“Kamo Tanan Mag-ulutod”

“Indi kamo magpatawag nga Rabbi, kay isa lamang ang inyo manunudlo, samtang kamo tanan mag-ulutod.”​—⁠MATEO 23:⁠8.

1. Ano nga butang ang takus nga binagbinagon naton?

“SIN-O ang takus sang labi nga kadungganan, ang isa ka misyonero ukon ang isa ka Bethelite?” inosente nga pamangkot sang isa ka Cristianong babayi sa isa ka pungsod sa Sidlangan sa isa ka misyonera gikan sa Australia. Luyag niya mahibaluan kon sin-o ang dapat nga tahuron sing labi, ang isa ka misyonero gikan sa iban nga pungsod ukon ang isa ka lokal nga ministro nga nagaalagad sa sanga talatapan sang Watch Tower Society. Nakibot ang misyonera sa sadtong inosente nga pamangkot, nga nagapakita sang isa ka kultura nga mahunahunaon kaayo sa ranggo ukon posisyon. Apang, ang pamangkot sa kon sin-o ang labing daku nagagikan sa handum nga mahibaluan kon diin ang isa ka tawo nagatindog sa mga ranggo nga may kagamhanan kag impluwensia.

2. Paano naton dapat tamdon ang aton mga masigkasumilimba?

² Ini nga kabalaka indi na bag-o. Bisan ang mga disipulo ni Jesus pirme anay nagbaisay kon sin-o ang labing daku. (Mateo 20:​20-24; Marcos 9:​33-37; Lucas 22:​24-27) Naghalin man sila sa kultura nga mahunahunaon sa ranggo, ang kultura sang unang-siglo nga Judaismo. Nagahunahuna sina nga katilingban, si Jesus naglaygay sa iya mga disipulo: “Indi kamo magpatawag nga Rabbi, kay isa lamang ang inyo manunudlo, samtang kamo tanan mag-ulutod.” (Mateo 23:⁠8) Ang relihioso nga titulo subong sang “Rabbi,” nga nagakahulugan sing “Manunudlo,” “nagapalambo sang bugal kag pagkasuperyor sa mga nagatigayon sini, kag kahisa kag pagbatyag nga manubo sa mga wala sini; kag ang bug-os nga espiritu kag huyog sa sini supak sa ‘pagkasimple nga yara kay Cristo,’ ” siling sang iskolar sang Biblia nga si Albert Barnes. Sa pagkamatuod, ang mga Cristiano wala nagatawag sa mga manugtatap sa tunga nila sing “Gulang Kuwan,” ukon nagagamit sang tinaga nga “gulang” subong isa ka dalayawon nga titulo. (Job 32:​21, 22) Sa pihak nga bahin, ang mga gulang nga nagakabuhi suno sa espiritu sang laygay ni  Jesus nagapadungog sa iban nga katapo sang kongregasyon, subong nga si Jehova nagapadungog sa matutom nga mga sumilimba kag si Jesucristo nagapadungog sa matutom nga mga sumulunod.

Ang Halimbawa ni Jehova kag ni Jesus

3. Paano ginpadunggan ni Jehova ang iya espiritu nga mga tinuga?

³ Bisan pa nga si Jehova amo ang “Labing Mataas,” kutob sa ginsuguran ginpadunggan niya ang iya mga tinuga paagi sa paglakip sa ila sa iya mga binuhatan. (Salmo 83:18) Sang gintuga niya ang nahauna nga tawo, ginlakip ni Jehova ang iya bugtong nga Anak sa proyekto subong “batid nga manugpangabudlay.” (Hulubaton 8:​27-30; Genesis 1:26) Gin-agda pa gani ni Jehova ang iya langitnon nga mga anghel nga ipabutyag ang ila kaugalingon tuhoy sa kon paano himuon ang paglaglag sa malaut nga si Hari Ahab sang namat-od Sia nga himuon ini.​—⁠1 Hari 22:​19-23.

4, 5. Paano ginapadunggan ni Jehova ang iya tawhanon nga mga tinuga?

⁴ Si Jehova nagagahom subong Supremo nga Soberano sang uniberso. (Deuteronomio 3:24) Wala sia nagakinahanglan nga magkonsulta sa mga tawo. Apang, nagpaubos sia, kon hambalon pa, agod talupangdon sila. Ang salmista nag-amba: “Sin-o bala ang kaangay ni Jehova nga aton Dios, sia nga nagapuyo sa kahitaasan? Nagapaubos sia sa pagtulok sa langit kag duta, ginabangon niya ang kubos gikan sa yab-ok.”​—⁠Salmo 113:​5-8.

⁵ Antes laglagon ang Sodoma kag Gomorra, ginpamatian ni Jehova ang mga pamangkot ni Abraham kag ginbusog ang paghangop niya sa katarungan. (Genesis 18:​23-33) Bisan pa nahibaluan na ni Jehova ang resulta sang mga pangabay ni Abraham, mapailubon niya nga ginpamatian si Abraham kag ginbaton ang iya pangatarungan.

6. Ano ang resulta bangod sang pagpakita ni Jehova sing pagpadungog sang nagpamangkot si Habacuc?

⁶ Ginpamatian man ni Jehova si Habacuc, nga namangkot: “Tubtob san-o, O Jehova, magapangayo ako sing bulig, kag indi ka magpamati?” Gintamod bala ni Jehova ang pamangkot subong isa ka hangkat sa iya awtoridad? Wala, gintamod niya ang mga pamangkot ni Habacuc subong matuod gid, kag sa sini ginpahayag niya ang iya katuyuan nga bangunon ang mga Caldeanhon agod ipatuman ang paghukom. Ginpasalig niya ang manalagna nga ‘ining gintagna nga paghukom pat-od gid nga mahanabo.’ (Habacuc 1:​1, 2, 5, 6, 13, 14; 2:​2, 3) Paagi sa pagbinagbinag sing serioso sa mga kabalaka ni Habacuc kag sa pagsabat sa iya, ginpadunggan ni Jehova ang manalagna. Subong resulta, ang natublag nga manalagna nagkalipay kag nagkasadya, nga nagasalig sing bug-os sa Dios sang iya kaluwasan. Makita ini sa inspirado nga tulun-an ni Habacuc nga nagapabakod sang aton pagsalig kay Jehova sa karon.​—⁠Habacuc 3:​18, 19.

7. Ngaa ang papel ni Pedro sang Pentecostes 33 C.E. importante?

⁷ Si Jesucristo isa pa ka maayong halimbawa sang pagpakita sing pagtahod sa iban. Si Jesus nagsiling sa iya mga disipulo nga “ang bisan sin-o nga magpanghiwala sa akon sa atubangan sang mga tawo, ipanghiwala ko man sia sa atubangan sang akon Amay.” (Mateo 10:​32, 33) Apang, sang gab-i nga ginluiban sia, ginbayaan sia sang tanan niya nga disipulo, kag ginpanghiwala sia ni apostol Pedro sing makatlo. (Mateo 26:​34, 35, 69-75) Wala lamang gintan-aw ni Jesus ang naguwa nga dagway kundi gintalupangod niya ang nasulod nga mga balatyagon ni Pedro, ang iya daku nga paghinulsol. (Lucas 22:​61, 62) Pagligad lamang sang 51 ka adlaw, ginpadunggan ni Cristo ang mahinulsulon nga apostol paagi sa pagtugot sa iya nga magtiglawas sa 120 ka disipulo ni Jesus sang adlaw sang Pentecostes kag maggamit sang nahauna sang “mga yabi sang ginharian.” (Mateo 16:19; Binuhatan 2:​14-40) Ginhatagan si Pedro sing higayon nga ‘magbalik kag magpabakod sang iya mga kauturan.’​—⁠Lucas 22:​31-33.

Pagpadungog sa mga Miembro Sang Pamilya

8, 9. Sa pagpakita sing kadungganan sa iya asawa, paano mailog sang bana si Jehova kag si Jesus?

⁸ Nagakaigo nga ilugon sang mga bana kag mga ginikanan si Jehova kag si Jesucristo kon nagapadapat sang hatag-Dios nga awtoridad. Si Pedro naglaygay: “Kamo nga mga bana, padayon kamo sa pagpuyo kaupod [sang inyo mga asawa] sa kaanggid nga paagi suno sa ihibalo, nga nagahatag sa ila sing dungog subong sang isa ka mas maluya nga suludlan, ang isa nga may pangbabayi nga kinaiya.” (1 Pedro 3:⁠7) Handurawa nga nagauyat kamo sing isa ka halalungan nga porselana nga suludlan, ayhan mas halalungan sangsa kahoy. Indi bala kamo labi gid nga maghalong? Mahimo ini sang bana paagi sa pag-ilog kay Jehova, nagapamati sa mga opinyon sang iya asawa kon nagapamat-od sang mga problema sa pamilya. Dumduma nga naghinguyang sing tion si Jehova agod mangatarungan kay Abraham. Bangod di-himpit, mahimo nga indi makita sang bana ang bug-os nga problema. Gani indi bala maalamon para  sa iya nga padunggan ang iya asawa paagi sa pagbinagbinag sing sinsero sang iya opinyon?

⁹ Sa mga kadutaan diin ang awtoridad sang lalaki natanom sing madalom, dapat pirme dumdumon sang bana nga mahimo nga kinahanglan sang iya asawa nga landason ang daku nga balagbag agod ipabutyag ang iya nasulod nga mga balatyagon. Iluga kon paano nakig-angot si Jesucristo sa iya mga disipulo, nga bahin sang iya nobya nga klase sa ulihi, samtang yari sia sa duta. Ginpalangga niya sila, ginbinagbinag ang ila pisikal kag espirituwal nga mga limitasyon bisan antes pa nila mapabutyag ang ila mga kinahanglanon. (Marcos 6:31; Juan 16:​12, 13; Efeso 5:​28-30) Dugang pa, maghinguyang sing tion nga panilagan ang ginahimo sang imo asawa para sa imo kag sa inyo pamilya, kag ipakita ang imo apresasyon paagi sa mga pulong kag mga buhat. Si Jehova kag si Jesus lunsay nag-apresyar, naghatag sing komendasyon, kag nagpakamaayo sa mga takus. (1 Hari 3:​10-14; Job 42:​12-15; Marcos 12:​41-44; Juan 12:​3-8) Sang ang iya bana nangin isa sang mga Saksi ni Jehova, ang isa ka Cristianong babayi sa Sidlangan nagsiling: “Ang akon bana nagauna anay sa akon sing tatlo ukon apat ka tikang kon nagalakat kami, kag ginapabitbit niya sa akon ang tanan nga butang. Karon ginabitbit na niya ang mga bag kag ginaapresyar ang akon ginahimo sa balay!” Ang pagpabutyag sing hanuot nga apresasyon makabulig sing daku agod mabatyagan sang imo asawa nga ginapabaloran sia.​—⁠Hulubaton 31:⁠28.

10, 11. Ano ang matun-an sang mga ginikanan sa maayong halimbawa ni Jehova sa pagpakig-angot sa rebelyuso nga pungsod sang Israel?

¹⁰ Sa pagpakig-angot sa mga anak, ilabi na kon kinahanglan ang pagsabdong, dapat ilugon sang mga ginikanan ang halimbawa sang Dios. “Si Jehova padayon nga nagpaandam sa Israel kag sa Juda” nga talikdan ang ila malain nga mga dalanon, apang “padayon [nila] nga ginpatig-a ang ila mga tingkoy.” (2 Hari 17:​13-15) Ang mga Israelinhon ‘nagtinguha pa gani sa pag-ulog-ulog sa iya sa ila baba; nagtinguha sa pagbinutig sa iya sa ila dila.’ Madamong ginikanan ang mahimo magbatyag nga ang ila mga anak nagahulag kon kaisa sing subong sina. “Gintilawan [sang mga Israelinhon] ang Dios” kag ginsakit sia, nga nagsaklaw sa iya. Apang, si Jehova “maluluy-on; ginatakpan niya ang kasaypanan kag wala maglaglag.”​—⁠Salmo 78:​36-41.

¹¹ Nakitluoy pa gani si Jehova sa mga Israelinhon: “Kari, karon, kamo nga katawhan, kag tadlungon naton ang mga butang sa ulot naton . . . Bisan pa ang inyo mga sala subong sang eskarlata, papution ini subong sang niebe.” (Isaias 1:18) Bisan pa indi si Jehova ang nagsayop, gin-agda niya ang rebelyuso nga pungsod sa pagkari sa pagtadlong sang mga butang. Daw ano kaayo nga panimuot agod ilugon sang mga ginikanan kon nagapakig-angot sa ila mga anak! Kon ginapangayo sang kahimtangan, padunggi sila paagi sa pagpamati sang ila bahin, kag mangatarungan sa ila kon ngaa dapat sila magbag-o.

12. (a) Ngaa dapat naton likawan nga padunggan ang aton mga anak sing labaw pa kay Jehova? (b) Ano ang ginakinahanglan agod matahod naton ang dignidad sang aton mga anak kon nagasabdong sa ila?

¹² Sa pagkamatuod, kon kaisa ang mga kabataan nagakinahanglan sing matigdas nga laygay. Ang mga ginikanan indi luyag nga mangin kaangay ni Eli, nga ‘padayon nga nagpadungog sa iya mga anak labaw pa kay Jehova.’ (1 Samuel 2:29) Apang, dapat makita sang mga kabataan ang mahigugmaon nga motibo sa likod sang pagtadlong. Dapat nila mahangpan nga palangga gid sila sang ila mga ginikanan. Si Pablo nagalaygay sa mga amay: “Dili ninyo pagpaakiga ang inyo mga anak, kundi padayon sila nga padakua sa disiplina kag sa nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova.” (Efeso 6:⁠4) Samtang ginapadapat ang awtoridad sang mga ginikanan, ang punto diri amo ang kinahanglanon nga pakitaan sing dignidad sang amay ang mga kabataan paagi sa indi pagpaakig sa ila bangod sang iya sobra nga kapintas. Huo, ang pagbinagbinag sa dignidad sang mga kabataan nagakinahanglan sing tion kag panikasog sa bahin sang mga ginikanan, apang ang bunga sang paghimo sini takus sa tanan nga sakripisyo.

13. Ano ang pagtamod sang Biblia tuhoy sa mga tigulang sa pamilya?

 ¹³ Ang pagpadungog sa mga miembro sang pamilya labaw pa sa pagpadungog lamang sa asawa kag mga anak. “Kon tigulang na, tumana ang inyo mga anak,” siling sang isa ka Hapones nga hulubaton. Ang punto sina nga hulubaton amo nga ang tigulang nga mga ginikanan dapat mag-untat sa paglampas sa ila awtoridad subong mga ginikanan kag dapat nila talupangdon ang ginasiling sang ila nagdalagku na nga kabataan. Bisan pa suno sa Kasulatan nga padunggan sang mga ginikanan ang ila mga anak paagi sa pagpamati sa ila, ang mga anak indi dapat magpakita sing di-matinahuron nga panimuot sa tigulang nga mga miembro sang pamilya. “Indi pagtamaya ang imo iloy bangod lamang nga tigulang na sia,” siling sang Hulubaton 23:22. Si Hari Solomon nagkabuhi suno sa sining hulubaton kag nagpadungog sa iya iloy sang nagpalapit sa iya ang iya iloy agod magpangabay. Si Solomon nagpahamtang sing isa ka trono sa tuo niya kag nagpamati sa ginasiling sa iya sang iya tigulang nga iloy, nga si Bat-seba.​—⁠1 Hari 2:​19, 20.

14. Paano naton mapadunggan ang tigulang nga mga katapo sang kongregasyon?

¹⁴ Sa aton daku nga espirituwal nga panimalay, yara kita sa maayo nga kahimtangan nga ‘magpanguna’ sa pagpakita sing kadungganan sa tigulang nga mga katapo sang kongregasyon. (Roma 12:10) Mahimo nga indi na nila masarangan nga himuon ang subong sa ginahimo nila sang una, kag mahimo ini nga magpahanusbo sa ila. (Manugwali 12:​1-7) Ang isa ka tigulang nga hinaplas nga Saksi nga babayi nga nagahigda na lamang sa infirmary nagpabutyag anay sina nga kasubo: “Nalangkag ako nga mapatay agod makapangabudlay na ako liwat sa langit.” Para sa sining mga tigulang, ang pagpakita naton sing nagakaigo nga pagkilala kag pagpadungog makabulig. Ang mga Israelinhon ginsugo: “Magtindog ka sa atubangan sang ulo nga ubanon, kag magpakita ka sing patugsiling sa presensia sang tigulang nga tawo.” (Levitico 19:32) Magpakita sing patugsiling paagi sa pagpabatyag sa mga tigulang nga ginakinahanglan kag ginapabaloran sila. Ang ‘pagtindog’ mahimo maglakip sang paglingkod kag sang pagpamati sa ila ginasiling sa kon ano ang ila nahimo sang mga tinuig nga nagligad. Magapadungog ina sa mga tigulang kag magapauswag sang aton mismo espirituwal nga kabuhi.

‘Sa Pagpakita Sing Kadungganan Magpanguna’

15. Ano ang mahimo sang mga gulang agod padunggan ang mga katapo sang kongregasyon?

¹⁵ Ang mga katapo sang kongregasyon nagauswag kon ang mga gulang nagapahamtang sing maayo nga halimbawa para sa ila. (1 Pedro 5:​2, 3) Walay sapayan sang ila masako nga iskedyul, ang matinatapon nga mga gulang nagapanguna sa pagpalapit sa mga pamatan-on, sa mga ulo sang pamilya, sa nagasolo nga mga iloy, sa mga ginang sang puluy-an, kag sa mga tigulang, may problema man sila ukon wala. Ang mga gulang nagapamati sa ginasiling sang mga katapo sang kongregasyon kag nagadayaw sa ila sa masarangan nila nga himuon. Ang isa ka mapanilagon nga gulang nga nagakomento sing mainapresyahon sa ginahimo sang isa ka utod nga lalaki ukon babayi nagailog kay Jehova, nga nagaapresyar sa iya dutan-on nga mga tinuga.

16. Ngaa dapat naton tamdon ang mga gulang subong takus sang kadungganan upod sa iban sa kongregasyon?

¹⁶ Paagi sa pag-ilog kay Jehova, ang mga gulang nagapahamtang sing maayo nga halimbawa sa pag-aplikar sang laygay ni Pablo: “Sa utudnon nga gugma magpakita kamo sing mapinalanggaon nga gugma sa isa kag isa. Sa pagpadungog sa isa kag isa manguna kamo.” (Roma 12:10) Mahimo ini nga mas mabudlay para sa mga gulang nga nagapuyo sa mga pungsod diin ang pagkamahunahunaon sa klase kinaandan gid. Halimbawa, sa isa ka pungsod sa Sidlangan, may duha ka tinaga para sa “utod,” ang isa nagapadungog kag ang isa naman ordinaryo lamang. Tubtob sining karon lang, ang mga katapo sang kongregasyon nagatawag sa mga gulang kag sa mga tigulang paagi sa tinaga nga nagapadungog, ginagamit ang ordinaryo nga tinaga para sa iban. Apang, ginpalig-on sila nga  gamiton ang ordinaryo nga tinaga sa tanan nga tion bangod, subong sang ginsiling ni Jesus sa iya mga sumulunod, “tanan kamo mag-ulutod.” (Mateo 23:⁠8) Bisan pa nga ang kinatuhayan mahimo nga indi subong sini ka hilmunon sa iban nga mga pungsod, dapat kita tanan mangin alisto sa tawhanon nga huyog sa pagklaseklase.​—⁠Santiago 2:⁠4.

17. (a) Ngaa ang mga gulang dapat madali nga palapitan? (b) Sa anong mga paagi mailog sang mga gulang si Jehova kon nagapakig-angot sa mga katapo sang kongregasyon?

¹⁷ Matuod, ginpalig-on kita ni Pablo nga tamdon ang pila ka gulang subong takus sa “pilo nga kadungganan,” apang mga utod gihapon naton sila. (1 Timoteo 5:17) Kon “magpalapit kita nga may kahilwayan sa paghambal sa trono sang di-bagay nga kaayo” sang Soberano sa Bug-os nga Uniberso, indi bala kita makapalapit sa mga gulang, nga nagailog kay Jehova? (Hebreo 4:16; Efeso 5:⁠1) Mahimo timbangtimbangon sang mga manugtatap kon bala madali sila palapitan paagi sa pagbinagbinag kon daw ano kasunson nagapalapit sa ila ang iban agod mangayo sing laygay ukon maghatag sing mga panugda. Magtuon gikan sa kon paano ginagamit ni Jehova ang iban sa iya mga proyekto. Ginapadunggan niya ang iban paagi sa pagtulin sang mga responsabilidad. Bisan pa nga ang pila ka panugda nga ginhatag sang isa ka Saksi mahimo nga daw indi praktikal, dapat apresyahon sang mga gulang ang kabalaka nga ginpakita. Dumduma kon paano ginpakig-angutan ni Jehova ang mausisaon nga mga pamangkot ni Abraham kag ang pagsinggit ni Habacuc bangod sang kalisod.

18. Paano mailog sang mga gulang si Jehova kon nagapasibu sa mga nagakinahanglan sing bulig?

¹⁸ Ang iban nga mga masigka-Cristiano nagakinahanglan matuod sing pagpasibu. (Galacia 6:⁠1) Apang, hamili gihapon sila sa mga mata ni Jehova, takus pakig-angutan nga may pagpadungog. “Kon ang isa nga nagalaygay nagapakig-angot sa akon sing matinahuron, nagabatyag ako nga hilway sa pagpalapit sa iya,” siling sang isa ka Saksi. Ang kalabanan nga mga tawo nagapamati sa laygay kon ginapakig-angutan sila sing dungganon. Mahimo ini nagakinahanglan sing dugang pa nga tion, apang paagi sa pagpamati sa mga nakahimo sing sayop nga mga tikang, mas mahapos para sa ila nga batunon ang bisan ano man nga kinahanglanon nga laygay. Dumduma kon paano liwat kag liwat nga nangatarungan si Jehova sa mga Israelinhon tungod sa pagkaawa sa ila. (2 Cronica 36:15; Tito 3:⁠2) Ang laygay nga ginahatag nga may kahanuklog kag simpatiya magatandog sang tagipusuon sang mga nagakinahanglan sing bulig.​—⁠Hulubaton 17:17; Filipos 2:​2, 3; 1 Pedro 3:⁠8.

19. Paano naton dapat tamdon ang mga tawo nga wala sing pagtuo subong sang mga Cristiano?

¹⁹ Mapakita pa naton ang pagpadungog sa mga tawo nga mahimo nga mangin espirituwal nga mga kauturan naton sa ulihi. Mahimo nga mahinay sila karon sa pagbaton sa aton mensahe, apang kinahanglan gihapon kita nga mangin mapailubon sa ila kag kilalahon ang ila dignidad subong mga tawo. “Indi [ni Jehova] luyag nga ang bisan sin-o malaglag kundi luyag niya nga ang tanan makadangat sa paghinulsol.” (2 Pedro 3:⁠9) Indi bala dapat nga tigayunon naton ang pagtamod ni Jehova? Sa pagbinagbinag sa katawhan sa kabilugan, mahimo naton buksan ang dalan sa paghatag sing panaksi kon pirme naton ginatinguhaan nga mangin mainabyanon. Sa pagkamatuod, nagapahilayo kita sa pag-inupdanay nga mahimo nga makatalagam sa espirituwal. (1 Corinto 15:33) Apang, mapakita naton ang “tawhanon nga kaayo,” wala ginatamay ang mga tawo nga wala nagatuo subong sa aton.​—⁠Binuhatan 27:⁠3.

20. Ano dapat ang ginapahulag sa aton sang halimbawa ni Jehova kag ni Jesus nga himuon?

²⁰ Huo, ginabilang ni Jehova kag ni Jesucristo ang kada isa sa aton subong takus nga tahuron. Kabay nga dumdumon naton pirme kon paano sila nagapanghikot kag nagapanguna man sa pagpakita sing kadungganan sa isa kag isa. Kag kabay nga pirme naton dumdumon ang mga pulong sang aton Ginuong Jesucristo: “Kamo tanan mag-ulutod.”​—⁠Mateo 23:⁠8.

Paano Mo Sabton?

• Paano mo dapat tamdon ang mga masigkasumilimba?

• Paano ang halimbawa ni Jehova kag ni Jesus nagapahulag sa imo nga padunggan ang iban?

• Paano mapadunggan sang mga bana kag mga ginikanan ang iban?

• Ang pagtamod sa mga masigka-Cristiano subong ila mga utod nagapahulag sa mga gulang sa pagpanghikot sa anong mga paagi?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

 [Retrato sa pahina 18]

Padunggi ang imo asawa paagi sa mga pulong sang apresasyon

[Retrato sa pahina 18]

Padunggi ang imo mga anak paagi sa pagpamati sa ila

[Retrato sa pahina 18]

Pakig-anguti sing matinahuron ang mga katapo sang kongregasyon