Ang Pagtuo ni Noe Nagpakamalaut sang Kalibutan

NAKABATI ka na bala kay Noe, ang mahinadlukon-sa-Dios nga tawo nga naghimo sang arka sa pag-amlig sang kabuhi sa tion sang bug-os kalibutan nga anaw? Walay sapayan nga madugay na ini natabo, ini nga istorya pamilyar gihapon sa minilyon. Apang, ang wala mahibaluan sang madamo amo nga ang kabuhi ni Noe may kahulugan sa aton tanan.

Ngaa dapat kita mangin interesado sa isa ka kasaysayan nga natabo linibo ka tuig na ang nagligad? May pagkaanggid bala ang kahimtangan ni Noe kag ang aton kahimtangan? Kon may yara, paano kita makabenepisyo gikan sa iya halimbawa?

Ang Kalibutan sang Adlaw ni Noe

Ginabanabana sang kronolohiya sang Biblia nga natawo si Noe sang 2970 B.⁠C.⁠E.​​—⁠126 ka tuig sa tapos napatay si Adan. Sang adlaw ni Noe, ang duta puno sing kasingki, kag ginpili sang kalabanan nga mga kaliwatan ni Adan nga sundon ang halimbawa sang ila batinggilan nga katigulangan. Gani, “nakita ni Jehova nga ang kalainan sang tawo bugana sa duta kag ang tagsa ka huyog sang mga hunahuna sang iya tagipusuon malain gid sa tanan nga tion.”​​—⁠Genesis 6:​5, 11, 12.

Ang pagrebelde sang tawo indi lamang ang rason nga naakig si Jehova. Ang kasaysayan sang Genesis nagapaathag: “Nakita sang mga anak nga lalaki sang matuod nga Dios ang mga anak nga babayi sang mga tawo, nga matahom sila; kag ila ginpangasawa, nga amo, ang tanan nga ila napilian. . . . Ang mga Nefilim yara sa duta sadto nga mga adlaw, kag pagkatapos man sina, sang ang mga anak nga lalaki sang matuod nga Dios padayon nga naghiusa sa mga anak nga babayi sang mga tawo kag nagpanganak sila sa ila, sila ang mga gamhanan sadto, mga lalaki nga bantog.” (Genesis 6:​2-4) Ang pagpaanggid sa sining mga bersikulo sa pinamulong nga ginsulat ni apostol Pedro nagapakita nga ang “kaanakan sang matuod nga Dios” amo ang malinapason nga mga anghel. Ang mga Nefilim amo ang mestiso nga mga anak sang ginadilian nga paghulid sang mga babayi kag sang nagmateryalisar nga batinggilan nga mga anghel.​​—⁠1 Pedro 3:​19, 20.

Ang “Nefilim,” nga nagakahulugan “mga Manugpukan,” nagapatuhoy sa mga indibiduwal nga ginbangdan sang pagkapukan sang iban. Mapiguson sila, kag ang sala sang ila maibugon nga amay ginapaanggid sa mga kalainan sang Sodoma kag Gomorra. (Judas 6, 7)  Sa kabug-usan, sila ang gintunaan sang indi mabatas nga kalautan sa duta.

“Walay Kasawayan sa Iya mga Kadungan”

Ang kalautan tuman ka lapnag amo nga namat-od ang Dios nga laglagon ang katawhan. Apang ang inspirado nga kasaysayan nagsiling: “Si Noe kalahamut-an sa mga mata ni Jehova. . . . Si Noe tawo nga matarong. Ginpamatud-an niya ang iya kaugalingon nga walay kasawayan sa iya mga kadungan. Si Noe naglakat upod sa matuod nga Dios.” (Genesis 6:​8, 9) Paano posible nga ‘maglakat upod sa Dios’ sa di-diosnon nga kalibutan nga takus sa kalaglagan?

Walay duhaduha, madamo sing natun-an si Noe sa iya amay nga si Lamec, isa ka tawo nga may pagtuo kag kadungan ni Adan. Sang ginhingalanan niya ang iya anak nga Noe (ginahunahuna nga nagakahulugan sing “Kapahuwayan,” ukon “Kaumpawan”), si Lamec nagtagna: “Ini sia magadala sa aton sing lugpay gikan sa aton buluhaton kag gikan sa kasakit sang aton mga kamot bangod sang duta nga ginpakamalaut ni Jehova.” Ina nga tagna natuman sang ginkuha sang Dios ang iya pagpakamalaut sa duta.​​—⁠Genesis 5:​29; 8:⁠21.

Ang pagtigayon sing mga ginikanan nga mahinadlukon sa Dios wala nagagarantiya nga ang kabataan mangin espirituwal man nga mga tawo, kay ang kada isa dapat magtukod sang iya kaugalingon nga relasyon kay Jehova. Si Noe ‘naglakat upod sa Dios’ paagi sa pagsunod sa dalanon nga ginakahamut-an sang Dios. Ang natun-an ni Noe tuhoy sa Dios nagpahulag sa iya nga mag-alagad sa Iya. Ang pagtuo ni Noe wala nagluya sang ginpahibalo sia sang katuyuan sang Dios nga ‘laglagon ang tanan nga unod sa anaw.’​​—⁠Genesis 6:​13, 17.

Nagasalig nga ining wala pa sing kaanggid sadto nga kapahamakan mahanabo, gintuman ni Noe ang sugo ni Jehova: “Himo ka sing arka gikan sa isa ka kahoy nga matagok. Himo ka sing mga hulot sa sulod sang arka, kag balawon mo ini sing alkitran sa sulod kag sa guwa.” (Genesis 6:14) Ang pagtuman sa espesipiko nga sugo sang Dios tuhoy sa paghimo sing arka indi mahapos. Walay sapayan sini, “ginhimo ni Noe ang tanan suno sa ginsugo sang Dios sa iya.” Sa katunayan, “amo gid ang ginhimo niya.” (Genesis 6:22) Ginhimo ini ni Noe sa bulig sang iya asawa kag sang ila mga anak nga lalaki nga sanday Sem, Ham, kag Jafet kag sang ila mga asawa. Ginpakamaayo ni Jehova yadto nga pagtuo. Daw ano ka ekselente nga halimbawa sa mga pamilya karon!

Ano ang nadalahig sa paghimo sing arka? Ginsugo ni Jehova si Noe nga maghimo sing isa ka daku kag indi masudlan sang tubig, tatlo ka panalgan, nga kahon nga human sa kahoy, nga mga 133 metros ang kalabaon, 22 metros ang kasangkaron, kag 13 metros ang kataason. (Genesis 6:​15, 16) Ini nga arka may kapasidad nga pareho sa nagkalainlain nga pangkargamento nga mga barko karon.

Daw ano ka daku nga proyekto! Mahimo gid nga nagakahulugan ini sang pagpulod sa linibo ka kahoy, paghakot sini pakadto sa lugar nga patindugan, kag paghimo sini nga mangin mga balayan ukon mga tapi. Ini nagakahulugan sang pagpatindog sang tambala, paghimo sing mga tarugo, pagbalaw agod indi masudlan sing tubig, pag-aman sang mga suludlan kag mga gamit, kag iban pa. Ang trabaho mahimo nga nagkinahanglan sang pagpakignegosasyon sa mga negosyante kag pagbayad sa mga materyales kag mga serbisyo. Ayhan nagkinahanglan ini sing kalantip sa pagpamanday agod mapasigo sing maayo ang mga tapi kag matukod ang tuman kabakod nga tinukod.  Kag hunahunaa lamang​​—⁠ang pagpatindog mahimo nga nagdugay sing mga 50 ukon 60 ka tuig!

Dapat man talupangdon ni Noe ang paghanda sing bastante nga pagkaon kag kumpay. (Genesis 6:21) Dapat niya tipunon kag pasudlon ang madamo nga sapat sa arka. Ginhimo ni Noe ang tanan nga ginsugo sang Dios, kag natapos ang iya hilikuton. (Genesis 6:22) Ang pagpakamaayo ni Jehova nagpasalig sang bug-os nga kadalag-an sini.

“Isa ka Manugbantala sang Pagkamatarong”

Wala labot nga naghimo sing arka, si Noe naghatag sing paandam kag nag-alagad sa Dios sing matutom subong “isa ka manugbantala sang pagkamatarong.” Apang ang mga tawo “wala magsapak tubtob nga nag-abot ang anaw kag nag-anod sa ila nga tanan.”​​—⁠2 Pedro 2:⁠5; Mateo 24:​38, 39.

Ginabinagbinag ang kakulangan sa espirituwal kag moral sa sadtong adlaw, mahapos hangpon kon paano ang pamilya ni Noe nangin kaladlawan sang nagaduhaduha nga mga kasilingan kag sentro sang pag-uligyat kag pagyaguta. Mahimo nga ginkabig sila sang mga tawo nga mga buangbuang. Apang, madinalag-on nga nahatagan ni Noe ang iya panimalay sang espirituwal nga pagpalig-on kag suporta, kay wala nila ginhimo ang masingki, imoral, kag rebelyuso nga mga paggawi sang ila di-diosnon nga mga kadungan. Paagi sa iya hambal kag mga buhat, nga nagpakita sang iya pagtuo, ginpakamalaut ni Noe ang kalibutan sadto nga tion.​​—⁠Hebreo 11:7.

Gintipigan sa Anaw

Wala madugay antes nagsugod ang pag-ulan, ginsugo sang Dios si Noe nga magsulod sa nahuman nga arka. Sang ang pamilya ni Noe kag ang mga sapat nakasulod na, “ginsira ni Jehova ang ganhaan” agod indi makasulod ang mga nagayaguta. Sang mag-abot ang Anaw, ang malinapason nga mga anghel hayag nga nagbalik sa espirituhanon nga lawas kag nakalampuwas sa kalaglagan. Apang kamusta naman ang iban? Ti, ang tanan buhi nga tinuga sa mamala nga duta sa guwa sang arka, lakip ang mga Nefilim, nalaglag! Si Noe gid lang kag ang iya pamilya ang naluwas.​​—⁠Genesis 7:​1-​23.

Si Noe kag ang iya panimalay naghinguyang sing isa ka lunar nga tuig kag napulo ka adlaw sa sulod sang arka. Masako sila sa pagpakaon kag pagpainom sa mga sapat, sa pagpaninlo, kag sa pagbantay sa kahimtangan sang panahon. Ginrekord sang Genesis ang tanan nga natabo sa Anaw sing sibu, katulad sa rekord sang isa ka barko, ginapakita ang pagkasibu sang tulun-an.​​—⁠Genesis 7:​11, 17, 24; 8:3- 14.

 Samtang sa arka, walay duhaduha nga ginpangunahan ni Noe ang iya pamilya sa espirituwal nga pagbinagbinag kag pagpasalamat sa Dios. Maathag nga paagi kay Noe kag sa iya pamilya, ang maragtas antes sang Anaw naamligan. Ang masaligan nga oral nga mga tradisyon ukon nasulat nga mga dokumento sang maragtas nga ila ginapanag-iyahan naghatag sa ila sing maayo nga materyal para sa mapuslanon nga pagbinagbinag sa tion sang Anaw.

Daw ano ang kalipay ni Noe kag sang iya pamilya sang nagtapak sila liwat sa mamala nga duta! Ang una niya nga ginhimo amo ang pagtukod sing halaran kag paghimo sing saserdotenhon nga hilikuton para sa iya pamilya, nagdulot sing mga halad nga sinunog sa Isa nga nagluwas sa ila.​​—⁠Genesis 8:​18-​20.

“Subong sang mga Adlaw ni Noe”

Si Jesucristo nagsiling: “Subong sang mga adlaw ni Noe, mangin amo man ang presensia sang Anak sang tawo.” (Mateo 24:37) Sa karon, ang mga Cristiano mga manugbantala man sang pagkamatarong, nagapalig-on sa mga tawo nga maghinulsol. (2 Pedro 3:​5-9) Sa sina nga pagpaanggid, mahimo kita matingala kon ano ang ginhunahuna ni Noe antes sang Anaw. Nagbatyag bala sia nga ang iya pagbantala walay pulos? Ginkapoy bala sia kon kaisa? Ang Biblia wala nagasiling. Ginsugiran lang kita nga si Noe nagtuman sa Dios.

Nakita mo bala ang praktikal nga kaangtanan sang kahimtangan ni Noe sa aton karon? Gintuman niya si Jehova walay sapayan sang pagpamatok kag kabudlayan. Amo kon ngaa ginkabig sia ni Jehova nga matarong. Ang pamilya ni Noe wala makahibalo kon san-o gid pahanabuon sang Dios ang Anaw, apang nahibaluan nila nga ini magaabot. Ang pagtuo sa pulong sang Dios amo ang nagsakdag kay Noe sa bug-os nga tinuig sang pagpangabudlay kag sa daw di-mabungahon nga pagbantala. Sa pagkamatuod, ginasugiran kita: “Bangod sa pagtuo si Noe, pagkatapos ginhatagan sing paandam sang Dios nahanungod sa mga butang nga wala pa makita, nagpakita sing diosnon nga kahadlok kag nagtukod sing arka sa pagluwas sa iya panimalay; kag paagi sini nga pagtuo gintagudilian niya ang kalibutan, kag nangin manunubli sia sang pagkamatarong nga suno sa pagtuo.”​​—⁠Hebreo 11:7.

Paano naagom ni Noe ini nga pagtuo? Maathag nga naghinguyang sia sing panahon nga hunahunaon ang tanan nga iya nahibaluan tuhoy kay Jehova kag nagpatuytoy mismo sa sini nga ihibalo. Walay duhaduha, nagpakighambal si Noe sa Dios paagi sa pangamuyo. Sa katunayan, nangin tuman sia kasuod kay Jehova amo nga sia ‘naglakat upod sa Dios.’ Subong ulo sang pamilya, malipayon nga ginhinguyang ni Noe ang iya tion kag mahigugmaon nga igtalupangod sa iya panimalay. Ini naglakip sa pag-atipan sa espirituwal nga intereses sang iya asawa, sang iya tatlo ka anak nga lalaki, kag sang iya mga umagad nga babayi.

Katulad ni Noe, nahibaluan sang matuod nga mga Cristiano karon nga laglagon ni Jehova ining di-diosnon nga sistema sang mga butang sa dili madugay. Wala kita makahibalo sina nga adlaw ukon oras, apang aton narealisar nga ang pagsunod sa pagtuo kag pagkamatinumanon sining “manugbantala sang pagkamatarong” magaresulta sa “pagtipig nga buhi sa kalag.”​​—⁠Hebreo 10:36-​39.

[Kahon sa pahina 29]

Nahanabo Gid Bala Ini?

Ang mga antropologo nagtipon sing mga 270 ka leyenda sang anaw gikan sa halos tanan nga tribo kag pungsod. “Ang istorya sang anaw masapwan sa bug-os nga kalibutan,” siling sang iskolar nga si Claus Westermann. “Katulad sang panaysayon sa pagpanuga, bahin ini sang aton sadsaran nga palanublion sa kultura. Makatalanhaga gid: sa tanan nga bahin sang duta makasapo kita sang mga kasaysayan sang isa ka daku dumaan nga anaw.” Ang paathag? Siling sang ekspositor nga si Enrico Galbiati: “Ang kamatuoran nga ang isa ka tradisyon tuhoy sa anaw makita pirme sa nagakalainlain kag nagahilayuay nga mga tawo isa ka tanda sang maragtason nga pagkamaminatud-on sang katunayan nga amo ang sadsaran sini nga mga tradisyon.” Apang, ang mas importante para sa mga Cristiano sangsa obserbasyon sang mga iskolar amo ang pagkahibalo nga si Jesus mismo nagpatuhoy sa Anaw subong isa ka matuod nga hitabo sa maragtas sang tawo.​​—⁠Lucas 17:​26, 27.

[Kahon sa pahina 30]

Ang mga Nefilim sa Mitolohiya?

Ang mga sugilanon tuhoy sa ginadilian nga paghulid sang mga dios kag mga tawo​​—⁠kag sang mga “baganihan” ukon “dios-tawo” nga natawo gikan sa sining relasyon​​—⁠kinaandan sa mga Griego, Egiptohanon, Ugaritiko, Hurrianhon, kag Mesopotamianhon nga mga teolohiya. Ang mga dios sang Griegong mitolohiya may bayhon sang tawo kag matahom gid. Nagakaon sila, nagainom, nagatulog, nagahuliray, nagainaway, nagabangigay, nagabuyok, kag nagapanglugos. Bisan pa balaan kuntani, nagapangdaya sila kag nagahimo sing krimen. Ang mga baganihan katulad ni Achilles kaliwat kuno sang dios kag tawo kag may labaw sa tawo nga ikasarang apang nagakapatay. Gani, ang ginasugid sang Genesis tuhoy sa mga Nefilim nagahatag sing kapawa sa posible ukon mahimo ginhalinan sini nga mga mito.