Sugilanon sang Kabuhi

Gintilawan Namon si Jehova

PANUGIRON NI PAUL SCRIBNER

“Maayong aga, Gng. Stackhouse. Nagakuha ako sing mga order nga keyk para sa Paskwa sang Pagkabanhaw (Easter) karon nga aga, kag napat-od ko nga gusto mo magkuha sing isa para sa imo pamilya.” Maaga nga bahin sadto sang tigpamulak sang 1938, kag didto ako sa Atco, New Jersey, E.⁠U.⁠A., nga nagapakigsugilanon sa isa sang akon mga suki sa General Baking Company. Sa akon kakibot, wala mag-order si Gng. Stackhouse.

“INDI ako mag-order,” siling niya. “Wala kami nagasaulog sing Paskwa sang Pagkabanhaw.”

Indi ko mahibaluan kon ano ang hunahunaon. Wala nagasaulog sing Paskwa sang Pagkabanhaw? Siempre pa, ang nahauna nga pagsulundan sa negosyo amo nga ang kustomer pirme husto. Gani ano ang dapat ko himuon? “Ti,” pasimpalad ko nga ginsiling, “kanamit gid sini nga keyk, kag nakahibalo ako nga nanamian ka sa amon mga produkto. Sa banta mo indi ayhan nga maluyagan ini sang imo pamilya bisan pa wala kamo, ah, nagasaulog sing Paskwa sang Pagkabanhaw?”

“Indi siguro,” sulit niya, “apang gusto ko nga masugilanon ikaw tuhoy sa isa ka butang, G. Scribner, kag mahimo nga karon ang maayo nga tion agod himuon ini.” Ginbag-o sing bug-os sina nga pagsugilanunay ang akon kabuhi! Ginpaathag ni Gng. Stackhouse, nga isa ka katapo sang Berlin, New Jersey, nga Kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova, kon diin naghalin ang pagsaulog sang Paskwa sang Pagkabanhaw kag ginhatagan niya ako sing tatlo ka pulyeto. Ang mga tig-ulo sini amo ang Safety, Uncovered, kag Protection. Nagpauli ako nga dala ini nga mga pulyeto, interesado nga makahibalo apang medyo nahangawa. Pamilyar ang ginsiling ni Gng. Stackhouse, isa ka butang nga nabatian ko na sang bata pa ako.

Una nga Pagpakig-angot sa mga Estudyante Sang Biblia

Natawo ako sang Enero 31, 1907, kag sang 1915, sang walo ka tuig ang akon edad, napatay sa kanser  ang akon amay. Subong resulta, nag-istar kami ni Nanay sa daku nga balay sang iya mga ginikanan sa Malden, Massachusetts. Nagaistar man didto si Benjamin Ransom, nga akon tiyo sa iloy, kag ang iya asawa, sa ikatlo nga panalgan. Nagapakig-upod sadto si Tiyoy Ben sa International Bible Students, nga amo anay ang pagkakilala sa mga Saksi ni Jehova antes magsugod ang ika-20 nga siglo. Nagustohan ko gid si Tiyoy Ben, apang ang pamilya ni Nanay, nga mga Metodista, naghunahuna nga tuhay sia sa iban. Mga tinuig sang ulihi, antes sia gindiborsiohan sang iya asawa, madinalag-on niya nga napasulod si Tiyoy Ben sa makadali sa isa ka institusyon para sa mga may balatian sa hunahuna bangod sang iya relihioso nga mga pagtuluuhan! Bangod natukiban sa gilayon sang mga doktor sa ospital nga wala sing balatian sa hunahuna si Tiyoy Ben, ginpaguwa nila sia kag nagpangayo sing pasaylo sa iya.

Gin-upod ako ni Tiyoy Ben sa mga miting sang International Bible Students sa Boston, ilabi na kon may dinapit nga mga humalambal ukon may pinasahi nga mga okasyon. Sang isa ka bes, ang dinapit nga humalambal wala sing liwan kundi si Charles Taze Russell, nga amo sadto ang nagatatap sa pagbantala nga hilikuton. Sang isa pa ka bes, ang pinasahi nga okasyon amo ang pagpasalida sang “Photo-Drama of Creation.” Bisan nga 1915 pa yadto, tubtob karon madumduman ko pa sing maathag ang paglaragway kay Abraham nga nagdala kay Isaac sa bukid agod ihalad sia. (Genesis, kapitulo 22) Makita ko gihapon si Abraham kag si Isaac nga nagataklad sa sadto nga bungyod nga may ginalukdo nga kahoy, kay bug-os gid nga nagsalig si Abraham kay Jehova. Bangod wala ako sing amay, nagtandog gid yadto sa akon.

Sang ulihi, nagsaylo sanday Tiyoy Ben kag ang iya asawa sa Maine, kag namana liwat si Nanay kag ginsaylo kami sa New Jersey. Gani madugay kami nga wala magkit-anay ni Tiyoy Ben. Sang tin-edyer ako sa New Jersey, nakilala ko si Marion Neff, nga isa sang walo ka kabataan sang isa ka Presbiteryano nga pamilya nga pirme ko ginaduaw. Madamong Domingo nga gab-i ang ginahinguyang ko upod sa sina nga pamilya kag sa grupo sang mga pamatan-on sa ila simbahan amo nga sang ulihi nangin Presbiteryano man ako. Apang, ang pila sang mga butang nga natun-an ko sa mga miting sang mga Estudyante sang Biblia nadumduman ko pa gihapon. Nagpakasal kami ni Marion sang 1928, kag ang amon mga anak nga babayi, nga sanday Doris kag Louise, natawo sang 1935 kag 1938. Bangod may isa ka gamay nga bata kag isa ka lapsag sa pamilya, nabatyagan namon nga kinahanglan namon ang espirituwal nga panuytoy sa pag-atipan sa amon pamilya.

Pagsapo Sing Kamatuoransa Sadto nga mga Pulyeto

Nagpangita kami ni Marion sing relihion nga mabuylugan namon kag naghimo kami sing isa ka plano. Nagabuslanay kada Domingo, ang isa sa amon nagapabilin sa balay kag nagabantay sa kabataan samtang ang isa naman nagaduaw sa isa ka simbahan nga mahimo namon nga pakig-updan. Isa ka Domingo turno ni Marion nga mabilin sa balay, apang nag-ayu ako nga ako na lang ang magabantay sa kabataan agod mabasa ko ang pulyeto nga Safety, ang una sa tatlo ka pulyeto nga ginhatag sa akon ni Gng. Stackhouse. Sang ginsugdan ko ini nga basahon, indi ko na luyag mag-untat! Labi pa gid ako nga nakumbinsi nga nakita ko ang isa ka butang nga indi mahatag sang bisan ano nga relihion. Amo man ang natabo sang masunod nga semana, kag gusto ko gid nga magbantay sa kabataan samtang ginabasa ko ang ikaduha nga pulyeto, ang Uncovered. Daw pamilyar ang akon ginabasa.  Amo bala ini ang ginpatihan ni Tiyoy Ben? Abi sang amon pamilya binuang ang iya relihion. Ano ayhan ang hunahunaon ni Marion? Indi ako dapat magkabalaka. Sang nagpauli ako halin sa trabaho pagligad sang pila ka adlaw nga natapos ko na basahon ang Uncovered, nakibot ako sang magsiling si Marion, “Nabasa ko ang mga pulyeto nga gindala mo. Makawiwili gid ini.” Makapaumpaw gid yadto!

Sa likod nga panghapin sang mga pulyeto amo ang impormasyon tuhoy sa bag-o lang ginpaguwa nga libro nga Enemies, isa ka matigdas nga pagbuyagyag sa butig nga relihion. Namat-od kami nga makakuha sini. Apang, antes namon mahulog ang amon sulat nga nagapangabay sini, isa ka Saksi ang nagpanuktok sa amon puwertahan kag nagtanyag sa amon sini gid nga libro. Nagbulig sa amon yadto nga libro nga makadesisyon! Nag-untat kami sa pagkadto sa iban pa nga mga simbahan kag nagsugod kami sa pagtambong sa mga miting sa Camden, New Jersey, nga Kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova. Pagligad lamang sang pila ka bulan, sang Domingo, Hulyo 31, 1938, mga 50 sa amon ang nagtipon sa ugsaran ni Sister Stackhouse​—⁠sa balay nga gintinguhaan ko anay nga baligyaan sing keyk para sa Paskwa sa Pagkabanhaw ⁠​—⁠​kag nagpamati sa narekord nga pamulongpulong ni Utod Rutherford sa bawtismo. Nian nag-ilis kami sing panapton sa sulod sang balay, kag 19 sa amon ang ginbawtismuhan sa malapit lang nga sapa.

 Determinado nga Magpayunir

Wala madugay pagkatapos sang akon bawtismo, ginsugiran ako sang isa sang mga utod nga babayi sa kongregasyon tuhoy sa mga payunir, nga nagahimo sang pangpubliko nga ministeryo nga ila panguna nga hilikuton. Nangusisa ako sa gilayon kag wala madugay nakilala ko ang isa ka pamilya nga payunir. Ang gulanggulang nga si Utod Konig, ang iya asawa, kag ang iya anak nga dalaga mga payunir tanan sa kaingod nga kongregasyon. Subong amay sang isa ka pamilya nga gagmay pa ang kabataan, nagdayaw gid ako sa daku nga kalipay sang pamilya Konig sa ministeryo. Masami ako nga nagahapit, nagaparada sang akon trak sang bakery, kag nagaupod sa ila sa pamalaybalay nga ministeryo. Sang ulihi luyag ko man magpayunir. Apang paano? May yara kami duha ka magagmay nga kabataan ni Marion, kag daku nga tion ang ginakinahanglan sa akon trabaho. Sa pagkamatuod, sang nagsugod ang Bug-os Kalibutan nga Inaway II sa Europa kag nagadamo nga pamatan-on nga lalaki ang nagbuylog sa militar sa Estados Unidos, nagdamo ang trabaho namon nga mga sibilyan. Ginpalig-on ako nga dugangan pa ang akon ruta nga ginabaligyaan, kag nahibaluan ko nga indi gid ako makapayunir sa sina nga iskedyul.

Sang ginsugid ko kay Utod Konig ang akon handum nga magpayunir, nagsiling sia: “Padayuna lang ang imo kapisan sa pag-alagad kay Jehova, kag pirme ipangamuyo sa iya ang imo tulumuron. Buligan niya ikaw nga matuman ini.” Sa sulod sang isa ka tuig, padayon ko gid ini nga ginhimo. Ginpamalandungan ko pirme ang mga kasulatan subong sang Mateo 6:⁠8, nga nagapasalig sa aton nga nahibaluan ni Jehova ang aton mga kinahanglanon antes pa gani naton ini pangayuon sa iya. Kag gintinguhaan ko nga sundon ang laygay sang Mateo 6:⁠33, nga padayon nga pangitaon anay ang Ginharian sang Dios kag ang iya pagkamatarong. Ginpalig-on man ako ni Utod Melvin Winchester, nga isa ka manugtatap sa sirkito.

Ginsugid ko kay Marion ang akon mga tulumuron. Ginhambalan namon ang pinamulong sang Malaquias 3:​10, nga nagapalig-on sa aton nga tilawan si Jehova kag tan-awon kon indi niya kita pagpakamaayuhon. Napalig-on ako sang iya sabat: “Kon luyag mo magpayunir, indi magpalantang bangod sa akon. Masarangan ko atipanon ang kabataan samtang nagapayunir ka. Indi man naton kinahanglan ang madamo nga materyal.” Sa sulod sang 12 ka tuig nga pag-asawahay, nahibaluan ko nga si Marion isa ka makinot kag mainandamon nga asawa. Sa sulod sang madamong tuig, nangin maayo gid sia nga kaupod sa pagpayunir, kag ang isa sang mga sekreto sang amon kadalag-an sa halos 60 ka tuig nga pag-alagad sing bug-os tion amo ang iya pagkakontento sa diutay nga materyal nga subong bala daw madamo ini.

Sang tig-ilinit sang 1941, sa tapos sang madamong binulan nga pagpangamuyo kag pagplano, nakasupot kami ni Marion sing kuwarta, kag nagbakal kami sing 5.5 metros nga trailer nga maistaran sang amon pamilya. Naghalin ako sa akon trabaho kag nangin regular payunir sang Hulyo 1941, kag nag-alagad ako sing bug-os tion kutob sadto. Ang akon una nga asaynment amo ang napulo ka paradahan sa Route 50 sa ulot sang New Jersey kag St. Louis, Missouri, diin hiwaton ang amon kombension sa una nga semana sang Agosto. Ginpadalhan ako sang mga ngalan kag mga direksion sang mga kauturan sa alagyan, kag nagsulat ako nga daan sa ila kon san-o ako maabot. Sa pag-abot namon sa kombension, pangitaon ko ang departamento sang mga payunir kag magabaton sing lain nga asaynment.

“Tilawan Ko si Jehova”

Ginkargahan namon sing mga literatura ang amon trailer kag nagtambong sa amon katapusan nga miting sa Camden agod magpaalam sa mga kauturan. Bangod may duha ka magagmay pa nga kabataan nga alatipanon kag wala sing nahibaluan nga destinasyon pagkatapos sang kombension, ang amon mga plano mahimo nga daw indi realistiko para sa iban nga kauturan, kag pila sa ila ang nagsiling: “Indi magdugay kag magabalik kamo.” Nadumduman ko nga nagsiling ako: “Ti, wala ako nagasiling nga indi na ako magbalik. Nagsiling si Jehova nga atipanon niya ako, kag tilawan ko si Jehova.”

Pagligad sang anom ka dekada sang pagpayunir sa 20 ka banwa halin sa Massachusetts pakadto sa Mississippi, masiling namon nga gintuman gid ni Jehova ang iya saad. Ang iya mga pagpakamaayo sa amon ni Marion kag sa amon duha ka anak labaw gid sa akon ginlauman sang 1941. Lakip sa sini amo ang pag-alagad sang amon mga anak subong matutom nga mga payunir sa kaingod nga mga kongregasyon, kag (ang katapusan) ang pagtigayon sing mga isa ka gatos ka espirituwal nga kabataan sa bug-os nga Sidlangan nga Baybayon sang Estados Unidos. Nagtuon ako upod sa 52 ka tawo nga nagdedikar sang ila kabuhi kay Jehova nga Dios kag si Marion upod sa 48.

 Sang Agosto 1941, nagkadto kami sa St. Louis, kag didto nakilala ko si Utod T. J. Sullivan halin sa Bethel. Dala niya ang sulat nga nagapamatuod nga isa ako ka ordenado nga ministro, nga kinahanglan ko bangod nagahilapit na ang inaway kag ang pagpanawag para sa pagsoldado. Ginsilingan ko si Utod Sullivan nga pareho sa akon ang ginahinguyang nga tion sang akon asawa sa ministeryo kag luyag niya nga magpayunir upod sa akon. Bisan wala pa maplastar ang departamento sang mga payunir sa kombension, gin-aprobahan sa gilayon ni Utod Sullivan si Marion subong payunir kag namangkot sia sa amon: “Diin kamo mapayunir pagkatapos sang kombension?” Wala kami makahibalo. “Ti, indi kamo magkabalaka,” siling niya, “may makilala kamo sa kombension halin sa isa ka lugar nga nagakinahanglan sing mga payunir, kag malubad ang inyo problema. Sulati lang ninyo kami kag sugiri kon diin kamo, kag padalhan namon kamo sing sulat sang inyo asaynment.” Amo sina ang natabo. May kilala gali si Utod Jack DeWitt, nga isa anay ka manugtatap sa sirkito, nga pila ka tawo nga taga-New Market, Virginia, nga may puluy-an para sa mga payunir kag nagakinahanglan sing dugang pa nga payunir. Gani pagkatapos sang kombension, nagpadulong kami sa New Market.

May isa ka sorpresa para sa amon sa New Market. Sin-o pa abi ang magabuylog sa amon sa pagpayunir halin sa Philadelphia kundi si Benjamin Ransom! Huo, si Tiyoy Ben. Daw ano gid nga kalipay nga makapangabudlay upod sa iya sa pamalaybalay nga ministeryo pagligad sang kapin sa 25 ka tuig nga natanom niya ang mga binhi sang kamatuoran sa akon tagipusuon didto pa sa Boston! Walay sapayan sang mga tinuig sang di-pagsapak, pagyaguta, kag paghingabot pa gani sang pamilya, wala gid madula ni Tiyoy Ben ang iya gugma kay Jehova kag sa ministeryo.

Nagtener kami sa sulod sang walo ka bulan sa puluy-an sang mga payunir sa New Market. Sadto nga tion, natun-an namon, lakip sa iban pa nga butang, kon paano bayluhan sing mga manok kag itlog ang mga literatura. Sang ulihi kami nanday Tiyoy Ben kag Marion, kaupod sang tatlo pa, gintangdo sa pag-alagad subong mga espesyal payunir sa Hanover, Pennsylvania​—⁠ang nahauna sang amon anom ka asaynment halin sang 1942 tubtob 1945.

Mga Espesyal Payunir sa Tion Sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II

May mga tion sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II nga kinahanglan namon atubangon ang pagpamatok bangod sang amon pagkawalay nadampigan, apang ginbuligan gid kami ni Jehova. Isa ka bes sa Provincetown, Massachusetts, naaberiya ang amon daan nga awto nga “Buick,” kag naglakat ako sing pila ka kilometro pasulod sa nagapamatok gid nga komunidad sang mga Katoliko agod maghimo sing isa ka pagduaw liwat. Naglabay ako sa isa ka grupo sang pamatan-on nga mga buyong nga nakakilala sa akon kag nagsugod sa pagsinggit. Nagdalidali ako samtang nagabagrong ang mga bato sa akon mga dulunggan, nagalaum nga wala ako ginalagas sang mga pamatan-on. Nakalab-ot gid man ako sa balay sang interesado nga tawo nga wala mahalitan. Apang ang tagbalay, nga isa ka respetado nga katapo sang American Legion, nangayo sing pasaylo, nga nagasiling: “Indi ko ikaw maatubang karon nga gab-i kay nalipatan ko nga matan-aw gali kami sing sine sa banwa.” Hinadlukan ako samtang ginapamensar ko ang grupo sang mga nagapamungkoy sang bato sa kanto, nga nagaangan-angan sa akon pagbalik. Apang, nalipay ako sang nagsiling ang tagbalay: “Ngaa indi ka na lang magdungan sa amon? Makasugilanon kita samtang nagalakat.” Gani ginpanaksihan ko sia, kag nakalabay ako sa delikado nga lugar nga wala maano.

Pagbalanse Sang Pamilya kag Ministeryo

Pagkatapos sang inaway, nakabaton kami sing pila ka asaynment sa Virginia, lakip ang walo ka tuig nga pag-alagad subong mga espesyal kag regular payunir sa Charlottesville. Sang 1956 nagdalagku na kag nagpalamana ang kabataan, kag kami ni Marion nagsaylo sa lainlain nga lugar, nagaalagad subong mga payunir sa Harrisonburg, Virginia, kag subong mga espesyal payunir sa Lincolnton, North Carolina.

Sang 1966, gin-asayn ako sa hilikuton sa sirkito, nagaduaw sa nagkalainlain nga mga kongregasyon kag nagapalig-on sa mga kauturan, subong sang pagpalig-on anay sa akon ni Utod Winchester sa New Jersey sang katuigan 1930. Sa sulod sang duha ka tuig nag-alagad ako sa isa ka sirkito sang mga kongregasyon sa Tennessee. Nian ginpangabay kami ni Marion nga magbalik sa amon ginahigugma gid nga hilikuton, ang pag-espesyal payunir. Halin sang 1968 tubtob 1977, nag-alagad kami subong mga espesyal payunir sa nabagatnan nga Estados Unidos, sa lainlain nga lugar halin sa Georgia tubtob sa Mississippi.

Sa Eastman, Georgia, gintangdo ako subong manugtatap sa kongregasyon (ginatawag karon nga nagadumala nga manugtatap) agod buslan si  Powell Kirkland, isa ka pinalangga kag tigulang na nga utod nga nag-alagad sa sulod sang madamong tuig subong manugtatap sa sirkito apang nagluya na ang panglawas. Mapinasalamaton gid sia kag masinakdagon. Importante gid ang iya pagsakdag bangod may pila ka di-paghangpanay sa kongregasyon kag nadalahig ang pila ka kilala nga kauturan. Nangin mainit ang problema, gani nangamuyo ako kay Jehova sa malawig nga tion. Nadumduman ko ang mga kasulatan subong sang Hulubaton 3:​5, 6: “Magsalig kay Jehova sa bug-os mo nga tagipusuon kag indi magsandig sa imo kaugalingon nga paghangop. Sa tanan mo nga dalanon talupangda sia, kag tadlungon niya ang imo mga banas.” Paagi sa pagpangabudlay sing lakas nga huptan nga bukas ang komunikasyon, nahiusa namon ang kongregasyon upod ang maayo nga mga resulta para sa tanan.

Sang 1977 nabatyagan na namon ang epekto sang katigulangon, gani gin-asayn kami liwat sa Charlottesville, diin nagaistar ang amon duha ka anak upod sa ila mga pamilya. Sa nagligad nga 23 ka tuig, nalipay kami nga magpanghikot sa sini nga duog, nakabulig sa pagtukod sang Ruckersville, Virginia, nga kongregasyon kag makita ang kabataan kag mga apo sang amon una nga mga estudyante sa Biblia nga nag-uswag kag nangin mga gulang sa kongregasyon, mga payunir, kag mga Bethelite. Masarangan gihapon namon ni Marion nga sundon ang maayo nga iskedyul sa pag-alagad sa latagon, kag nangin pribilehiyo ko nga mag-alagad sing aktibo subong isa ka gulang sa East Congregation sa  Charlottesville, nagadumala sing pagtinuon sa libro kag nagahatag sing mga pamulongpulong.

Sa sulod sang mga tinuig, nakaeksperiensia kami sing mga problema kaangay sang iban. Halimbawa, walay sapayan sang amon panikasog, nagluya si Doris sa espirituwal sa malip-ot nga tion sang manugbeintehon sia kag nagpamana sing indi Saksi. Apang wala gid niya madula sing bug-os ang iya gugma kay Jehova, kag ang iya anak nga lalaki nga si Bill nagaalagad sa Bethel sa Wallkill, New York, sa sulod na sang 15 ka tuig. Mga balo na sanday Doris kag Louise, apang malipayon sila nga nagaalagad subong mga regular payunir malapit sa amon.

Mga Leksion nga Natun-an sa Sulod Sang mga Tuig

Natun-an ko nga sundon ang pila ka simple nga pagsulundan agod magmadinalag-on sa pag-alagad kay Jehova: Hupti nga simple ang imo kabuhi. Mangin halimbawa sa tanan mo nga pagpakig-angot, lakip sa imo pribado nga kabuhi. Sunda ang panuytoy sang “matutom kag mainandamon nga ulipon” sa tanan nga butang.​—⁠Mateo 24:45.

Nakahimo si Marion sing malip-ot apang epektibo nga listahan sang mga panugda para sa madinalag-on nga pagpayunir samtang nagapadaku sang kabataan: Maghimo kag maghupot sang praktikal nga iskedyul. Himua nga isa gid ka karera ang imo pagpayunir. Magkaon sing maayo agod mangin mapagros. Magpahuway sing nagakaigo. Indi magpasobra sa paglingawlingaw. Himua nga makalilipay ang kamatuoran, lakip na ang tanan nga bahin sang ministeryo, sa kabuhi sang imo kabataan. Himua nga makawiwili ang ministeryo para sa ila sa tanan nga tion.

Nobentahon na kami karon. Sisentay-dos na ka tuig ang nagligad kutob sang mabatian namon ang pamulongpulong sa amon bawtismo sa ugsaran sang mga Stackhouse, kag naghinguyang kami sing 60 ka tuig sa bug-os tion nga pag-alagad. Masiling namon ni Marion sing bunayag nga kontento kag malipayon gid kami sa amon kahimtangan sa kabuhi. Nagapasalamat gid ako sa pagpalig-on nga nabaton ko anay subong pamatan-on nga amay nga unahon ang espirituwal nga mga tulumuron kag padayon nga himud-usan ini, kag nagapasalamat ako sa akon pinalangga nga asawa, nga si Marion, kag sa kabataan bangod sang ila pagsuporta sa sulod sini nga mga tuig. Bisan pa wala kami sing materyal nga manggad, masami ko nga ginaaplikar ang Manugwali 2:25 sa akon kaugalingon: “Sin-o bala ang nagakaon kag nagainom sing labi pa sa akon?”

Sa pagkamatuod, sa amon bahin gintuman ni Jehova sing bugana gid ang iya pangako sa Malaquias 3:10. ‘Gin-ula gid niya sa amon ang pagpakamaayo tubtob nga wala na sing kakulang’!

[Kahon/Retrato sa pahina 29]

MGA HANDUMANAN SA TION SANG INAWAY

Halos 60 ka tuig pagkatapos sang inaway, nadumduman sing maathag sang bug-os nga pamilya yadto nga mga tuig.

“Matugnaw gid sa Pennsylvania,” hinumdom ni Doris. “Isa ka gab-i 35 Celsius manubo sa sero ini.” Si Louise nagdugang, “Ginapungkuan namon ni Doris ang mga tiil sang kada isa sa likuran nga pulungkuan sang amon daan nga salakyan nga “Buick” agod indi matugnawan ang amon mga tiil.”

“Apang wala gid kami magbatyag nga imol ukon gindingutan,” siling ni Doris. “Matuod nga pirme kami nagasaylosaylo kon ipaanggid sa madamo nga tawo, apang madamo kami pirme sing pagkaon, kag may matahom kami nga mga bayo nga ginahatag sa amon nga halos bag-o pa sang pila ka abyan sa Ohio, nga may kabataan nga babayi nga magulang lang diutay sa amon.”

“Pirme kami ginapabatyag nanday Nanay kag Tatay nga ginapalangga kag ginaapresyar,” siling ni Louise, “kag naghinguyang kami sing madamo nga tion upod sa ila sa ministeryo. Bangod sini nagbatyag kami nga pinasahi kag suod gid katama sa ila.”

“May yara ako sing 1936 Buick Special,” hinumdom ni Paul, “kag ini nga mga awto kilala nga madali mabalian sang mga ehe. Sa banta ko ang makina sini tuman ka kusog nga indi ini masarangan sang awto. Daw ginatabo gid ini kon pinakatugnaw nga gab-i sang bulan, kag nian nagakadto ako sa junkyard agod makakuha sing lain nga ehe. Nangin eksperto ako sa pag-ilis sini.”

“Indi pagkalimti ang kard para sa rasyon,” siling ni Marion. “Ang tanan ginarasyon​—⁠karne, gasolina, mga goma sang salakyan, tanantanan. Sa tagsa ka tion nga mag-abot kami sa bag-o nga asaynment, nagakadto kami sa lokal nga opisina sang gobierno kag nagaaplay agod makakuha sing kard para sa rasyon. Binulan ang kinahanglan agod makakuha sini, kag daw sa tion nga makakuha na kami sang amon kard, ginapadala kami sa masunod nga asaynment, kag nagasugod naman kami liwat sa umpisa. Apang pirme kami ginaatipan ni Jehova.”

[Retrato]

Kami ni Marion upod si Doris (sa wala) kag si Louise, 2000

[Retrato sa pahina 25]

Kaupod sang akon iloy sang 1918, sang 11 anyos ako

[Retrato sa pahina 26]

Kaupod nanday Louise, Marion, kag Doris sang 1948 sang ginbawtismuhan ang kabataan

[Retrato sa pahina 26]

Ang amon retrato sa kasal, Oktubre 1928

[Retrato sa pahina 26]

Kami sang akon kabataan (sa wala ayon kag sa tuo ayon) sa Yankee Stadium, 1955