“Ang Pulong ni Jehova Padayon nga Nagatubo”

“Sia nagapadala sang iya pulong sa duta; madasig nga nagadalagan ang iya pulong.”​—⁠SALMO 147:⁠15.

1, 2. Ano nga hilikuton ang ginhatag ni Jesus sa iya mga disipulo, kag ano ang nadalahig sa sini?

ANG isa sang labing makatilingala nga mga tagna sa Biblia makita sa Binuhatan 1:⁠8. Wala lamang madugay antes sia magkayab sa langit, si Jesus nagsiling sa iya matutom nga mga sumulunod: “Magabaton kamo sing gahom kon ang balaan nga espiritu mag-abot sa inyo, kag mangin saksi ko kamo . . . tubtob sa ukbong sang duta.” Isa ini ka daku gid nga hilikuton!

² Agod mabantala ang pulong sang Dios sa bug-os nga duta, daw makahalangkat gid ini nga hilikuton para sa pila lamang ka disipulo. Binagbinaga kon ano ang nadalahig. Dapat nila buligan ang mga tawo nga mahangpan ang maayong balita tuhoy sa Ginharian sang Dios. (Mateo 24:14) Agod makapanaksi kay Jesus, dapat man nila ipaambit ang iya mapuwersa nga mga panudlo sa iban kag ipaathag ang iya ginatungdan nga papel sa katuyuan ni Jehova. Dugang pa, ang hilikuton nagalakip sang paghimo sing mga disipulo sang mga tawo kag nian sang pagbawtismo sa ila. Kag dapat ini himuon sa bug-os nga kalibutan!​—⁠Mateo 28:​19, 20.

3. Ano ang ginpasalig ni Jesus sa iya mga sumulunod, kag paano sila naghulag sa hilikuton nga ginhatag sa ila?

³ Walay sapayan sina, ginpasalig ni Jesus ang iya mga sumulunod nga ang balaan nga espiritu mangin kaupod nila sa paghimo sang hilikuton nga ginsugo niya sa ila. Gani, walay sapayan sang kadakuon sang hilikuton kag sang wala kaluoy kag masingki nga mga panikasog sang mga nagapamatok agod pahipuson sila, madinalag-on nga natuman anay sang unang mga disipulo ni Jesus ang ginsugo niya. Isa ini ka kamatuoran sa maragtas nga indi mapanghiwala.

4. Paano ang gugma sang Dios nadayag sa sugo nga magbantala kag magpanudlo sa iban?

⁴ Ang bug-os kalibutan nga kampanya sang pagbantala kag pagtudlo isa ka pagpakita sang gugma sang Dios para sa mga wala makakilala sa iya. Naghatag ini sa ila sing kahigayunan agod makigsuod kay Jehova kag makabaton sing kapatawaran sang mga sala. (Binuhatan 26:18) Ang hilikuton nga pagbantala kag pagtudlo nagpakita man sang gugma sang Dios sa mga nagadala sang mensahe, kay nagatugot ini sa ila nga mapabutyag ang ila debosyon kay Jehova kag mapakita ang ila gugma sa isigkatawo. (Mateo 22:​37-39) Daku gid ang pagpakabahandi ni apostol Pablo sa Cristianong ministeryo amo nga ginpatuhuyan niya ini subong “bahandi.”​—⁠2 Corinto 4:⁠7.

5. (a) Diin naton makita ang labing masaligan nga maragtas sang unang mga Cristiano, kag ano nga pagtubo ang ginalaragway diri? (b) Ngaa ang tulun-an sang Mga Binuhatan mapuslanon sa mga alagad sang Dios karon?

⁵ Ang labing masaligan nga maragtas sang pagbantala nga hilikuton sang unang mga Cristiano mabasa sa inspirado nga tulun-an sang Mga Binuhatan, nga ginsulat ni disipulo Lucas. Isa ini ka rekord sang makatilingala kag madasig nga pagtubo. Ini nga pagtubo sa ihibalo sa Pulong sang Dios nagapahanumdom sa aton sang Salmo 147:​15, nga nagasiling: “[Si Jehova] nagapadala sang iya pulong sa duta; madasig nga nagadalagan ang iya pulong.” Ang kasaysayan tuhoy sa unang mga Cristiano, nga ginbuligan sang balaan nga espiritu, makakulunyag kag mapuslanon gid sa aton karon. Ang mga Saksi ni Jehova nagahimo sing amo man nga hilikuton sang pagbantala kag paghimo sing disipulo, lamang nga sa mas daku pa nga kasangkaron. Nagaatubang man kita sing mga problema  nga kaanggid sa gin-atubang anay sang mga Cristiano sang unang siglo. Samtang ginabinagbinag naton kon paano ginpakamaayo kag ginbuligan ni Jehova ang unang mga Cristiano, ang aton pagtuo sa iya pagsakdag ginapabakod.

Pagdamo Sang mga Disipulo

6. Anong prase may kaangtanan sa pagtubo ang mabasa sing tatlo ka beses sa tulun-an sang Mga Binuhatan, kag ano ang ginapatuhuyan sini?

⁶ Ang isa ka paagi sa pag-usisa sang katumanan sang Binuhatan 1:8 amo ang pagbinagbinag sa ekspresyon nga “ang pulong ni Jehova padayon nga nagatubo,” isa ka prase nga mabasa, nga may diutay nga kinatuhayan, sa Biblia sing tatlo ka beses lamang kag ang tanan sini makita sa tulun-an sang Mga Binuhatan. (Binuhatan 6:7; 12:24; 19:20) “Ang pulong ni Jehova,” ukon “ang pulong sang Dios,” sa sining mga kasulatan nagapatuhoy sa maayong balita​—⁠ang makapulukaw nga mensahe sang kamatuoran sang Dios, ang buhi kag mabaskog nga mensahe nga nagpabag-o sang kabuhi sang mga nagtuo sa sini.​—⁠Hebreo 4:⁠12.

7. Sa ano ginaangot ang pagtubo sang pulong sang Dios sa Binuhatan 6:​7, kag ano ang natabo sa adlaw sang Pentecostes 33 C.E.?

⁷ Ang nahauna nga pagsambit sa pagtubo sang pulong sang Dios mabasa sa Binuhatan 6:⁠7. Didto aton mabasa: “Bangod sini ang pulong sang Dios padayon nga nagtubo, kag ang kadamuon sang mga disipulo padayon nga nagdamo sing tama gid sa Jerusalem; kag isa ka daku nga panong sang mga saserdote ang nagsugod nga mangin matinumanon sa pagtuo.” Diri, ang pagtubo ginaangot sa pagdamo sang mga disipulo. Antes sini, sang adlaw sang Pentecostes 33 C.E., ang balaan nga espiritu sang Dios ginbubo sa mga 120 ka disipulo nga nagtipon sa isa ka naibabaw nga hulot. Nian si apostol Pedro naghatag sing makapulukaw nga pamulongpulong, kag sa mga nagpamati, mga 3,000 ang nangin tumuluo sadto mismo nga adlaw. Daw ano gid kagahod sang ang linibo ka tawo nagpakadto sa linaw ukon mga linaw sa sulod kag sa palibot sang Jerusalem agod bawtismuhan sa ngalan ni Jesus, ang tawo nga ginlansang subong isa  ka kriminal sang nagligad lamang nga mga 50 ka adlaw!​—⁠Binuhatan 2:⁠41.

8. Paano nagdugang ang kadamuon sang mga disipulo sang mga tinuig pagkatapos sang Pentecostes 33 C.E.?

⁸ Siempre pa, panugod lamang yadto. Ang dalayon nga mga panikasog sang Judiyong mga lider sang relihion agod padulugon ang pagbantala wala magmadinalag-on. Sa kabang-awan sadto nga mga lider, “padayon nga gindugang sa [mga disipulo] ni Jehova adlaw-adlaw ang mga nagakalaluwas.” (Binuhatan 2:47) Sang ulihi, “ang kadamuon sang mga lalaki nangin mga lima ka libo.” Pagkatapos sadto, “ang mga tumuluo sa Ginuo padayon nga nagdugang, mga kadam-an sang mga lalaki kag mga babayi.” (Binuhatan 4:4; 5:14) Sang ulihi pa gid, aton mabasa: “Sa pagkamatuod, ang kongregasyon sa bug-os nga Judea kag Galilea kag Samaria nakatigayon sing isa ka panag-on sang kalinong, nga naglig-on; kag samtang nagalakat ini sa kahadlok kay Jehova kag sa lugpay sang balaan nga espiritu padayon ini nga nagmuad.” (Binuhatan 9:31) Mga pila ka tuig sang ulihi, ayhan sang mga 58 C.E., ginhinambitan ang “pila ka libo nga tumuluo.” (Binuhatan 21:20) Sadto, may madamo man nga Gentil nga tumuluo.

9. Paano mo ilaragway ang unang mga Cristiano?

⁹ Ini nga pagdamo resulta sang gindugang nga bag-ong mga nakumbertir. Ang relihion bag-o​—⁠apang aktibo gid ini. Subong wala nagapabayabaya nga mga katapo sang iglesia, ang mga disipulo debotado sing bug-os kay Jehova kag sa iya Pulong, kay kon kaisa natun-an nila ang kamatuoran gikan sa mga ginhingabot sing mapintas. (Binuhatan 16:​23, 26-33) Ginbaton nila ang Cristianismo pasad sa makatarunganon kag mahalungon nga pagdesisyon suno sa dikta sang ila konsiensia. (Roma 12:⁠1) Gintudluan sila sa mga dalanon sang Dios; ang kamatuoran yara sa ila hunahuna kag tagipusuon. (Hebreo 8:​10, 11) Handa sila manginmatay sa kon ano ang ila ginatuuhan.​—⁠Binuhatan 7:​51-60.

10. Ano nga salabton ang ginbaton sang unang mga Cristiano, kag ano nga pagkaanggid ang makita naton karon?

¹⁰ Ginkilala sang mga nagbaton sang Cristianong panudlo ang ila responsabilidad nga ipaambit ang kamatuoran sa iban. Nakabulig gid ini sa dugang pa nga pagdamo. Ang isa ka iskolar sang Biblia nagsiling: “Ang pagpaalinton sang pagtuo wala ginakabig subong eksklusibo nga kinamatarong sang makugi kaayo ukon sang gintangdo sing pormal nga ebanghelisador. Ang pag-ebanghelyo pinasahi nga kinamatarong kag katungdanan sang tagsa ka katapo sang Iglesia. . . . Ang kinaugali nga hilikuton sang paglab-ot sa bug-os nga Cristianong komunidad naghatag sing daku nga pangpapagsik sa hublag sugod sa panugod.” Nagsulat pa sia: “Ang pag-ebanghelyo amo gid anay ang importante nga butang nga nagpapagsik sa unang mga Cristiano.” Matuod man ini sa matuod nga mga Cristiano karon.

Geograpiko nga Pagtubo

11. Ano nga sahi sang pagtubo ang ginalaragway sa Binuhatan 12:​24, kag paano ini natabo?

¹¹ Ang ikaduha nga pagsambit sa pagtubo sang pulong sang Dios makita sa Binuhatan 12:24: “Ang pulong ni Jehova padayon nga nagatubo kag nagalapnag.” Diri ang dinalan ginaangot sa geograpiko nga pagtubo. Walay sapayan sang pagpamatok sang gobierno, ang hilikuton padayon nga nag-uswag. Ang balaan nga espiritu una nga ginbubo sa Jerusalem, kag halin didto ang pulong madasig nga naglapnag. Bangod sang paghingabot sa Jerusalem, ang mga disipulo nag-alaplaag sa mga rehiyon sa bug-os nga Judea kag Samaria. Ang resulta? “Ang mga nag-alaplaag naglibot sa kadutaan nga nagapahayag sing maayong balita sang pulong.” (Binuhatan 8:​1, 4) Si Felipe ginsugo nga panaksihan ang isa ka lalaki nga, sa tapos nabawtismuhan, nagdala sang mensahe sa Etiopia. (Binuhatan 8:​26-28, 38, 39) Madasig nga naglapnag ang kamatuoran sa Lida, Kapatagan sang Saron, kag Joppe. (Binuhatan 9:​35, 42) Sang ulihi, si apostol Pablo naglakbay sing mga kinilometro sa dagat kag duta, nga nagtukod sing mga kongregasyon sa madamong kapungsuran sa Mediteraneo. Si apostol Pedro nagkadto sa Babilonia. (1 Pedro 5:13) Sa sulod sang 30 ka tuig sa tapos ginbubo ang balaan nga espiritu sa Pentecostes, si Pablo nagsulat nga ang maayong balita “ginbantala sa tanan nga tinuga sa idalom sang langit,” ayhan nagapatuhoy sa bahin sang kalibutan nga kilala sadto.​—⁠Colosas 1:⁠23.

12. Paano ginbaton sang mga manugpamatok sang Cristianismo ang geograpiko nga pagtubo sang pulong sang Dios?

¹² Ginbaton bisan sang mga nagapamatok sa  Cristianismo nga ang pulong sang Dios naglapnag sa Romanong Emperyo. Halimbawa, ang Binuhatan 17:6 nagasaysay nga sa Tesalonica, naaminhan nga Gresya, ang mga nagapamatok nagsinggit: “Ini nga mga tawo nga nagpabaliskad sang napuy-an nga duta yari man diri.” Dugang pa, sa panugod sang ikaduhang siglo, si Pliny nga Bataon nagsulat kay Emperador Trajan sang Roma gikan sa Bitinia may kaangtanan sa Cristianismo. Nagyamo sia: “Indi [ini] limitado sa mga siudad lamang, kundi ginpalapnag ang halit sini sa kaiping nga mga minuro kag pungsod.”

13. Sa anong paagi ang geograpiko nga pagtubo nagapabanaag sang gugma sang Dios sa katawhan?

¹³ Ining geograpiko nga pagtubo isa ka pagpakita sang tudok nga gugma ni Jehova sa mahimo magawad nga katawhan. Sang nakita ni Pedro nga ang balaan nga espiritu nadayag mismo sa Gentil nga si Cornelio, nagsiling sia: “Pat-od nga nahantop ko nga ang Dios wala sing ginapasulabi, apang sa tagsa ka pungsod ang tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sing pagkamatarong kalahamut-an sa iya.” (Binuhatan 10:​34, 35) Huo, ang maayong balita mensahe anay kag karon para sa tanan nga katawhan, kag ang geograpiko nga pagtubo naghatag sa katawhan bisan diin sing kahigayunan agod balusan ang gugma sang Dios. Sa sining ika-21 nga siglo, ang pulong sang Dios naglapnag sing literal sa tanan nga bahin sang duta.

Pagtubo nga Nagalandas

14. Ano nga sahi sang pagtubo ang ginalaragway sa Binuhatan 19:​20, kag ano ang ginlandas sang pulong sang Dios?

¹⁴ Ang ikatlo nga pagsambit sa pagtubo sang pulong sang Dios mabasa sa Binuhatan 19:20: “Sa gamhanan nga paagi ang pulong ni Jehova padayon nga nagatubo kag nagalandas.” Ang orihinal nga Griegong tinaga nga ginbadbad nga “nagalandas” nagapaalinton sang ideya nga “nagapanikasog.” Ang nauna nga mga bersikulo nagasaysay nga madamo sa Efeso ang nangin mga tumuluo, kag ginsunog sang pila nga nagabuhat anay sing salamangka ang ila mga libro sa atubangan sang tanan. Busa, nalandas sang pulong sang Dios ang pagtuluuhan sang butig nga relihion. Nalandas man sang maayong balita ang iban pa nga mga balagbag, subong sang paghingabot. Wala sing butang nga makapadulog sini. Sa sini makita naton liwat ang tumalagsahon nga pagkaanggid sa matuod nga Cristianismo sa panahon naton.

15. (a) Ano ang ginsulat sang isa ka istoryador sang Biblia tuhoy sa unang mga Cristiano? (b) Kay sin-o ginpatungod sang mga disipulo ang ila kadalag-an?

¹⁵ Ang mga apostoles kag ang iban pa nga unang mga Cristiano nagwali sang pulong sang Dios sing makugi. Tuhoy sa ila, ang isa ka istoryador sang Biblia nagkomento: “Kon luyag sang mga tawo nga magpamulong tuhoy sa ila Ginuo, makakita sila sing madamong paagi kon paano ini himuon. Sa pagkamatuod, mas nagadayaw kita sa motibo sining mga lalaki kag mga babayi sangsa ila mga pamaagi.” Apang, ginbaton sining unang mga Cristiano nga ang kadalag-an sang ila ministeryo wala nasandig sa ila lamang mga panikasog. Ang Dios amo ang nagsugo sa ila nga himuon ang ila hilikuton, kag ang Dios nagasakdag sa ila agod mahimo ini. Ang espirituwal nga pagtubo nagahalin sa Dios. Ginbaton ini ni apostol Pablo sa iya sulat sa kongregasyon sa Corinto. Nagsulat sia: “Ako ang nagtanom, si Apolos ang nagbunyag, apang ang Dios ang nagapatubo sini. Kay kami masigkamanugpangabudlay sang Dios.”​—⁠1 Corinto 3:​6, 9.

 Ang Balaan nga Espiritu Nagapanghikot

16. Ano ang nagapakita nga ginbuligan sang balaan nga espiritu ang mga disipulo sa pagpamulong sing masidla?

¹⁶ Dumduma nga ginpasalig ni Jesus sa iya mga disipulo nga ang balaan nga espiritu magatungod sing papel sa pagtubo sang pulong sang Dios kag nga ang balaan nga espiritu magabulig sa mga disipulo sa ila hilikuton nga pagbantala. (Binuhatan 1:⁠8) Paano ini mahanabo? Wala madugay nga ginbubo ang espiritu sa mga disipulo sang Pentecostes, sanday Pedro kag Juan ginpatawag agod magpamulong sa Judiyong Sanhedrin, ang pinakamataas nga hukmanan sa pungsod, kag nga ang mga hukom sini amo ang may salabton sa pagpatay kay Jesucristo. Magakurog bala sa kahadlok ang mga apostoles sa atubangan sining daku kag nagapamatok nga sinapol? Indi gid! Ginbuligan sang balaan nga espiritu sanday Pedro kag Juan sa pagpamulong sing masidla gid amo nga ang ila mga kaaway nahayanghag, kag “nakilala nila nahanungod sa ila nga kaupod sila anay ni Jesus.” (Binuhatan 4:​8, 13) Ang balaan nga espiritu man ang nagbulig kay Esteban sa pagpanaksi sing masidla sa Sanhedrin. (Binuhatan 6:12; 7:​55, 56) Antes sini, ang balaan nga espiritu nagpahulag sa mga disipulo nga magbantala sing masidla. Si Lucas nagreport: “Sang nakapangamuyo sila, nag-uyog ang duog nga ila ginatipunan; kag napuno sila tanan sing balaan nga espiritu kag nagpamulong sila sang pulong sang Dios nga may kasidla.”​—⁠Binuhatan 4:⁠31.

17. Sa anong iban pa nga mga paagi ginbuligan sang balaan nga espiritu ang mga disipulo sa ila ministeryo?

¹⁷ Paagi sa iya gamhanan nga balaan nga espiritu, gintuytuyan ni Jehova, upod sa ginbanhaw nga si Jesus, ang hilikuton nga pagbantala. (Juan 14:28; 15:26) Sang ang espiritu ginbubo kay Cornelio, sa iya mga himata, kag sa iya mahirop nga mga abyan, ginkilala ni apostol Pedro nga ang di-sirkunsidado nga mga Gentil mahimo makalipikar nga bawtismuhan sa ngalan ni Jesucristo. (Binuhatan 10:​24, 44-48) Sang ulihi, ang espiritu nagtungod sing importante nga papel sa pagtangdo kay Bernabe kag kay Saulo (si apostol Pablo) sa misyonero nga hilikuton kag sa pagtuytoy sa ila kon diin sila dapat kag indi dapat magkadto. (Binuhatan 13:​2, 4; 16:​6, 7) Gintuytuyan sini ang mga desisyon sang mga apostoles kag sang tigulang nga mga lalaki sa Jerusalem. (Binuhatan 15:​23, 28, 29) Gin-ubayan man sang balaan nga espiritu ang pagtangdo sa mga manugtatap sa Cristianong kongregasyon.​—⁠Binuhatan 20:⁠28.

18. Paano ginpakita sang unang mga Cristiano ang gugma?

¹⁸ Dugang pa, ang balaan nga espiritu nadayag man sa mga Cristiano mismo, nga nagapatubas sing diosnon nga mga kinaiya, subong sang gugma. (Galacia 5:​22, 23) Ang gugma amo ang nagpahulag sa mga disipulo nga magbuligay. Halimbawa, pagkatapos sang Pentecostes sang 33 C.E., gintukod ang isa ka pundo agod maamanan ang pisikal nga mga kinahanglanon sang mga disipulo sa Jerusalem. Ang rekord sang Biblia nagasiling: “Wala sing isa man sa ila ang nagkinahanglan; kay ginbaligya sang tanan nga nagapanag-iya sang mga uma ukon mga balay ang mga ini kag gindala ang mga bili sang mga butang nga ginbaligya kag ginbutang nila ini sa tiilan sang mga apostoles. Nian ginpanagtag ini sa kada isa, suno sa iya kinahanglan.” (Binuhatan 4:​34, 35) Ini nga gugma ginpakita indi lamang sa mga masigkatumuluo kundi sa iban man, paagi sa pagpaambit sang maayong balita kag paagi sa iban pa nga mga buhat sang pagkaayo. (Binuhatan 28:​8, 9) Si Jesus nagsiling nga ang nagasakripisyo-sa-kaugalingon nga gugma magapakilala sang iya mga sumulunod. (Juan 13:​34, 35) Sa pagkamatuod ang kinahanglanon nga kinaiya  nga gugma nagpasuod sang mga tawo sa Dios kag nag-amot sa pagtubo sang unang siglo subong man sa karon.​—⁠Mateo 5:​14, 16.

19. (a) Sa anong tatlo ka paagi nagtubo ang pulong ni Jehova sang unang siglo? (b) Ano ang usisaon naton sa masunod nga artikulo?

¹⁹ Sa kabug-usan, ang ekspresyon nga “balaan nga espiritu” mabasa sing 41 ka beses sa tulun-an sang Mga Binuhatan. Sing maathag, ang matuod nga Cristianong pagtubo sadtong unang siglo gin-angot anay sing suod sa gahom kag pagtuytoy sang balaan nga espiritu. Ang kadamuon sang mga disipulo nagdugang, ang pulong sang Dios naglapnag sa masangkad nga duog, kag naglandas ini sang mga relihion kag mga pilosopiya sadto nga dag-on. Ining unang-siglo nga pagtubo nagaanggid sa hilikuton sang mga Saksi ni Jehova karon. Sa masunod nga artikulo, usisaon naton ang subong man ka dalayawon nga pagtubo sang pulong sang Dios sa modernong mga tion.

Madumduman Mo Bala?

• Paano nagdamo ang unang mga disipulo?

• Sa anong paagi ang pulong sang Dios naglapnag sing geograpiko?

• Paano naglandas ang pulong sang Dios sang unang siglo?

• Ano ang papel sang balaan nga espiritu sa pagtubo sang pulong sang Dios?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 12]

Si Felipe nagbantala sa Etiopianhon, nga ginpalapnag ang maayong balita sing geograpiko

[Retrato sa pahina 13]

Ang balaan nga espiritu nagtuytoy sa mga apostoles kag sa tigulang nga mga lalaki sa Jerusalem

[Picture Credit Line sa pahina 10]

Upper right corner: Reproduction of the City of Jerusalem at the time of the Second Temple - located on the grounds of the Holyland Hotel, Jerusalem