Kon Paano Makita ang Matuod nga Kalipay

ANG isa ka Budhista nga relihiosong lider, si Dalai Lama, nagsiling: “Nagapati ako nga ang katuyuan gid sang aton kabuhi amo ang pagpangita sing kalipay.” Nian ginpaathag niya nga nagapati sia nga ang kalipay mahimo matigayon paagi sa paghanas, ukon sa pagdisiplina, sang hunahuna kag tagipusuon. “Ang hunahuna,” siling niya, “amo gid ang sadsaran nga butang nga kinahanglan naton agod matigayon ang bug-os nga kalipay.” Para sa iya, ang pagtuo sa Dios indi na kinahanglanon.⁠ *

Sa pagpaanggid, binagbinaga si Jesus, nga may mabakod nga pagtuo sa Dios kag nga ang iya mga panudlo nag-apektar sa minilyon ka tawo sa sulod sang mga siglo. Interesado si Jesus sa kalipay sang tawo. Ginsugdan niya ang iya bantog nga Sermon sa Bukid paagi sa siam ka kalipay​—⁠siam ka ekspresyon nga nagasugod sa: “Malipayon ang . . .” (Mateo 5:​1-12) Sa amo man nga sermon, gintudluan niya ang iya mga tagpalamati nga usisaon, putlion, kag disiplinahon ang ila hunahuna kag tagipusuon​—⁠ginabuslan ang masingki, imoral, kag makagod nga mga panghunahuna sing mahidaiton, matinlo, kag mahigugmaon nga mga panghunahuna. (Mateo 5:​21, 22, 27, 28; 6:​19-​21) Subong sang ginlaygay sang ulihi sang isa niya ka disipulo, dapat naton ‘padayon nga binagbinagon’ ang mga butang nga ‘matuod, serioso nga hunahunaon, matarong, putli, hiligugmaon, ginahambal nga maayo, halangdon, kag dalayawon.’​—⁠Filipos 4:⁠8.

Nahibaluan ni Jesus nga ang maayo nga kaangtanan sa iban kinahanglanon sa matuod nga kalipay. Sa kinaugali, kita nga mga tawo may huyog nga makig-upod sa iban, gani indi gid kita mahimo nga magmalipayon kon ipain naton ang aton kaugalingon ukon kon pirme kita nagasumpakil sa mga yara sa palibot naton. Magamalipayon lamang kita kon nagabatyag kita nga ginahigugma kag kon ginahigugma naton ang iban. Importante gid sa sini nga gugma, panudlo ni Jesus, amo ang aton kaangtanan sa Dios. Diri sini ilabi na nga ang panudlo ni Jesus tuhay sa iya ni Dalai Lama, kay gintudlo ni Jesus nga indi gid magmalipayon ang mga tawo nga hilway sa Dios. Ngaa amo sina?​—⁠Mateo 4:​4; 22:​37-39.

Hunahunaa ang Imo Espirituwal nga mga Kinahanglanon

Ang isa sang mga kalipay amo: “Malipayon ang mga mahunahunaon sang ila espirituwal nga kinahanglanon.” (Mateo 5:⁠3) Ngaa ginsiling ini ni Jesus? Bangod, di-kaangay sa mga sapat, may espirituwal kita nga mga kinahanglanon. Bangod gintuga sa larawan sang Dios, mapalambo naton sa pila ka kasangkaron ang mga kinaiya sang Dios, subong sang gugma, katarungan, kaluoy, kag kaalam. (Genesis 1:​27; Miqueas 6:⁠8; 1 Juan 4:⁠8) Lakip sa aton espirituwal nga mga kinahanglanon amo ang pagtigayon sing katuyuan sa aton kabuhi.

Paano naton mapaayawan ining espirituwal nga mga kinahanglanon? Indi paagi sa transcendental meditation (isa ka sahi sang pagpamalandong nga ginahimo sang mga Hindu) ukon pag-usisa sa kaugalingon. Sa baylo, si Jesus nagsiling: “Ang tawo mabuhi, indi lamang sa tinapay, kundi sa tagsa ka  pulong nga nagaguwa sa baba ni Jehova.” (Mateo 4:⁠4) Talupangda nga si Jesus nagsiling nga ang Dios amo ang ginhalinan sang “tagsa ka pulong” nga importante sa aton kabuhi. Ang Dios lamang ang makabulig sa aton nga masabat ang pila ka pamangkot. Kinahanglanon gid ina nga paghantop karon, bangod sang madamo kaayo nga teoriya tuhoy sa katuyuan sang kabuhi kag sa dalan padulong sa kalipay. Ginpuno sang mga balaligyaan ang mga bahin para sa mga libro nga nagapanaad sa mga bumalasa sing kapagros, manggad, kag kalipay. Ginbuksan ang mga Internet site nga espesipiko nga nagabinagbinag sang kalipay.

Walay sapayan sini, masami nga sayop ang tawhanon nga panghunahuna sa sining mga butang. May huyog ini nga paayawan ang makagod nga mga kailigbon ukon ang kaugalingon. Napasad ini sa limitado nga kaalam kag eksperiensia, kag sa masami napasad ini sa sayop nga mga basihan. Halimbawa, ang nagadugang nga huyog sa tunga sang mga manunulat sang bulig-sa-kaugalingon nga mga libro amo ang pagpasad sang ila mga ideya sa teoriya sang “ebolusyonaryo nga sikolohiya,” nga nagahaumhaum nga ang tawhanon nga mga emosyon naghalin kuno sa ginakabig naton nga katigulangan nga sapat. Ang kamatuoran amo nga ang bisan ano man nga panikasog sa pagpangita sing kalipay nga napasad sa teoriya nga wala nagasapak sa papel sang Manunuga wala sing pulos kag magadul-ong lamang sa ulihi sa kalugaw-an. Ang isa ka manalagna sang una nagsiling: “Ang mga maalam nahuy-an. . . . Yari karon! Ginsikway nila ang pulong mismo ni Jehova, kag ano bala nga kaalam ang yara sa ila?”​—⁠Jeremias 8:⁠9.

Nahibaluan ni Jehova nga Dios ang aton kinaugali kag kon ano gid ang magapahalipay sa aton. Nahibaluan niya kon ngaa ginbutang niya ang tawo sa duta kag kon ano ang yara sa palaabuton, kag ginasugid niya ina nga impormasyon sa aton paagi sa Biblia. Ang ginpahayag niya sa sinang inspirado nga libro may epekto sa husto nga napahamtang nga mga indibiduwal kag nagapahalipay. (Lucas 10:​21; Juan 8:32) Amo sini ang natabo sa duha ka disipulo ni Jesus. Nasubuan gid sila sang mapatay sia. Apang sang mabalitaan nila gikan mismo sa ginbanhaw nga si Jesus ang tuhoy sa iya katungdanan sa katuyuan sang Dios para sa kaluwasan sang katawhan, nagsiling sila: “Wala bala nagadabdab ang amon tagipusuon samtang nagapamulong sia sa amon sa dalan, samtang bug-os niya nga ginabuksan sa amon ang Kasulatan?”​—⁠Lucas 24:⁠32.

Nagadaku ini nga kalipay kon pahanugutan naton ang kamatuoran sang Biblia nga magtuytoy sang aton kabuhi. Tuhoy sini, mapaanggid naton ang kalipay sa isa ka balangaw. Nagaguwa ini kon maayo ang mga kahimtangan, apang mas labi ini nga nagatahom​—⁠nangin duha ka balangaw pa gani⁠—​kon hustuhan gid ang mga kahimtangan. Tan-awon naton ang pila ka halimbawa kon paano ang pagsunod sa mga panudlo sang Biblia makahatag sing daku pa nga kalipay.

Hupti nga Simple ang Imo Kabuhi

Una, binagbinaga ang laygay ni Jesus tuhoy sa manggad. Sa tapos maglaygay nga indi pag-unahon sa kabuhi ang paghingamo sing manggad, nagpamulong sia sing tumalagsahon. Nagsiling sia: “Nian, kon ang imo mata simple, ang imo bug-os nga lawas mangin masanag.” (Mateo 6:​19-22) Buot niya silingon nga kon mahamkunon gid naton nga ginahimud-usan ang manggad, gahom, ukon ang bisan anong iban pa nga mga tulumuron  nga ginpahamtang sang mga tawo para sa ila kaugalingon, mawasi naton ang mas importante nga mga butang. Kay man, subong sang ginsiling ni Jesus sa isa pa ka okasyon, “bisan pa may kabuganaan ang isa ka tawo ang iya kabuhi indi resulta sang mga butang nga ginapanag-iyahan niya.” (Lucas 12:15) Kon ginauna naton ang mga butang nga importante gid, subong sang aton kaangtanan sa Dios, pamilya, kag iban pa nga mga butang, nian ang aton “mata” mangin “simple,” indi magamo.

Talupangda nga wala ginapadaku ni Jesus ang asetisismo ukon ang sobra nga pagdingot sa kaugalingon. Ti, si Jesus mismo indi asetiko. (Mateo 11:​19; Juan 2:​1-11) Sa baylo, gintudlo niya nga yadtong nagatamod sang kabuhi subong isa lamang ka kahigayunan agod makatipon sing manggad may mawasi gid sa kabuhi.

Nagakomento tuhoy sa pila nga batan-on pa nangin manggaranon kaayo, ang isa ka psychotherapist sa San Francisco, E.⁠U.⁠A., nagsiling nga para sa ila ang kuwarta amo “ang gamot sang kahuol kag kagamo.” Ini nga mga tawo, siling pa niya, “nagabakal sing duha ukon tatlo ka balay, kotse, nagapamalaklon sing bisan ano nga mga butang. Kag kon ini wala sing nahimo para sa ila [buot silingon, nagpahalipay sa ila], nagabatyag sila sing kapung-aw, walay kabilinggan kag walay kapat-uran kon ano ang himuon sa ila kabuhi.” Sa kabaliskaran, ang mga nagatuman sa laygay ni Jesus nga magkabuhi sing simple sa materyal kag maghatag sing kahigayunan para sa espirituwal nga mga butang labi nga makakita sing matuod nga kalipay.

Si Tom, nga isa ka manunukod nga nagaistar sa Hawaii, nagboluntaryo sa pagbulig sa pagpatindog sing mga duog sang pagsimba sa mga isla sa Pasipiko diin pigado ang mga tawo. May natalupangdan si Tom sa sining kubos nga mga tawo. Nagsiling sia: “Malipayon gid ang akon Cristianong mga kauturan sa sini nga mga isla. Ginbuligan nila ako nga mahangpan sing labi pa nga ang kuwarta kag mga pagkabutang indi amo ang sekreto sa kalipay.” Nakita man niya ang mga boluntaryo nga nagpangabudlay upod sa iya sa mga isla kag natalupangdan nga kontento gid sila. “Nakatigayon kuntani sila sing madamo nga kuwarta,” siling ni Tom. “Apang namat-od sila nga unahon pirme ang espirituwal nga mga butang kag magkabuhi sing simple.” Natandog sini nga mga halimbawa, ginpasimple ni Tom ang iya mismo kabuhi agod makahinguyang sia sing kapin nga tion sa iya pamilya kag sa espirituwal nga mga hilikuton​—⁠isa ka tikang nga wala gid niya ginhinulsulan.

Kalipay kag Pagtahod sa Kaugalingon

Importante gid sa kalipay amo ang pagbatyag sing dignidad, ukon pagtahod sa kaugalingon. Bangod sang tawhanon nga pagkadihimpit kag sang resulta nga mga kaluyahon, ang iban may negatibo nga pagtamod sa ila kaugalingon, kag para sa madamo, ini nga balatyagon halin sang bata pa sila. Mahimo mabudlay dulaon ang nagtudok na nga mga balatyagon, apang sarang ini mahimo. Ang solusyon nasandig sa pag-aplikar sa Pulong sang Dios.

Ginapaathag sang Biblia kon paano kita ginatamod sang Manunuga. Indi bala nga mas importante ang iya pagtamod sangsa iya sang bisan sin-o nga tawo​—⁠bisan sang aton mismo? Bangod ang Dios amo gid ang personipikasyon sang gugma, nagatamod sia sa aton nga wala sing pagpasulabi ukon malain nga handum. Ginatamod niya kita pasad sa kon ano kita, kag kon ano man ang masarangan naton. (1 Samuel 16:⁠7; 1 Juan 4:⁠8) Sa pagkamatuod, ginakabig niya ang mga luyag magpahamuot sa iya subong hamili, huo, kalahamut-an, bisan indi sila himpit.​—⁠Daniel 9:​23; Hageo 2:⁠7.

Siempre pa, wala ginapasapayanan sang Dios ang aton mga kaluyahon kag ang bisan ano man nga kasal-anan nga nahimo naton. Ginapaabot niya nga tinguhaan gid naton nga himuon ang husto, kag ginabuligan niya kita kon ginahimo naton ini. (Lucas 13:24) Apang, ang Biblia nagasiling:  “Subong sang amay nga nagakaluoy sa iya mga anak, si Jehova nagakaluoy sa mga nagakahadlok sa iya.” Nagasiling man ini: “Kon ang mga sayop amo ang imo ginabantayan, O Jah, O Jehova, sin-o bala ang makatindog? Kay may matuod nga pagpatawad sa imo, agod nga ikaw kahadlukan.”​—⁠Salmo 103:​13; 130:​3, 4.

Gani tun-i nga tamdon ang imo kaugalingon suno sa pagtamod sang Dios. Ang paghibalo nga ginatamod niya ang mga nagahigugma sa iya subong kalahamut-an kag nga may pagsalig sia sa ila​—⁠bisan pa mahimo magbatyag sila nga indi takus⁠​—⁠​makapahalipay pa gid sa isa ka tawo.​—⁠1 Juan 3:​19, 20.

Paglaum​—⁠Importante sa Kalipay

Ang popular karon nga ideya nga ginatawag positibo nga sikolohiya nagatudlo nga ang pagkamalaumon, nga resulta sang paghunahuna sing positibo kag sang pagsentro sa personal nga mga kabakod sang isa, makadul-ong sa kalipay. Pila lang ang magapanghiwala nga ang malaumon nga pagtamod sa kabuhi kag sa palaabuton nagahatag sa aton sing kalipay. Apang, dapat ipasad ina nga pagkamalaumon sa kamatuoran, indi lamang sa pagdalamguhanon. Dugang pa, indi madula sang pagkamalaumon ukon positibo nga panghunahuna ang inaway, gutom, balatian, polusyon, pagtigulang, masakit, ukon kamatayon​—⁠mga butang nga nagadula sang kalipay sang madamo. Apang, may nagakaigo man nga duog ang pagkamalaumon.

Makawiwili nga wala ginagamit sang Biblia ang tinaga nga pagkamalaumon; ginagamit sini ang mas may puwersa nga tinaga​—⁠paglaum. Ginalaragway sang Vine’s Complete Expository Dictionary ang “paglaum” suno sa paggamit sa Biblia subong “maayo kag masinaligon nga pagpaabot, . . . ang malipayon nga pagpaabot sa maayo.” Suno sa paggamit sa Biblia, ang paglaum indi lamang ang malaumon nga pagtamod sa isa ka sitwasyon. Nagapatuhoy man ini sa butang diin napasad ang paglaum sang isa. (Efeso 4:⁠4; 1 Pedro 1:⁠3) Halimbawa, ang Cristianong paglaum amo nga ang tanan nga di-kalahamut-an nga mga butang nga ginsambit sa nagligad nga parapo dulaon sa dili madugay. (Salmo 37:​9-11, 29) Apang nagalakip ini sing madamo pa.

Ginapaabot sang mga Cristiano ang tion nga matigayon sang matutom nga mga tawo ang himpit nga kabuhi sa paraiso nga duta. (Lucas 23:​42, 43) Nagapasangkad sina nga paglaum, ang Bugna 21:​3, 4 nagasiling: “Yari karon! Ang kayangkayang sang Dios upod sa mga tawo, kag magapuyo sia kaupod nila, kag sila mangin iya katawhan. . . . Kag pahiran niya ang tagsa ka luha sa mga mata nila, kag wala na sing kamatayon, ukon kalisod ukon paghibi ukon kasakit pa. Ang nahaunang mga butang nagtaliwan.”

Ang bisan sin-o nga nagapaabot nga makatigayon sini nga palaabuton may rason gid nga mangin malipayon, bisan pa nga ang iya kahimtangan karon indi subong kaayo sa luyag niya. (Santiago 1:12) Gani ngaa indi mo pag-usisaon ang Biblia kag hibaluon kon ngaa mapatihan mo ini? Pabakura ang imo paglaum paagi sa paghinguyang sing tion kada adlaw sa pagbasa sing Biblia. Ang paghimo sini magapauswag sa imo sa espirituwal, magabulig sa imo nga malikawan ang mga butang nga nagadula sang kalipay sang mga tawo, kag magapalig-on sa imo nga mangin kontento. Huo, ang sekreto gid sang matuod nga kalipay amo ang paghimo sang kabubut-on sang Dios. (Manugwali 12:⁠13) Ang kabuhi nga napasad sa pagtuman sa mga prinsipio sang Biblia isa ka malipayon nga kabuhi, kay si Jesus nagsiling: “Malipayon ang mga nagapamati sa pulong sang Dios kag nagatuman sini!”​—⁠Lucas 11:⁠28.

[Nota]

[Mga retrato sa pahina 5]

Indi makita ang kalipay paagi sa pagtipon sing manggad, sa pagpain sang kaugalingon, ukon sa pagsalig sa limitado nga ihibalo sang tawo

[Retrato sa pahina 6]

Ang kabuhi nga napasad sa pagtuman sa Pulong sang Dios malipayon

[Retrato sa pahina 7]

Ang Cristianong paglaum nagapahalipay sa isa ka tawo