Magdiretso sa kaundan

Magdiretso sa listahan sang kaundan

Pagbasa sing Biblia—Mapuslanon kag Makaalayaw

Pagbasa sing Biblia—Mapuslanon kag Makaalayaw

Pagbasa sing Biblia—Mapuslanon kag Makaalayaw

“Basahon mo ini . . . sa adlaw kag gab-i.”—JOSUE 1:8.

1. Ano ang pila ka kapuslanan sang pagbasa sa kabilugan kag ilabi na sang pagbasa sing Biblia?

ANG pagbasa sing mapuslanon nga materyal isa ka maayo nga hilikuton. Ang Pranses nga pilosopo sa politika nga si Mon­tesquieu (Charles-Louis de Secondat) nagsulat: “Para sa akon, ang pagtuon amo pirme ang labing maayo nga bulong sa pagbato sa kalapyo sang kabuhi. Wala sing kalisdanan nga nag-abot sa akon nga wala madula sang isa ka oras nga pagbasa.” Sa pinakadaku nga kasangkaron, matuod ini sa pagbasa sing Biblia. Ang gin-inspirar nga salmista nagsiling: “Ang kasuguan ni Jehova himpit, nga nagapahauli sang kalag. Ang pahanumdom ni Jehova masaligan, nga nagapaalam sa isa nga indi eksperiensiado. Ang mga sugo gikan kay Jehova matadlong, nga nagapasadya sang tagipusuon.”—Salmo 19:7, 8.

2. Ngaa gintipigan ni Jehova ang Biblia sa sulod sang mga dag-on, kag ano ang ginapaabot niya nga himuon sa sini sang iya katawhan?

2 Subong Awtor sang Biblia, gintipigan ini ni Jehova nga Dios sa sulod sang siniglo sang mabaskog nga pagpamatok gikan sa mga kaaway sini, lunsay relihioso kag di-relihioso. Sanglit kabubut-on niya nga “ang tanan nga sahi sang tawo maluwas kag makadangat sa sibu nga ihibalo sang kamatuoran,” ginpat-od niya nga ang iya Pulong matigayon sang tanan nga katawhan. (1 Timoteo 2:4) Ginabulubanta nga mga 80 porsiento sang pumuluyo sang duta ang mahimo mapalab-utan paagi sa paggamit sing 100 ka lenguahe. Ang teksto sang bug-os nga Biblia matigayon sa 370 ka lenguahe, kag ang mga bahin sang Kasulatan mahimo mabasa sa 1,860 pa ka lenguahe kag dialek­to. Luyag ni Jehova nga basahon sang iya katawhan ang iya Pulong. Ginapakamaayo niya ang iya mga alagad nga nagatalupangod sang iya Pulong, huo, nagabasa sini adlaw-adlaw.—Salmo 1:1, 2.

Ang Pagbasa Sing Biblia Ginapatuman sa mga Manugtatap

3, 4. Ano ang ginsugo ni Jehova sa mga hari sang Israel, kag anong mga rason nga ini nga sugo naaplikar man sa Cristianong mga gulang karon?

3 May kaangtanan sa pagpaabot sa tion nga ang pungsod sang Israel makatigayon sing tawhanon nga hari, si Jehova nagsiling: “Mahanabo nga kon maglingkod sia sa trono sang iya ginharian, magsulat sia sa isa ka libro para sa iya kaugalingon sing isa ka kopya sining kasuguan gikan sa sina nga yara sa pagtatap sang mga saserdote, nga mga Levinhon. Kag magapabilin ini sa iya, kag basahon niya ini sa tanan nga adlaw sang iya kabuhi, agod makatuon sia sa pagkahadlok kay Jehova nga iya Dios agod matuman niya ang tanan nga pinamulong sining kasuguan kag sining mga palatukuran paagi sa paghimo sini; agod ang iya tagipusuon indi magpakataas sa iya mga utod kag agod indi sia maglisa gikan sa sugo sa tuo ukon sa wala.”—Deuteronomio 17:18-20.

4 Talupangda ang mga rason kon ngaa ginpatuman ni Jehova sa tanan nga palaabuton nga hari sang Israel nga basahon ang tulun-an sang kasuguan sang Dios adlaw-adlaw: (1) “agod makatuon sia sa pagkahadlok kay Jehova nga iya Dios agod matuman niya ang tanan nga pinamulong sining kasuguan kag sining mga palatukuran paagi sa paghimo sini”; (2) “agod ang iya tagipusuon indi magpakataas sa iya mga utod”; (3) “agod indi sia maglisa gikan sa sugo sa tuo ukon sa wala.” Indi bala nga ang Cristianong mga manugtatap karon kinahanglan magkahadlok kay Jehova, magtuman sang iya mga kasuguan, maglikaw nga pakataason ang ila kaugalingon sa ila mga kauturan, kag indi maglisa gikan sa mga sugo ni Jehova? Pat-od gid nga ang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Biblia importante man sa ila subong anay sa mga hari sang Israel.

5. Ano ang ginsulat sining karon lang sang Nagadumala nga Hubon sa mga katapo sang Komite sang Sanga nahanungod sa pagbasa sing Biblia, kag ngaa maayo nga sundon sang tanan nga Cristianong mga gulang ini nga laygay?

5 Ang Cristianong mga gulang karon may masako gid nga iskedyul, amo nga ang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Biblia makahalangkat. Halimbawa, ang mga katapo sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova kag ang mga katapo sang mga Komite sang Sanga sa bug-os kalibutan masako gid nga mga tawo. Apang, ginpadaku sang isa ka sulat sining karon lang sang Nagadumala nga Hubon sa tanan nga Komite sang Sanga ang kinahanglanon sang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Biblia kag sang maayo nga batasan sa pagtuon. Ini, patalupangod sang sulat, magadugang sang aton gugma kay Jehova kag sa kamatuoran, kag ini “magabulig sa aton nga mahuptan ang aton pagtuo, kalipay, kag pagkamapinadayunon tubtob sa makalilipay nga katapusan.” Ang tanan nga gulang sa mga kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova nagabatyag sang amo man nga kinahanglanon. Ang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Kasulatan magabulig sa ila sa ‘pagpanghikot sing maalamon.’ (Josue 1:7, 8) Para sa ila, ilabi na, ang pagbasa sing Biblia “mapuslanon sa pagpanudlo, sa pagsabdong, sa pagtadlong, kag sa paghanas sa pagkamatarong.”—2 Timoteo 3:16, ­Revised Standard ­Version.

Kinahanglanon Para sa mga Bata kag Tigulang

6. Ngaa ginbasa sing mabaskog ni Josue ang tanan nga pulong sang kasuguan ni Jehova sa atubangan sang nagtipon nga mga tribo sang Israel kag sang dumuluong nga mga pumuluyo?

6 Sang dumaan nga mga tion, ang indibiduwal nga mga kopya sang Kasulatan indi matigayon para gamiton sing personal, gani ang pagbasa sing Biblia ginhimo sa atubangan sang nagtipon nga kadam-an. Sa tapos nga ginpadaug sia ni Jehova sa siudad sang Ai, gintipon ni Josue ang mga tribo sang Israel sa atubangan sang Bukid Ebal kag Bukid Gerizim. Nian, ang kasaysayan nagasugid sa aton: “Ginbasa niya sing mabaskog ang tanan nga pulong sang kasuguan, ang pagpakamaayo kag ang pagpakamalaut, suno sa tanan nga nasulat sa tulun-an sang kasuguan. Wala gid sing isa ka pulong sa tanan nga ginsugo ni Moises nga wala ginbasa sing mabaskog ni Josue sa atubangan sang bug-os nga kongregasyon sang Israel, upod ang mga babayi kag ang magagmay nga mga bata kag ang dumuluong nga mga pumuluyo nga nagalakat sa tunga nila.” (Josue 8:34, 35) Kinahanglan sang bata kag tigulang, tumandok kag dumuluong nga pumuluyo, nga itigib, kon sa aton pa, sa ila tagipusuon kag hunahuna kon ano nga paggawi ang magaresulta sa pagpakamaayo ni Jehova kag kon ano ang magaresulta sang iya pagpakamalaut. Ang tayuyon nga pagbasa sing Biblia magabulig gid sa aton may kaangtanan sa sini.

7, 8. (a) Sin-o sa karon ang kaangay sa “dumuluong nga mga pumuluyo,” kag ngaa kinahanglan nila nga basahon ang Biblia adlaw-adlaw? (b) Sa anong mga paagi masunod sang “magagmay nga mga bata” sa tunga sang katawhan ni Jehova ang halimbawa ni Jesus?

7 Sa karon, minilyon ka alagad ni Jehova ang kaangay sadtong “dumuluong nga mga pumuluyo” sa espirituwal nga kahulugan. Sang una, nagkabuhi anay sila suno sa mga talaksan sang kalibutan, apang gin­bag-o nila ang ila kabuhi. (Efeso 4:22-24; Colosas 3:7, 8) Dapat nila pirme pahanumdumon ang ila kaugalingon tuhoy sa mga talaksan ni Jehova sang maayo kag malain. (Amos 5:14, 15) Ang adlaw-adlaw nga pagbasa sing Pulong sang Dios nagabulig sa ila sa paghimo sini.—Hebreo 4:12; Santiago 1:25.

8 Madamo man sing “magagmay nga mga bata” sa tunga sang katawhan ni Jehova ang gintudluan sang ila mga ginikanan sang mga talaksan ni Jehova apang kinahanglan nga pamatud-an nila mismo ang pagkatadlong sang iya kabubut-on. (Roma 12:1, 2) Paano nila ini himuon? Sa Israel, ang mga saserdote kag tigulang nga mga lalaki ginsugo: “Basahon mo ini nga kasuguan sa atubangan sang bug-os nga Israel sa igdulungog nila. Tipuna ang katawhan, ang mga lalaki kag ang mga babayi kag ang magagmay nga mga bata kag ang imo dumuluong nga pumuluyo nga yara sa sulod sang imo mga gawang, agod mamati sila kag agod magtuon sila, kay dapat sila magkahadlok kay Jehova nga inyo Dios kag mahalungon nga tumanon ang tanan nga pulong sa sining kasuguan. Kag ang ila mga anak nga wala pa makahibalo dapat mamati, kag dapat nila tun-an ang pagkahadlok kay Jehova nga inyo Dios.” (Deuteronomio 31:11-13) Nagakabuhi sa idalom sang Kasuguan, ginpakita ni Jesus sa lanubo nga edad nga 12 anyos ang hanuot nga interes sa paghangop sang mga kasuguan sang iya Amay. (Lucas 2:41-49) Sang ulihi, batasan niya ang pagpamati kag pagpakigbahin sa pagbasa sing Kasulatan sa sinagoga. (Lucas 4:16; Binuhatan 15:21) Ginapalig-on ang mga kabataan karon nga sundon ang halimbawa ni Jesus paagi sa pagbasa sing Pulong sang Dios adlaw-adlaw kag paagi sa pagtambong sing tayuyon sa mga miting diin ginabasa kag ginatun-an ang Biblia.

Pagbasa Sing Biblia—Isa ka Prioridad

9. (a) Ngaa dapat kita mangin mapilion sa aton ginabasa? (b) Ano ang ginsiling sang nahauna nga editor sining magasin may kaangtanan sa mga bulig sa pagtuon sa Biblia?

9 Ang maalam nga si Hari Solomon nagsulat: “Talupangda ang paandam: Ang paghimo sing madamo nga tulun-an wala sing katapusan, kag ang tama nga paghugod sa sini nagapalapyo sa unod.” (Manugwali 12:12) Mahimo idugang sang isa nga ang pagbasa sang madamo nga libro nga ginabalhag karon indi lamang makalalapyo sa unod kundi, sing prangka, makahalalit sa hunahuna. Gani importante nga mangin mapilion. Dugang sa pagbasa sang aton mga publikasyon sa pagtuon sing Biblia, kinahanglan nga basahon naton ang Biblia mismo. Ang nahauna nga editor sini nga magasin nagsulat sa mga bumalasa sini: “Indi pagkalimti nga ang Biblia amo ang aton Talaksan kag nga bisan pa hatag-Dios ang aton mga bulig nga publikasyon ‘mga bulig’ ini kag indi mga tal-us para sa Biblia.” * Busa, samtang wala ginapatumbayaan ang pasad-sa-Biblia nga mga publikasyon, kinahanglan naton basahon ang Biblia mismo.

10. Paano ginpadaku sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” ang importansia sang pagbasa sing Biblia?

10 Nakahibalo sining kinahanglanon, tinuig na karon nga ginaiskedyul sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” ang pagbasa sing Biblia subong isa ka bahin sang programa sang Teokratikong Eskwelahan sa Pagministro sa tagsa ka kongregasyon. (Mateo 24:45) Ang karon nga programa sa pagbasa sing Biblia nagatuptop sang bug-os nga Biblia sa sulod sang mga pito ka tuig. Ining iskedyul mapuslanon sa tanan apang ilabi na sa mga bag-uhan nga wala pa gid makabasa sang bug-os nga Biblia. Kinahanglan nga mabasa sang mga nagaeskwela sa Watch­tower Bible ­School of ­Gilead para sa mga misyonero kag sa Min­is­te­rial Train­ing ­School subong man sang bag-o nga mga katapo sang pamilya Bethel ang bug-os nga Biblia sa sulod sang isa ka tuig. Ano man nga iskedyul ang imo ginasunod, subong indibiduwal ukon subong pamilya, ang pagsunod sa sini nagakinahanglan sang paghatag sing prioridad sa pagbasa sing Biblia.

Ano ang Ginapakita Sang Imo mga Batasan sa Pagbasa?

11. Paano kag ngaa dapat kita magkaon sang mga pinamulong ni Jehova adlaw-adlaw?

11 Kon nabudlayan ka sa pagsunod sang imo iskedyul sa pagbasa sing Biblia, ayhan nagakaigo nga pamangkuton mo ang imo kaugalingon: ‘Ano ang mahimo nga epekto sang akon batasan sa pagbasa ukon pagtan-aw sing telebisyon sa akon ikasarang sa pagbasa sing Pulong ni Jehova?’ Dumduma ang ginsulat ni Moises—kag ginsulit ni Jesus—nga “ang tawo mabuhi, indi lamang sa tinapay, kundi sa tagsa ka pulong nga nagaguwa sa baba ni Jehova.” (Mateo 4:4; Deuteronomio 8:3) Subong nga kinahanglan naton magkaon sing tinapay ukon sing katumbas sini kada adlaw sa aton kabuhi agod pabaskugon ang aton pisikal nga lawas, kinahanglan man naton nga hangpon ang panghunahuna ni Jehova sa adlaw-adlaw agod mahuptan ang aton espirituwalidad. Mahimo naton mahibaluan ang panghunahuna sang Dios kada adlaw paagi sa pagbasa sing Kasulatan.

12, 13. (a) Paano ginailustrar ni apostol Pedro ang kahidlaw nga dapat matigayon naton sa Pulong sang Dios? (b) Paano ang paggamit ni Pablo sa ilustrasyon tuhoy sa gatas tuhay sangsa kay Pedro?

12 Kon ginapabaloran naton ang Biblia, “indi subong pulong sang mga tawo, kundi, kon ano gid ini sa pagkamatuod, subong pulong sang Dios,” mabuyok kita sa sini subong sang paghandum sang isa ka lapsag sa gatas sang iya iloy. (1 Tesalonica 2:13) Ginhimo ni apostol Pedro ina nga pagpaanggid, nga nagsulat: “Subong sang mga lapsag nga bag-o natawo, magtigayon kamo sing kahidlaw sa wala masimbugan nga gatas nga natungod sa pulong, agod nga paagi sini magatubo kamo padulong sa kaluwasan, kon natilawan na ninyo nga ang Ginuo maayo.” (1 Pedro 2:2, 3) Kon natilawan na gid naton, paagi sa personal nga inagihan, nga “ang Ginuo maayo,” mapalambo naton ang handum sa pagbasa sing Biblia.

13 Dapat talupangdon nga ang paggamit ni Pedro sa sining teksto sang pagpaanggid sa gatas tuhay sangsa kay apostol Pablo. Para sa isa ka lapsag nga bag-o lang natawo, ginahatag sang gatas ang bug-os nga kinahanglanon sini nga sustansia. Ginapakita sang ilustrasyon ni Pedro nga yara sa Pulong sang Dios ang tanan nga kinahanglanon naton sa “pagtubo padulong sa kaluwasan.” Sa pihak nga bahin, ginagamit ni Pablo ang pagkinahanglan sing gatas agod ipakita ang di-maayo nga batasan sa pagkaon sang pila nga nagapangangkon nga mga hamtong sa espirituwal. Sa iya sulat sa Hebreong mga Cristiano, si Pablo nagsulat: “Bisan pa dapat nga mangin mga manunudlo na kamo bangod sang tion, nagakinahanglan kamo liwat sing isa nga magtudlo sa inyo sugod sa nahauna nga mga butang sang sagrado nga mga pinamulong sang Dios; kag nangin subong kamo sang nagakinahanglan sing gatas, indi sing matig-a nga pagkaon. Kay ang tagsatagsa nga nagapakig-ambit sa gatas wala makahibalo sa pulong sang pagkamatarong, kay lapsag sia. Apang ang pagkaon nga matig-a para sa hamtong nga mga tawo, sa ila nga paagi sa paggamit nahanas ang ila mga ikasarang sa paghantop nga makilala ang husto kag sayop.” (Hebreo 5:12-14) Daku ang mahimo sang maayo nga pagbasa sing Biblia agod mapalambo ang aton ikasarang sa paghantop kag agod pukawon ang aton gana sa espirituwal nga mga butang.

Kon Paano Basahon ang Biblia

14, 15. (a) Ano nga pribilehiyo ang ginahatag sa aton sang Awtor sang Biblia? (b) Paano kita makapanginpulos sa kaalam sang Dios? (Maghatag sing mga halimbawa.)

14 Ang labing mapuslanon nga pagbasa sing Biblia nagasugod, indi sa pagbasa, kundi sa pagpangamuyo. Ang pangamuyo isa ka talalupangdon nga pribilehiyo. Daw subong ini nga nagsugod ka sa pagtuon sing isa ka libro tuhoy sa madalom nga topiko kag nangayo ka sing bulig sa awtor sa paghangop sang imo buot na basahon. Daku gid ina nga bentaha! Ang Awtor sang Biblia, si Jehova, nagahatag sa imo sina nga pribilehiyo. Isa ka katapo sang nagadumala nga hubon sang unang-siglo ang nagsulat sa iya kauturan: “Kon ang bisan sin-o sa inyo nakulangan sing kaalam, padayon sia nga papangayua sa Dios, kay maalwan sia nga nagahatag sa tanan kag wala nagabasol; kag ihatag ini sa iya. Apang padayon sia nga papangayua nga may pagtuo, nga wala gid nagapangduhaduha.” (Santiago 1:5, 6) Ang modernong-adlaw nga Nagadumala nga Hubon dalayon nga nagapalig-on sa aton nga basahon ang Biblia sing mapangamuyuon.

15 Ang kaalam amo ang praktikal nga paggamit sang ihibalo. Gani antes buksan ang imo Biblia, mangayo sing bulig kay Jehova nga mahangpan mo ang mga punto sa imo mabasa nga kinahanglan iaplikar sa imo personal nga kabuhi. Iangot ang bag-o nga mga butang nga natun-an sa nahibaluan na. Ipasibu ini sa “sulundan sang makapapagros nga mga pulong” nga nahibaluan mo na. (2 Timoteo 1:13) Pamalandungi ang mga kasaysayan sa kabuhi sang mga alagad ni Jehova sang nagligad, kag pamangkuta ang imo kaugalingon kon ano kuntani ang imo himuon sa idalom sang amo nga mga kahimtangan.—Genesis 39:7-9; Daniel 3:3-6, 16-18; Binuhatan 4:18-20.

16. Anong praktikal nga mga panugda ang ginhatag agod buligan kita nga mangin labi pa ka mapuslanon kag mabuligon ang aton pagbasa sing Biblia?

16 Indi magbasa agod lamang matuptupan ang naiskedyul nga mga pahina. Indi magpadali. Hunahunaa ang imo ginabasa. Kon nangin interesado sa isa ka punto, tan-awa ang mga ­cross ref­er­ence kon may amo sini ang imo Biblia. Kon indi gihapon maathag ang punto, maghimo sing nota agod himuon ang dugang pa nga pagpanalawsaw sa ulihi. Samtang nagabasa, tandai ang mga teksto nga luyag mo gid dumdumon ukon kopyaha ini. Mahimo ka man magsulat sing personal nga mga nota kag mga ­cross ref­er­ence sa marhin. Para sa mga teksto nga sa banta mo kinahanglan mo sa pila ka adlaw sa imo pagbantala kag pagtudlo nga hilikuton, tandai ang panguna nga tinaga kag tan-awa sa indese sang mga tinaga sang Biblia sa likod sang imo Biblia. *

Himua nga Makalilipay ang Pagbasa Sing Biblia

17. Ngaa dapat kita magkalipay sa pagbasa sing Biblia?

17 Ang salmista naghambal tuhoy sa malipayon nga tawo nga ang iya “kalipay yara sa kasuguan ni Jehova, kag sa iya kasuguan nagabasa sia sing mahinay sa adlaw kag ­gab-i.” (Salmo 1:2) Ang aton adlaw-adlaw nga pagbasa sing Biblia indi dapat mangin isa ka mabudlay nga hilikuton kundi makalilipay gid. Ang isa ka paagi agod himuon ini nga makalilipay amo ang pagtalupangod pirme sang balor sang mga butang nga natun-an. Ang maalam nga si Hari Solomon nagsulat: “Malipayon ang tawo nga nakakita sing kaalam . . . Ang mga dalanon sini mga dalanon sang kahamuot, kag ang tanan nga banas sini paghidait. Ini kahoy sang kabuhi sa sadtong nagakapyot sa sini, kag yadtong nagapanguyapot sing hugot sa sini pagatawgon nga malipayon.” (Hulubaton 3:13, 17, 18) Ang panikasog nga kinahanglanon sa pagkuha sing kaalam takus gid, kay ang mga dalanon sini mga dalanon sang kahamuot, paghidait, kalipay, kag sa katapusan, kabuhi.

18. Ano pa ang kinahanglanon dugang sa pagbasa sing Biblia, kag ano ang binagbinagon naton sa masunod nga artikulo?

18 Huo, ang pagbasa sing Biblia lunsay mapuslanon kag makaalayaw. Apang nagakaigo na bala ini? Ang mga miembro sang simbahan sang Cristiandad siniglo na nga nagabasa sang Biblia, “pirme nagatuon apang wala gid makadangat sa sibu nga ihibalo sang kamatuoran.” (2 Timoteo 3:7) Agod mangin mabungahon ang pagbasa sing Biblia, dapat naton ini himuon sa tuyo nga maaplikar ang ihibalo nga natigayon sa aton personal nga kabuhi kag magamit ini sa aton hilikuton nga pagbantala kag pagpanudlo. (Mateo 24:14; 28:19, 20) Nagakinahanglan ini sing panikasog kag maayo nga pamaagi sang pagtuon, nga mahimo man mangin makalilipay kag makapaladya, subong sang makita naton sa masunod nga artikulo.

[Mga nota]

^ par. 9 Tan-awa ang Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, ginbalhag sang Watch­tower Bi­ble and ­Tract So­ciety of New York, Inc., pahina 241.

^ par. 16 Tan-awa Ang Lalantawan sang Mayo 1, 1995, pahina 16-17, “Mga Panugda sa Pagpauswag Sang Inyo Pagbasa Sing Biblia.”

Mga Pamangkot sa Pagrepaso

• Anong laygay ang ginhatag sa mga hari sang Israel nga naaplikar karon sa mga manugtatap, kag ngaa?

• Sin-o sa karon ang kaangay sa “dumuluong nga mga pumuluyo” kag sa “magagmay nga mga bata,” kag ngaa kinahanglan nila basahon ang Biblia adlaw-adlaw?

• Sa anong praktikal nga mga paagi ginabuligan kita sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” nga mabasa sing tayuyon ang Biblia?

• Paano kita makatigayon sing daku gid nga kapuslanan kag kaayawan sa aton pagbasa sing Biblia?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 9]

Ang mga gulang, ilabi na, kinahanglan magbasa sing Biblia adlaw-adlaw

[Retrato sa pahina 10]

Batasan sadto ni Jesus nga makigbahin sa pagbasa sing Kasulatan sa sinagoga