Iluga si Jehova Kon Nagahanas sang Inyo mga Anak

“Indi bala ginatadlong sang tanan nga ginikanan ang ila mga anak?”​​—⁠HEBREO 12:​7, Contemporary English Version.

1, 2. Ngaa nabudlayan ang mga ginikanan sa pagpadaku sa ila mga anak karon?

GINPAKITA sang isa ka surbe sa Japan sang nagligad nga pila ka tuig nga mga katunga sang mga adulto nga gin-interbyu ang nagapati nga diutay lamang ang komunikasyon sa ulot sang mga ginikanan kag sang ila mga anak kag nga sobra ang pagpagusa sang mga ginikanan sa ila mga anak. Sa isa pa ka surbe sa sini nga pungsod, halos un-kuarto sang mga gin-interbyu ang nagbaton nga indi sila makahibalo kon paano makig-angot sa kabataan. Ini nga huyog indi lamang sa Sidlangan nagakatabo. “Madamo nga ginikanan sa Canada ang nagbaton nga indi sila sigurado kon paano mangin maayong mga ginikanan,” report sang The Toronto Star. Bisan diin, nabudlayan ang mga ginikanan sa pagpadaku sa ila mga anak.

² Ngaa nabudlayan ang mga ginikanan sa pagpadaku sa ila mga anak? Ang isa ka daku nga rason amo nga nagakabuhi kita sa “katapusan nga mga adlaw,” kag nagsugod na ang “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan.” (2 Timoteo 3:1) Dugang pa, “ang huyog sang tagipusuon sang tawo malaut kutob sa iya pagkapamatan-on,” siling sang Biblia. (Genesis 8:21) Kag ang mga pamatan-on ilabi na nga maluya sa mga pagsalakay ni Satanas, nga kaangay sang “isa ka nagangurob nga leon” nga nagapangbiktima sa mga walay eksperiensia. (1 Pedro 5:8) Madamo gid ang balagbag sa Cristianong mga ginikanan, nga nagatinguha sa pagpadaku sang ila mga anak “sa disiplina kag sa nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova.” (Efeso 6:4) Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila mga anak agod magdaku sila nga mangin hamtong nga mga sumilimba ni Jehova, nga nakakilala sang “husto kag sayop”?​​—⁠Hebreo 5:⁠14.

3. Ngaa kinahanglan ang paghanas kag pagtuytoy sang mga ginikanan agod mapadaku sing madinalag-on ang kabataan?

³ “Ang kabuangan nahigot sa tagipusuon sang bata,” siling sang maalamon nga si Hari Solomon. (Hulubaton 13:⁠1; 22:15) Agod kuhaon sa ila tagipusuon ining kabuangan, kinahanglan sang mga pamatan-on ang mahigugmaon nga pagtadlong sang ila mga ginikanan. Apang, indi sa tanan nga tion ginabaton sang mga pamatan-on ini nga pagtadlong. Sa kamatuoran, masami nga ginakaugtan nila ang laygay bisan sin-o pa ang nagahatag sini. Busa, dapat tun-an sang mga ginikanan ang ‘paghanas sa bata suno sa dalanon nga para sa iya.’ (Hulubaton 22:6) Kon sundon sang kabataan ini nga disiplina, mahimo ini magkahulugan sing kabuhi sa ila. (Hulubaton 4:13) Daw ano ka importante nga mahibaluan sang mga ginikanan kon ano ang nadalahig sa paghanas sa ila mga anak!

Disiplina​—⁠Kon Ano ang Kahulugan Sini

4. Ano ang panguna nga kahulugan sang “disiplina” suno sa paggamit sa sini sa Biblia?

⁴ Sa kahadlok nga basi isumbong sila nga nagapang-abuso​—⁠sa pisikal, sa pulong, ukon sa emosyon​—⁠ang iban nga mga ginikanan nagalikaw sa pagtadlong sa ila mga anak. Indi kita dapat mahadlok. Ang tinaga nga “disiplina” nga ginagamit sa Biblia wala nagapahangop sing bisan ano nga sahi sang pag-abuso ukon kapintas. Ang Griegong tinaga para sa “disiplina” nagapatuhoy una sa tanan sa instruksion, pagtudlo, pagtadlong kag, kon kaisa, sa malig-on apang mahigugmaon nga pagsilot.

5. Ngaa mapuslanon nga binagbinagon kon paano si Jehova nakig-angot sa iya katawhan?

⁵ Sa paghatag sini nga disiplina, naghatag si Jehova nga Dios sing isa ka himpit nga huwaran. Ginapaanggid si Jehova sa isa ka tawhanon nga amay, si apostol Pablo nagsulat: “Indi bala ginatadlong  sang tanan nga ginikanan ang ila mga anak? . . . Ang aton tawhanon nga mga amay nagatadlong sa aton sa malip-ot nga tion, kag ginahimo nila ini suno sa ila ginahunahuna nga amo ang pinakamaayo. Apang ang Dios nagatadlong sa aton para sa aton kaayuhan, bangod luyag niya nga mangin balaan kita.” (Hebreo 12:​7-​10, Contemporary English Version) Huo, ginadisiplina ni Jehova ang iya katawhan agod mangin balaan, ukon putli sila. Daku gid ang matun-an naton tuhoy sa pagdisiplina sa kabataan paagi sa pagbinagbinag kon paano ginhanas ni Jehova ang iya katawhan.​​—⁠Deuteronomio 32:⁠4; Mateo 7:​11; Efeso 5:1.

Gugma​​—⁠Ang Nagapahulag nga Puwersa

6. Ngaa mahimo mabudlayan ang mga ginikanan sa pag-ilog sa gugma ni Jehova?

⁶ “Ang Dios gugma,” siling ni apostol Juan. Gani, nian, ang paghanas ni Jehova ginapahulag pirme sang gugma. (1 Juan 4:⁠8; Hulubaton 3:​11, 12) Nagakahulugan bala ini nga kon tuhoy sa sini nga butang mahapos lang ilugon si Jehova sang mga ginikanan nga may kinaugali nga gugma sa ila mga anak? Indi naman. Ang gugma sang Dios isa ka gugma nga may prinsipio. Kag ang isa ka Griegong iskolar nagsiling nga ini nga gugma “wala kon kaisa nagahisanto sa kinaugali nga mga huyog.” Ang Dios indi madala sang pagkasentimental. Ginabinagbinag niya pirme kon ano ang maayo gid para sa iya katawhan.​​—⁠Isaias 30:20; 48:17.

7, 8 (a) Ano nga huwaran sang may prinsipio nga gugma ang ginhatag ni Jehova sa pagpakig-angot niya sa iya katawhan? (b) Paano mailog sang mga ginikanan si Jehova sa pagbulig sa ila mga anak nga mapalambo ang ikasarang sa pagsunod sa mga prinsipio sang Biblia?

⁷ Binagbinaga ang gugma nga ginpakita ni Jehova sa pagpakig-angot sa mga Israelinhon. Naggamit si Moises sing makatalandog nga paanggid agod ilaragway ang gugma ni Jehova para sa bag-o pa lang matukod nga pungsod sang Israel. Aton mabasa: “Subong sang agila nga nagaukay sang iya pugad, nagalupadlupad sa ibabaw sang iya mga boto, nagahumlad sang iya mga pakpak, nagakuha sa ila, nagadala sa ila sa ibabaw sang iya mga kuyos, si Jehova lamang ang nagtuytoy [kay Jacob].” (Deuteronomio 32:​9, 11, 12) Agod tudluan ang iya boto sa paglupad, ‘ginaukay [sang iloy nga agila] ang iya pugad,’ ginakapaykapay ang iya mga pakpak agod piliton ang iya mga boto sa paglupad. Kon ang boto maglupad sa ulihi gikan sa pugad, nga masami nahamtang sa isa ka mataas nga pil-as, “nagalupadlupad” ang iloy nga agila sa ibabaw sang iya mga boto. Kon ang boto daw mahulog sa duta, nagasurip ang iloy nga agila sa idalom sini, agod dalhon ini “sa ibabaw sang iya mga kuyos.” Sing mahigugmaon, gin-atipan ni Jehova ang bag-o mabun-ag nga pungsod sang Israel sa sining kaanggid nga paagi. Ginhatagan niya ang katawhan sing Mosaiko nga Kasuguan. (Salmo 78:​5-7) Nian, ginbantayan niya sing maayo ang pungsod, nga handa sa pagtabang sa iya katawhan kon may problema sila.

⁸ Paano mailog sang Cristianong mga ginikanan ang gugma ni Jehova? Una, dapat nila itudlo sa ila mga anak ang mga prinsipio kag mga talaksan nga masapwan sa Pulong sang Dios. (Deuteronomio 6:​4-9) Ang tulumuron amo nga buligan ang kabataan sa pagtuon kon paano magdesisyon nahisanto sa mga prinsipio sang Biblia. Sa paghimo sini, daw subong bala nga ang mahigugmaon nga mga ginikanan nagalupadlupad sa ibabaw sang ila mga anak, nga nagapanilag kon paano nila ginaaplikar ang mga prinsipio nga ila natun-an. Samtang nagahamtong ang kabataan kag amat-amat nga ginahatagan sing dugang nga kahilwayan, ang matinatapon nga mga ginikanan handa sa “pagsurip” kag ‘sa pagdala sa ila boto sa ila mga kuyos’ kon may katalagman. Ano nga sahi sang katalagman?

9. Dapat mangin alerto ang mahigugmaon nga mga ginikanan sa ano nga katalagman ilabi na? Iilustrar.

 ⁹ Ginpaandaman ni Jehova nga Dios ang mga Israelinhon tuhoy sa mga resulta sang malain nga mga pagpakig-upod. (Numeros 25:​1-​18; Esdras 10:10-​14) Ang pagpakig-upod sa indi nagakadapat nga mga tawo isa man ka kinaandan nga katalagman karon. (1 Corinto 15:33) Dapat ilugon sang Cristianong mga ginikanan si Jehova sa sining bahin. Si Lisa nga 15-anyos nga lin-ay nagpakita sing luyag sa isa ka lalaki nga wala nagaugyon sa moral kag espirituwal nga mga prinsipio sang iya pamilya. “Natalupangdan gilayon sang akon mga ginikanan ang pagbag-o sa akon panimuot kag nagkabalaka sila,” asoy ni Lisa. “Kon kaisa ginatadlong nila ako, kag kon kaisa naman mahigugmaon nga ginapalig-on nila ako.” Ginhambal nila si Lisa kag mapailubon nga namati sa iya, sa amo nabuligan nila sia sa pag-atubang sa nahantop nila nga amo ang problema​—⁠ang handum nga maluyagan sia sang iya mga katubotubo.⁠ *

Hupti nga Bukas ang Linya sang Komunikasyon

10. Sa anong mga paagi naghatag si Jehova sing maayong huwaran sa pagkomunikar sa mga Israelinhon?

¹⁰ Agod magmadinalag-on sa paghanas sa kabataan, dapat magtinguha ang mga ginikanan nga huptan nga bukas ang linya sang komunikasyon upod sa ila mga anak. Si Jehova, bisan pa nahibaluan gid niya kon ano ang yara sa aton tagipusuon, nagapalig-on sa aton nga magkomunikar sa iya. (1 Cronica 28:9) Sa tapos mahatag ang Kasuguan sa mga Israelinhon, gintangdo ni Jehova ang mga Levinhon sa pagtudlo sa ila, kag ginpadala niya ang mga manalagna sa pagpangatarungan sa ila kag sa pagtadlong sa ila. Nagpakita man sia sing kahanda nga mamati sa ila mga pangamuyo.​​—⁠2 Cronica 17:​7-9; Salmo 65:⁠2; Isaias 1:​1-3, 18-​20; Jeremias 25:⁠4; Galacia 3:​22-​24.

11. (a) Paano mapauswag sang mga ginikanan ang maayong komunikasyon sa ila mga anak? (b) Ngaa importante nga mangin maayong manugpalamati ang mga ginikanan kon nagakomunikar sa ila mga anak?

¹¹ Paano mailog sang mga ginikanan si Jehova kon nagakomunikar sila sa ila mga anak? Una sa tanan, dapat sila magtigana sing tion para sa ila. Dapat man likawan sang mga ginikanan ang padasudaso nga mga komento nga nagapangyubit, subong sang “Amo lang gali ina? Abi ko anay kon ano gid”; “Binuang ina”; “Ti, ano pa ang paabuton mo? Bata ka pa abi.” (Hulubaton 12:18) Agod mapalig-on ang kabataan nga magtu-ad, nagatinguha ang maalamon nga mga ginikanan nga mangin maayong mga manugpalamati. Ang mga ginikanan nga wala nagasapak sa ila mga anak sang magagmay pa ang ila mga anak mahimo nga indi man pagsapakon kon ang ila mga anak magdaku na. Si Jehova handa pirme sa pagpamati sa iya katawhan. Nagapamati sia sa mga nagadangop sa iya sing mapainubuson paagi sa pangamuyo.​​—⁠Salmo 91:15; Jeremias 29:12; Lucas 11:​9-​13.

12. Ano nga mga kinaiya ang dapat ipakita sang mga ginikanan agod mahapos sila palapitan sang ila mga anak?

 ¹² Binagbinaga man kon paano bangod sang pila ka bahin sang personalidad sang Dios nangin mahapos sa iya katawhan ang pagpalapit sa iya sing walay sablag. Halimbawa, si Hari David sang dumaan nga Israel nakasala sing daku paagi sa iya makihilahion nga kaangtanan kay Bat-seba. Subong isa ka di-himpit nga tawo, nakahimo si David sing iban pa nga mabug-at nga mga sala sa iya kabuhi. Apang, wala gid sia mapaslawan sa pagpalapit kay Jehova kag mangayo sang iya kapatawaran kag pagsabdong. Walay duhaduha nga bangod sang mahigugmaon nga kaayo kag kaluoy sang Dios, mahapos nga nakapanumbalik si David kay Jehova. (Salmo 103:8) Paagi sa pagpakita sing diosnon nga mga kinaiya subong sang kaawa kag kaluoy, makabulig ang mga ginikanan agod mahuptan nga bukas ang linya sang komunikasyon bisan pa kon makasala ang ila mga anak.​​—⁠Salmo 103:13; Malaquias 3:⁠17.

Mangin Makatarunganon

13. Ano ang nalakip sa pagkamakatarunganon?

¹³ Kon nagapamati sa ila mga anak, dapat mangin makatarunganon ang mga ginikanan kag magpakita sing “kaalam nga gikan sa hitaas.” (Santiago 3:17) “Ipakilala sa tanan nga tawo ang inyo pagkamakatarunganon,” sulat ni apostol Pablo. (Filipos 4:5) Ano ang buot silingon sang mangin makatarunganon? Ang isa ka kahulugan sang Griegong tinaga nga ginbadbad “makatarunganon” amo ang “indi pagpamilit pasad sa letra sang kasuguan.” Samtang malig-on nga nagasakdag sa mga talaksan sa moral kag espirituwal, paano mangin makatarunganon ang mga ginikanan?

14. Paano si Jehova nagpakita sing pagkamakatarunganon sa pagpakig-angot kay Lot?

¹⁴ Si Jehova nagahatag sing talalupangdon nga huwaran sa pagkamakatarunganon. (Salmo 10:17) Sang ginpalig-on niya si Lot kag ang iya pamilya nga biyaan ang napamatbatan na nga siudad sang Sodoma, “nagpabuyanbuyan pa” si Lot. Sang ulihi, sang ginpangabay sia sang anghel ni Jehova nga malagyo padulong sa mabulubukid nga duog, si Lot nagsiling: “Ako indi makapalagyo padulong sa mabulubukid nga duog . . . Palihug, karon, ini nga siudad [Zoar] malapit palagyuhan kag diutay lamang ini nga butang. Mahimo bala ako, palihug, makapalagyo didto​​—⁠indi bala diutay lamang ini nga butang?” Ano ang nangin reaksion ni Jehova sa sini? Sia nagsiling: “Yari karon, nagpakita ako sa imo sing konsiderasyon bisan sa sini nga butang, nga wala ko ginlaglag ang siudad nga imo ginhambal.” (Genesis 19:16-​21, 30) Handa si Jehova nga pasugtan ang ginapangabay ni Lot. Huo, dapat sundon sang mga ginikanan ang mga talaksan nga ginhatag ni Jehova nga Dios sa iya Pulong, ang Biblia. Walay sapayan sini, mahimo pasundan ang mga luyag sang mga pamatan-on kon indi ini supak sa mga prinsipio sang Biblia.

15, 16. Ano nga leksion ang matun-an sang mga ginikanan gikan sa ilustrasyon nga masapwan sa Isaias 28:​24, 25?

¹⁵ Ang pagkamakatarunganon nagalakip sang paghanda sa tagipusuon sang kabataan agod mangin handa sila sa pagbaton sa laygay. Sa isa ka malaragwayon nga paagi, ginpaanggid ni Isaias si Jehova sa isa ka mangunguma kag nagsiling: “Bug-os nga adlaw bala nga nagaarado ang manug-arado agod magpanggas sing binhi, amo nga ginabungkag niya kag ginapakarasan ang iya duta? Indi bala, kon matapan na niya ang ibabaw sini, ginalapta niya ang maitom nga comino kag ginasabwag ang comino, kag indi bala sia magbutang sing trigo, mijo, kag sebada sa ginpat-od nga duog, kag sing espelta subong dulunan niya?”​​—⁠Isaias 28:​24, 25.

¹⁶ “Nagaarado [si Jehova] agod magpanggas sing binhi” kag “ginabungkag niya kag ginapakarasan ang iya duta.” Sa amo ginahanda niya anay ang tagipusuon sang iya katawhan antes sila ginadisiplina. Sa pagtadlong sa ila mga anak, paano ‘maarado’ sang mga ginikanan ang tagipusuon sang ila mga anak? Gin-ilog sang isa ka amay si Jehova sang gintadlong niya ang iya kuatro-anyos nga anak nga lalaki. Sang ginsumbag sang iya anak ang isa ka bata nga lalaki sa ila kasilingan, mapailubon nga namati anay ang amay sa mga balibad sang iya anak. Nian, subong daw ‘pag-arado’ sa tagipusuon sang iya anak, gin-estorya sang amay ang tuhoy sa isa ka bata nga lalaki nga gindaugdaug sang isa ka sutil. Sang mabatian ini nga sugilanon, napahulag ang bata sa pagsiling nga dapat silutan ang sutil. Ini nga ‘pag-arado’ naghanda sa tagipusuon sang bata kag mahapos niya nahangpan nga ang iya pagsumbag sa bata sa ila kasilingan isa ka buhat sang sutil kag malain ini.​​—⁠2 Samuel 12:​1-​14.

17. Ano nga leksion tuhoy sa pagtadlong nga ginapadapat sang mga ginikanan ang masapwan sa Isaias 28:26-29?

¹⁷ Ginpaanggid pa ni Isaias ang pagtadlong ni Jehova sa isa ka pamaagi sa pagpanguma​​—⁠ang paglinas. Nagagamit ang mangunguma sing nanuhaytuhay nga instrumento sa paglinas depende sa katig-ahon sang panit sang uyas. Ang sungkod ginagamit  para sa mahumok nga maitom nga mga comino kag ang bilugon para sa mga comino, apang ang may aliling nga karo ginagamit para sa mga uyas nga may matig-a nga panit. Walay sapayan sini, indi niya pagligison ang mga uyas tubtob madugmok ini. Subong man, kon luyag ni Jehova kuhaon ang bisan ano nga indi maayo sa iya katawhan, lainlain nga paagi ang ginagamit niya depende sa kon ano ang kinahanglanon kag kahimtangan. Indi sia diktador ukon mabug-at sing kamot. (Isaias 28:26-​29) Ang iban nga kabataan nagapasuweto sa pasiplat lang sang ila mga ginikanan, kag indi na kinahanglan ang dugang pa nga aksion. Ang iban kinahanglan nga pahanumdumon sing sulit-sulit, samtang ang iban naman kinahanglan nga kumbinsihon pa. Ang makatarunganon nga mga ginikanan magagamit sing pagtadlong depende sa ginakinahanglan sang kada bata.

Himua nga Makalilipay ang mga Paghambalanay Sang Pamilya

18. Paano makapili sing tion ang mga ginikanan para sa regular nga pagtuon sa Biblia sang pamilya?

¹⁸ Lakip sa labing maayo nga paagi sa pagtudlo sa imo mga anak amo ang regular nga pagtuon sa Biblia subong pamilya kag ang adlaw-adlaw nga paghinun-anon sa Kasulatan. Epektibo gid ang pagtuon sang pamilya kon regular ini. Mahimo gid nga indi ini mangin regular kon himuon ini sing pasan-uhay lamang ukon kon mapensaran lang. Gani kinahanglan nga ang mga ginikanan ‘magbakal sing tion’ para sa pagtuon. (Efeso 5:​15-​17) Mahimo nga isa ka hangkat ang pagpili sing pat-od nga tion nga kombeniente para sa tanan. Nasapwan sang isa ka ulo sang pamilya nga samtang nagadaku ang kabataan, mabudlay tingubon ang bug-os nga pamilya bangod sang ila lainlain nga iskedyul. Apang, tingob pirme ang pamilya kada gab-i nga may miting sa kongregasyon. Gani, gintalana sang amay ang pagtuon sang pamilya sa isa sini nga mga gab-i. Nangin epektibo ini. Ang tanan nga tatlo ka kabataan bawtismado na karon nga mga alagad ni Jehova.

19. Paano mailog sang mga ginikanan si Jehova kon nagadumala sing pagtuon sang pamilya?

¹⁹ Apang, indi tuman na nga magkobre lamang sing pila ka Makasulatanhon nga materyal sa tion sang pagtuon. Gintudluan ni Jehova ang napasag-uli nga mga Israelinhon paagi sa mga saserdote, nga ‘nagpaathag kag naghatag sing kahulugan’ sa Kasuguan, ‘nga ginapahangop ang ginabasa.’ (Nehemias 8:8) Ang isa ka amay nga nagmadinalag-on sa pagbulig sa iya pito tanan ka anak nga higugmaon si Jehova pirme nagasulod anay sa iya hulot antes sang pagtuon sang pamilya agod maghanda, ginabagay ang materyal sa kinahanglanon  sang tagsa ka bata. Ginhimo niya nga makalilipay ang pagtuon para sa iya mga anak. “Pirme lang masadya ang pagtinuon,” hinumdom sang isa sang iya nagdaku na nga mga anak. “Bisan nagahampang kami sing bola sa guwa kon tawgon kami para sa pagtuon sang pamilya, ginabuy-an namon dayon ang bola kag magdalagan pauli para sa pagtuon. Amo yadto ang isa sang labing makalilipay nga mga gab-i sa sulod sang semana.”

20. Ano nga posible nga problema sa pagpadaku sa kabataan ang binagbinagon pa?

²⁰ Ang salmista nagsiling: “Yari karon! Ang mga anak palanublion gikan kay Jehova; ang bunga sang tiyan isa ka padya.” (Salmo 127:3) Ang paghanas sa aton mga anak nagakinahanglan sing tion kag panikasog, apang ang nagakaigo nga paghimo sini mahimo magakahulugan sing kabuhi nga walay katapusan sa aton mga anak. Daw ano ini kaayo nga padya! Kabay, nian, nga ilugon gid naton si Jehova kon ginahanas ang aton mga anak. Apang, bisan pa gintulin sa mga ginikanan ang salabton nga ‘padakuon [ang kabataan] sa disiplina kag sa nagatadlong nga panghunahuna ni Jehova,’ indi garantisado ang kadalag-an. (Efeso 6:4) Walay sapayan sang maayo gid nga pag-atipan, ang isa ka bata mahimo mangin rebelyuso kag mag-untat sa pag-alagad kay Jehova. Ano nian? Amo ini ang tema sang masunod nga artikulo.

[Nota]

Ano ang Imo Sabat?

• Paano mailog sang mga ginikanan ang gugma ni Jehova nga ginlaragway sa Deuteronomio 32:​11, 12?

• Ano ang natun-an mo gikan sa kon paano si Jehova nagkomunikar sa mga Israelinhon?

• Ano ang ginatudlo sa aton sang pagpamati ni Jehova sa pangabay ni Lot?

• Ano nga leksion tuhoy sa pagtadlong sa kabataan ang natun-an mo gikan sa Isaias 28:24-​29?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 8, 9]

Ginpaanggid ni Moises ang paghanas ni Jehova sa iya katawhan sa paghanas sang isa ka agila sa iya mga boto

[Mga retrato sa pahina 10]

Dapat hatagan sing tion sang mga ginikanan ang ila mga anak

[Retrato sa pahina 12]

“Amo yadto ang isa sang labing makalilipay nga mga gab-i sa sulod sang semana”