Paano Mo Ginalubad ang mga Di-paghangpanay?

ADLAW-ADLAW lainlain nga mga personalidad ang ginapakig-angutan naton. Masami ini nga nagahatag sa aton sing kalipay kag sing ­bag-o nga mga pagtamod. Kon kaisa, nagadul-ong man ini sa mga di-paghangpanay, ang iban sini serioso samtang ang iban naman diutay lamang nga mga kaugot sa aton adlaw-adlaw nga pagkabuhi. Ano man ang kinaugali sini, ang aton hunahuna, emosyon, kag espirituwalidad apektado sa kon paano naton ginalubad ang mga di-paghangpanay.

Ang paghimo sang suno sa aton masarangan agod malubad sing nagakaigo ang mga di-paghangpanay magabulig nga matigayon naton ang mas mapagros nga kabuhi kag mas mahidaiton nga mga kaangtanan sa iban. Ang dumaan nga hulubaton nagasiling: “Ang malinong nga tagipusuon amo ang kabuhi sang lawas.”—Hulubaton 14:30.

Sa kabaliskaran yari ang maathag nga kamatuoran: “Kaangay sang siudad nga nalutos, nga wala sing mga kuta, amo ang tawo nga wala sing pagpugong sa iya espiritu.” (Hulubaton 25:28) ­Sin-o sa aton ang maluyag nga himuon ang kaugalingon nga mahapos sudlan sang sayop nga mga hunahuna nga magatiklod sa aton sa pagpanghikot sa indi nagakaigo nga mga paagi—mga paagi nga makahalit sa iban kag sa aton? Amo gid sina ang mahimo sang di-mapunggan, maakigon nga mga sabat. Sa Sermon sa Bukid, ginpanugda ni Jesus nga usisaon naton ang aton panimuot, nga mahimo makaapektar sa kon paano naton ginalubad ang bisan ano man nga di-paghangpanay naton sa iban. (Mateo 7:3-5) Sa baylo nga mangin mamulayon sa iban, dapat naton hunahunaon kon paano naton mapalambo kag mahuptan ang mga pagpakig-abyan sa sadtong may nanuhaytuhay nga mga pagtamod kag mga ginhalinan.

Ang Aton Panimuot

Ang una nga tikang sa paglubad sa ginhunahuna ukon matuod nga di-paghangpanay amo ang pagbaton nga madali kita maapektuhan sang sayop nga mga panghunahuna kag panimuot. Ang Kasulatan nagapahanumdom sa aton nga kita tanan nakasala “kag nakulangan sing himaya sang Dios.” (Roma 3:23) Dugang pa, kon hantupon, mahimo naton makita nga indi ang iban nga tawo ang ginatunaan sang aton problema. May kaangtanan sini, binagbinagon naton ang inagihan ni Jonas.

Sa sugo ni Jehova, nagkadto si Jonas sa siudad sang Ninive sa pagpahibalo sang nagahilapit nga paghukom sang Dios sa mga pumuluyo sini. Makalilipay nga ang bug-os nga siudad sang Ninive naghinulsol kag nagtuo sa matuod nga Dios. (Jonas 3:5-10) Para kay Jehova dapat sila patawaron bangod sang ila mahinulsulon nga panimuot, gani wala niya sila paglaglaga. “Apang, para kay Jonas, indi gid ini kalahamut-an, kag naalipungot sia sa kaakig.” (Jonas 4:1) Makapakibot ang reaksion ni Jonas sa kaluoy ni Jehova. Ngaa maakig si Jonas kay Jehova? Mahimo gid nga ginhunahuna lamang ni Jonas ang iya kaugalingon nga balatyagon, nagahunahuna nga nahuy-an sia sa komunidad. Wala niya maapresyar ang kaluoy ni Jehova. Sing mainayuhon, gintugutan ni Jehova nga maagihan ni Jonas ang isa ka makatudlo nga kahimtangan nga nagbulig sa iya nga bag-uhon ang iya panimuot kag makita ang daku gid nga kabilihanan sang kaluoy sang Dios. (Jonas 4:7-11) Maathag gid nga ang  panimuot ni Jonas, indi ang iya ni Jehova, ang dapat bag-uhon.

Indi ayhan kinahanglan man naton kon kaisa bag-uhon ang aton panimuot sa isa ka butang? Si apostol Pablo nagalaygay sa aton: “Sa pagpadungog sa isa kag isa manguna kamo.” (Roma 12:10) Ano ang buot niya silingon? Sa isa ka bahin, ginapalig-on niya kita nga mangin makatarunganon kag pakig-angutan ang iban nga mga Cristiano upod ang tudok nga pagtahod kag dignidad. Nagalakip ini sang pagkilala nga ang tagsa ka indibiduwal may pribilehiyo nga mamat-od sing hilway. Si Pablo nagpahanumdom man sa aton: “Ang tagsatagsa magadala sang iya kaugalingon nga lulan.” (Galacia 6:5) Gani, antes ang mga di-paghangpanay tunaan sang paglainay sing buot, daw ano gid ka maalamon nga binagbinagon kon bala ang aton kaugalingon nga panimuot dapat pasibuon! Dapat kita mangabudlay sing lakas nga ipadayag ang panghunahuna ni Jehova kag huptan ang paghidait sa iban nga nagahigugma gid sa Dios.—Isaias 55:8, 9.

Ang Aton Paagi

Handurawa ang duha ka bata nga nagaagaway sa isa ka hampanganan, nga nagabutungay sing lakas agod makuha ini. Mahimo nga ang pag-agaway ginaupdan sang akig nga mga pulong tubtob nga sang ulihi ang isa magabuhi sa iya pag-uyat ukon may isa nga magapatunga.

Ginasugiran kita sang kasaysayan sang Genesis nga nabatian ni Abraham nga nagbaisay ang mga manugbantay sang ila mga panong sang iya hinablos nga si Lot. Si Abraham nagpalapit kay Lot kag nagsiling: “Palihug, indi pagtuguti nga magpadayon ang bisan ano nga kasuayon sa ulot naton kag sa ulot sang akon mga manugbantay sang panong kag sang imo mga manugbantay sang panong, kay kita nga mga lalaki mag-utod.” Determinado si Abraham nga indi pagtugutan nga halitan sang bisan ano nga kinagamo ang ila kaangtanan. Sa ano nga bili? Handa niya nga isakripisyo ang iya pribilehiyo sa pagpili subong mas magulang nga lalaki; handa sia sa pagpaumod. Ginpapili ni Abraham si Lot kon diin niya luyag dalhon ang iya panimalay kag mga panong. Gani, ginpili ni Lot ang buluberdehon nga duog sang Sodoma kag Gomorra. Sanday Abraham kag Lot nagbulagay sing mahidaiton.—Genesis 13:5-12.

Agod mahuptan ang mahidaiton nga mga kaangtanan sa iban, handa bala kita sa pagpanghikot kaangay sa panimuot nga ginpakita ni Abraham? Ini nga hitabo sa Biblia isa ka matahom nga halimbawa nga dapat ilugon kon nagalubad sang di-paghangpanay. Nagpakitluoy si Abraham: “Indi pagtuguti nga magpadayon ang bisan ano nga kasuayon.” Handum gid ni Abraham nga matigayon ang mahidaiton nga solusyon. Ang amo sini nga pangabay nga huptan ang mahidaiton nga mga kaangtanan pat-od nga magabulig nga mapaiway ang bisan ano nga di-paghangpanay. Nian naghinakop si Abraham sa pagsiling, “kay kita nga mga lalaki mag-utod.” Ngaa dapat isakripisyo inang hamili nga kaangtanan tungod lamang sa personal nga luyag ukon bugal? Maathag gid kay Abraham kon ano ang importante. Ginhimo niya ini nga may pagtahod sa kaugalingon kag dungog, sa amo man nga tion nagpatungod sing dignidad sa iya hinablos.

Samtang nagautwas ang mga kahimtangan diin mahimo kinahanglan nga may magpatunga agod malubad ang di-paghangpanay, mas maayo gid kon malubad ang problema nga kamohanon lamang! Ginapalig-on kita ni Jesus nga kita mismo ang makighidait sa aton utod, nagapangayo sing pasaylo kon kinahanglanon. * (Mateo 5:23, 24) Nagakinahanglan ini sing pagkamapainubuson, ukon pagpaubos sing hunahuna, apang nagsulat si Pedro: “Magpangwagkus kamo sa inyo kaugalingon sing mapainubuson nga panghunahuna sa isa kag isa, bangod ang Dios nagasumpong sang mga bugalon, apang nagahatag sia sing di-bagay nga kaayo sa mga mapainubuson.” (1 Pedro 5:5) May direkta nga kahilabtanan sa aton kaangtanan sa Dios kon paano naton ginapakig-angutan ang aton mga masigkasumilimba.—1 Juan 4:20.

 Sa sulod sang Cristianong kongregasyon, mahimo pangabayon kita nga magpaumod agod mahuptan ang paghidait. Madamo sa nagapakig-upod karon sa mga Saksi ni Jehova ang nangin bahin sang pamilya sang matuod nga mga sumilimba sang Dios sang nagligad nga lima ka tuig. Nagapahalipay gid ini sa aton tagipusuon! Ang aton paggawi nagaapektar gid sa ila kag sa iban pa sa kongregasyon. Maayo ini nga rason agod mangin mahalungon kita sa aton ginapili nga paglingawlingaw, mga kalingawan, sosyal nga mga hilikuton, ukon trabaho, nagabinagbinag kon paano kita tamdon sang iban. May buhat bala kita ukon hambal nga mahimo hangpon sing sayop kag sa amo mangin kabangdanan nga masandad ang iban?

Si apostol Pablo nagapahanumdom sa aton: “Ang tanan nga butang suno sa kasuguan; apang indi tanan nga butang mapuslanon. Ang tanan nga butang suno sa kasuguan; apang indi tanan nga butang makapalig-on. Padayon nga pangitaon sang tagsa, indi ang iya kaugalingon nga kaayuhan, kundi ang iya sang iban nga tawo.” (1 Corinto 10:23, 24) Subong mga Cristiano, interesado gid kita sa pagpalig-on sa gugma kag paghiusa sang Cristianong paghiliutod.—Salmo 133:1; Juan 13:34, 35.

Makapaayo nga mga Pulong

May gamhanan nga epekto para sa kaayuhan ang mga pulong. “Ang matahom nga mga pulong subong sang uludlan sang dugos, matam-is sa kalag kag ikaayo sa mga tul-an.” (Hulubaton 16:24) Ang kasaysayan tuhoy sa paglikaw ni Gi­deon sa posible nga binangig sa mga taga-Efraim nagailustrar sa kamatuoran sini nga hulubaton.

Nangayo sing bulig si Gideon sa tribo sang Efraim sang nagapakig-away sia sing lakas batok sa Midian. Apang, sang natapos ang inaway, naakig ang Efraim kay Gi­deon kag nagyamo sing maakigon nga wala sila pagtawga sa umpisa pa lamang sang inaway. Ang kasaysayan nagsiling nga “nakigbais sila sa iya sing matigdas.” Si Gi­deon nagsabat: “Ano bala ang nahimo ko karon kon ipaanggid sa inyo? Indi bala ang mga sinaghaw sa Efraim maayo pa sa patubas nga mga ubas sang Abiezer? Gintugyan sang Dios sa inyo kamot ang mga prinsipe sang Midian nga sanday Oreb kag Zeeb, kag ano bala ang nasarangan ko himuon kon ipaanggid sa inyo?” (Hukom 8:1-3) Paagi sa iya ginpili-sing-maayo kag nagapakalma nga mga pulong, nalikawan ni Gi­deon ang isa kuntani ka malaglagon nga pag-ilinaway sang mga tribo. Mahimo nga nagpaimportante sa kaugalingon kag nangin bugalon ang tribo sang Efraim. Apang, wala yadto magpugong kay Gi­deon agod pangabudlayan nga matigayon ang mahidaiton nga resulta. Mahimo man bala naton ina?

Mahimo maakig ang iban kag tunaan ini sang kaugot sa aton. Batuna ang ila balatyagon, kag tinguhai nga hangpon ang ila pagtamod. Mahimo bala nga sa bisan paano nakaamot kita sa ila mga balatyagon? Kon amo, ngaa indi naton pagbatunon ang aton bahin sa problema nga nagresulta kag ipakita ang aton kasubo nga nadugangan ang problema. Ang malip-ot apang nahunahuna sing maayo nga mga pulong mahimo magpasag-uli sang nahalitan nga kaangtanan. (Santiago 3:4) Ang iban nga naglain ang buot mahimo nagakinahanglan lamang sang aton malulo nga pagpasalig. Ang Biblia nagasiling nga “kon wala sing gatong nagakapalong ang kalayo.” (Hulubaton 26:20) Huo, ang ginpili sing mahalungon nga mga tinaga nga ginahambal nga may husto nga panimuot ‘makapalugpay sang kasingkal’ kag makapaayo.—Hulubaton 15:1.

Si apostol Pablo nagapanugda: “Kon mahimo, sa masarangan ninyo, magpakighidait sa tanan nga tawo.” (Roma 12:18) Matuod nga indi naton makontrol ang balatyagon sang iban, apang mahimo naton ang aton bahin agod mapalambo ang paghidait. Sa baylo nga magpadala sa aton kaugalingon nga pagkadihimpit ukon sa iya sang iban, makapanghikot kita karon agod masunod ang napasad-sing-maayo nga mga prinsipio sang Biblia. Ang paglubad sang mga di-paghangpanay suno sa ginatudlo ni Jehova sa aton magaresulta sa aton dayon nga paghidait kag kalipay.—Isaias 48:17.

[Nota]

[Retrato sa pahina 24]

Ginapilit bala naton ang luyag naton sa mga butang?

[Retrato sa pahina 25]

Nagpahamtang sing maayo nga halimbawa si Abraham sa pagpaumod agod malubad ang di-paghangpanay