‘Paagi sa Kaalam Magadamo ang Aton mga Adlaw’

SIN-O ang makapanghiwala nga importante gid ang kaalam kon nagaatubang sing mga problema sa kabuhi? Ang matuod nga kaalam amo ang ikasarang sa paggamit sing nagakaigo sang ihibalo kag paghangop. Kabaliskaran gid ini sang kabuangan kag katuntuhan. Gani ginalaygayan kita sang Kasulatan nga magtigayon sing kaalam. (Hulubaton 4:⁠7) Sa pagkamatuod, ang tulun-an sang Hulubaton sa Biblia ginsulat ilabi na agod maghatag sing kaalam kag disiplina. Ang nagabukas nga mga pulong sini nagasiling: “Ang mga hulubaton ni Solomon nga anak ni David, nga hari sang Israel, agod makahibalo ang isa sing kaalam kag disiplina.”​—⁠Hulubaton 1:​1, 2.

Halimbawa, binagbinagon lang naton ang masaligan nga mga panudlo sang nahaunang pila ka kapitulo sang Mga Hulubaton. Kaangay sang isa ka mahigugmaon nga amay nga nagapalig-on sa iya anak, ginapangabay ni Solomon ang iya mga bumalasa nga batunon ang disiplina kag talupangdon ang kaalam. (Kapitulo 1 kag 2) Ginapakita niya sa aton kon paano naton mapalambo ang suod nga pagpakig-abyan kay Jehova kag kon paano amligan ang aton tagipusuon. (Kapitulo 3 kag 4) Ginalaygayan kita nga magpabilin nga putli sa moral. (Kapitulo 5 kag 6) Huo, mapuslanon gid sa aton ang pagbuyagyag sa pamaagi sang isa ka imoral nga tawo. (Kapitulo 7) Kag daw ano gid ka makagalanyat sa tanan ang pakitluoy sang ginpersonipikar nga kaalam! (Kapitulo 8) Antes magpadayon sa malip-ot kag pinasahi nga mga hulubaton sa masunod nga mga kapitulo, ginpresentar ni Hari Solomon ang isa ka makapulukaw nga sumaryo sang kon ano na ang iya nabinagbinag.​—⁠Kapitulo 9.

‘Kari Kamo, Magkaon Sang Akon Tinapay kag Mag-inom Sang Akon Alak’

Ang konklusion sang nahauna nga bahin sang Mga Hulubaton indi isa ka makatalaka nga sumaryo nga nagabalay lamang sang nasambit na nga mga laygay. Sa baylo, ginpresentar ini subong isa ka makakulunyag kag matahom nga ilustrasyon, nga nagapahulag sa bumalasa nga tigayunon ang kaalam.

Ang ika-9 nga kapitulo sang tulun-an nga Mga Hulubaton sa Biblia nagabukas sa sining mga pulong: “Ang matuod nga kaalam nagpatindog sang iya balay; nagbasbas sia sang iya pito ka haligi.” (Hulubaton 9:⁠1) Ang termino nga “pito ka haligi,” siling sang isa ka iskolar, “nagapahangop sang isa ka pulupalasyuhon nga balay nga gintukod sa isa ka luwang, kag ang tinukod may tatlo ka haligi sa tagsa ka kilid kag may isa ka haligi sa tunga sang ikatlo nga kilid nga nagaatubang sa ganhaan.” Matuod man ini ukon indi, ang matuod nga kaalam nagpatindog sing mabakod nga balay para balatunan sang madamo nga bisita.

Ang tanan nga butang sa sulod sang balay handa na para sa isa ka sinalusalo. Yara na ang karne, subong man ang alak. Ginhatagan sing igtalupangod sang kaalam ang paghanda sang pagkaon kag ang paghimos sang lamesa. “Naghimos sia sa pag-ihaw sang iya mga sapat; gintimpla sini ang iya alak; labaw pa sa sina, ginhanda sini ang iya lamesa.” (Hulubaton 9:⁠2) Ang espirituwal nga pagkaon nga nagakabagay binagbinagon sing mahalungon makita sa sining malaragwayon nga lamesa.​—⁠Isaias 55:​1, 2.

Sin-o ang mga gin-agda sa sinalusalo nga ginhanda sang matuod nga kaalam? “Ginpadala sini ang iya mga kabulig nga babayi, agod magpanawag ini sa putukputukan sang mataas nga mga duog sang banwa: ‘Ang bisan sin-o nga indi eksperiensiado, magkari sia diri.’ Ang bisan sin-o nga nakulangan sing tagipusuon​—⁠nagsiling sia sa iya: ‘Kari kamo, kaon kamo sang akon tinapay kag inom sang alak nga akon gintimpla. Bayai ang mga indi eksperiensiado kag padayon nga magkabuhi, kag maglakat sing tadlong sa dalanon sang paghangop.’ ”​​—⁠Hulubaton 9:​3-6.

 Ginsugo sang kaalam ang iya mga kabulig nga babayi nga magpangagda. Nagkadto sila sa publiko nga mga duog diin makapanawag sila sa pinakadamo nga tawo. Ginaagda ang tanan​—⁠yadtong “nakulangan sing tagipusuon,” ukon yadtong kulang sing paghangop, subong man yadtong kulang sing eksperiensia. (Hulubaton 9:⁠4) Kag ginsaaran sila sing kabuhi. Ang kaalam nga makita sa Pulong sang Dios, pati na ang yara sa tulun-an sang Mga Hulubaton, matigayon gid sang halos tanan nga tawo. Sa karon, subong mga mensahero sang matuod nga kaalam, masako ang mga Saksi ni Jehova sa pag-agda sa mga tawo, bisan diin man sila makita, agod magtuon sa Biblia. Sa pagkamatuod, ang pagtigayon sini nga ihibalo makadul-ong sa kabuhi nga walay katapusan.​—⁠Juan 17:3.

Dapat batunon sing mapainubuson sang mga Cristiano ang pagdisiplina sang kaalam. Matuod ini ilabi na sa mga pamatan-on kag sa mga bag-o pa lang nagsugod sa pagtuon tuhoy kay Jehova. Bangod sang limitado nga eksperiensia sa mga dalanon sang Dios, mahimo nga ‘nakulangan sila sing tagipusuon.’ Wala ini nagakahulugan nga malain ang tanan nila nga motibo, apang nagakinahanglan sing tion kag panikasog agod ipahamtang ang tagipusuon sa kahimtangan nga nagapahamuot gid kay Jehova nga Dios. Nagakinahanglan ini sang pagpahisuno sang mga panghunahuna, handum, luyag, kag mga tulumuron sa kon ano ang ginakahamut-an sang Dios. Importante gid nga “magtigayon [sila] sing kahidlaw sa wala masimbugan nga gatas nga natungod sa pulong.”​—⁠1 Pedro 2:2.

Sa pagkamatuod, indi bala dapat nga tanan kita mag-uswag sa “nahauna nga doktrina”? Kinahanglan gid nga magpalambo kita sing interes sa “madalom nga mga butang sang Dios” kag magkaon sing matig-a nga pagkaon nga iya sang hamtong nga mga tawo. (Hebreo 5:⁠12⁠–​​6:⁠1; 1 Corinto 2:10) “Ang matutom kag mainandamon nga ulipon,” nga ginadumalahan sing direkta ni Jesucristo, mapisan nga nagaaman sing suno-sa-tion nga espirituwal nga pagkaon para sa tanan. (Mateo 24:45-47) Kabay nga magkaon kita sa lamesa sang kaalam paagi sa mapisan nga pagtuon sa Pulong sang Dios kag sa pasad-sa-Biblia nga mga publikasyon nga ginaaman sang ulipon nga klase.

“Indi Pagsabdunga ang Mayubiton”

Ang mga panudlo sang kaalam nagalakip man sing pagtadlong kag pagsabdong. Ini nga bahin sang kaalam wala gilayon ginabaton sang tanan. Gani, ang hingapusan sang nahauna nga bahin sang tulun-an sang Mga Hulubaton nagaunod sini nga paandam: “Sia nga nagatadlong sa mayubiton nagadala sing kahuy-anan sa iya kaugalingon, kag sia nga nagasabdong sa isa nga malauton​—⁠isa ka dagta sa iya. Indi pagsabdunga ang mayubiton, agod indi sia magdumot sa imo.”​—⁠Hulubaton 9:​7, 8a.

Ang isa ka mayubiton nagatanom sing kaakig kag dumot sa isa nga nagatinguha sa pagtadlong sang iya dalanon. Wala ginaapresyar sang malauton nga tawo ang importansia sang pagsabdong. Indi gid maalamon nga itudlo ang matahom nga kamatuoran sang Pulong sang Dios sa isa nga nagadumot sa kamatuoran ukon magayubit lamang sa sini! Sang nagbantala si apostol Pablo sa Antioquia, nasumalang niya ang isa ka grupo sang mga Judiyo nga wala sing gugma sa kamatuoran. Gintinguhaan nila nga makigbais sia sa ila paagi sa pagsumpong sa iya sing mapasipalahon, apang nagsiling lamang si Pablo: “Bangod ginsikway ninyo [ang pulong sang Dios] kag ginhukman ang inyo kaugalingon nga indi takus sang kabuhi nga walay katapusan, yari karon! nagaliso kami sa mga pungsod.”​—⁠Binuhatan 13:​45, 46.

Sa aton pagtinguha nga palab-utan ang mga bunayag sing tagipusuon sing maayong balita sang Ginharian, kabay nga maghalong kita nga indi makigdebate kag makigbais sa mga mayubiton. Gintudluan ni Cristo Jesus ang iya mga disipulo: “Kon nagasulod kamo sa balay, tamyawa ninyo  ang tagbalay; kag kon ang balay takus, ang inyo paghidait magdangat sa sini; apang kon indi ini takus, pabalika sa inyo ang inyo paghidait. Bisan diin nga ang bisan sin-o man indi magbaton sa inyo ukon magpamati sang inyo mga pulong, sa pagguwa ninyo sadto nga balay ukon sadto nga siudad itaktak ninyo ang yab-ok sa inyo mga tiil.”​—⁠Mateo 10:12-14.

Ang reaksion sang maalam nga tawo sa pagsabdong baliskad sa reaksion sang isa nga mayubiton. Si Solomon nagsiling: “Sabdunga ang maalam nga tawo kag higugmaon ka niya. Maghatag sa maalam nga tawo kag magamaalam pa gid sia.” (Hulubaton 9:8b, 9a) Nahibaluan sang maalam nga tawo nga “wala sing disiplina ang daw makalilipay sa karon, kundi masakit; apang pagkatapos sa mga nahanas sa sini nagapatubas ini sing mahidaiton nga bunga, nga amo, ang pagkamatarong.” (Hebreo 12:11) Bisan pa daw masakit ang laygay, ngaa magbalos kita ukon maglikaw sa sini kon magapaalam pa gid ini sa aton?

“Hatagi sing ihibalo ang isa nga matarong kag magauswag sia sa pagtuon,” padayon sang maalam nga hari. (Hulubaton 9:9b) Wala sing isa nga tuman na ka maalam ukon tuman na ka tigulang agod indi na sia magpadayon sa pagtuon. Daw ano gid nga kalipay nga makita bisan ang mga tigulang na nga nagabaton sing kamatuoran kag nagadedikar kay Jehova! Kabay pa nga panikasugan naton nga huptan ang kaluyag sa pagtuon kag ang aktibo nga hunahuna.

“Dugangan ang mga Tuig Sang Imo Kabuhi”

Sa pagpadaku sang panguna nga punto sang tema nga ginabinagbinag, ginlakip ni Solomon ang ginakinahanglan agod matigayon ang kaalam. Sia nagsulat: “Ang kahadlok kay Jehova amo ang pamuno sang kaalam, kag ang ihibalo tuhoy sa Isa nga Labing Balaan amo ang paghangop.” (Hulubaton 9:10) Wala sing diosnon nga kaalam kon wala sing daku kag matinahuron nga pagkahadlok sa matuod nga Dios. Mahimo nga mapuno sing ihibalo ang hunahuna sang isa ka tawo, apang kon wala sia sing kahadlok kay Jehova, indi niya magamit ina nga ihibalo sa paagi nga nagapadungog sa Manunuga. Mahimo pa gani sia maghinakop sing sayop gikan sa ginakilala na nga mga kamatuoran, kag bangod sini daw nangin buangbuang sia. Dugang pa, ang ihibalo tuhoy kay Jehova, ang Isa nga Labing Gamhanan, kinahanglanon agod matigayon ang paghangop, nga isa ka talalupangdon nga kinaiya sang kaalam.

Ano ang resulta sang kaalam? (Hulubaton 8:12-21, 35) Ang hari sang Israel nagsiling: “Paagi sa akon magadamo ang imo mga adlaw, kag dugangan ang mga tuig sang imo kabuhi.” (Hulubaton 9:11) Ang madamo nga inadlaw kag tinuig sang kabuhi amo ang resulta sang pagpakig-upod sa kaalam. Huo, “ang kaalam mismo nagatipig nga buhi sang mga nagapanag-iya sini.”​—⁠Manugwali 7:12.

Responsabilidad naton nga panikasugan nga makatigayon sing kaalam. Sa pagpadaku sini nga kamatuoran, si Solomon nagsiling: “Kon ikaw nangin maalam, nangin maalam ka sa imo kaugalingon; kag kon nagyubit ka, antuson mo ini, ikaw lamang.” (Hulubaton 9:12) Maalamon ang isa ka maalam para sa iya kaayuhan, kag ang mayubiton lamang ang salaon sa iya mismo pag-antos. Sa pagkamatuod, ginaani naton ang aton ginasab-ug. Gani, kabay nga “talupangdon sang [aton] igdulungog ang kaalam.”​—⁠Hulubaton 2:2.

“Ang Buangbuang nga Babayi Magahod”

Bilang pagpatuhay, masunod nga nagsiling si Solomon: “Ang buangbuang nga babayi magahod. Sia mismo ang kabuangan kag wala sing nahibaluan. Kag naglingkod sia sa ganhaan sang iya balay, sa isa ka lingkuran, sa mataas nga mga duog sang banwa, sa pagpanawag sa mga nagaagi, sa mga nagapadayon sa ila dalanon: ‘Ang bisan sin-o nga indi eksperiensiado, magkari sia diri.’ ”​​—⁠Hulubaton 9:​13-​16a.

Ginlaragway ang kabuangan subong isa ka magahod, di-mapunggan, kag wala sing nahibaluan nga babayi. Nagpatindog man sia sing balay. Kag sia na ang nagpanawag sa bisan sin-o nga indi eksperiensiado. Gani makapili ang mga nagaagi. Batunon bala nila ang pangagda sang kaalam ukon ang pangagda sang kabuangan?

“Ang Kinawat nga Tubig Matam-is”

Ang kaalam kag ang kabuangan pareho nga nagaagda sa mga tagpalamati nga ‘magkari diri.’ Apang, magkatuhay ang pangganyat. Ginaagda sang kaalam ang mga tawo sa sinalusalo nga may alak, karne, kag tinapay. Ang pangganyat sang kabuangan nagapahanumdom sa aton sang mga dalanon sang imoral nga babayi. Si Solomon nagsiling: “Ang bisan sin-o nga nakulangan sing tagipusuon​ —⁠nagsiling man sia sa iya: ‘Ang kinawat nga tubig matam-is, kag ang kalan-on nga ginakaon sa tago​—⁠manamit ini.’ ”​​—⁠Hulubaton 9:​16b, 17.

Sa baylo sang natimpla nga alak, “ang buangbuang nga babayi” nagatanyag sing kinawat nga tubig. (Hulubaton 9:13) Sa Kasulatan, ang kalipay sa paghirupay upod sa hinigugma nga asawa ginapaanggid sa pag-inom sing makaparepresko nga tubig. (Hulubaton 5:15-17) Kon amo, ang kinawat nga mga tubig nagapatuhoy sa imoral nga paghirupay nga ginahimo sing tago. Ini nga tubig daw ginapaguwa nga matam-is​—⁠matam-is pa sa alak⁠—⁠​bangod kinawat ini kag nagapahangop sang ideya nga indi madakpan. Ang tinapay nga ginkaon sa tago daw ginapaguwa nga mas manamit sangsa tinapay kag karne sang kaalam bangod natigayon ini sing di-bunayag. Ang pagtamod nga matahom ang ginadumilian kag natago isa ka tanda sang kabuangan.

Samtang ang pangagda sang kaalam nagalakip sang saad nga kabuhi, wala sing ginasugid nga resulta ang kabuangan kon sundon ang iya mga dalanon. Apang nagpaandam si Solomon: “Wala sia makahibalo nga didto ang mga patay, nga ang iya mga inagda yara sa kadadalman sang Sheol.” (Hulubaton 9:18) “Ang balay [sang babayi nga buangbuang] indi isa ka puluy-an kundi isa ka lulubngan,” sulat sang isa ka iskolar. “Kon magsulod ka sa sini indi ka makaguwa nga buhi.” Indi maalamon ang mabuhi sing imoral; nagadul-ong ini sa kamatayon.

Si Jesucristo nagsiling: “Magsulod kamo sa makitid nga gawang; bangod masangkad kag malapad ang dalan nga nagapadulong sa kalaglagan, kag madamo ang nagasulod sa sini; samtang makitid ang gawang kag masipot ang dalan nga nagapadulong sa kabuhi, kag pila lamang ang mga nakatultol sini.” (Mateo 7:​13, 14) Kabay nga magkaon kita sing dalayon sa lamesa sang kaalam kag mangin lakip sadtong yara sa dalan nga nagapadulong sa kabuhi.

[Retrato sa pahina 31]

Ang pagtigayon sing kaalam isa ka personal nga responsabilidad

[Retrato sa pahina 31]

Ginabaton sang maalam nga tawo ang pagtadlong