Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa

Nagabaton bala ang mga Saksi ni Jehova sang bisan ano nga medikal nga mga produkto nga ginkuha sa dugo?

Ang sadsaran nga sabat amo nga ang mga Saksi ni Jehova wala nagabaton sing dugo. Nagapati gid kami nga ang kasuguan sang Dios sa dugo indi puwede bag-uhon agod ipasibu sa nagabag-obag-o nga mga opinyon. Apang, nagautwas ang bag-o nga mga hulusayon bangod ang dugo maproseso na karon sa apat ka panguna nga mga elemento kag mga bahin sini nga mga elemento. Sa pagpamat-od kon bala batunon ini, ang isa ka Cristiano indi lamang dapat magbinagbinag sang posible nga mga kaayuhan kag mga katalagman sang pagbulong. Ang iya ginakabalak-an dapat amo ang ginasiling sang Biblia kag ang posible nga epekto sa iya kaangtanan sa Labing Gamhanan nga Dios.

Ang panguna nga mga hulusayon simple lamang. Subong bulig agod mahangpan kon ngaa amo sina, binagbinaga ang pila ka hitabo sa Biblia, sa maragtas, kag sa medisina.

Ginsilingan ni Jehova nga Dios ang aton katigulangan nga si Noe nga ang dugo dapat tamdon subong pinasahi nga butang. (Genesis 9:​3, 4) Sang ulihi, ang mga kasuguan sang Dios sa Israel nagpabanaag sang pagkasagrado sang dugo: “Ang bisan sin-o nga tawo sa panimalay sang Israel ukon sa mga dumuluong . . . nga nagakaon sing bisan ano nga sahi sang dugo, ipahamtang ko ang akon nawong batok sinang tawo nga nagakaon sing dugo.” Paagi sa pagsikway sa kasuguan sang Dios, ang isa ka Israelita mahimo nga mag-impluwensia sa iban; busa, ang Dios nagsiling pa: “Utdon ko gid sia sa tunga sang iya katawhan.” (Levitico 17:10) Sang ulihi, sa isa ka miting sa Jerusalem, ang mga apostoles kag tigulang nga mga lalaki nagmando nga dapat kita ‘maglihi sa dugo.’ Subong ini ka importante sa paglihi sa pagpakighilawas kag idolatriya.​—⁠Binuhatan 15:​28, 29.

Ano sadto ang buot silingon sang “paglihi”? Ang mga Cristiano wala nagkaon sing dugo, lab-as man ukon ginpakorta; ukon nagkaon sila sing karne gikan sa wala mapadugo nga sapat. Indi man dapat pagkaunon ang mga pagkaon nga gindugangan sang dugo, subong sang soriso nga dugo. Ang pagkaon sing dugo sa bisan diin sini magalapas sang kasuguan sang Dios.​—⁠1 Samuel 14:​32, 33.

Ang kalabanan nga mga tawo sang dumaan nga tion mahimo nga wala mabalaka sa pagkaon sing dugo, subong sang aton makita gikan sa mga sinulatan ni Tertullian (ikaduha kag ikatlo nga siglo C.E.). Nagasabat sa butig nga mga panumbungon nga ang mga Cristiano nagakaon sing dugo, ginsambit ni Tertullian ang mga tribo nga nagapapag-on sang ila mga kasugtanan paagi sa pagtilaw sing dugo. Nagsiling man sia nga “kon may isa ka palaguwaon sa arena, ang [pila] nga may mahamkunon nga kauhaw nagakuha sang lab-as nga dugo sang nakasala . . . subong bulong sa ila kuyap.”

Yadtong mga buhat (bisan pa nga ginhimo ini sang pila ka Romano para sa ikaayong lawas) sayop para sa mga Cristiano: “Wala namon ginalakip bisan ang dugo sang mga sapat sa amon kinaandan nga kalan-on,” sulat ni Tertullian. Gingamit sang mga Romano ang pagkaon nga may dugo agod tilawan ang katutom sang matuod nga mga Cristiano. Si Tertullian nagdugang: “Karon, pamangkuton ko kamo, ano nga sahi sang butang ini, nga kon nagasalig kamo [nga ang mga Cristiano] magakangil-ad sa dugo sang mga sapat, magapatupato kamo nga mahamkunon sila sa dugo sang tawo?”

Sa karon, diutay lamang nga mga tawo ang magahunahuna nga ang mga kasuguan sang Labing Gamhanan nga Dios maduhaduhaan kon ang isa ka manugbulong magpanugyan nga magpatayon sila sing dugo. Samtang ang mga Saksi ni Jehova luyag gid nga magpabilin nga buhi, desidido kami nga sundon ang kasuguan ni Jehova tuhoy sa dugo. Ano ang buot silingon sini may kaangtanan sa bag-o nga mga pamaagi sang medisina?

Sang ang pagtayon sing dugo nangin kinaandan pagkatapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, nakita sang mga Saksi ni Jehova nga supak ini sa kasuguan sang Dios​—⁠kag nagapati gihapon kami sa sina. Apang, ang medisina nagabag-o samtang nagaligad ang tion. Sa karon, ang kalabanan nga ginatayon indi puro nga dugo kundi isa sang panguna nga mga elemento sini: (1) pula nga mga selula; (2) puti nga mga selula; (3) mga platelet; (4) plasma (serum), ang likido nga bahin. Depende sa kahimtangan sang pasyente, ang mga manugbulong mahimo magresita sing pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet, ukon plasma. Ang pagtayon sining panguna nga mga elemento nagapaposible nga mabahinbahin ang isa ka yunit sang dugo sa mas madamo nga pasyente. Ang mga Saksi ni Jehova nagapati nga ang pagbaton sing puro nga dugo ukon sing bisan ano sadtong apat ka panguna nga mga elemento nagalapas sa kasuguan sang Dios. Sing talalupangdon, ang pagsunod sa sining pasad-sa-Biblia nga panindugan nag-amlig sa ila gikan sa madamo nga katalagman, lakip sa mga balatian subong sang hepatitis kag AIDS, nga mahimo makuha sa dugo.

Apang, bangod ang dugo sarang maproseso sing labaw pa sa panguna nga mga elemento, ang mga pamangkot nagautwas tuhoy sa mga bahin nga makuha gikan sa panguna nga mga elemento sang dugo. Paano magamit ining mga bahin, kag ano ang dapat  binagbinagon sang isa ka Cristiano kon nagapamat-od sa sini?

Ang dugo masibod. Bisan ang plasma​—⁠nga 90 porsiento sini tubig​—⁠nagadala sing madamo nga mga hormone, artipisyal nga asin, enzymes, kag mga sustansia, lakip ang mga mineral kag kalamay. Ang plasma nagadala man sing mga protina subong sang albumin, mga clotting factor, kag mga antibody nga nagabato sa mga balatian. Ginapain sang mga teknisyan kag ginagamit ang madamo nga protina sang plasma. Halimbawa, ang clotting factor VIII ginahatag sa mga hemophiliac, nga madali duguon. Ukon kon ang isa madayag sa pila ka balatian, mahimo magaresita ang mga doktor sing mga pag-indyeksion sang gamma globulin, nga ginkuha gikan sa plasma sang dugo sang mga tawo nga may yara na imyunidad. Ang iban nga mga protina sang plasma ginagamit sa medisina, apang ang ginsambit bag-o lang nagapakita kon paano ang panguna nga elemento sang dugo (plasma) mahimo maproseso agod matigayon ang mga bahin sang mga elemento. *

Subong nga ang plasma sang dugo mangin ginhalinan sang nagkalainlain nga mga bahin sang elemento sang dugo, ang iban pa sang panguna nga mga elemento (pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet) sarang maproseso agod painon ang mas magagmay nga mga bahin. Halimbawa, ang puti nga mga selula mahimo nga mangin ginhalinan sang mga interferon kag interleukin, nga ginagamit sa pagbulong sang mga impeksion sa kagaw kag mga kanser. Ang mga platelet sarang maproseso agod makakuha sing butang nga makapaayo sa pilas. Kag ang iban pa nga mga bulong ginahimo (sa di-magkubos sa una) gikan sa mga elemento sang dugo. Ina nga mga pagbulong indi pagtayon sa sadtong panguna nga mga elemento; masami ini nagalakip sing mga bahin sang elemento sini. Dapat bala batunon sang mga Cristiano ining mga elemento sa pagpabulong? Indi kita makasiling. Wala maghatag sing mga detalye ang Biblia, busa ang isa ka Cristiano dapat magdesisyon pasad sa iya kaugalingon nga konsiensia sa atubangan sang Dios.

Ang pila magapangindi sang bisan ano nga butang nga ginkuha gikan sa dugo (bisan ang mga bahin sang elemento nga gintuyo nga mag-aman sing temporaryo nga passive immunity). Amo sina ang ila paghangop sa sugo sang Dios nga ‘maglihi sa dugo.’ Nangatarungan sila nga ang kasuguan niya sa Israel nagsugo nga ang dugo nga gikan sa isa ka tinuga dapat ‘iula sa duta.’ (Deuteronomio 12:​22-24) Ngaa nagakaigo ini? Ti, agod ihanda ang gamma globulin, halin-sa-dugo nga mga clotting factor, kag iban pa, ang dugo kinahanglan nga tipunon kag iproseso. Busa, ang pila ka Cristiano nagasikway sina nga mga produkto, subong sang pagsikway nila sa pagtayon sing puro nga dugo ukon sa apat ka panguna nga mga elemento sini. Ang ila sinsero, matutom nga tindog dapat tahuron.

Ang iban nga mga Cristiano nagdesisyon sing tuhay. Nagadumili man sila sa pagpatayon sang puro nga dugo, pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet, ukon plasma. Apang, mahimo pahanugutan nila ang manugbulong nga bulngon sila paagi sa isa ka bahin sang elemento nga ginkuha sa panguna nga mga elemento sang dugo. Bisan sa sini mahimo nga may mga kinatuhayan. Ang isa ka Cristiano mahimo magpaindyeksion sing gamma globulin, apang mahimo sia magpaindyeksion ukon indi sang pila ka butang nga ginkuha sa pula ukon puti nga mga selula. Apang, sa kabilugan, ano ang mahimo nga magdul-ong sa pila ka Cristiano sa paghinakop nga mahimo batunon nila ang mga bahin sang elemento sang dugo?

 Ang “Mga Pamangkot Gikan sa mga Bumalasa” sa Ang Lalantawan sang Hunyo 1, 1990, nagsiling nga ang mga protina sang plasma (mga bahin sini) nagaagi gikan sa dugo sang nagabusong nga babayi pakadto sa tuhay nga sistema sang dugo sa iya kiring. Sa amo ginapasa sang iloy ang mga immunoglobulin sa iya bata, nga nagaaman sing mapuslanon nga imyunidad. Sa iya kaugalingon, samtang ang pula nga mga selula sang kiring nagatapos sang ila normal nga kalawigon sang kabuhi, ang nagadala-sing-oksiheno nga bahin ginaproseso. Ang pila sini nangin bilirubin, nga nagatabok sa inunlan padulong sa iloy kag madula upod sa mga higko sang iya lawas. Ang pila ka Cristiano mahimo maghinakop nga sanglit ang mga bahin sang dugo makasaylo sa iban pa nga tawo sa sining kinaugali nga kahimtangan, sarang sila makabaton sing isa ka bahin sang dugo gikan sa plasma ukon mga selula.

Bangod bala sang katunayan nga ang mga opinyon kag mga desisyon pasad sa konsiensia mahimo magkatuhay amo nga ang isyu dili salapakon? Indi. Serioso ini. Apang, may sadsaran nga katunayan. Ang materyal nga ginhinambitan nagapakita nga ang mga Saksi ni Jehova nagadumili sa pagpatayon sang puro nga dugo kag sang panguna nga mga elemento sini. Ginasugo sang Biblia ang mga Cristiano nga ‘maglihi sa mga butang nga ginhalad sa mga idolo kag gikan sa dugo kag gikan sa pagpakighilawas.’ (Binuhatan 15:29) Labaw sa sina, kon tuhoy sa mga bahin sang bisan ano nga panguna nga mga elemento, ang tagsa ka Cristiano, sa tapos sang mahalungon kag mapinangamuyuon nga pagpamalandong, dapat magdesisyon para sa iya kaugalingon suno sa konsiensia.

Madamo nga tawo ang handa nga magbaton sang bisan ano nga pagbulong nga daw nagahatag sing gilayon nga kaayuhan, bisan sang isa ka pagbulong nga nahibaluan nga may mga katalagman sa panglawas, subong sang mga produkto gikan sa dugo. Ang sinsero nga Cristiano nagapanikasog nga makatigayon sing isa ka mas masangkad, mas balanse nga pagtamod nga nagalakip sing labaw pa sa pisikal nga mga bahin. Ginaapresyar sang mga Saksi ni Jehova ang mga panikasog nga mag-aman sing maayo nga pag-atipan sa panglawas, kag ginabinagbinag nila ang proporsion sang katalagman kag kaayuhan sang bisan ano nga pagbulong. Apang, kon tuhoy sa mga produkto nga halin sa dugo, mahalungon nila nga ginatulutimbang ang ginasiling sang Dios kag ang ila personal nga kaangtanan sa aton Manughatag sing Kabuhi.​—⁠Salmo 36:⁠9.

Daw ano nga pagpakamaayo para sa isa ka Cristiano nga may pagsalig subong sang salmista nga nagsulat: “Si Jehova nga Dios isa ka adlaw kag isa ka taming; pabor kag himaya ang iya ginahatag. Si Jehova mismo indi magdingot sang bisan ano nga maayo gikan sa sadtong nagalakat sa pagkawalay kasawayan. O Jehova . . . , malipayon ang tawo nga nagasalig sa imo”!​—⁠Salmo 84:​11, 12.

[Nota]

[Kahon sa pahina 30]

GINAPANUGDA NGA MGA PAMANGKOT PARA SA DOKTOR

Kon uluperahan ukon manugpabulong ikaw nga mahimo magdalahig sang isa ka produkto sang dugo, mamangkot:

Nakahibalo bala ang tanan nga manugbulong nga nadalahig nga, subong isa sang mga Saksi ni Jehova, luyag ko nga wala sing mga pagpatayon sing dugo (puro nga dugo, pula nga mga selula, puti nga mga selula, mga platelet, ukon plasma) nga ihatag sa akon sa bisan ano man nga mga kahimtangan?

Kon ang bisan ano man nga bulong nga iresita mahimo nga may plasma, pula ukon puti nga mga selula, ukon mga platelet sang dugo, mamangkot:

Ginhimo bala ang bulong gikan sa apat ka panguna nga elemento sang dugo? Kon amo, mahimo mo bala mapaathag ang pagkahuman sini?

Daw ano kadamo sining ginkuha-sa-dugo nga bulong ang mahimo gamiton, kag sa anong paagi?

Kon tugutan sang akon konsiensia nga batunon ini nga bahin sang elemento sang dugo, ano ang mga risgo sa pagbulong?

Kon ang akon konsiensia magpahulag sa akon nga isikway ini nga bahin sang elemento sang dugo, ano ang iban pa nga pagbulong ang sarang magamit?

Sa tapos ko mabinagbinag sing dugang ining butang, san-o ko ikaw mahimo nga pahibaluon sang akon desisyon?