Kahadluki si Jehova kag Tumana ang Iya mga Sugo

“Kahadluki ang matuod nga Dios kag tumana ang iya mga sugo. Kay amo ini ang bug-os nga obligasyon sang tawo.”​​—⁠MANUGWALI 12:13.

1, 2. (a) Paano ang kahadlok nagaamlig sa aton sa pisikal? (b) Ngaa ginapanikasugan sang maalamon nga mga ginikanan nga ipatudok ang nagakaigo nga kahadlok sa ila mga anak?

“SUBONG nga ang kaisog nagabutang sang kabuhi sa katalagman, ang kahadlok naman nagaamlig sini,” siling ni Leonardo da Vinci. Ang pagpaisog-isog, ukon mapangahason nga kaisog, nagaupang sa isa ka tawo nga mangin alisto sa katalagman, samtang ang kahadlok nagapahanumdom sa iya nga maghalong. Halimbawa, kon makapalapit kita sa bibi sang isa ka pil-as kag makita kon daw ano kadalom ang mahimo naton mahulugan, ang kalabanan sa aton kinaugali nga nagaisol. Sing kaanggid, ang nagakaigo nga kahadlok wala lamang nagapalambo sing maayo nga kaangtanan sa Dios, subong sang natun-an naton sa nauna nga artikulo, kundi nagabulig man agod maamligan kita sa kahalitan.

² Apang, ang pagkahadlok sa madamong modernong-adlaw nga mga katalagman dapat tun-an. Sanglit ang mga bata wala makahibalo sang mga katalagman sang koryente ukon sang trapiko sa siudad, madali sila nga nagakaaksidente sing malubha.⁠ * Ginatinguhaan sang maalamon nga mga ginikanan nga ipatudok ang nagakaigo nga kahadlok sa ila mga anak, sa amo ginapaandaman sila pirme sang mga katalagman sa palibot. Nahibaluan sang mga ginikanan nga ini nga kahadlok mahimo magluwas sang kabuhi sang ila mga anak.

3. Ngaa kag paano kita ginapaandaman ni Jehova tuhoy sa espirituwal nga mga katalagman?

³ Si Jehova may amo man nga kabalaka sa aton kaayuhan. Subong isa ka mahigugmaon nga Amay, ginatudluan niya kita paagi sa iya Pulong kag sa iya organisasyon sa aton kapuslanan. (Isaias 48:17) Lakip sa sini nga programa sang pagtudlo sang Dios amo ang pagpaandam sa aton sa “liwat kag liwat” tuhoy sa espirituwal nga mga tugalbong agod mapalambo naton ang nagakaigo nga kahadlok sa sining katalagman. (2 Cronica 36:15; 2 Pedro 3:1) Sa bug-os nga maragtas madamong espirituwal nga mga kapahamakan kag pag-antos ang nalikawan kuntani ‘kon napalambo lamang sang mga tawo sa ila tagipusuon ang pagkahadlok sa Dios kag ang pagtuman sa iya mga sugo.’ (Deuteronomio 5:29) Sa sining “makahalanguyos nga mga tion nga mabudlay pakigbagayan,” paano naton mapalambo sa aton tagipusuon ang pagkahadlok sa Dios kag malikawan ang espirituwal nga katalagman?​​—⁠2 Timoteo 3:1.

Magpalayo sa Malain

4. (a) Ano nga pagdumot ang dapat palambuon sang mga Cristiano? (b) Ano ang ginabatyag ni Jehova sa makasasala nga paggawi? (Tan-awa ang nota.)

⁴ Ginapaathag sang Biblia nga “ang kahadlok kay  Jehova nagakahulugan sang pagdumot sa malain.” (Hulubaton 8:13) Ginalaragway sang isa ka leksikon sa Biblia ini nga pagdumot subong “isa ka emosyonal nga panimuot sa mga tawo kag mga butang nga ginapamatukan, ginakangil-aran, ginatamay kag indi luyag sang isa makig-angot ukon makigrelasyon sa sini.” Gani ang diosnon nga kahadlok nagalakip sang nasulod nga pagkangil-ad sa tanan nga malain sa mga mata ni Jehova.⁠ * (Salmo 97:10) Nagapahulag ini sa aton nga magpalayo sa malain, subong sang pagpalayo naton sa bibi sang pil-as sang ang aton duna nga kahadlok nagapalanog sing paandam. “Sa kahadlok kay Jehova ang isa nagapalayo sa kalautan,” siling sang Biblia.​​—⁠Hulubaton 16:6.

5. (a) Paano naton mapabakod ang aton diosnon nga kahadlok kag ang aton pagdumot sa malain? (b) Ano ang ginatudlo sa aton sang maragtas sang pungsod sang Israel bahin sini?

⁵ Mapabakod naton ining nagakaigo nga pagkahadlok kag pagdumot sa malain paagi sa pagbinagbinag sa di-malikawan nga makahalalit nga mga resulta sang sala. Ang Biblia nagapasalig sa aton nga anihon naton kon ano ang aton ginasab-ug​​—⁠nagasab-ug man kita suno sa unod ukon suno sa espiritu. (Galacia 6:​7, 8) Tungod sini maathag nga ginlaragway ni Jehova ang di-malikawan nga mga resulta sang indi pagsapak sa iya mga sugo kag pagbiya sa matuod nga pagsimba. Kon wala ang pangamlig sang Dios, ang diutay kag maluya nga pungsod sang Israel gindaugdaug kuntani sang mapintas kag gamhanan nga mga kaingod. (Deuteronomio 28:​15, 45-​48) Ang masubo nga resulta sang pagkadimatinumanon sang Israel ginrekord sing detalyado sa Biblia “subong paandam” agod makatuon kita sing leksion kag mapalambo ang diosnon nga kahadlok.​​—⁠1 Corinto 10:11.

6. Anong pila ka Makasulatanhon nga mga halimbawa ang mahimo naton mabinagbinag sa pagtuon sing diosnon nga kahadlok? (Tan-awa ang nota.)

⁶ Luwas sa natabo sa pungsod sang Israel sa kabilugan, ang Biblia may yara matuodtuod nga mga eksperiensia sang mga indibiduwal nga nadaug sang kahisa, imoralidad, kakagod, ukon bugal.⁠ * Ang pila sining mga lalaki nag-alagad kay Jehova sa sulod sang madamong tinuig, apang sa isa ka importante gid nga tion sa ila kabuhi, ang ila kahadlok sa Dios indi supisyente nga mabaskog, kag mapait ang ila gin-ani. Ang pagpamalandong sa sining Makasulatanhon nga mga halimbawa makapabakod sang aton pamat-od nga indi paghimuon ang amo man nga mga kasaypanan. Daw ano kasubo kon maghulat pa kita tubtob maagihan naton ang isa ka personal nga trahedya antes sundon ang laygay sang Dios! Tuhay sa kinaandan nga ginapatihan, ang eksperiensia​​—⁠ilabi na ang pagpatuyang sa kaugalingon​​—⁠indi amo ang pinakamaayo nga manunudlo.​​—⁠Salmo 19:7.

7. Sin-o ang ginaagda ni Jehova sa iya malaragwayon nga layanglayang?

⁷ Ang isa pa ka mabakod nga rason agod palambuon ang diosnon nga kahadlok amo ang aton handum nga amligan ang aton kaangtanan sa Dios. Nahadlok kita nga indi mahamuot si Jehova bangod ginapakabahandi naton ang iya pagpakig-abyan. Sin-o ang ginakabig sang Dios nga isa ka abyan, ang isa nga agdahon niya sa iya malaragwayon nga layanglayang? Sia lamang nga “nagalakat sing walay kasawayan kag nagahimo sing pagkamatarong.” (Salmo 15:​1, 2) Kon ginapakabahandi naton ining hamili nga kaangtanan sa aton Manunuga, magahalong kita sa paglakat nga walay kasawayan sa iya mga mata.

8. Paano ginpasapayanan sang iban nga mga Israelinhon sang panahon ni Malaquias ang pagpakig-abyan sa Dios?

 ⁸ Sing makapasubo, ginpasapayanan sang iban nga mga Israelinhon sang panahon ni Malaquias ang pagpakig-abyan sa Dios. Sa baylo nga kahadlukan kag padunggan si Jehova, nagdulot sila sing masakiton kag piang nga mga sapat sa iya halaran. Ang ila kakulang sing diosnon nga kahadlok nakita man sa ila panimuot sa pag-asawahay. Agod makapangasawa sing mas lamharon nga mga babayi, gindiborsiohan nila ang mga asawa sang ila pagkapamatan-on sa magagmay nga mga rason. Ginsilingan sila ni Malaquias nga si Jehova nagadumot sang “pagdiborsio” kag nga ang ila maluibon nga espiritu nagpahamulag sa ila gikan sa ila Dios. Paano mahamuot ang Dios sa ila mga halad kon ang halaran malaragwayon nga napuno sang mga luha​​—⁠ang mapait nga mga luha sang ila ginbiyaan nga mga asawa? Ining dayag nga di-pagtahod sa iya mga talaksan nagpahulag kay Jehova sa pagpamangkot: “Diin ang kahadlok sa akon?”​​—⁠Malaquias 1:⁠6-8; 2:​13-​16.

9, 10. Paano naton mapakita nga ginapakabahandi naton ang pagpakig-abyan ni Jehova?

⁹ Sa karon, nakita man ni Jehova ang kalisod sang madamo nga inosente nga mga tiayon kag mga kabataan nga ginhalitan sang makagod kag imoral nga mga bana kag mga amay ukon bisan sang mga asawa kag mga iloy. Nagapahanusbo gid ini sa iya. Ang isa ka abyan sang Dios magatamod sang mga butang sa kon paano ini ginatamod sang Dios kag magapangabudlay sing lakas sa pagpabakod sang iya pag-asawahay, nga nagasikway sang kalibutanon nga panghunahuna nga nagapakadiutay sang pagkaimportante sang higot sang pag-asawahay, kag ‘nagapalagyo sa pagkamakihilawason.’​​—⁠1 Corinto 6:⁠18.

¹⁰ Sa pag-asawahay kag sa iban man nga mga bahin sang aton kabuhi, ang pagdumot sa tanan nga malain sa mga mata ni Jehova, upod ang tudok nga apresasyon sa iya pagpakig-abyan, magaresulta sa pabor kag kahamuot ni Jehova. Si apostol Pedro malig-on nga nagsiling: “Pat-od nga nahantop ko nga ang Dios wala sing ginapasulabi, apang sa tagsa ka pungsod ang tawo nga nagakahadlok sa iya kag nagahimo sing pagkamatarong kalahamut-an sa iya.” (Binuhatan 10:​34, 35) Madamo kita sing Makasulatanhon nga mga halimbawa nga nagapakita kon paano ginpahulag sang diosnon nga kahadlok ang mga indibiduwal sa paghimo sing husto sa nagkalainlain nga mabudlay nga mga kahimtangan.

Ang Tatlo ka Tawo nga Nagkahadlok sa Dios

11. Sa idalom sang anong mga sirkunstansia ginpahayag si Abraham nga “nagakahadlok sa Dios”?

¹¹ May isa ka tawo sa Biblia nga personal nga ginlaragway ni Jehova nga abyan niya​​—⁠ang patriarka nga si Abraham. (Isaias 41:8) Ang diosnon nga kahadlok ni Abraham gintilawan sang ginpangabay sia sang Dios nga ihalad ang iya bugtong nga anak, si Isaac, nga sa iya tumanon sang Dios ang ginsaad niya nga ang kaanakan ni Abraham mangin isa ka daku nga pungsod. (Genesis 12:​2, 3; 17:19) Nakapasar bala ang “abyan ni Jehova” sa sining masakit nga pagtilaw? (Santiago 2:23) Sa tion mismo nga ginbayaw ni Abraham ang iya sundang agod patyon si Isaac, ang anghel ni Jehova nagsiling: “Indi pag-untaya ang imo kamot batok sa bata kag indi ka maghimo sing bisan ano man nga butang sa iya, kay nahibaluan ko karon nga ikaw nagakahadlok sa Dios bangod wala mo gindingot sa akon ang imo anak, ang imo bugtong nga anak.”​​—⁠Genesis 22:10-12.

12. Ano ang nagpahulag sang diosnon nga kahadlok ni Abraham, kag paano naton mapakita ang kaanggid nga espiritu?

¹² Bisan pa napamatud-an na ni Abraham sang nagligad nga isa sia nga nagkahadlok kay Jehova, sadto nga tion ginpakita niya ang iya diosnon nga kahadlok sa talalupangdon nga paagi. Ang kahanda niya nga ihalad si Isaac indi lamang pagpakitakita sing matinahuron nga pagkamatinumanon. Si Abraham napahulag sang bug-os nga pagsalig nga tumanon sang iya langitnon nga Amay ang Iya saad paagi sa pagbanhaw kay Isaac kon kinahanglanon. Subong sang ginsulat ni Pablo, si Abraham “nakumbinsi sing bug-os nga ang ginsaad [sang Dios] sarang man niya himuon.” (Roma 4:​ 16-21) Handa bala kita nga himuon ang kabubut-on sang Dios bisan pa nagakinahanglan ini sing daku nga mga sakripisyo? Nagasalig bala kita sing bug-os nga ini nga pagkamatinumanon magahatag sing madugay nga mga benepisyo, sa pagkahibalo nga si Jehova amo ang “manugpadya sadtong hanuot nga nagapangita sa iya”? (Hebreo 11:6) Amo ini ang matuod nga kahadlok sa Dios.​​—⁠Salmo 115:11.

13. Ngaa nagakaigo nga malaragway ni Jose ang iya kaugalingon subong isa ka tawo nga ‘nahadlok sa matuod nga Dios’?

¹³ Usisaon naton ang isa pa ka halimbawa sang diosnon nga kahadlok nga nagapanghikot​—⁠ang iya ni Jose. Subong ulipon sa panimalay ni Potifar, si Jose adlaw-adlaw nga gin-ipit nga magpanghilahi. Daw wala gid sing paagi nga malikawan niya ang asawa sang iya agalon, nga dalayon nga imoral nga nagasulay sa iya. Sang ulihi, sang ‘ginbuyutan sia’ sang asawa ni Potifar, ‘nagpalagyo sia kag nagkadto sa guwa.’ Ano ang nagtiklod sa iya nga palayuan gilayon ang malain? Pat-od gid nga ang panguna nga rason amo ang kahadlok sa Dios, ang handum nga indi maghimo “sining daku nga kalainan kag magpakasala batok sa Dios.” (Genesis 39:​7-​12) Nagakaigo nga malaragway ni Jose ang iya kaugalingon subong isa ka tawo nga ‘nahadlok sa matuod nga Dios.’​​—⁠Genesis 42:18.

14. Paano ginpabanaag sang kaluoy ni Jose ang matuod nga kahadlok sa Dios?

¹⁴ Paglipas sang mga tinuig naatubang ni Jose ang iya mga utod, nga wala kaluoy anay nga nagbaligya sa iya sa pagkaulipon. Madali kuntani niya nga gingamit ang ila desperado nga pagkinahanglan sing pagkaon subong isa ka higayon nga makabalos sa malain nga butang nga ginhimo nila sa iya. Apang ang pagpakig-angot sing mapiguson sa mga tawo wala nagapabanaag sing kahadlok sa Dios. (Levitico 25:43) Sa amo, sang nakita ni Jose ang nagakaigo nga pamatuod sang pagbag-o sang iya mga utod, maluluy-on nga ginpatawad niya sila. Kaangay ni Jose, ang aton diosnon nga kahadlok magapahulag sa aton nga daugon ang malain paagi sa maayo, kag magapugong man sa aton nga mahulog sa pagsulay.​​—⁠Genesis 45:​1-​11; Salmo 130:​3, 4; Roma 12:​17-​21.

15. Ngaa ang paggawi ni Job nagpahalipay sang tagipusuon ni Jehova?

¹⁵ Si Job isa pa ka talalupangdon nga halimbawa sang isa nga nagkahadlok sa Dios. Si Jehova nagsiling sa Yawa: “Natalupangdan mo bala ang akon alagad nga si Job, nga wala sing kaangay sa iya sa duta, tawo nga wala sing kasawayan kag matarong, nga mahadlukon sa Dios kag nagalikaw sa malaut?” (Job 1:8) Sa sulod sang madamo nga tinuig, ang walay kasawayan nga paggawi ni Job nagpahalipay sang tagipusuon sang iya langitnon nga Amay. Nahadlok si Job sa Dios bangod nahibaluan niya nga amo ini ang husto nga butang nga dapat himuon kag ang labing maayo nga paagi agod magkabuhi. “Yari karon! Ang kahadlok kay Jehova​​—⁠ina amo ang kaalam,” tu-aw ni Job, “kag ang pagtalikod sa malaut amo ang paghangop.” (Job 28:28) Subong isa ka minyo, si Job wala maghatag sing di-nagakaigo nga igtalupangod sa lamharon nga mga babayi, ni naghupot sing makihilahion nga mga padugi sa iya tagipusuon. Bisan pa isa ka manggaranon nga tawo, wala sia magsalig sa iya manggad, kag ginlikawan niya ang tanan nga porma sang idolatriya.​​—⁠Job 31:​1, 9-​11, 24-​28.

16. (a) Sa anong mga paagi ginpakita ni Job ang mahigugmaon nga kaayo? (b) Paano ginpakita ni Job nga wala niya gindingot ang pagpatawad?

¹⁶ Apang, ang kahadlok sa Dios nagakahulugan sang paghimo sing maayo kag pagtalikod man sa malain. Sa amo, si Job mainayuhon nga nagpakita sing interes sa bulag, piang, kag imol. (Levitico 19:14; Job 29:​15, 16) Nahangpan ni Job nga ang “bisan sin-o nga nagadingot sang mahigugmaon nga kaayo sa iya isigkatawo, biyaan man niya bisan ang kahadlok sa Labing Gamhanan.” (Job 6:14) Ang pagdingot sing mahigugmaon nga kaayo mahimo maglakip sang pagdingot sing pagpatawad ukon paghupot sing aligutgot. Sa panuytoy sang Dios, nangamuyo si Job para sa iya tatlo ka kaupod, nga nagpalisod sa iya sing daku. (Job 42:​7-​10) Makapakita man bala kita sing kaanggid nga espiritu sang pagpatawad sa isa ka masigkatumuluo nga  mahimo nga nagsaklaw sa aton sa pila ka paagi? Ang hanuot nga pangamuyo tungod sa isa nga nagpaakig sa aton makabulig sing daku agod madaug ang paghinakit. Ang mga pagpakamaayo nga naagom ni Job bangod sang iya diosnon nga kahadlok nagahatag sa aton sing laragway sang ‘bugana nga pagkaayo nga gintigana ni Jehova para sa mga nagakahadlok sa iya.’​​—⁠Salmo 31:19; Santiago 5:⁠11.

Kahadlok sa Dios Kontra Kahadlok sa Tawo

17. Ano ang mahimo sa aton sang kahadlok sa tawo, apang ngaa indi maalamon ini nga kahadlok?

¹⁷ Samtang ang kahadlok sa Dios magatiklod sa aton sa paghimo kon ano ang husto, ang kahadlok sa tawo magapaluya sang aton pagtuo. Tungod sini nga rason, sang ginpalig-on ang mga apostoles nga mangin makugi nga mga manugbantala sing maayong balita, si Jesus nagsiling sa ila: “Dili kamo mahadlok sa mga nagapatay sang lawas apang indi makapatay sang kalag; kundi kahadlukan ninyo ang makalaglag sang kalag kag lawas sa Gehenna.” (Mateo 10:28) Ang kahadlok sa tawo indi maalamon, paathag ni Jesus, kay indi mabalabagan sang mga tawo ang aton paglaum sa palaabuton nga kabuhi. Dugang pa, nahadlok kita sa Dios bangod ginakilala naton ang iya makahalawhaw nga gahom, nga kon ipaanggid, ang gahom sang tanan nga pungsod diutay lamang. (Isaias 40:15) Kaangay ni Abraham nagasalig kita sing bug-os sa ikasarang ni Jehova sa pagbanhaw sa Iya matutom nga mga alagad. (Bugna 2:10) Sa amo, makasiling kita sing masinaligon: “Kon ang Dios para sa aton, sin-o ang mangin batok sa aton?”​​—⁠Roma 8:31.

18. Sa anong paagi ginapadyaan ni Jehova ang mga nagakahadlok sa iya?

¹⁸ Bisan pa ang nagapamatok sa aton amo ang isa ka katapo sang pamilya ukon isa ka hurong sa eskwelahan, masapwan naton nga “sa kahadlok kay Jehova yara ang mabakod nga pagsalig.” (Hulubaton 14:26) Makapangamuyo kita sa Dios sing kusog, nga nakahibalo nga pamatian niya kita. (Salmo 145:19) Wala gid ginakalimtan ni Jehova ang mga nagakahadlok sa iya. Paagi sa iya manalagna nga si Malaquias, ginapasalig niya kita: “Sa sina nga tion ang mga nagakahadlok kay Jehova nagsinilingay, ang kada isa sa iya kaupod, kag si Jehova padayon nga nagtalupangod kag nagpamati. Kag isa ka tulun-an sang handumanan ang ginsulat sa atubangan niya para sa mga nagakahadlok kay Jehova kag para sa mga nagapainuino sa iya ngalan.”​​—⁠Malaquias 3:16.

19. Ano nga sahi sang kahadlok ang madula, apang ano nga sahi ang magapabilin sing dayon?

¹⁹ Malapit na ang tion nga ang tanan sa duta magasimba kay Jehova kag ang kahadlok sa tawo madula. (Isaias 11:9) Ang kahadlok sa gutom, balatian, krimen, kag inaway madula man. Apang ang kahadlok sa Dios magapabilin sa walay katubtuban samtang ang iya matutom nga mga alagad sa langit kag sa duta padayon nga magapakita sa iya sing nagakaigo nga pagtahod, pagkamatinumanon, kag dungog. (Bugna 15:4) Samtang, kabay nga kita tanan magatuman sa inspirado nga laygay ni Solomon: “Dili magkahisa ang imo tagipusuon sa mga makasasala, kundi magkahadlok ka kay Jehova sa bug-os nga adlaw. Kay sa sina may yara palaabuton, kag ang imo paglaum indi pag-utdon.”​​—⁠Hulubaton 23:​17, 18.

[Mga nota]

Madumduman Mo Bala?

• Paano naton matun-an nga dumtan ang malain?

• Paano ginpasapayanan sang iban nga mga Israelinhon sang panahon ni Malaquias ang pagpakig-abyan ni Jehova?

• Ano ang matun-an naton gikan kanday Abraham, Jose, kag Job tuhoy sa pagkahadlok sa Dios?

• Ano nga kahadlok ang indi gid madula, kag ngaa?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Retrato sa pahina 19]

Ang maalamon nga mga ginikanan nagapatudok sing nagakaigo nga kahadlok sa ila mga anak

[Retrato sa pahina 20]

Subong nga ang kahadlok nagapahilayo sa aton sa katalagman, ang diosnon nga kahadlok nagapahilayo sa aton sa kon ano ang malain

[Retrato sa pahina 23]

Ginhuptan ni Job ang iya kahadlok sa Dios bisan sang gin-atubang sang tatlo ka butig nga abyan

[Credit Line]

From the Bible translation Vulgata Latina, 1795