Ang Nagabag-o nga Dagway sang “Cristianismo”—Kalahamut-an Bala sa Dios?

PANANGLITAN nagpadibuho ka sa isa ka dibuhista sang imo larawan. Sang natapos na niya, nalipay gid ikaw; anggid gid sa imo ang larawan. Nahunahuna mo ang imo mga kabataan, mga apo, kag ang ila mga apo nga nagatan-aw sa larawan nga may daku nga kalipay.

Apang, pila ka henerasyon sang ulihi, nahunahuna sang isa sang imo mga kaliwat nga ang manipis nga buhok sa larawan indi matahom, gani ginpadugangan niya ang buhok. Wala naman maluyagan sang isa ang korte sang ilong, gani ginpabag-o niya ini. Ang iban pa nga “mga pagretoki” ginhimo sang masunod pa nga mga henerasyon, amo nga sang ulihi, daw indi na ikaw ang sa larawan. Kon nahibal-an mo nga matabo ini, ano ang imo batyagon? Wala sing duhaduha nga maakig ikaw.

Sing makapasubo, ang istorya sining larawan kaanggid gid sa istorya sang nagapangangkon nga Cristianong simbahan. Ginapakita sang maragtas nga wala magdugay pagkatapos napatay ang mga apostoles ni Cristo, ang kinaugali nga dagway sang “Cristianismo” nagsugod sa pagbag-o, suno gid sa gintagna sang Biblia.​—⁠Mateo 13:​24-​30, 37-​43; Binuhatan 20:⁠30.⁠ *

Sa pagkamatuod, nagakaigo gid nga iaplikar ang mga prinsipio sang Biblia sa nanuhaytuhay nga kultura kag dag-on. Tuhay gid nga butang ang pagbag-o sa mga panudlo sang Biblia agod ipahisanto sa popular nga panghunahuna. Apang, amo gid sina ang natabo. Binagbinaga, halimbawa, ang mga pagbag-o nga ginhimo sa pila ka importante nga mga bahin.

Ang Simbahan Nagahiusa sa Estado

Gintudlo ni Jesus nga ang iya paggahom, ukon Ginharian, isa ka langitnon nga, sa gintalana nga tion, magalaglag sa tanan tawhanon nga pagginahom kag magagahom sa bug-os nga duta. (Daniel 2:​44; Mateo 6:​9, 10) Indi ini maggahom paagi sa tawhanon nga mga sistema sa politika. “Ang akon ginharian indi bahin sining kalibutan,” siling ni Jesus. (Juan 17:​16; 18:36) Sa amo, bisan pa nga matinumanon sa kasuguan ang mga disipulo ni Jesus, wala sila magpasilabot sa politika.

Apang, sang panahon sang Romanong Emperador nga si Constantino sang ikap-at nga siglo, madamo sang mga nagapangangkon nga mga Cristiano ang indi makahulat sa pagbalik ni Cristo kag sa pagtukod sa Ginharian sang Dios. Amat-amat nga nagbag-o ang ila panimuot sa politika. “Antes kay Constantino,” siling sang libro nga Europe​​—⁠A History, “ang mga Cristiano wala nagtinguha nga mag-angkon sing palangakuan [sa politika] subong paagi sa pagpauswag sang ila kausa. Pagkatapos ni Constantino, ang Cristianismo kag ang politika may suod nga kaangtanan.” Ang ginbag-o nga Cristianismo nangin opisyal nga “bug-os uniberso,” ukon “katoliko,” nga relihion sang Emperyo sang Roma.

 Ang insiklopedia nga Great Ages of Man nagsiling nga bangod sining paghiusa sang Simbahan-Estado, “sang A.D. 385, 80 ka tuig lamang pagkatapos sang katapusan nga daku nga paghingabot sa mga Cristiano, ang Simbahan mismo nagsugod sa pagpamatay sa mga erehes, kag ang mga klerigo sini may gahom nga halos katumbas sa iya sang mga emperador.” Sa amo, nagsugod ang dag-on diin gintal-usan sang espada ang pagbuyok subong paagi sa pagkumbertir, kag ang titulado, dalok-sa-gahom nga klero nagtal-us sa mapainubuson nga mga manugbantala sang unang siglo. (Mateo 23:​9, 10; 28:​19, 20) Ang istoryador nga si H. G. Wells nagsulat tuhoy sa “daku nga mga kinatuhayan sa ulot” sang ikap-at nga siglo nga Cristianismo “kag sang panudlo ni Jesus nga Nazaretnon.” Ining “daku nga mga kinatuhayan” nag-apektar pa gani sa panguna nga mga panudlo tuhoy sa Dios kag kay Cristo.

Pagdihon Liwat sa Dios

Gintudlo ni Cristo kag sang iya mga disipulo nga may yara lamang “isa ka Dios nga Amay,” nga kilala sa iya personal nga ngalan, nga Jehova, nga mabasa sing mga 7,000 ka beses sa una nga mga manuskrito sa Biblia. (1 Corinto 8:​6; Salmo 83:18) Si Jesus gintuga sang Dios; sia “ang panganay sa tanan nga tinuga,” siling sang Catholic Douay Version nga Biblia sa Colosas 1:⁠15. Busa, subong gintuga, prangka nga nagsiling si Jesus: “Ang Amay daku pa sa akon.”​—⁠Juan 14:⁠28.

Apang sang ikatlo nga siglo, pila ka maimpluwensia nga mga klerigo, nga naluyag gid sa panudlo sang paganong Griegong pilosopo nga si Plato, ang nagdihon liwat sa Dios agod ibagay sa ideya sang Trinidad. Sang masunod nga mga siglo, ini nga doktrina di-makasulatanhon nga nagbayaw kay Jesus nga katupong kay Jehova kag ginhimo ang balaan nga espiritu, ukon aktibo nga puwersa, sang Dios nga isa ka persona.

Nahanungod sa pagbaton sang simbahan sa paganong ideya sang Trinidad, ang New Catholic Encyclopedia nagsiling: “Ang ideya nga ‘isa ka Dios sa tatlo ka Persona’ wala napasad sing malig-on, wala gid ginbaton sing bug-os sa Cristianong pagkabuhi kag sa ginapangangkon nga pagtuluuhan sini, antes sang talipuspusan sang ikap-at nga siglo. Apang amo gid ini ang ideya nga una nga nagpangangkon sa titulo nga doktrina sang Trinidad. Sa tunga sang Apostoliko nga mga Amay, wala gid sing subong nga panghunahuna ukon paghangop.”

Sing kaanggid, ang The Encyclopedia Americana nagsiling: “Ang ikap-at nga siglo nga Trinitarianismo wala nagpabanaag sing sibu sang una nga Cristianong panudlo may kaangtanan sa kinaugali sang Dios; ini, sa kabaliskaran, isa ka paglisa sa sining panudlo.” Gintawag sang The Oxford Companion to the Bible ang Trinidad nga isa sa madamong “naulihi nga mga kredo.” Apang, indi lamang ang paganong ideya nga Trinidad ang ginbaton sa simbahan.

Pagdihon Liwat sa Kalag

Kinaandan na nga ginapatihan karon nga ang mga tawo may di-mamalatyon nga kalag nga nagakabuhi pagkapatay sang lawas. Apang nahibaluan mo bala nga ining panudlo sang simbahan gindugang man sang ulihi na lang? Ginpamatud-an ni Jesus ang kamatuoran sa Biblia nga ang mga patay ‘wala makahibalo sing bisan ano,’ nga nagakatulog sila, kon sa aton pa. (Manugwali 9:​5; Juan 11:​11-​13) Ang kabuhi ipasag-uli paagi sa pagkabanhaw​—⁠ang ‘pagbangon liwat’ gikan sa katulugon sang kamatayon. (Juan 5:​28, 29) Ang isa ka di-mamalatyon nga kalag, kon ini nagaluntad, wala nagakinahanglan sing pagkabanhaw, kay ang pagkadimamalatyon nagapaimposible sa kamatayon.

Ginpasundayag pa gani ni Jesus ang panudlo sang Biblia tuhoy sa pagkabanhaw paagi sa pagbanhaw sa mga tawo gikan sa minatay. Binagbinaga ang halimbawa ni Lazaro, nga patay na sa sulod sang apat ka adlaw. Sang ginbanhaw sia ni Jesus, nagguwa si Lazaro gikan sa lulubngan nga isa ka buhi, nagaginhawa nga tawo. Wala sing di-mamalatyon nga kalag nga nagbalik halin sa kalipay sa langit pasulod sa iya lawas sang nagbugtaw si Lazaro gikan sa minatay. Kon amo sina ang kahimtangan, wala kuntani sing nahimo nga pabor sa iya si Jesus paagi sa pagbanhaw sa iya!​—⁠Juan 11:​39, 43, 44.

Kon amo, ano ang ginhalinan sang teoriya nga di-mamalatyon nga kalag? Ang The Westminster Dictionary of Christian Theology nagsiling nga ang ideya “naghalin sing labi sa Griegong pilosopiya sangsa pagpahayag sang Biblia.” Ang The Jewish Encyclopedia nagapaathag: “Ang pagpati nga ang kalag padayon nga nagakabuhi pagkapatay sang lawas isa ka pilosopiko ukon teolohiko nga paghaumhaum sa baylo sang putli nga  pagtuo, kag sa amo wala gid ginatudlo sa Balaan nga Kasulatan.”

Sa masami, ang isa ka kabutigan nagadul-ong sa isa pa, kag matuod ini sa panudlo tuhoy sa pagkadimamalatyon sang kalag. Nagbukas ini sang dalan para sa paganong ideya tuhoy sa walay katapusan nga pagpaantos sa kalayuhon nga impierno.⁠ * Apang, maathag nga ginasiling sang Biblia nga “ang bayad nga ginabayad sa sala amo ang kamatayon”​—⁠indi ang walay katapusan nga pagpaantos. (Roma 6:23) Sa amo, nagalaragway sang pagkabanhaw, ang King James Version nagasiling: “Ginhatag sang dagat ang mga patay nga yara sa iya; kag ginhatag sang kamatayon kag impierno ang mga patay nga yara sa ila.” Subong man, ang Douay nga Biblia nagasiling nga “ang dagat . . . kag ang kamatayon kag ang impierno naghatag sang ila mga patay.” Huo, sa simple nga hambal, ang mga yara sa impierno mga patay, ‘nagakatulog,’ subong sang ginsiling ni Jesus.​—⁠Bugna 20:⁠13.

Nagapati gid bala ikaw nga ang panudlo tuhoy sa pagpakamalaut sa impierno nagapasuod sang mga tawo sa Dios? Indi gid. Sa hunahuna sang matarong kag mahigugmaon nga mga tawo, isa ini ka makaulugot nga panghunahuna! Ang Biblia, sa pihak nga bahin, nagatudlo nga “ang Dios gugma” kag nga ang kapintas, bisan sa mga sapat, makangilil-ad sa iya.​—⁠1 Juan 4:​8; Hulubaton 12:​10; Jeremias 7:​31; Jonas 4:⁠11.

Pagguba sa “Larawan” sa Modernong mga Tion

Ang pagguba sa Dios kag sa Cristianismo nagapadayon karon. Ginlaragway sining karon lang sang isa ka propesor sa relihion ang kagamo sa iya Protestante nga simbahan subong isa nga “sa ulot sang awtoridad sang Kasulatan kag kredo kontra sa awtoridad sang tuhay kag tawhanon nga mga ideolohiya, sa ulot sang katutom sang simbahan sa pagkaginuo ni Cristo kontra sa pagpahisuno kag pagbag-o sang Cristianismo suno sa panimuot sang dag-on. Ang hulusayon amo ini: Sin-o ang nagapat-od sang dalanon sang simbahan . . . ang Balaan nga Kasulatan bala ukon ang nagapangibabaw nga ideolohiya karon?”

Sing makapasubo, “ang nagapangibabaw nga ideolohiya karon” daw amo gihapon ang madinalag-on. Halimbawa, indi mahinago nga madamo nga simbahan ang nagbag-o sang ila panindugan sa nanuhaytuhay nga mga hulusayon agod nga daw mauswagon kag bukas-sing-hunahuna kon tan-awon. Ilabi na sa mga butang may kaangtanan sa moralidad, ang mga simbahan nangin liberal gid, subong sang ginsambit sa nagabukas nga artikulo. Apang, maathag nga ginasiling sang Biblia nga ang pagpakighilawas, pagpakighilahi, kag homoseksuwalidad daku gid nga sala sa mga mata sang Dios kag ang mga nagahimo sini nga mga sala “indi makapanubli sang ginharian sang Dios.”​—⁠1 Corinto 6:​9, 10; Mateo 5:​27-​32; Roma 1:​26, 27.

Sang ginsulat ni apostol Pablo ang mga pulong nga ginkutlo sa ibabaw, ang Greco-Romano nga kalibutan sa palibot niya puno sang tanan nga porma sang kalautan. Mahimo kuntani nangatarungan si Pablo: ‘Huo, ginhimo nga abo sang Dios ang Sodoma kag Gomorra bangod sang daku seksuwal nga mga sala, apang sang nagligad pa yadto nga 2,000 ka tuig! Pat-od nga wala na ini naaplikar sa sining nasanagan nga dag-on.’ Apang, wala sia nangatarungan; wala niya ginbag-o ang kamatuoran sang Biblia.​—⁠Galacia 5:​19-​23.

Tan-awa ang Orihinal nga “Larawan”

Nagapakighambal sa Judiyong mga lider sang relihion sang iya adlaw, nagsiling si Jesus nga ang ila pagsimba ‘wala sing pulos bangod gintudlo nila ang mga kasuguan sang tawo subong mga doktrina.’ (Mateo 15:9) Ginhimo sang mga klerigo sa Kasuguan ni Jehova paagi kay Moises ang ginhimo man sang klero sang Cristiandad, kag ginahimo gihapon, sa panudlo ni Cristo​—⁠ginbasyahan nila sing “pintura” sang tradisyon ang diosnon nga kamatuoran. Apang ginkakas ni Jesus ang tanan nga kabutigan para sa kaayuhan sang bunayag-sing-tagipusuon nga mga tawo. (Marcos 7:​7-​13) Si Jesus naghambal sing kamatuoran, popular man ini ukon indi. Ang Pulong sang Dios amo pirme ang iya awtoridad.​—⁠Juan 17:⁠17.

Daw ano nga kabaliskaran si Jesus sa kalabanan nga nagapangangkon nga mga Cristiano! Sa pagkamatuod, ang Biblia nagtagna: “Ang mga tawo mangin mahamkunon sa pinakabag-o kag magatipon  . . . sing mga manunudlo suno sa ila kaugalingon nga luyag; kag nian, sa baylo nga mamati sa kamatuoran, magaliso sila sa mga mito.” (2 Timoteo 4:​3, 4, The Jerusalem Bible) Ining mga “mito,” nga ang pila sini nabinagbinag na naton, malaglagon sa espirituwal, samtang ang kamatuoran sang Pulong sang Dios nagapabakod, kag nagadul-ong ini sa kabuhi nga walay katapusan. Amo ini ang kamatuoran nga ginapalig-on kamo sang mga Saksi ni Jehova nga usisaon.​—⁠Juan 4:​24; 8:​32; 17:⁠3.

[Mga nota]

[Retrato sa pahina 7]

Paagi sa ila publiko nga ministeryo, ginatuytuyan sang mga Saksi ni Jehova ang mga tawo sa Pulong sang Dios, ang Biblia

[Picture Credit Line sa pahina 4]

Ikatlo halin sa wala: United Nations/Photo by Saw Lwin