Ang Matuod nga Jesus

SA TAPOS masugiran sang iya mga apostoles kon ano ang ginahunahuna sang mga tawo tuhoy sa iya, si Jesus namangkot sa ila: “Apang, sin-o bala ako sa inyo?” Ginrekord sang Ebanghelyo ni Mateo ang sabat ni apostol Pedro: “Ikaw ang Cristo, ang Anak sang Dios nga buhi.” (Mateo 16:​15, 16) Amo man sini ang pagkilala sang iban. Si Natanael, nga nangin isa sang mga apostoles sang ulihi, nagsiling kay Jesus: “Rabbi, ikaw ang Anak sang Dios, ikaw ang Hari sang Israel.” (Juan 1:49) Ginhambal mismo ni Jesus ang importansia sang iya katungdanan: “Ako amo ang dalan kag ang kamatuoran kag ang kabuhi. Wala sing makakadto sa Amay kundi paagi sa akon.” (Juan 14:⁠6) Sa nanuhaytuhay nga okasyon, ginpatuhuyan niya ang iya kaugalingon subong “Anak sang Dios.” (Juan 5:​24, 25; 11:⁠4) Kag ginpamatud-an niya ini nga pangangkon paagi sa milagruso nga mga buhat, kag pagbanhaw pa gani sa mga patay.

Napasad-sing-Maayo nga Pagduhaduha?

Apang masaligan gid bala naton ang paglaragway sang mga Ebanghelyo kay Jesus? Ginalaragway bala sini ang matuod nga Jesus? Si anhing Frederick F. Bruce, propesor sang kritisismo kag pagpaathag sa Biblia sa University of Manchester, Inglaterra, nagsiling: “Indi pirme posible nga ipakita paagi sa pagpangatarungan sa maragtas ang kamatuoran sang tagsa ka detalye sang isa ka dumaan nga sinulatan, may kaangtanan man ini sa Biblia ukon wala. Bastante na nga magsalig sing makatarunganon sa pagkamasaligan sang isa ka manunulat; kon mapamatud-an ini, may maathag nga posibilidad nga ang iya mga detalye matuod. . . . Ang kamatuoran nga ginabaton sang mga Cristiano ang Bag-ong Testamento subong ‘sagrado’ nga literatura indi rason nga kabigon ini nga indi masaligan sa maragtas.”

Sa tapos mausisa ang mga pagduhaduha tuhoy kay Jesus suno sa ginlaragway sa mga Ebanghelyo, si James R. Edwards, propesor sang relihion sa Jamestown College, North Dakota, E.⁠U.⁠A., nagsulat: “Mahimo namon mapasalig nga gintipigan sang mga Ebanghelyo ang nagkalainlain kag importante nga pamatuod sang aktuwal nga mga hitabo tuhoy kay Jesus. . . . Ang labing makatarunganon nga sabat sa pamangkot kon ngaa ginpresentar sang mga Ebanghelyo si Jesus sa paagi nga ginhimo nila amo nga bangod amo gid sina si Jesus. Masaligan nga gintipigan sang mga Ebanghelyo ang handumanan nga ginbilin niya sa iya mga sumulunod, nga ginpadala gid sia sang Dios kag ginhatagan sing gahom subong Anak kag Alagad sang Dios.”⁠ *

Pagpangita kay Jesus

Kamusta naman ang wala mapasad sa Biblia nga mga pagpatuhoy kay Jesucristo? Paano ini ginbinagbinag? Ang mga sinulatan nanday Tacitus,  Suetonius, Josephus, Pliny nga Bataon, kag sang pila pa ka klasikal nga manunulat nagalakip sang pila ka pagpatuhoy kay Jesus. Tuhoy sa sini, ang The New Encyclopædia Britannica (1995) nagsiling: “Ining nanuhaytuhay nga mga rekord nagapamatuod nga sang una bisan ang mga kasumpong sang Cristianismo wala gid magduhaduha sa pagkamaragtason ni Jesus, nga ginduhaduhaan sa nahauna nga tion kag sa indi nagakaigo nga mga rason sang katapusan sang ika-18, sang ika-19, kag sa umpisa sang ika-20 nga siglo.”

Sing makapasubo, bangod sang pagpangita sang modernong mga iskolar sa “matuod” ukon “maragtason” nga Jesus, daw gintago nila ang matuod nga pagkilala sa iya sa walay basihan nga mga haumhaum, walay pulos nga mga pagduhaduha, kag walay sadsaran nga mga teoriya. Daw subong bala nga nakasala sila sing paghimuhimo sing istorya diin ginasumbong nila sing binutig ang mga manunulat sang mga Ebanghelyo. Interesado gid ang pila nga mangin kapin ka popular sa mata sang iban nga mga tawo kag makilal-an sila sa tumalagsahon nga bag-ong teoriya amo nga wala na nila gin-usisa sing bunayag ang ebidensia tuhoy kay Jesus. Bangod sini, naghimo sila sing “Jesus” nga resulta sang imahinasyon sang mga mangin-alamon.

Sa mga luyag nga makita sia, ang matuod nga Jesus masapwan sa Biblia. Si Luke Johnson, propesor sa mga ginhalinan sang Bag-ong Testamento kag Cristiano sa Candler School of Theology sa Emory University, nagpangatarungan nga ang kalabanan nga panalawsaw tuhoy sa maragtason nga Jesus nagapasapayan sa pagtamod sang Biblia. Nagsiling sia nga mahimo makawiwili usisaon ang sosyal, politikal, antropolohikal, kag kultural nga bahin sang kabuhi kag tion ni Jesus. Apang, sia nagsiling pa nga ang pagkilala sa ginatawag sang mga iskolar nga maragtason nga Jesus “indi amo ang pagtamod sang Kasulatan,” nga “mas nabalaka sa paglaragway sa karakter ni Jesus,” sa iya mensahe, kag sa iya katungdanan subong Manunubos.  Kon amo, ano ang matuod nga karakter kag mensahe ni Jesus?

Ang Matuod nga Jesus

Ang mga Ebanghelyo​—⁠ang apat ka rekord sang Biblia tuhoy sa kabuhi ni Jesus⁠​—⁠​naglaragway sa isa ka tawo nga may daku nga empatiya. Ginpahulag si Jesus sang kaluoy kag kaawa nga buligan ang mga tawo nga nagaantos sang balatian, pagkabulag, kag iban pa nga kasisit-an. (Mateo 9:36; 14:14; 20:34) Bangod sang pagkapatay sang iya abyan nga si Lazaro kag sang pagkasubo sang mga utod nga babayi ni Lazaro, si Jesus ‘nagtangis kag naghibi.’ (Juan 11:32-36) Sa pagkamatuod, ginapahayag sang mga Ebanghelyo ang nanuhaytuhay nga balatyagon ni Jesus​—⁠kahanuklog sa isa ka tawo nga aruon, kalipay sa kadalag-an sang iya mga disipulo, kaakig sa walay balatyagon nga mga legalista, kag kasubo sa pagsikway sang Jerusalem sa Mesias.

Sang naghimo sing milagro si Jesus, masami niya nga ginapatuhuyan ang bahin sang makabaton sini: “Ang imo pagtuo nag-ayo sa imo.” (Mateo 9:22) Gindayaw niya si Natanael subong “matuod nga Israelinhon,” nga nagasiling: “Wala sing kabutigan sa iya.” (Juan 1:​47, Today’s English Version) Sang ginhunahuna sang iban nga pag-uyang lang ang dulot sa pagpasalamat sang isa ka babayi, gin-apinan sia ni Jesus kag nagsiling nga ang kasaysayan sang iya kaalwan indi pagkalipatan. (Mateo 26:6-13) Matuod gid sia nga abyan kag mapinalanggaon nga kaupod sa iya mga sumulunod, “naghigugma sa ila tubtob sa katapusan.”​—⁠Juan 13:⁠1; 15:11-15.

Ginapakita man sang mga Ebanghelyo nga nahantop dayon ni Jesus ang panimuot sang kalabanan nga mga tawo nga iya nasugilanon. Nagasugilanon man sia sa isa ka babayi sa bubon, sa isa ka relihioso nga manunudlo sa hardin, ukon sa isa ka mangingisda sa higad sang linaw, natandog niya sa gilayon ang ila tagipusuon. Sa tapos makahambal si Jesus, madamo sining mga tawo ang nagpahayag sa iya sang ila nasulod gid nga mga panghunahuna. Napahulag niya sila. Bisan pa nga sang panahon niya ang mga tawo mahimo nga wala nagapakig-upod sa mga tawo nga may awtoridad, sa bahin ni Jesus nagdugok ang mga tawo sa iya. Luyag nila nga makaupod si Jesus; nalipay sila makig-upod sa iya. Nanamian man mag-upod sa iya ang mga bata, kag sang gingamit niya ang isa ka bata bilang halimbawa, wala lamang niya ginpatindog ang bata sa atubangan sang iya mga disipulo kundi ‘ginhakos man niya sia.’ (Marcos 9:36; 10:13-16) Sa pagkamatuod, ginalaragway sang mga Ebanghelyo si Jesus subong isa ka tawo nga may karisma amo nga nagpabilin ang mga tawo sa sulod sang tatlo ka adlaw agod lang mamati sa iya makawiwili nga mga pulong.​—⁠Mateo 15:32.

Bisan pa himpit si Jesus, indi sia mamulayon ukon arogante kag dominante sa di-himpit kag makasasala nga mga tawo nga sa tunga nila  nagkabuhi sia kag nagbantala. (Mateo 9:10-13; 21:​31, 32; Lucas 7:36-48; 15:1-32; 18:9-14) Wala gid nagapamilit si Jesus. Wala niya gindugangan ang lulan sang mga tawo. Sa baylo, sia nagsiling: “Kari sa akon, kamo tanan nga ginabudlayan . . . paumpawan ko kamo.” Para sa iya mga disipulo, sia “malulo kag mapainubuson sing tagipusuon”; ang iya gota mahulas, kag ang iya lulan mamag-an.​—⁠Mateo 11:28-30.

Ang karakter ni Jesus ginapahayag gid sing husto sa kasaysayan sang mga Ebanghelyo. Indi mahapos para sa apat ka indibiduwal nga maghimohimo sing tumalagsahon nga persona kag nian magpresentar sing nagahisantuanay nga paglaragway sa iya sa bug-os nga apat ka kasaysayan. Halos imposible nga malaragway sang apat ka manunulat ang isa ka persona kag palareho nga malarawan sia kon wala nagaluntad ina nga karakter.

Ang istoryador nga si Michael Grant nagapahunahuna nga namangkot: “Paano natabo nga, sa bug-os nga estilo sang mga Ebanghelyo nga wala sing eksepsion, may tumalagsahon kag maathag nga paglaragway sa isa ka maambong nga pamatan-on nga lalaki nga hilway nga nakig-upod sa tanan nga sahi sang mga babayi, lakip sa mga di-talahaon, nga wala sing tanda sang pagkaemosyonal, pagkadinatural, ukon sobra ka estrikto nga pagtamod sa sekso, apang, sa tanan nga higayon, naghupot sing mabakod nga karakter?” Ang makatarunganon nga sabat amo nga ini nga tawo nagkabuhi gid kag naghulag suno sa ginasiling sang Biblia.

Ang Matuod nga Jesus kag ang Imo Palaabuton

Dugang pa sa paghatag sing matuodtuod nga laragway ni Jesus sang yari pa sia sa duta, ginapakita man sang Biblia nga nagluntad na sia antes mangin tawo subong ang bugtong nga Anak sang Dios, “ang panganay sang tanan nga tinuga.” (Colosas 1:15) Sang nagligad nga duha ka siglo, ginliton sang Dios ang kabuhi sang iya langitnon nga Anak sa taguangkan sang isa ka Judiyo nga ulay agod mabun-ag sia subong tawo. (Mateo 1:18) Sa tion sang iya ministeryo sa duta, ginbantala ni Jesus ang Ginharian sang Dios subong ang lamang nga paglaum sa nasit-an nga katawhan, kag ginhanas niya ang iya mga disipulo agod padayunon ining pagbantala nga hilikuton.​—⁠Mateo 4:17; 10:​5-7; 28:​19, 20.

Sang Nisan 14 (mga Abril 1), 33 C.⁠E., si Jesus gindakop, ginbista, ginpamatbatan, kag ginpatay bangod sa butig nga panumbungon nga sedisyon. (Mateo 26:18-20, Mat 26:48⁠–​27:50) Ang kamatayon ni Jesus nangin isa ka gawad, nga nagahilway sa matinuuhon nga katawhan gikan sa ila makasasala nga kahimtangan kag sa amo nagabukas sang dalan padulong sa kabuhi nga walay katapusan para sa tanan nga nagatuo sa iya. (Roma 3:​23, 24; 1 Juan 2:⁠2) Sang Nisan 16, si Jesus ginbanhaw, kag wala madugay pagkatapos sadto nagkayab sia sa langit. (Marcos 16:​1-8; Lucas 24:50-53; Binuhatan 1:​6-9) Subong gintangdo ni Jehova nga Hari, ang ginbanhaw nga Jesus may bug-os nga awtoridad sa pagtuman sa orihinal nga katuyuan sang Dios para sa tawo. (Isaias 9:​6, 7; Lucas 1:​32, 33) Huo, ginapresentar sang Biblia si Jesus subong panguna nga persona sa katumanan sang mga katuyuan sang Dios.

Sang unang siglo, ginbaton sang kadam-an si Jesus kon sin-o gid sia​—⁠ang ginsaad nga Mesias, ukon Cristo, nga ginpadala sa duta agod mabindikar ang pagkasoberano ni Jehova kag agod mapatay subong gawad para sa katawhan. (Mateo 20:28; Lucas 2:25-32; Juan 17:​25, 26; 18:37) Walay sapayan sang mapintas nga paghingabot, daw indi mapahulag ang mga tawo nga mangin mga disipulo ni Jesus kon indi sila sigurado kon sin-o gid sia. Sing maisugon kag makugihon, gintuman nila ang sugo nga ginhatag niya sa ila, nga “maghimo sing mga disipulo sa mga tawo sa tanan nga kapungsuran.”​—⁠Mateo 28:19.

Sa karon, minilyon ka sinsero kag nakatuon nga mga Cristiano ang nakahibalo nga si Jesus indi himuhimo lamang nga persona. Ginabaton nila sia subong ginpalingkod sa trono nga Hari sa gintukod sa langit nga Ginharian sang Dios, nga malapit na maggahom sing bug-os sa duta kag sa mga hilikuton sini. Ini nga panguluhan sang Dios isa ka maayong balita bangod nagasaad ini sing kaumpawan sa mga problema sa kalibutan. Ginapakita sang matuod nga mga Cristiano ang ila matutom nga pagsakdag sa ginpili sang Dios nga Hari paagi sa pagbantala sining “maayong balita sang ginharian” sa iban.​—⁠Mateo 24:14.

Ang mga nagasakdag sang kahimusan sang Ginharian paagi kay Cristo, ang Anak sang Dios nga buhi, magakabuhi sa pag-agom sang walay katapusan nga mga pagpakamaayo. Mabaton mo man ini nga mga pagpakamaayo! Ang mga manugbalhag sini nga magasin malipay sa pagbulig sa imo nga makilala ang matuod nga Jesus.

[Nota]

[Kahon/Retrato sa pahina 6]

Kon Ano ang Ginsiling sang Iban

“Ginkabig ko si Jesus nga taga-Nazaret subong isa sang gamhanan nga mga manunudlo sa kalibutan. . . . Isiling ko sa mga Hindu nga indi mangin kompleto ang inyo kabuhi kon indi ninyo pagtun-an sing maayo ang mga panudlo ni Jesus.”—Mohandas K. Gandhi, The Message of Jesus Christ.

“Ang karakter nga bag-o, kompleto, nagahilisanto, himpit, kag tawhanon gid apang mas mataas sangsa tanan nga kabantugan sang tawo, indi gid isa ka daya ukon himuhimo. . . . Kinahanglan ang isa nga daku pa kay Jesus agod maimbento ang isa ka Jesus.”—Philip Schaff, History of the Christian Church.

“Nga ang pila ka simple nga mga tawo sang isa ka kaliwatan nag-imbento sing tuman ka gamhanan kag makagalanyat nga personalidad, tuman kataas nga moralidad kag tuman ka makaimpluwensia nga palanan-awon tuhoy sa paghiliutod sang mga tawo, mangin isa ka milagro nga labi pa nga indi mapatihan sangsa bisan ano nga narekord sa mga Ebanghelyo.”—Will Durant, Caesar and Christ.

“Daw indi mapatihan nga ang isa ka bug-os kalibutan nga relihioso nga hublag gin-umpisahan sang isa ka wala nagaluntad nga persona nga ginhimohimo lang subong dumaan nga estratehiya sa pagpasanyog, samtang madamo sing matuodtuod nga mga tawo nga nagtinguha apang napaslawan sa pagpasad sing mga relihion.”—Gregg Easterbrook, Beside Still Waters.

‘Subong isa ka istoryador sa literatura kumbinsido gid ako nga indi mga leyenda ang mga Ebanghelyo. Indi ini sobra ka artistiko agod makabig nga mga leyenda. Ang daku nga bahin sang kabuhi ni Jesus wala naton mahibaluan, kag indi ina mapahanugutan sang isa ka tawo nga nagahimo lamang sing leyenda.’—C. S. Lewis, God in the Dock.

[Mga retrto sa pahina 7]

Ginapahayag sang mga Ebanghelyo ang nanuhaytuhay nga balatyagon ni Jesus