‘Pangitaa ang Paghidait kag Himud-usi ini’

“Kon mahimo, sa masarangan ninyo, makighidait sa tanan nga tawo.”​—⁠ROMA 12:18.

1, 2. Ano ang pila ka rason kon ngaa ang himu-tawo nga paghidait wala nagadugay?

HANDURAWA ang isa ka balay nga may mahuyang nga pundasyon, gabok nga pasagi, kag nagaluy-on nga atop. Luyag mo bala magsaylo sa sini kag kabigon ini nga imo puluy-an? Ayhan indi. Bisan ang bag-o nga pintura indi makabalhin sang katunayan nga ang balay indi mabakod. Sa ulihi, mahimo ini marumpag.

² Ang bisan ano nga paghidait nga naghalin sa sini nga kalibutan kaangay sina nga balay. Natukod ini sa mahuyang nga pundasyon​—⁠sa mga saad kag mga estratehiya sang tawo, “nga sa iya wala sing kaluwasan.” (Salmo 146:3) Ginapakita sang maragtas ang madamo nga binangig sa tunga sang mga pungsod, etniko nga mga grupo, kag mga tribo. Matuod, may yara malip-ot nga mga panag-on sang paghidait, apang ano nga sahi sang paghidait? Kon ang duha ka pungsod nagainaway kag nian nagdeklarar sing paghidait ayhan bangod ang isa ka pungsod nalutos na ukon bangod nakita sang duha ka pungsod nga walay kapuslanan nga mag-away, ano nga sahi ini sang paghidait? Ang mga dumot, mga suspetsa, kag mga kahisa nga ginbangdan sang inaway yara gihapon. Ang paghidait nga isa lamang ka panampad, isa ka ‘pagpintura’ sa kaawayon, indi malig-on nga paghidait.​—⁠Ezequiel 13:10.

3. Ngaa ang paghidait sang katawhan sang Dios tuhay sa bisan ano man nga himu-tawo nga paghidait?

³ Walay sapayan sina, ang matuod nga paghidait nagaluntad gid sa sining kalibutan nga may inaway. Diin? Sa tunga sang mga sumulunod sang mga tikang ni Jesucristo, ang matuod nga mga Cristiano nga nagasunod sang mga pulong ni Jesus kag nagapanikasog sa pag-ilog sang iya dalanon sang kabuhi. (1 Corinto 11:⁠1; 1 Pedro 2:21) Ang paghidait nga nagaluntad sa tunga sang matuod nga mga Cristiano nga may nanuhaytuhay nga mga rasa, mga kahimtangan sa katilingban, kag mga nasyonalidad matuod gid bangod naggikan ini sa ila mahidaiton nga kaangtanan sa Dios, nga napasad sa ila pagtuo sa halad nga gawad ni Jesucristo. Ang ila paghidait isa ka dulot gikan sa Dios, indi isa ka butang nga ginpadihot sang mga tawo. (Roma 15:33; Efeso 6:​23, 24) Resulta ini sang ila pagpasakop sa “Prinsipe sang Paghidait,” si Jesucristo, kag sang pagsimba kay Jehova, “ang Dios sang gugma kag sang paghidait.”​—⁠Isaias 9:⁠6; 2 Corinto 13:11.

4. Paano ‘ginahimud-usan’ sang isa ka Cristiano ang paghidait?

⁴ Ang paghidait indi kinaugali sa dihimpit nga mga indibiduwal. Gani, si Pedro nagsiling nga dapat “pangitaon [sang tagsa ka Cristiano] ang paghidait kag himud-usan ini.” (1 Pedro 3:11) Paano naton ini himuon? Ginatudlo sang isa ka dumaan nga tagna ang sabat. Nagpamulong paagi kay Isaias, si Jehova nagsiling: “Ang tanan mo nga anak mangin mga tawo nga gintudluan ni Jehova, kag ang paghidait sang imo mga anak mangin bugana.” (Isaias 54:13; Filipos 4:9) Huo, ang matuod nga paghidait matigayon sang mga nagasunod sang mga panudlo ni Jehova. Isa pa, ang paghidait, upod ang “gugma, kalipay, . . . pagkamainantuson, pagkalulo, pagkaayo, pagtuo, pagkakalmado, pagpugong-sa-kaugalingon,” bunga sang balaan nga espiritu sang Dios. (Galacia 5:​22, 23) Indi ini maagom sang isa nga indi mahigugmaon, indi malipayon, indi mapailubon, indi mainayuhon, malaut, indi matutom, mabangis, ukon wala sing pagpugong sa kaugalingon.

 “Makighidait sa Tanan nga Tawo”

5, 6. (a) Ano ang kahulugan sang mahidaiton sa Biblia? (b) Kay sin-o ang mga Cristiano nagapanikasog nga makighidait?

⁵ Ang paghidait ginahatagan sing kahulugan subong isa ka kahimtangan nga may katawhay ukon kalinong. Ini nga kahulugan nagalakip sa madamo nga kahimtangan diin wala sing pinuyas. Kay man, bisan ang patay may paghidait! Apang, agod maagom ang matuod nga paghidait, dapat pauswagon sang isa ang paghidait. Sa iya Sermon sa Bukid, si Jesus nagsiling: “Malipayon ang mga mahidaiton, kay tawgon sila nga ‘mga anak sang Dios.’ ” (Mateo 5:9) Si Jesus nagapakigsugilanon sa mga indibiduwal nga may kahigayunan sa ulihi nga mangin espirituwal nga mga anak sang Dios kag magkabuhi sing dimamalatyon sa langit. (Juan 1:12; Roma 8:14-17) Kag sa ulihi, ang tanan nga matutom nga katawhan nga wala sing langitnon nga paglaum magaagom sing “mahimayaon nga kahilwayan sang mga anak sang Dios.” (Roma 8:21) Ang mga mahidaiton lamang ang makatigayon sini nga paglaum. Ang Griegong tinaga para sa “mahidaiton” literal nga nagakahulugan sing “manugpahidait.” Gani, ang mahidaiton sa Makasulatanhon nga kahulugan nagapahangop sang aktibo nga pagpauswag sang paghidait, kon kaisa nagapakighidait kon diin wala anay sing paghidait.

⁶ Nagahunahuna sini, binagbinaga ang laygay ni apostol Pablo sa mga taga-Roma: “Kon mahimo, sa masarangan ninyo, makighidait sa tanan nga tawo.” (Roma 12:18) Wala lamang ginlaygayan ni Pablo ang mga taga-Roma nga mangin kalmado, bisan pa nga ini makabulig. Ginpalig-on niya sila nga makighidait. Kay sin-o? Sa “tanan nga tawo”​—⁠sa mga katapo sang pamilya, mga masigka-Cristiano, bisan sa mga tawo nga tuhay sing pagtuluuhan sa ila. Ginlaygayan niya ang mga taga-Roma nga makighidait sa iban ‘sa masarangan nila.’ Indi, indi niya luyag nga ikompromiso nila ang ila pagtuluuhan tungod sa paghidait. Sa baylo nga paakigon ang iban sing dinagakaigo, dapat nila sila palapitan sa tuyo nga makighidait. Dapat ini himuon sang mga Cristiano nagapakig-angot man sila sa mga tawo sa sulod ukon sa guwa sang kongregasyon. (Galacia 6:10) Nahisanto sa sini, si Pablo nagsulat: “Pirme ninyo himud-usi ang maayo sa isa kag isa kag sa tanan.”​—⁠1 Tesalonica 5:15.

7, 8. Paano kag ngaa ang mga Cristiano nagapakighidait sa mga tawo nga tuhay sing pagtuluuhan sa ila?

⁷ Paano kita makighidait sa mga tawo nga tuhay sing pagtuluuhan sa aton kag nga mahimo pa gani magpamatok sa sini? Una, ginalikawan naton ang pagpakita sing superyor nga panimuot. Halimbawa, indi gid mahidaiton nga patuhuyan ang espesipiko nga mga indibiduwal sa nagapakanubo nga mga tinaga. Ginpahayag ni Jehova ang iya mga paghukom batok sa mga organisasyon kag mga klase, apang wala kita sing kinamatarong nga patuhuyan ang bisan sin-o nga indibiduwal nga daw gintagudilian na sia. Sa pagkamatuod, wala naton ginahukman ang iban, bisan ang mga nagapamatok sa aton. Sa tapos silingan si Tito nga laygayan ang mga Cristiano sa Creta tuhoy sa ila mga pagpakig-angot sa tawhanon nga mga awtoridad, si Pablo nagsiling nga pahanumdumon sila “nga dili maghambal sing mahaliton kay bisan sin-o, dili mangin palaaway, mangin makatarunganon, nagapakita sing bug-os nga kalulo sa tanan nga tawo.”​—⁠Tito 3:​1, 2.

⁸ Ang pagpakighidait sa mga tawo nga tuhay sing pagtuluuhan sa aton makabulig gid agod marekomendar ang kamatuoran sa ila. Siempre pa, wala kita nagapalambo sing mga pag-abyanay nga “nagadunot sang mapuslanon nga mga batasan.” (1 Corinto 15:33) Walay sapayan sina, mahimo kita mangin matinahuron, kag dapat naton  pakig-angutan ang tanan nga tawo sing dungganon kag mainayuhon. Si Pedro nagsulat: “Hupti ang inyo maayong pagginawi sa tunga sang mga pungsod, agod paagi sa butang nga ginahambal nila batok sa inyo subong mga malauton, sila subong resulta sang inyo maayong binuhatan nga ila nasaksihan magahimaya sa Dios sa adlaw sang iya pag-usisa.”​—⁠1 Pedro 2:12.

Mahidaiton sa Ministeryo

9, 10. Ano nga halimbawa sang pagpakig-angot sing mahidaiton sa mga ditumuluo ang ginpahamtang ni apostol Pablo?

⁹ Ang unang-siglo nga mga Cristiano kilala tungod sa ila kaisog. Wala nila ginabuhinan ang ila mensahe, kag kon ginapamatukan, determinado sila nga tumanon ang Dios nga manuggahom sangsa mga tawo. (Binuhatan 4:29; 5:29) Apang, wala nila ginagumon ang kaisog sa pagkawalay katahuran. Binagbinaga ang paagi ni Pablo sang ginpangapinan niya ang iya pagtuo sa atubangan ni Hari Herodes Agrippa II. Si Herodes Agrippa may yara dinagakaigo nga relasyon sa iya manghod, si Bernice. Apang, wala sing tuyo si Pablo nga sabdungon si Agrippa sa mga butang may kaangtanan sa moralidad. Sa baylo, ginpadaku niya ang mga punto nga ginhisugtan nila, gindayaw si Agrippa bangod sampaton sia sa Judiyong mga kinabatasan kag nagatuo sa mga manalagna.​—⁠Binuhatan 26:​2, 3, 27.

 ¹⁰ Gin-uluinto lamang bala ni Pablo ang tawo nga makahatag sa iya sing kahilwayan? Wala. Ginsunod ni Pablo ang iya kaugalingon nga laygay kag naghambal sing kamatuoran. Ang tanan nga ginsiling niya kay Herodes Agrippa matuod. (Efeso 4:15) Apang si Pablo manugpahidait kag nakahibalo sia mangin ‘tanan nga butang sa tanan nga sahi sang tawo.’ (1 Corinto 9:22) Ang iya tulumuron amo ang pagpangapin sa iya kinamatarong sa pagbantala tuhoy kay Jesus. Subong isa ka maayo nga manunudlo, nagsugod sia paagi sa pagsambit sing mga butang nga maugyunan nila nga duha ni Agrippa. Sa amo nabuligan ni Pablo yadtong imoral nga hari nga tamdon ang Cristianismo sa mas paborable nga paagi.​—⁠Binuhatan 26:28-31.

11. Paano kita mangin mga manugpahidait sa aton ministeryo?

¹¹ Paano kita mangin mga manugpahidait sa aton ministeryo? Kaangay ni Pablo, dapat naton likawan ang mga pagpakigbais. Matuod, kon kaisa kinahanglan naton ‘ihambal ang pulong sang Dios nga walay kahadlok,’ ginapangapinan sing maisugon ang aton pagtuo. (Filipos 1:14) Apang sa kalabanan nga kaso ang aton panguna nga tulumuron amo ang pagbantala sing maayong balita. (Mateo 24:14) Kon makita sang isa ka tawo ang kamatuoran tuhoy sa mga katuyuan sang Dios, nian sikwayon niya ang mga ideya sang butig nga relihion kag tinluan ang iya kaugalingon sang dimatinlo nga mga bisyo. Busa, kon mahimo, maayo nga ipadaku ang mga butang nga makaganyat sa aton mga tagpalamati, nagasugod sa mga butang nga lunsay naton ginaugyunan. Indi maayo nga paakigon ang isa ka tawo nga, kon masugilanon sing mataktikanhon, mahimo gali magapamati sa aton mensahe.​—⁠2 Corinto 6:3.

Mga Manugpahidait sa Pamilya

12. Sa anong mga paagi mangin manugpahidait kita sa pamilya?

¹² Si Pablo nagsiling nga ang mga nagaminyo “may kapipit-an sa ila unod.” (1 Corinto 7:28) Masumalang ang nanuhaytuhay nga mga kabudlayan. Ang isa sini amo nga ang pila ka mag-asawa may yara mga dipaghangpanay kon kaisa. Paano ini atubangon? Sa mahidaiton nga paagi. Ang manugpahidait magapanikasog nga indi magdaku ang dipaghangpanay. Paano? Una, paagi sa pagbantay sang dila. Kon ginagamit sa paghambal sing mayubiton kag makainsulto nga mga komento, ining diutay nga bahin mangin “dimapunggan [gid] nga makahalalit nga butang, puno . . . sang makamamatay nga hilo.” (Santiago 3:8) Ginagamit sang manugpahidait ang iya dila sa pagpalig-on kag indi sa pagguba.​—⁠Hulubaton 12:18.

13, 14. Paano naton matipigan ang paghidait kon makasala kita sa hambal ukon kon mangin tuman ka emosyonal kita?

¹³ Bangod dihimpit, kita tanan kon kaisa nagahambal sing mga butang nga ginahinulsulan naton sa ulihi. Kon matabo ini, mangin maabtik sa pagpangayo sing pasaylo​—⁠sa pagpakighidait. (Hulubaton 19:11; Colosas 3:13) Likawi nga mawili sa “mga binais tuhoy sa mga tinaga” kag sa “masingki nga mga binais tuhoy sa magagmay nga mga butang.” (1 Timoteo 6:​4, 5) Sa baylo, tan-awa ang natago nga balatyagon kag tinguhai nga hangpon ang balatyagon sang imo tiayon. Kon ginahambalan ka sing maparas, indi magsabat sing maparas man. Dumduma nga “ang panalabton, kon mahumok, nagapalugpay sang kasingkal.”​—⁠Hulubaton 15:1.

¹⁴ Kon kaisa, mahimo nga dapat mo binagbinagon ang laygay sang Hulubaton 17:14: “Bayai ang sinuay sa wala pa sing inaway.” Magpalayo sa masingki nga kahimtangan. Sa ulihi, kon magbugnaw ang mga balatyagon, ayhan malubad mo ang problema sa mahidaiton nga paagi. Sa pila ka hitabo, ayhan nagakaigo nga magpabulig sa isa ka hamtong nga Cristianong manugtatap. Ining eksperiensiado kag mahinuklugon nga mga lalaki mangin makaparepresko nga bulig kon ang paghidait sa pag-asawahay nabutang sa katalagman.​—⁠Isaias 32:​1, 2.

Mga Manugpahidait sa Kongregasyon

15. Suno kay Santiago, anong malain nga panimuot ang nagtubo sa tunga sang pila ka Cristiano, kag ngaa ina nga panimuot “dutan-on,” “sapatsapaton,” kag “demonyohanon”?

¹⁵ Sing makapasubo, ang pila sang unang-siglo nga mga Cristiano nagpakita sing pamatuod sang espiritu sang kahisa kag kaawayon​—⁠ang kabaliskaran mismo sang paghidait. Si Santiago nagsiling: “Indi ini ang kaalam nga gikan sa hitaas, kundi ini dutan-on, sapatsapaton, demonyohanon. Kay kon diin may kahisa kag may kaawayon, may kagamo kag tagsa ka malaut nga butang.” (Santiago 3:14-16) Nagapati ang iban nga ang Griegong tinaga nga ginbadbad nga “kaawayon” nagapahangop sang makagod nga ambisyon, sang pagmaniobra agod matigayon ang posisyon. Tungod sa maayo nga rason  nga gintawag ini ni Santiago nga “dutan-on, sapatsapaton, demonyohanon.” Sa bug-os nga siglo, ang mga manuggahom sang kalibutan nagpanghikot sing makiawayon, kaangay sang ilahas nga mga sapat nga nagahibag. Sa pagkamatuod, ang kaawayon “dutan-on” kag “sapatsapaton.” Ini man “demonyohanon.” Ining malimbungon nga kinaiya ginpakita primero sang gutom-sa-gahom nga anghel nga nakig-away kay Jehova nga Dios kag nangin si Satanas, ang manuggahom sang mga demonyo.

16. Paano ginpakita sang unang-siglo nga mga Cristiano ang panimuot nga kaangay sang panimuot ni Satanas?

¹⁶ Ginlaygayan ni Santiago ang mga Cristiano nga batuan nga magtubo ang makiawayon nga panimuot, kay wala ini nagapaluntad sing paghidait. Sia nagsulat: “Ano ang ginatunaan sang mga inaway kag ano ang ginatunaan sang mga pagbinangig sa tunga ninyo? Indi bala nga naghalin ini diri, nga amo, halin sa inyo mga handum sa pagpaayaw sa unod nga nagainaway sa inyo mga bahin?” (Santiago 4:1) Diri, ang “mga handum sa pagpaayaw sa unod” mahimo nagapatuhoy sa mahamkunon nga paghandum sing materyal nga mga butang ukon sa paghandum sing kabantugan, gahom, ukon impluwensia. Kaangay ni Satanas, ang pila sa mga kongregasyon mahimo nga luyag mangin mataas sa baylo nga ‘mga kubos,’ subong sang ginsiling ni Jesus nga nagakadapat sa iya matuod nga mga sumulunod. (Lucas 9:48) Ini nga panimuot makakuha sang paghidait sang kongregasyon.

17. Paano ang mga Cristiano karon mangin mga manugpahidait sa kongregasyon?

¹⁷ Karon, dapat man naton batuan ang huyog sa materyalismo, kahisa, ukon walay pulos nga ambisyon. Agod kita mangin matuod nga manugpahidait, indi kita magkabalaka kon ang iban sa kongregasyon mas sampaton sangsa aton sa pila ka hilikuton, ni pakalainon naton sila sa pagtamod sang iban paagi sa pagduhaduha sang ila mga motibo. Kon may yara kita talalupangdon nga ikasarang, indi naton ini paggamiton agod labawan ang iban, nga daw nagapahangop nga magauswag lamang ang kongregasyon bangod sang aton kasampaton kag ihibalo. Ini nga panimuot makatuga sing pagbinahinbahin; indi ini makapaluntad sing paghidait. Ang mga manugpahidait wala nagapadayaw sang ila mga kinaadman, kundi maugdang nila nga ginagamit ini agod alagaran ang ila mga kauturan kag padunggan si Jehova. Nahibaluan nila nga sa ulihi, ang gugma​—⁠indi ang ikasarang​—⁠amo ang nagapakilala sa isa ka matuod nga Cristiano.​—⁠Juan 13:35; 1 Corinto 13:1-3.

“Paghidait Subong Imo mga Manugdumala”

18. Paano ginapauswag sang mga gulang ang paghidait sa tunga nila?

¹⁸ Ang mga gulang sa kongregasyon nagapanguna nga mangin mga manugpahidait. Si Jehova nagtagna tuhoy sa iya katawhan: “Itangdo ko ang paghidait subong imo mga manugdumala kag ang pagkamatarong subong imo mga manughatag sing buluhaton.” (Isaias 60:17) Nahisanto sa sining matagnaon nga mga pulong, yadtong nagaalagad subong Cristianong mga manugbantay nagapanikasog sing lakas sa pagpauswag sang paghidait sa tunga nila kag sa tunga sang panong. Sarang mahuptan sang mga gulang ang paghidait sa tunga nila paagi sa pagpakita sing mahidaiton kag makatarunganon nga “kaalam nga gikan sa hitaas.” (Santiago 3:17) Paagi sa ila nagkalainlain nga mga inagihan kag eksperiensia sa kabuhi, ang mga gulang sa isa ka kongregasyon kon kaisa may yara magkatuhay nga mga pagtamod. Nagakahulugan bala ini nga kulang sila sing paghidait? Indi kon ini nga kahimtangan atubangon sing nagakaigo. Ang mga manugpahidait maugdang nga nagapabutyag sang ila mga panghunahuna kag nian matinahuron nga nagapamati sa mga panghunahuna sang iban. Sa baylo nga ipilit ang iya luyag, ang manugpahidait mapangamuyuon nga magabinagbinag sang pagtamod sang iya utod. Kon wala sing prinsipio sang Biblia nga ginalapas, masami nga may yara kahilwayan sa pagpabutyag sing nagkalainlain nga mga pagtamod. Kon ang iban indi  mag-ugyon sa iya, ang manugpahidait magapasugot kag magasuportar sa desisyon sang madamo. Sa amo ginapakita niya nga makatarunganon sia. (1 Timoteo 3:​2, 3) Ang eksperiensiado nga mga manugtatap nakahibalo nga ang pagtipig sang paghidait amo ang mas importante sangsa pagpilit sang luyag niya.

19. Paano ang mga gulang nagapanghikot subong mga manugpahidait sa sulod sang kongregasyon?

¹⁹ Ang mga gulang nagapauswag sang paghidait upod sa mga katapo sang panong paagi sa pagbulig sa ila kag paagi sa indi pagmulay sing dinagakaigo sang ila mga panikasog. Matuod, kon kaisa ang iban mahimo kinahanglan nga pasibuon. (Galacia 6:1) Apang ang panguna nga hilikuton sang Cristianong manugtatap indi ang pagpadapat sing disiplina. Masami nga nagahatag sia sing komendasyon. Ang mahigugmaon nga mga gulang nagapanikasog nga makita ang maayo nga kinaiya sa iban. Ginaapresyar sang mga manugtatap ang pagpanikasog sang mga masigka-Cristiano, kag nagasalig sila nga ginahimo sang ila mga masigka-tumuluo ang ila bug-os nga masarangan.​—⁠2 Corinto 2:​3, 4.

20. Sa anong paagi nagabenepisyo ang kongregasyon kon ang tanan manugpahidait?

²⁰ Gani, sa pamilya, sa kongregasyon, kag sa pagpakig-angot sa mga tawo nga tuhay sing pagtuluuhan sa aton, nagapanikasog kita nga mangin mahidaiton, nagapangabudlay para sa paghidait. Kon maukod naton nga ginapalambo ang paghidait, nagaamot kita sa kalipay sang kongregasyon. Subong man, maamligan kag mapabakod kita sa madamo nga paagi, subong sang makita naton sa masunod nga artikulo.

Madumduman Mo Bala?

• Ano ang kahulugan sang mahidaiton?

• Paano kita mangin mahidaiton kon nagapakig-angot sa mga indi Saksi?

• Ano ang pila ka paagi sang pagpalambo sang paghidait sa pamilya?

• Paano mapauswag sang mga gulang ang paghidait sa kongregasyon?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 9]

Ang mga manugpahidait nagalikaw sang superyor nga panimuot

[Mga retrato sa pahina 10]

Ang mga Cristiano mga manugpahidait sa ministeryo, sa puluy-an, kag sa kongregasyon