Si Abraham​—⁠Isa ka Halimbawa sang Pagtuo

“Amay [si Abraham] sang tanan nga may pagtuo.”​​—⁠ROMA 4:⁠11.

1, 2. (a) Paano ginadumdom si Abraham sang matuod nga mga Cristiano karon? (b) Ngaa gintawag si Abraham nga ‘amay sang tanan nga may pagtuo’?

SIA ang katigulangan sang gamhanan nga pungsod, isa ka manalagna, isa ka negosyante, isa ka lider. Apang, para sa mga Cristiano karon, ginadumdom gid sia bangod sang kinaiya nga nagpahulag kay Jehova nga Dios nga tamdon sia nga abyan​​—⁠ang iya di-mationg nga pagtuo. (Isaias 41:⁠8; Santiago 2:23) Ang iya ngalan amo si Abraham, kag ginatawag sia sang Biblia nga ‘amay sang tanan nga may pagtuo.’​​—⁠Roma 4:11.

² Indi bala ang mga tawo nga nauna kay Abraham, subong nanday Abel, Enoc, kag Noe, nagpakita man sing pagtuo? Huo, apang kay Abraham ginhimo ang katipan nga pakamaayuhon ang tanan nga pungsod sa duta. (Genesis 22:18) Busa sia nangin malaragwayon nga amay sang tanan nga magatuo sa ginsaad nga Binhi. (Galacia 3:​8, 9) Sa isa ka kahulugan, si Abraham makabig nga amay naton, kay ang iya pagtuo nangin halimbawa nga dapat ilugon. Ang iya bug-os nga kabuhi mahimo tamdon nga isa ka pagpakita sang pagtuo, kay may madamo ini nga pagtilaw. Sa pagkamatuod, antes pa naatubang ni Abraham ang mahimo matawag nga pinakadaku niya nga pagtilaw sang pagtuo​—⁠ang sugo nga ihalad ang iya anak nga si Isaac​—⁠ginpamatud-an ni Abraham ang iya pagtuo sa madamong magagmay nga mga pagtilaw. (Genesis 22:​1, 2) Usisaon naton karon ang pila sining nauna nga mga pagtilaw sang pagtuo kag tan-awon kon ano nga mga leksion ang matudlo sini sa aton karon.

Ang Sugo nga Magbiya sa Ur

3. Ano ang ginasugid sa aton sang Biblia tuhoy sa gindak-an ni Abram?

³ Ginapakilala sa aton sang Biblia si Abram (nakilala sang ulihi nga si Abraham) sa Genesis 11:​26, nga nagasiling: “Si Tera nabuhi sing kapituan ka tuig, nga pagkatapos sini nangin amay sia ni Abram, ni Nahor kag ni Haran.” Si Abram kaliwat sang mahinadlukon-sa-Dios nga si Sem. (Genesis 11:10-24) Suno sa Genesis 11:​31, si Abram nagpuyo upod sang iya pamilya sa mahamungayaon nga “Ur sang mga Caldeanhon,” isa ka siudad nga nahamtang anay sa sidlangan sang Suba Eufrates.⁠ * Sa amo, wala sia magdaku nga isa ka manlugayaw nga nagapuyo sa mga layanglayang kundi isa nga nagapuyo sa siudad sa lugar nga madamo sing mahatag nga kabuganaan kag kasulhayan. Ang gin-importar nga mga butang mahimo mabakal sa mga balaligyaan sang Ur. Ang puti sing pintura nga mga puluy-an nga may 14 ka hulot, kag may gripo sa sulod-balay, nagakubay sa mga dalan sini.

4. (a) Ano nga mga hangkat ang ginpresentar sang Ur sa mga sumilimba sang matuod nga Dios? (b) Paano si Abram nagtuo kay Jehova?

⁴ Luwas sa tanan nga bentaha sini sa materyal, ang Ur nagpresentar sing daku nga hangkat kay bisan sin-o nga maluyag sa pag-alagad sa matuod nga Dios. Isa ini ka siudad nga puno sang idolatriya kag disparatis. Sa katunayan, ang nagapangibabaw nga tinukod sa siudad amo ang mataas nga templo nga nagapadungog sa dios-bulan nga si Nanna. Pat-od gid nga gin-ipit si Abram nga makigbahin sa sining makangilil-ad nga pagsimba, ayhan gin-ipit sia pati na sang iya pila ka himata. Suno sa pila ka Judiyong mga tradisyon, ang amay mismo ni Abram, si Tera, manughimo sing mga idolo. (Josue 24:​2, 14, 15) Ano man ang kahimtangan, si Abram indi tagbuhat sang makangilil-ad nga butig nga pagsimba. Ang iya katigulangan nga si Sem buhi pa kag pat-od nga ginsugid niya  ang iya ihibalo tuhoy sa matuod nga Dios. Bangod sini, si Abram nagtuo kay Jehova, indi kay Nanna!​—⁠Galacia 3:6.

Isa ka Pagtilaw Sang Pagtuo

5. Ano nga sugo kag saad ang ginhatag sang Dios kay Abram samtang didto pa sia sa Ur?

⁵ Ang pagtuo ni Abram gintilawan. Ang Dios nagpakita sa iya kag nagsugo: “Halin ka sa imo duta kag sa imo kahimataan kag sa balay sang imo amay pakadto sa duta nga akon igapakita sa imo; kag himuon ko gikan sa imo ang isa ka daku nga pungsod kag pakamaayuhon ko ikaw kag padakuon ang imo ngalan; kag mangin pagpakamaayo ikaw. Kag pakamaayuhon ko ang mga nagapakamaayo sa imo, kag ang nagapakamalaut sa imo pakamalauton ko, kag ang tanan nga pamilya sang duta pat-od nga magapakamaayo sang ila kaugalingon paagi sa imo.”​—⁠Genesis 12:1-3; Binuhatan 7:​2, 3.

6. Ngaa kinahanglan ang matuod nga pagtuo agod biyaan ni Abram ang Ur?

⁶ Si Abram tigulang kag walay anak. Paano sia himuon nga “isa ka daku nga pungsod”? Kag diin gid bala ining duta nga ginapakadtuan sa iya? Wala ini ginsugid sang Dios sa iya sadto nga tion. Busa kinahanglan gid ang matuod nga pagtuo agod biyaan ni Abram ang mahamungayaon nga Ur kag ang tanan nga kasulhayan sini. Ang libro nga Family, Love and the Bible nagsiling tuhoy sa dumaan nga mga tion: “Ang pinakadaku sa tanan nga silot nga mahatag sa isa ka katapo sang pamilya nga nakasala sing mabug-at nga krimen amo ang pagtabog sa iya, ang pagdingot sa iya sang iya ‘pagkakatapo’ sang pamilya. . . . Amo kon ngaa isa gid ka tumalagsahon nga pagpakita sang di-maduhaduhaan nga pagtuman kag pagsalig sa Dios sang si Abraham, sa pagsunod sa sugo sang Dios, nagbiya, indi lamang sang iya pungsod, kundi sang iya man mga himata.”

7. Paano ang mga Cristiano karon mahimo mag-atubang sang mga pagtilaw kaangay sang gin-atubang anay ni Abram?

 ⁷ Ang mga Cristiano karon mahimo man mag-atubang sing kaanggid nga mga pagtilaw. Kaangay ni Abram, mahimo ipiton kita nga unahon ang materyal nga mga intereses sangsa teokratiko nga mga butang. (1 Juan 2:16) Mahimo pamatukan kita sang di-tumuluo nga mga katapo sang pamilya, pati na sang na-disfellowship nga mga himata, nga ayhan nagatinguha nga sulayon kita nga makig-upod sa di-maayo nga mga kaupdanan. (Mateo 10:34-36; 1 Corinto 5:11-13; 15:33) Sa amo si Abram nagpahamtang sing maayo nga halimbawa sa aton. Gin-una niya ang pagpakig-abyan kay Jehova sangsa tanan nga butang​—⁠bisan sa mga kaangtanan sa pamilya. Wala gid sia makahibalo kon paano, kon san-o, ukon kon diin matuman ang mga saad sang Dios. Walay sapayan sini, handa sia nga itaya ang iya kabuhi sa sining mga saad. Daw ano gid kaayo nga pagpalig-on nga unahon ang Ginharian sa aton kabuhi karon!​—⁠Mateo 6:33.

8. Ano ang epekto sang pagtuo ni Abram sa iya pamilya, kag ano ang mahimo matun-an sang mga Cristiano gikan sa sini?

⁸ Kamusta naman ang pamilya ni Abram? Mahimo nga ang pagtuo kag pagsalig ni Abram may daku nga epekto sa ila, kay ang iya asawa, si Sarai, kag ang iya ilo sa amay kag iloy nga hinablos nga si Lot napahulag nga tumanon ang sugo sang Dios kag biyaan ang Ur. Ang utod ni Abram nga si Nahor kag ang pila sang iya mga anak nagbiya sang ulihi sa Ur kag nagpuyo sa Haran, diin ginsimba nila si Jehova. (Genesis 24:1-4, 10, 31; 27:43; 29:​4, 5) Ti, bisan ang amay ni Abram, si Tera, nagpasugot sa pagbiya kaupod sang iya anak! Sa amo ginapatungod sang Biblia sa iya, subong ulo sang pamilya, ang pagsaylo padulong sa Canaan. (Genesis 11:31) Magamadinalag-on man bala kita kon mataktikanhon naton nga panaksihan ang aton mga himata?

9. Ano nga mga paghanda ang kinahanglan himuon ni Abram para sa iya paglakbay, kag ngaa mahimo ini nagkinahanglan sing pagsakripisyo?

⁹ Antes sugdan ang iya paglakbay, si Abram madamo  sing dapat himuon. Dapat niya ibaligya ang propiedad kag pagkabutang kag magbakal sing mga layanglayang, mga kamelyo, mga kalan-on, kag kinahanglanon nga kagamitan. Mahimo nga napierde si Abram bangod sining dalidali nga mga paghanda, apang nalipay sia sa pagtuman kay Jehova. Daw ano gid ka importante nga adlaw sang natapos ang mga paghanda kag ang katay ni Abram nagtindog sa guwa sang mga pader sang Ur, nga handa na sa paglakbay! Pagkatapos makaliko sa Suba Eufrates, ang katay naglakbay padulong sa aminhan-katundan. Pagligad sang senemana nga paglakbay, nga may kalayuon nga 1,000 kilometros, nakalab-ot ini sa siudad sang Haran sa naaminhan nga Mesopotamia, nga isa ka importante nga lugar nga ginadulugan sing umalagi sang mga katay.

10, 11. (a) Ngaa mahimo nga nagpabilin sa pila ka tion si Abram sa Haran? (b) Ano nga pagpalig-on ang mahimo ihatag sa mga Cristiano nga nagaatipan sang tigulang nga mga ginikanan?

¹⁰ Si Abram nagpuyo sa Haran, ayhan bangod nahunahuna niya ang iya tigulang nga amay, si Tera. (Levitico 19:32) Madamo nga Cristiano karon ang may pribilehiyo man sa pag-atipan sa tigulang ukon masakiton nga mga ginikanan, ang iban nagahimo pa gani sing mga pagbag-o agod mahimo ini. Kon kinahanglan ini himuon, makasalig sila nga ang ila mahigugmaon nga mga sakripisyo “kalahamut-an sa itululok sang Dios.”​—⁠1 Timoteo 5:4.

¹¹ Nagligad ang tion. “Ang mga adlaw ni Tera duha ka gatos kag lima ka tuig. Nian si Tera napatay sa Haran.” Pat-od gid nga nagkalisod si Abram sa sini nga pagkapatay, apang sang natapos na ang tion sang paglalaw, gilayon sia nga naglakat. “Si Abram kapituan kag lima ka tuig sang pagtaliwan niya sa Haran. Gani gindala ni Abram si Sarai nga iya asawa kag si Lot nga anak sang iya utod kag ang tanan nga pagkabutang nga ila natipon kag ang mga kalag nga ila naangkon sa Haran, kag naglakat sila sa pagkadto sa duta sang Canaan.”​—⁠Genesis 11:32; 12:​4, 5.

12. Ano ang ginhimo ni Abram samtang nagapuyo sa Haran?

¹² Makawiwili talupangdon nga samtang sa Haran, si Abram ‘nagtipon sing mga pagkabutang.’ Walay sapayan nga nagsakripisyo sia sa materyal sang nagbiya sa Ur, si Abram nagbiya sa Haran nga isa ka manggaranon nga tawo. Maathag gid nga bangod ini sang pagpakamaayo sang Dios. (Manugwali 5:19) Bisan pa ang Dios wala nagasaad sing manggad sa tanan niya nga katawhan karon, ginatuman niya ang iya saad nga ihatag niya ang mga kinahanglanon sadtong ‘nagbiya sang mga balay, mga utod nga lalaki, ukon mga utod nga babayi’ bangod sang Ginharian. (Marcos 10:​29, 30) Si Abram man ‘nakaangkon sang mga kalag,’ kon sayuron, sang madamo nga suluguon. Ang Jerusalem Targum kag ang Chaldee Paraphrase nagsiling nga si Abram ‘naghimo sing mga proselita.’ (Genesis 18:19) Ang imo bala pagtuo nagapahulag sa imo sa pagpakigsugilanon sa imo mga kaingod, mga kaupod sa trabaho, ukon mga kabutho? Sa baylo nga magpuyo sing permanente kag kalimtan ang sugo sang Dios, gingamit ni Abram ang iya tion sa Haran sing mabungahon. Apang tapos na ang iya tion didto. “Gani naglakat si Abram suno sa ginpamulong ni Jehova sa iya.”​—⁠Genesis 12:4.

Tabok sa Eufrates

13. San-o nagtabok si Abram sa Suba Eufrates, kag ano ang importansia sini nga buhat?

¹³ Sa liwat si Abram kinahanglan maglakbay. Halin sa Haran, ang iya katay nagpadulong sa katundan, nga naglakbay sing mga 90 kilometros. Mahimo nagdulog si Abram sa isa ka lugar sa tabok sang Eufrates sa dumaan nga sentro sang patikang sang Carquemis. Amo ini ang pinakaimportante nga lugar nga gintabukan anay sang mga katay.⁠ * Sa ano nga petsa nagtabok sa suba ang katay ni Abraham? Ginapakita sang Biblia nga natabo ini 430 ka tuig antes sang Exodo (Pagguwa) sang mga Judiyo gikan sa Egipto sang Nisan 14, 1513 B.⁠C.⁠E. Ang Exodo 12:41 nagasiling: “Natabo pagkatapos sang apat ka gatos kag katluan ka tuig, natabo sa amo gid nga adlaw nga ang tanan nga kasuldadusan ni Jehova nagguwa gikan sa duta sang Egipto.” Kon amo, ayhan ang Abrahamiko nga katipan ginpatuman sang Nisan 14, 1943 B.⁠C.⁠E., sang si Abram matinumanon nga nagtabok sa Eufrates.

14. (a) Ano ang makita ni Abram paagi sa iya mga mata sang pagtuo? (b) Sa ano nga kahulugan ang katawhan sang Dios mas ginapakamaayo karon sangsa kay Abram?

¹⁴ Ginbiyaan ni Abram ang isa ka mahamungayaon  nga siudad. Apang, mahanduraw niya karon ang “siudad nga may matuod nga mga sadsaran,” ang isa ka matarong nga panguluhan sa ibabaw sang katawhan. (Hebreo 11:10) Huo, upod ang diutay lamang nga impormasyon, nahangpan karon ni Abram ang pila ka sadsaran nga mga bahin sang katuyuan sang Dios nga tubson ang nagatagumatayon nga katawhan. Karon, ginapakamaayo kita nga makatigayon sing mas maid-id nga paghangop sa katuyuan sang Dios sangsa kay Abram. (Hulubaton 4:18) Ang “siudad,” ukon Ginharian nga panguluhan, nga ginlauman ni Abram isa ka katunayan na karon​—⁠nga gintukod sa mga langit sugod sang 1914. Busa, indi bala kita dapat mapahulag sang mga buhat nga nagapakita sing pagtuo kag pagsalig kay Jehova?

Ang Paglakbay sa Ginsaad nga Duta Nagsugod

15, 16. (a) Ngaa kinahanglan ang kaisog agod makapatindog sing halaran si Abram para kay Jehova? (b) Paano ang mga Cristiano karon mangin maisugon kaangay ni Abram?

¹⁵ Ang Genesis 12:​5, 6 nagasiling sa aton: “Sang ulihi nagkadto sila sa duta sang Canaan. Kag si Abram naglatas sa duta tubtob sa nahamtangan sang Siquem, malapit sa dalagku nga kakahuyan sang More.” Ang Siquem 50 kilometros sa aminhan sang Jerusalem kag nahamtang sa mauyahon nga nalupyakan nga ginlaragway nga “paraiso sang balaan nga duta.” Walay sapayan sina, “sadto nga tion ang Canaanhon yara sa duta.” Sanglit ang mga Canaanhon malaut sing moral, ayhan si Abram naghimo sing mga pangandam agod amligan ang iya pamilya gikan sa ila malain nga impluwensia.​—⁠Exodo 34:11-16.

¹⁶ Sa ikaduha nga tion, “si Jehova nagpakita karon kay Abram kag nagsiling: ‘Ginahatag ko sa imo binhi ini nga duta.’ ” Daw ano ka makakulunyag! Siempre pa, kinahanglan ni Abram ang pagtuo agod magkalipay sa butang nga maagom lamang sang iya palaabuton nga kaanakan. Walay sapayan sini, bilang sabat si Abram ‘nagpatindog didto sing halaran para kay Jehova, nga nagpakita sa iya.’ (Genesis 12:7) Ang isa ka iskolar sang Biblia nagpanugda: “Ang pagpatindog sing halaran sa duta sa katunayan isa ka pormal nga paagi  sang pagpanag-iya sa sini pasad sa kinamatarong nga natigayon sa pagbuhat sang iya pagtuo.” Ang pagpatindog sini nga halaran isa man ka maisugon nga buhat. Walay duhaduha nga ining halaran amo ang tipo nga ginsambit sang ulihi sa katipan nga Kasuguan, nga ginahuman sang kinaugali (wala matipyasan) nga mga bato. (Exodo 20:​24, 25) Tuhay gid ini sing dagway gikan sa mga halaran nga gingamit sang mga Canaanhon. Gani si Abram dayag nga nagtindog sing maisugon subong isa ka sumilimba sang matuod nga Dios, si Jehova, kag nagpadayag sang iya kaugalingon sa pagpamatok kag sa posible nga pisikal nga katalagman. Kamusta naman kita karon? Ang iban bala sa aton​—⁠ilabi na ang mga pamatan-on​—⁠nagaisol sa pagsugid sa aton mga kaingod ukon mga kabutho nga ginasimba naton si Jehova? Kabay nga ang maisugon nga halimbawa ni Abram magpalig-on sa aton tanan nga magkalipay nga mangin mga alagad ni Jehova!

17. Paano ginpamatud-an ni Abram ang kaugalingon nga isa ka manugbantala sang ngalan sang Dios, kag ano ang ginapahanumdom sini sa mga Cristiano karon?

¹⁷ Diin man nagkadto si Abram, gin-una niya pirme ang pagsimba kay Jehova. “Sang ulihi nagsaylo sia halin didto pakadto sa bulubukid nga rehiyon sa sidlangan sang Bethel kag nagpatindog sang iya layanglayang nga ang Bethel sa katundan kag ang Ai sa sidlangan. Nian nagpatindog sia didto sang halaran para kay Jehova kag nagsugod sa pagtawag sa ngalan ni Jehova.” (Genesis 12:8) Ang Hebreong dinalan nga “pagtawag sa ngalan” nagakahulugan man sing “pagpahayag (pagbantala) sang ngalan.” Sing walay duhaduha, si Abram masidla nga nagpahayag sang ngalan ni Jehova sa iya Canaanhon nga mga kaingod. (Genesis 14:22-24) Nagapahanumdom ini sa aton sang aton katungdanan nga makigbahin sing daku kon mahimo sa ‘pagpahayag sing dayag sang iya ngalan’ karon.​—⁠Hebreo 13:15; Roma 10:10.

18. Ano ang kaangtanan ni Abram sa mga pumuluyo sang Canaan?

¹⁸ Si Abram wala nagdugay sa bisan diin sini nga mga lugar. “Pagkatapos si Abram nagbiya sa kampamento, nga nagasulusaylo sing kampamento pakadto sa Negeb”​—⁠ang medyo kigas nga duta sa bagatnan sang kabukiran sang Juda. (Genesis 12:9) Paagi sa padayon nga paglakat kag sa pagpamatuod sa iya kaugalingon nga sumilimba ni Jehova sa tagsa ka bag-o nga lugar, si Abram kag ang iya panimalay “dayag nga nagpahayag nga sila mga dumuluong kag umalagi nga mga pumuluyo sa duta.” (Hebreo 11:13) Pirme nila ginlikawan nga makigsuod sa ila pagano nga mga kaingod. Ang mga Cristiano karon dapat man magpabilin nga ‘indi bahin sang kalibutan.’ (Juan 17:16) Samtang maayo kag matinahuron kita sa aton mga kaingod kag mga kaupod sa trabaho, nagahalong kita nga indi masalawid sa paggawi nga nagapakita sang espiritu sang kalibutan nga nahamulag gikan sa Dios.​—⁠Efeso 2:​2, 3.

19. (a) Ngaa ang pangabuhi nga nagapanlakatan naghatag sing mga hangkat kanday Abram kag Sarai? (b) Ano pa nga mga hangkat ang nagahilapit kay Abram?

1⁹ Indi naton pagkalimtan nga ang pagpasibu sa mga kabudlayan sang pangabuhi nga nagapanlakatan indi mahapos para kay Abram ukon kay Sarai. Nagakaon sila sang mga produkto sang ila mga panong sa baylo sang kalan-on nga ginbakal sa isa sang madamo-sing-mabakal nga mga balaligyaan sang Ur; nagpuyo sila sa mga layanglayang sa baylo nga sa napatindog-sing-maayo nga mga puluy-an. (Hebreo 11:9) Ang mga adlaw ni Abram puno sing mga hilikuton; madamo sia sing himuon sa pag-atipan sang iya mga panong kag sang iya mga suluguon. Pat-od gid nga ginhimo ni Sarai ang mga hilikuton nga kinaandan na nga ginahimo sang mga babayi sa sina nga kultura: pagmasa sing harina, pagluto sing tinapay, pagpulon sing de lana, pagtahi sing mga panapton. (Genesis 18:​6, 7; 2 Hari 23:⁠7; Hulubaton 31:19; Ezequiel 13:18) Apang, ang bag-ong mga pagtilaw nagahilapit. Sa dili madugay si Abram kag ang iya panimalay magaatubang sang isa ka kahimtangan nga magabutang sa katalagman sang ila mismo kabuhi! Mangin mabakod bala ang pagtuo ni Abram agod maatubang niya ang hangkat?

[Mga nota]

Natandaan Mo Bala?

• Ngaa gintawag si Abram nga ‘amay sang tanan nga may pagtuo’?

• Ngaa kinahanglan ang pagtuo agod biyaan ni Abram ang Ur sang mga Caldeanhon?

• Paano ginpakita ni Abram nga gin-una niya ang pagsimba kay Jehova?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Mapa sa pahina 16]

(Para sa aktual nga pormat, tan-awa ang publikasyon)

PAGLAKBAY NI ABRAM

Ur

Haran

Carquemis

CANAAN

Great Sea

[Credit Line]

Based on a map copyrighted by Pictorial Archive (Near Eastern History) Est. and Survey of Israel

[Retrato sa pahina 15]

Kinahanglan ang pagtuo agod biyaan ni Abram ang mga kasulhayan sang pangabuhi sa Ur

[Retrato sa pahina 18]

Paagi sa pagpuyo sa mga layanglayang, si Abram kag ang iya panimalay “dayag nga nagpahayag nga sila mga dumuluong kag umalagi nga mga pumuluyo”