip ang duag sang iya buhok, bungot, kag mga mata. Ang manugbadbad sang Biblia nga si Edgar J. Goodspeed nagapaathag nga ini nga pagpalsipikar “gindesinyo agod batunon sang kalabanan ang paglaragway sa mga libro sang mga pintor tuhoy sa personal nga hitsura ni Jesus.”

^ par. 4 Sing maathag, nagkalainlain ang edad sang mga bata. Ang tinaga diri nga ginbadbad nga “magagmay nga mga bata” gingamit man sa 12-anyos nga anak nga babayi ni Jairo. (Marcos 5:​39, 42; 10:13) Apang, sa kaanggid nga kasaysayan, gingamit ni Lucas ang tinaga nga ginagamit man sa mga lapsag.​—⁠Lucas 1:​41; 2:​12; 18:⁠15.

^ par. 11 Tan-awa ang artikulo “Ginatahod Mo Bala ang Ila Dignidad?” sa Abril 1, 1998, nga guwa sang Ang Lalantawan.

Mapaathag Mo Bala?

• Ano ang reaksion ni Jesus sang gintinguhaan sang iya mga disipulo nga punggan ang mga bata sa pagpalapit sa iya?

• Sa anong mga paagi ginpakita ni Jesus ang patugsiling sa iban?

• Paano naton mailog ang kahanda ni Jesus sa pagsalig sa iya mga disipulo?

• Paano naton mailog ang pagsalig nga ginpakita ni Jesus sa iya mga apostoles?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 16]

Komportable ang mga bata kaupod ni Jesus

[Retrato sa pahina 17]

Ginpakig-angutan sing mainawaon ni Jesus ang iban

[Retrato sa pahina 18]

Ang madali palapitan nga mga gulang isa ka pagpakamaayo