Isa ka Diosnon nga Pagtamod sa Katinlo sa Moral

“Ako, si Jehova, amo ang imo Dios, ang Isa nga nagatudlo sa imo sa kapuslanan, ang Isa nga nagatuytoy sa imo sa dalanon nga dapat mo laktan.”—ISAIAS 48:17.

1, 2. (a) Paano ginatamod sang mga tawo sa kabilugan ang seksuwal nga moralidad? (b) Ano ang pagtamod sang mga Cristiano sa seksuwal nga moralidad?

SA MADAMO nga bahin sang kalibutan karon, ang moral nga paggawi ginakabig nga isa ka personal nga butang. Ginatamod sang mga tawo ang seksuwal nga paghirupay subong kinaugali nga pagpabutyag sang pagpalangga nga ginahimo bisan ­san-o nga luyag nila, indi subong isa ka butang nga dapat lamang himuon sang mag-asawa. Ginahunahuna nila nga kon wala man lang sing mahalitan, wala sing malain sa pagpamat-od para sa kaugalingon kon paano maggawi. Para sa ila, indi dapat hukman ang mga tawo sa mga butang tuhoy sa moralidad, ilabi na kon tuhoy sa sekso.

² Tuhay ang pagtamod sang mga nakakilala kay Jehova. Malipayon nga ginasunod nila ang Makasulatanhon nga mga panuytoy bangod ginahigugma nila si Jehova kag luyag nila nga pahamut-an sia. Ginakilala nila nga si Jehova nagahigugma sa ila kag nagahatag sing panuytoy para sa ila kaayuhan, panuytoy nga makabulig sa ila kag makapahalipay sa ila. (Isaias 48:17) Bangod ang Dios amo ang Tuburan sang kabuhi, makatarunganon nga dapat magdangop sila sa iya para sa panuytoy sa kon paano nila gamiton ang ila lawas, ilabi na sa sining butang nga suod nga naangot sa pagliton sang kabuhi.

Isa ka Dulot Gikan sa Isa ka Mahigugmaon nga Manunuga

3. Ano ang ginatudlo sa madamo sa Cristiandad tuhoy sa seksuwal nga paghirupay, kag kamusta ina kon ipaanggid sa mga panudlo sang Biblia?

³ Tuhay sa sekular nga kalibutan karon, ginatudlo sang iban sa Cristiandad nga ang seksuwal nga paghirupay makahuluya, makasasala, kag ang “orihinal nga sala” sa hardin sang Eden amo ang seksuwal nga pagsulay ni Eva kay Adan. Ini nga pagtamod supak sa ginasiling sang inspirado nga Kasulatan. Ang  rekord sang Biblia nagapatuhoy sa unang tawhanon nga mag-asawa subong “ang lalaki kag ang iya asawa.” (Genesis 2:25) Ginsugo sila sang Dios nga magpanganak, nga nagasiling: “Magmabungahon kag magbuad kag magtugob sang duta.” (Genesis 1:28) Indi makatarunganon para sa Dios nga suguon sanday Adan kag Eva nga magpanganak kag dayon silutan sila bangod sa pagtuman sina nga mga sugo.—Salmo 19:8.

4. Ngaa ginhatagan sang Dios ang mga tawo sing seksuwal nga mga ikasarang?

⁴ Sa sugo nga ginhatag sa aton una nga mga ginikanan, nga ginsulit kay Noe kag sa iya mga anak, makita naton ang panguna nga katuyuan sang seksuwal nga paghirupay: agod manganak. (Genesis 9:1) Apang, ginapakita sang Pulong sang Dios nga ang iya minyo nga mga alagad indi obligado nga limitehan ang seksuwal nga paghirupay sa mga panikasog agod makapanganak lamang. Ini nga paghirupay nagakaigo nga makabusog sa emosyonal kag pisikal nga mga kinahanglanon kag mangin tuburan sang kalipay sang mag-asawa. Isa ini ka paagi nga mapabutyag nila ang tudok nga pagpalangga sa isa kag isa.—Genesis 26:8, 9; Hulubaton 5:18, 19; 1 Corinto 7:3-5.

Diosnon nga Pagpugong

5. Ano nga mga pagdumili ang ginhatag sang Dios tuhoy sa ginahimo nga seksuwal nga paghirupay sang mga tawo?

⁵ Bisan pa ang seksuwalidad isa ka dulot sang Dios, indi ini dapat ipabutyag nga wala sing pagpugong. Ini nga prinsipio naaplikar bisan sa sulod sang kahimusan sa pag-asawahay. (Efeso 5:28-30; 1 Pedro 3:1, 7) Sa guwa sang pag-asawahay, ang seksuwal nga paghirupay ginadumilian. Ang Biblia espesipiko gid sa sining butang. Sa Kasuguan nga ginhatag sang Dios sa pungsod sang Israel, ini nagsiling: “Dili ka magpanglahi.” (Exodo 20:14) Sang ulihi, ginlakip ni Jesus ang “pagpakighilawas” kag “pagpanglahi” sa “makahalalit nga mga pangatarungan” nga nagagikan sa tagipusuon kag nagadagta sa isa ka tawo. (Marcos 7:21, 22) Si apostol Pablo gin-inspirar agod palig-unon ang mga Cristiano sa Corinto: “Palagyo kamo sa pakighilawas.” (1 Corinto 6:18) Kag sa iya sulat sa mga Hebreohanon, si Pablo nagsulat: “Ang pag-asawahay mangin dungganon sa tunga sang tanan, kag ang higdaan sang pag-asawahay mangin wala sing dagta, kay hukman sang Dios ang mga makihilawason kag makihilahion.”—Hebreo 13:4.

6. Sa Biblia, ano ang ginalakip sa tinaga nga “pakighilawas”?

⁶ Ano ang buot silingon sang tinaga nga “pakighilawas”? Naghalin ini sa Griegong tinaga nga por·neiʹa, nga ginagamit kon kaisa sa seksuwal nga paghirupay sang di-minyo nga mga tawo. (1 Corinto 6:9) Sa iban nga bahin, subong sa Mateo 5:32 kag Mateo 19:9, ang termino mas masangkad sing kahulugan kag nagapatuhoy pati na sa pagpanglahi, incesto, kag bestialidad. Ang iban pa nga mga buhat sa ulot sang mga indibiduwal nga indi mag-asawa, subong sang seksuwal nga mga buhat paagi sa baba kag buli kag ang seksuwal nga paggamit sa kinatawo sang iban, mahimo man mapatuhuyan subong por·neiʹa. Ini tanan nga buhat ginapakamalaut—sing maathag gid ukon paagi sa pagpahangop—sa Pulong sang Dios.—Levitico 20:10, 13, 15, 16; Roma 1:24, 26, 27, 32. *

Pagbenepisyo Gikan sa mga Kasuguan Sang Dios sa Moral

7. Paano kita nagabenepisyo sa paghupot sing katinlo sa moral?

⁷ Ang pagtuman sa panuytoy ni Jehova tuhoy sa seksuwal nga paggawi isa gid ka hangkat para sa di-himpit nga mga tawo. Ang bantog nga pilosopo sang ika-12 nga siglo nga si Mai­moni­des nagsulat: “Wala sing pagdumili sa bug-os nga Torah [Mosaikong Kasuguan] ang mabudlay tumanon subong sang ginadilian nga mga paghulid kag seksuwal nga mga paghirupay.” Apang, kon ginatuman naton ang panuytoy sang Dios, nagabenepisyo gid kita. (Isaias 48:18) Halimbawa, ang pagkamatinumanon sa sining butang nagabulig agod maamligan kita gikan sa mga balatian nga ginaliton paagi sa seksuwal nga mga buhat, ang pila sini wala sing bulong kag mahimo makapatay. * Maamligan kita gikan sa mga pagbusong nga wala makasal. Ang pag-aplikar sa diosnon nga kaalam nagabulig man agod matigayon ang isa ka matinlo nga konsiensia. Ang paghimo sini nagapalambo sing pagtahod sa kaugalingon kag nagatigayon sang pagtahod sang iban, lakip na sang aton mga paryente, tiayon, kabataan, kag sang aton Cristianong mga kauturan. Nagapalambo man ini sa aton sing isa ka maayo kag positibo nga panimuot sa sekso nga nagaamot sa kalipay sang pag-asawahay. Ang isa ka Cristianong babayi nagsulat: “Ang kamatuoran sang Pulong sang Dios amo ang labing  maayo nga proteksion. Nagahulat ako nga makapamana, kag kon makapamana na ako mapabugal ko sa Cristianong lalaki nga mapamana ko nga nagpabilin ako nga putli.”

8. Sa anong mga paagi nga ang aton putli nga paggawi nagasakdag sa putli nga pagsimba?

⁸ Paagi sa paghupot naton sing putli nga paggawi, daku man ang aton mahimo agod madula ang sayop nga mga pagtamod tuhoy sa matuod nga pagsimba kag maganyat ang mga tawo sa Dios nga aton ginasimba. Si apostol Pedro nagsulat: “Hupti ang inyo pagginawi nga maayo sa tunga sang mga pungsod, agod paagi sa butang nga ginahambal nila batok sa inyo subong mga malauton, sila subong resulta sang inyo maayong binuhatan nga ila nasaksihan magahimaya sa Dios sa adlaw sang iya pag-usisa.” (1 Pedro 2:12) Bisan pa wala mahisayran ukon mahamut-an sang mga wala nagaalagad kay Jehova ang aton putli nga paggawi, makapat-od kita nga ang aton langitnon nga Amay nakakita, nahamuot, kag nalipay pa gani sa mga panikasog naton nga sundon ang iya panuytoy.—Hulubaton 27:11; Hebreo 4:13.

9. Ngaa dapat kita magsalig sa panuytoy sang Dios, bisan pa wala naton mahangpan sing bug-os ang iya mga rason? Iilustrar.

⁹ Ang pagtuo sa Dios nagalakip sang pagsalig nga nahibaluan niya ang labing maayo para sa aton, bisan pa wala naton mahangpan sing bug-os ang tanan nga rason kon ngaa ginatuytuyan niya kita sa dalanon nga luyag niya. Binagbinaga ang isa ka halimbawa gikan sa Mosaikong Kasuguan. Ang isa ka pagsulundan may kaangtanan sa mga kampo militar nagpatuman anay nga ang higko sang tawo ilubong sa guwa sang kampo. (Deuteronomio 23:13, 14) Ayhan nagpalibog ang mga Israelinhon kon ngaa ginpatuman yadto; ang iban naman mahimo naghunahuna nga indi na ini kinahanglan. Apang, sugod sadto, nahisayran sang medisina nga ining kasuguan nagabulig nga indi mahigkuan ang ginakuhaan sang tubig kag nagaamlig batok sa madamo nga balatian nga ginadala sang mga insekto. Sing kaanggid, may espirituwal, sosyal, emosyonal, pisikal, kag sikolohikal nga mga rason kon ngaa ginalimitehan sang Dios ang seksuwal nga paghirupay sa higdaan sang pag-asawahay. Binagbinagon naton karon ang pila ka halimbawa sa Biblia tuhoy sa mga tawo nga naghupot sing katinlo sa moral.

Si Jose–Ginpakamaayo Tungod Sang Iya Moral nga Paggawi

10. Sin-o ang nagtinguha sa pagsulay kay Jose, kag ano ang iya reaksion?

¹⁰ Mahimo nga pamilyar ka sa halimbawa sang Biblia tuhoy kay Jose, ang anak ni Jacob. Sa edad nga 17 anyos, nangin ulipon sia ni Potifar, pangulo sang mga bantay ni Paraon sang Egipto. Ginpakamaayo ni Jehova si Jose, kag sang ulihi gintangdo sa iya ang bug-os nga panimalay ni Potifar. Sang nag-20 anyos na sia, si Jose nangin “magayon sing bayhon kag maambong sing dagway.” Naganyat sa iya ang asawa ni Potifar, nga nagtinguha sa pagsulay sa iya. Gin-athag gid ni Jose ang iya panindugan, sa pagsiling nga ang pagpasugot indi lamang pagluib sa iya agalon kundi ‘pagpakasala man batok sa Dios.’ Ngaa nangatarungan si Jose sing subong sini?—Genesis 39:1-9.

11, 12. Bisan pa wala sing ginhatag ang Dios nga nasulat nga kasuguan nga nagadumili sang pakighilahi kag pakighilawas, ngaa nangatarungan si Jose subong sang ginhimo niya?

 ¹¹ Maathag gid nga ang pamat-od ni Jose wala napasad sa kahadlok nga makit-an sang mga tawo. Ang pamilya ni Jose nagapuyo sa malayo, kag naghunahuna ang iya amay nga patay na sia. Kon naghimo si Jose sing seksuwal nga imoralidad, indi gid ini mahibal-an sang iya pamilya. Ini nga sala mahimo man matago kay Potifar kag sa iya mga alagad nga lalaki, sanglit may mga tion nga wala sila sa balay. (Genesis 39:11) Apang, nahibal-an ni Jose nga ining paggawi indi gid matago sa Dios.

¹² Mahimo nangatarungan si Jose pasad sa iya nahibal-an tuhoy kay Jehova. Wala duhaduha nga nahibal-an niya ang ginpahayag ni Jehova sa hardin sang Eden: “Amo sina kon ngaa bayaan sang lalaki ang iya amay kag ang iya iloy kag magalumon sia sa iya asawa kag sila mangin isa ka unod.” (Genesis 2:24) Dugang pa, mahimo nga nahibal-an ni Jose ang ginsiling ni Jehova sa Filistinhon nga hari nga determinado sa paghaylo sa lola ni Jose nga si Sara. Ginsilingan ni Jehova yadto nga hari: “Yari karon ikaw subong sang patay na bangod sang babayi nga imo ginkuha, sanglit ginapanag-iyahan sia sang iban nga tag-iya subong iya asawa. . . . Kag nagpugong man ako sa imo sa pagpakasala batok sa akon. Amo kon ngaa wala ko ikaw pagtuguti sa pagtandog sa iya.” (Genesis 20:3, 6) Gani bisan wala pa maghatag si Jehova sing nasulat nga kasuguan, ang iya balatyagon tuhoy sa pag-asawahay maathag. Bangod sang igbalatyag ni Jose sa moral, upod sang iya handum nga pahamut-an si Jehova, ginsikway niya ang imoralidad.

13. Ngaa mahimo nga indi malikawan ni Jose ang asawa ni Potifar?

¹³ Apang, pursigido gid ang asawa ni Potifar, nagapakitluoy sa iya “adlaw-adlaw” nga maghulid sa iya. Ngaa wala na lang sia ginlikawan ni Jose? Bueno, subong isa ka ulipon, may mga katungdanan sia nga dapat himuon kag indi niya mabag-o ang iya kahimtangan. Ginapakita sang ebidensia sang arkeo­lohiya nga ang desinyo sang mga balay sa Egipto nagkinahanglan sang pag-agi sa kadak-an nga bahin sang balay agod makalab-ot sa mga bodega. Sa amo, mahimo nga imposible para kay Jose nga malikawan ang asawa ni Potifar.—Genesis 39:10.

14. (a) Ano ang natabo kay Jose sang nalagyo sia sa asawa ni Potifar? (b) Paano ginpakamaayo ni Jehova si Jose bangod sang iya katutom?

¹⁴ Nag-abot ang adlaw nga silahanon lamang sa balay. Ginbuyutan sang asawa ni Potifar si Jose kag nagsiling: “Hulid ka sa akon!” Nagpalagyo sia. Bangod nasaklaw sa pagpangindi ni Jose, ginsumbong niya sia sa sala nga pagtinguha sa paglugos. Ano ang mga resulta? Ginpadyaan bala sia gilayon ni Jehova bangod sang iya integridad? Wala. Ginbilanggo si Jose kag gingapos. (Genesis 39:12-20; Salmo 105:18) Nakita ni Jehova ang inhustisya kag sang ulihi ginbayaw si Jose gikan sa bilangguan pakadto sa palasyo. Nangin ikaduha sia nga labing gamhanan nga tawo sa Egipto kag ginpakamaayo sing isa ka asawa kag mga anak. (Genesis 41:14, 15, 39-45, 50-52) Dugang pa, ang kasaysayan tuhoy sa integridad ni Jose ginrekord sang 3,500 ka tuig na ang nagligad agod binagbinagon sang mga alagad sang Dios sugod sadto. Daw ano ka makalilipay nga pagpakamaayo bangod sang pagtuman sa matarong nga mga kasuguan sang Dios! Sing kaanggid, mahimo nga indi naton makita pirme ang gilayon nga mga benepisyo sang paghupot sing integridad sa moral, apang makasalig kita nga si Jehova nakakita kag pakamaayuhon niya kita sa gintalana nga tion.—2 Cronica 16:9.

Ang ‘Pagpakigkatipan ni Job sa Iya mga Mata’

15. Ano ang ‘ginpakigkatipan ni Job sa iya mga mata’?

¹⁵ Ang isa pa nga naghupot sing integridad amo si Job. Sang panahon nga gintilawan sia sang Yawa, ginrepaso ni Job ang iya kabuhi kag ginpahayag nga handa sia magbaton sing mabug-at nga  silot kon nakalapas sia, lakip sa iban pa nga mga butang, sang prinsipio ni Jehova sa seksuwal nga moralidad. Si Job nagsiling: “Nakigkatipan ako sa akon mga mata. Gani paano ako makahatag sing igtalupangod sa isa ka ulay.” (Job 31:1) Paagi sini, ang buot silingon ni Job amo nga bangod sang determinasyon niya nga huptan ang integridad sa Dios, namat-od sia nga likawan bisan ang pagtulok sing maibugon sa isa ka babayi. Siempre, makakita sia sing mga babayi sa matag-adlaw nga pagkabuhi kag mahimo magbulig sa ila kon nagakinahanglan sila sing bulig. Apang tuhoy sa paghatag sing igtalupangod sa kahulugan nga may romantiko nga mga tinutuyo, wala niya gintugutan ang iya kaugalingon nga himuon ini. Antes magsugod ang mga pagtilaw sa iya, manggaranon gid sia, “ang pinakabantog sa tanan nga taga-Sidlangan.” (Job 1:3) Apang, wala niya gingamit ang gahom sang manggad sa pagganyat sa madamo nga babayi. Maathag gid nga wala sia magpakiat sa tuyo nga maghimo sang ginadilian nga seksuwal nga paghirupay sa mas lamharon nga mga babayi.

16. (a) Ngaa isa ka maayo nga halimbawa si Job para sa minyo nga mga Cristiano? (b) Paano ang panimuot sang mga lalaki sang adlaw ni Mala­quias tuhay gid kay Job, kag kamusta naman karon?

¹⁶ Sa amo, sa maayo nga mga tion subong man sa mabudlay nga mga tion, nagpakita si Job sing integridad sa moral. Nakita ini ni Jehova kag ginpakamaayo sia sing bugana. (Job 1:10; 42:12) Daw ano kaayo nga halimbawa si Job para sa minyo nga mga Cristiano, lunsay sa mga lalaki kag babayi! Indi katingalahan nga ginhigugma gid sia ni Jehova! Sa kabaliskaran, ang panimuot sang madamo sa karon kaanggid gid sa natabo sang adlaw ni Mala­quias. Ginpakamalaut sang manalagna kon paano ginbayaan sang madamo nga bana ang ila mga asawa, sa masami agod mangasawa sang mas lamharon nga mga babayi. Ang halaran ni Jehova natabunan sang mga luha sang ginbayaan nga mga asawa, kag sa amo ginpakamalaut sang Dios ang mga ‘nakig-angot nga may pagluib’ sa ila tiayon.—Malaquias 2:13-16.

Isa ka Putli nga Lin-ay

17. Paano ang Sulamita kaangay sa “isa ka hardin nga nakudalan”?

¹⁷ Ang ikatlo nga naghupot sing integridad amo ang Sulamita nga lin-ay. Lamharon kag matahom, naganyat niya ang pagpalangga indi lamang sang manugbantay sing karnero nga solterito kundi man sang manggaranon nga hari sang Israel, si Solomon. Sa bug-os nga matahom nga sugilanon nga ginsugid sa Ambahanon ni Solomon, ang Sulamita nagpabilin nga putli, sa amo natigayon ang pagtahod sang mga yara sa palibot niya. Si Solomon, walay sapayan nga ginsikway niya, gin-inspirar sa pagrekord sang iya sugilanon. Ang manugbantay sing karnero nga iya ginhigugma nagtahod man sang iya putli nga paggawi. Isa ka bes nahunahuna niya nga ang Sulamita kaangay sa “isa ka hardin nga nakudalan.” (Ambahanon ni Solomon 4:12) Sa dumaan nga Israel, ang matahom nga mga hardin may yara nanuhaytuhay nga utanon, mahumot nga mga bulak, kag mataas nga mga kahoy. Yadto nga mga hardin kinaandan na nga ginakudalan ukon ginapaderan kag mahimo lamang makasulod paagi sa nakandaduhan nga gawang. (Isaias 5:5) Para sa manugbantay sing karnero, ang kaputli sa moral kag katahom sang Sulamita kaangay sa sining hardin nga tumalagsahon ang katahom. Putli gid sia. Ang iya mahigugmaon nga pagpalangga para lamang sa iya palamanhon.

18. Ano ang ginapahanumdom sa aton sang mga kasaysayan nanday Jose, Job, kag sang Sulamita?

 ¹⁸ Sa integridad sa moral, ang Sulamita nagpahamtang sing maayo gid nga halimbawa para sa Cristianong mga babayi karon. Nakita kag gin-apresyar ni Jehova ang maayo nga kinaiya sang Sulamita nga lin-ay kag ginpakamaayo sia subong sang pagpakamaayo niya kanday Jose kag Job. Para sa panuytoy naton, ang ila mga buhat sang integridad ginrekord sa Pulong sang Dios. Bisan pa ang aton mga panikasog nga mahuptan ang integridad karon wala ginarekord sa Biblia, si Jehova may isa ka “tulun-an sang handumanan” para sa mga nagatinguha sa paghimo sang iya kabubut-on. Indi gid naton pagkalimtan nga si Jehova “nagatalupangod” kag nagakalipay samtang kita matutom nga nagapanikasog nga huptan ang katinlo sa moral.—Malaquias 3:16.

19. (a) Paano naton dapat tamdon ang katinlo sa moral? (b) Ano ang binagbinagon sa masunod nga artikulo?

¹⁹ Bisan pa ang mga wala sing pagtuo mahimo manguligyat, nagakalipay kita sa pagtuman sa aton mahigugmaon nga Manunuga. May mas mataas kita nga moralidad, isa ka diosnon nga moralidad. Isa ini ka butang nga mapabugal, isa ka butang nga pakabahandion. Paagi sa paghupot sing matinlo nga panindugan sa moral, mahimo kita magkalipay sa pagpakamaayo sang Dios kag mahuptan ang isa ka masanag nga paglaum sang walay katapusan nga mga pagpakamaayo sa palaabuton. Apang, sa praktikal nga kahulugan, ano ang aton sarang himuon agod makapabilin nga matinlo sa moral? Binagbinagon sang masunod nga artikulo ining importante nga pamangkot.

[Mga nota]

Mapaathag Mo Bala?

• Ano ang ginatudlo sang Biblia tuhoy sa seksuwal nga paghirupay?

• Ano ang ginalakip sang tinaga nga “pakighilawas” sa Biblia?

• Paano kita nagabenepisyo sa pagpabilin nga matinlo sa moral?

• Ngaa sanday Jose, Job, kag ang Sulamita nga lin-ay maayo nga mga halimbawa para sa mga Cristiano karon?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 9]

Si Jose nagpalagyo gikan sa imoralidad

[Retrato sa pahina 10]

Ang Sulamita nga lin-ay kaangay sa “isa ka hardin nga nakudalan”

[Retrato sa pahina 11]

Si Job ‘nakigkatipan sa iya mga mata’