Natinluan nga Katawhan Para sa Maayong mga Buhat

“Tinluan naton ang aton kaugalingon sang tanan nga kadagtaan sang lawas kag espiritu, nga ginahimpit ang pagkabalaan nga may kahadlok sa Dios.”​—⁠2 CORINTO 7:1.

1. Ano ang ginapatuman ni Jehova sa mga nagasimba sa iya?

“SIN-O ang magataklad sa bukid ni Jehova, kag sin-o ang magatindog sa iya balaan nga duog?” Ginpautwas ni Hari David sang dumaan nga Israel ining nagapahunahuna nga pamangkot tuhoy sa pagsimba nga nahamut-an ni Jehova. Nian ginhatag niya ang sabat: “Ang bisan sin-o nga ang mga kamot wala sing sala kag ang tagipusuon matinlo, sia nga wala magdala sang Akon kalag sa bug-os nga pagkawalay kapuslanan, kag wala magsumpa sing malimbungon.” (Salmo 24:​3, 4) Agod kahamut-an ni Jehova, nga amo ang kabug-usan sang pagkabalaan, ang isa dapat mangin matinlo kag balaan. Antes sini, ginpahanumdom ni Jehova ang kongregasyon sang Israel: “Pakabalaana ang inyo kaugalingon kag magpakabalaan kamo, kay ako balaan.”​—⁠Levitico 11:​44, 45; 19:2.

2. Paano ginpadaku ni Pablo kag ni Santiago ang importansia sang katinlo sa matuod nga pagsimba?

² Mga siniglo sang ulihi, si apostol Pablo nagsulat sa masigka-Cristiano sa manubo sing moral nga siudad sang Corinto: “Sanglit may yara kita sini nga mga saad, mga hinigugma, tinluan naton ang aton kaugalingon sang tanan nga kadagtaan sang lawas kag espiritu, nga ginahimpit ang pagkabalaan nga may kahadlok sa Dios.” (2 Corinto 7:1) Ginpakita man sini nga agod matigayon ang kaangtanan sa Dios kag mabaton ang iya ginsaad nga mga pagpakamaayo, ang isa dapat mangin matinlo kag wala sing kahigkuan kag kagarukan sa pisikal kag espirituwal. Sing kaanggid, nagasulat tuhoy sa pagsimba nga kalahamut-an sa Dios, si disipulo Santiago nagsiling: “Ang porma sang pagsimba nga matinlo kag walay dagta gikan sa pagtamod sang aton Dios kag  Amay amo ini: ang pag-atipan sa mga ilo kag sa balo nga mga babayi sa ila kapipit-an, kag sa paghupot sa kaugalingon nga walay higko gikan sa kalibutan.”​—⁠Santiago 1:27.

3. Agod kahamut-an sang Dios ang aton pagsimba, ano gid ang dapat naton kabalak-an?

³ Bangod ang katinlo, pagkabalaan, kag wala sing kadagtaan importante nga mga butang sa matuod nga pagsimba, ang bisan sin-o nga luyag kahamut-an sang Dios dapat mabalaka gid sa pagtuman sini nga mga butang. Apang, bangod ang mga tawo karon may nagkalainlain gid nga mga talaksan kag mga pagtamod tuhoy sa katinlo, dapat mahangpan naton kag sundon kon ano ang ginakabig ni Jehova nga matinlo kag kalahamut-an. Dapat mahibaluan naton kon ano ang ginapatuman sang Dios sa iya mga sumilimba tuhoy sa sini kag kon ano ang iya ginhimo agod buligan sila nga makapabilin nga matinlo kag kalahamut-an sa iya.​—⁠Salmo 119:⁠9; Daniel 12:10.

Matinlo Para sa Matuod nga Pagsimba

4. Ipaathag ang katinlo suno sa Biblia.

⁴ Para sa kalabanan nga tawo, ang mangin matinlo nagakahulugan lamang nga mangin wala sing higko ukon wala sing dagta. Apang sa Biblia, ang ideya nga mangin matinlo ginpakita sang pila ka mga tinaga sa Hebreo kag Griego nga nagalaragway sang katinlo indi lamang sa pisikal nga kahulugan kundi sa masami sa moral kag espirituwal nga kahulugan. Sa amo, ang isa ka insiklopedia sa Biblia nagasiling: “Ang ‘matinlo’ kag ‘di-matinlo’ mga termino nga talagsa lang ginaangot sa pisikal nga katinlo lamang, kundi kalabanan sa relihioso nga kahulugan. Sa amo, ang prinsipio sang ‘katinlo’ nagaapektar sa halos tanan nga aspekto sang kabuhi.”

5. Tubtob sa anong kasangkaron ginapatuman sang Mosaikong Kasuguan ang katinlo sa pagkabuhi sang mga Israelinhon?

⁵ Sa pagkamatuod, ang Mosaikong Kasuguan nagalakip sang mga pagsulundan kag regulasyon sa halos tanan nga aspekto sang kabuhi sang mga Israelinhon, nga nagadetalye kon ano ang matinlo kag kalahamut-an kag kon ano ang indi. Halimbawa, sa Levitico kapitulo 11 tubtob 15, masapwan naton ang detalyado nga mga instruksion may kaangtanan sa katinlo kag pagkadimatinlo. Ang pila ka sapat di-matinlo, kag ang mga Israelinhon indi dapat magkaon sini. Ang pagpanganak nagahimo sa isa ka babayi nga di-matinlo sa isa ka hut-ong sang tion. Ang pila ka balatian sa panit, ilabi na ang aro, kag ang mga nagaguwa sa kinatawo sang lalaki kag babayi magaresulta man nga mangin di-matinlo ang isa. Gindetalye man sang Kasuguan kon ano ang himuon sa mga kahimtangan nga nagadalahig sang pagkadimatinlo. Halimbawa, sa Numeros 5:​2, aton mabasa: “Sugua ang mga anak sang Israel nga paguwaon nila gikan sa kampo ang tanan nga aruon kag ang tanan nga ginapangguwaan kag ang tanan nga di-matinlo tungod sa napatay nga kalag.”

6. Sa anong katuyuan nga ginhatag ang kasuguan tuhoy sa katinlo?

⁶ Wala sing duhaduha, ini kag ang iban pa nga kasuguan gikan kay Jehova nagapakita sing medikal kag sikolohikal nga mga ideya madugay pa antes ini nahibaluan, kag ang mga tawo nakabenepisyo sa pagsunod sini. Apang, ining mga kasuguan wala lamang ginhatag subong kasuguan para sa panglawas ukon mangin mga panuytoy lamang sa medisina. Bahin ini sang matuod nga pagsimba. Ang kamatuoran nga nagadalahig ini sa kabuhi sang mga tawo adlaw-adlaw​—⁠pagkaon, pagpanganak, pag-asawahay, kag iban pa​—⁠nagapadaku gid sang punto nga subong ila Dios, si Jehova may kinamatarong sa pagpat-od kon ano ang nagakaigo kag indi nagakaigo sa tanan nga aspekto sang ila kabuhi, nga gindedikar sing eksklusibo kay Jehova.​—⁠Deuteronomio 7:⁠6; Salmo 135:4.

7. Paagi sa pagtuman sa Kasuguan, ano nga pagpakamaayo ang mabaton sang pungsod sang Israel?

⁷ Ang Kasuguan nga katipan nagaamlig man sa mga Israelinhon gikan sa makapahigko nga mga buhat sang mga pungsod sa palibot nila. Kon tumanon nila sing matutom ang Kasuguan, pati na ang tanan nga ginapatuman agod makapabilin nga matinlo sa mga mata ni Jehova, mangin takus ang mga Israelinhon sa pag-alagad sa ila Dios kag makabaton sang iya pagpakamaayo. Tuhoy sa sini, si Jehova nagsiling sa pungsod: “Kon tumanon ninyo sing maayo ang akon tingog kag sundon gid ang akon katipan, nian pat-od nga kamo mangin akon pinasahi nga pagkabutang gikan sa tanan sang iban pa nga katawhan, bangod ang bug-os nga duta akon. Kag kamo mangin isa ka ginharian sang mga saserdote sa akon kag isa ka balaan nga pungsod.”​—⁠Exodo 19:​5, 6; Deuteronomio 26:19.

8. Ngaa dapat talupangdon sang mga Cristiano karon kon ano ang ginasiling sang Kasuguan tuhoy sa katinlo?

 ⁸ Bangod ginlakip ni Jehova ining mga detalye sa Kasuguan agod tudluan ang mga Israelinhon kon paano mangin matinlo, mangin balaan, kag kalahamut-an sa iya, indi bala nagakaigo sa mga Cristiano karon nga binagbinagon sing maayo kon paano nila ginatuman ini? Bisan pa ang mga Cristiano wala napaidalom sa Kasuguan, dapat nila dumdumon nga, subong sang ginpaathag ni Pablo, ang tanan nga butang nga ginpahamtang sa Kasuguan “landong sang mga butang nga magaabot, apang ang katunayan iya ni Cristo.” (Colosas 2:​17; Hebreo 10:1) Kon si Jehova nga Dios, nga nagsiling “wala ako nagabag-o,” nagtamod nga importante ang katinlo kag kaputli sa matuod nga pagsimba sadto, dapat man naton karon tamdon sing serioso ang katinlo sa pisikal, moral, kag espirituwal kon luyag naton nga kahamut-an niya kag pakamaayuhon.​—⁠Malaquias 3:⁠6; Roma 15:⁠4; 1 Corinto 10:​11, 31.

Ang Pisikal nga Katinlo Nagarekomendar sa Aton

9, 10. (a) Ngaa importante sa isa ka Cristiano ang katinlo sa pisikal? (b) Ano ang masunson nga mga komento tuhoy sa mga kombension sang mga Saksi ni Jehova?

⁹ Ang pisikal nga katinlo importante bala gihapon sa matuod nga pagsimba? Bisan pa ang katinlo lamang sa pisikal wala nagahimo sa isa nga mangin matuod nga sumilimba sang Dios, nagakaigo gid nga ang isa ka matuod nga sumilimba mangin matinlo sa pisikal tubtob ginapahanugot sang kahimtangan. Bangod ginapasapayanan sang madamo nga tawo karon nga mangin matinlo sa ila kaugalingon, sa ila panapot, ukon sa ila palibot, masami gid nga matalupangdan sang mga tawo sa palibot nila ang mga nagahupot sang ila kaugalingon kag sang ila palibot nga matinlo. Mahimo ini magdul-ong sa positibo nga mga resulta, subong sang ginsiling ni Pablo sa mga Cristiano sa Corinto: “Sa bisan ano nga paagi wala kami nagahatag sing bisan ano nga kasandaran, agod nga ang amon ministeryo indi makitaan sing sayop; apang sa tagsa ka paagi ginarekomendar namon ang amon kaugalingon subong mga ministro sang Dios.”​—⁠2 Corinto 6:​3, 4.

¹⁰ Masunson nga ginadayaw sang mga opisyales sang gobierno ang mga Saksi ni Jehova bangod sang ila katinlo, kahim-ong, kag matinahuron nga paggawi kag mga batasan, nga nakita ilabi na sa ila dalagku nga mga kombension. Halimbawa, tuhoy sa isa ka kombension nga ginhiwat sa probinsia sang Savona, Italya, ang pamantalaan nga La Stampa nagkomento: “Ang talalupangdon gid nga butang kon magkadto ka sa pasilidad amo ang katinlo kag kahim-ong sang mga tawo nga nagagamit sini.” Pagkatapos sang isa ka kombension sang mga Saksi sa isa ka istadyum sa São Paulo, Brazil, ang isa ka opisyal sa istadyum nagsiling sa iya superbisor sang mga manugtinlo: “Sugod karon luyag namon nga mangin matinlo ang istadyum subong sang pagtinlo sang mga Saksi ni Jehova.” Ang isa pa ka opisyal sa amo man nga istadyum nagsiling: “Kon luyag sang mga Saksi ni Jehova nga arkilahan ang istadyum, nabalaka lamang kami kon ano nga petsa. Magluwas sina, wala na.”

11, 12. (a) Ano nga mga prinsipio sa Biblia ang dapat naton dumdumon kon tuhoy sa personal nga katinlo? (b) Ano nga mga pamangkot ang mahimo ipautwas tuhoy sa aton personal nga mga batasan kag pagsinalayo?

¹¹ Kon ang katinlo kag kahim-ong sa aton duog sang pagsimba nangin tuburan sang pagdayaw sa Dios nga aton ginasimba, pat-od nga ang pagpakita sini nga mga kinaiya sa aton personal nga kabuhi importante man. Apang, sa aton puluy-an, mahimo magbatyag kita nga may kinamatarong kita sa pagrelaks kag himuon ang aton luyag. Kag kon tuhoy sa pamayo kag pamustura, may kahilwayan gid kita sa pagpili kon ano ang komportable kag makagalanyat para sa aton! Apang, sa daku nga kasangkaron, ini tanan relatibo lamang. Dumduma nga sang nagahambal tuhoy sa pagpili sang isa tuhoy sa iya kaunon, ginpaandaman ni Pablo ang mga masigka-Cristiano: “Padayon kamo sa pagbantay nga ining awtoridad ninyo sa bisan anong paagi indi mangin kasandaran sa mga maluya.” Nian naghambal sia sining isa ka mapuslanon nga prinsipio: “Ang tanan nga butang tugot; apang indi ang tanan nga butang kaayuhan. Ang tanan nga butang tugot; apang indi ang tanan nga butang nagapalig-on.” (1 Corinto 8:⁠9; 10:23) Paano naaplikar sa aton ang laygay ni Pablo tuhoy sa katinlo?

¹² Rasonable lamang nga ang mga tawo magapaabot nga ang isa ka ministro sang Dios mangin matinlo kag mahim-ong sa iya pagkabuhi. Busa, dapat naton pat-uron nga ang aton puluy-an kag ang palibot sini wala nagapalain sa aton ginapangangkon,  nga kita mga ministro sang Pulong sang Dios. Ano nga sahi sang panaksi, ang ginahatag sang aton puluy-an tuhoy sa aton kag sa aton pagtuluuhan? Nagapakita bala ini nga ginahandum gid naton nga magpuyo sa isa ka matinlo kag mahim-ong nga bag-ong kalibutan sang pagkamatarong, nga ginarekomendar gid naton sa iban? (2 Pedro 3:13) Sing kaanggid, ang aton personal nga panagway​—⁠nagaliwaliwa man ukon sa ministeryo​—⁠mahimo makadugang ukon makabuhin sa pangganyat sang mensahe nga aton ginabantala. Halimbawa, talupangda ining komento sang isa ka reporter sang pamantalaan sa Mexico: “Sa pagkamatuod, madamo ang mga pamatan-on sa tunga sang mga Saksi ni Jehova, kag ang talalupangdon sa ila amo ang estilo sang ila pagpagunting sing buhok, katinlo, kag nagakaigo nga mga bayo.” Makalilipay gid nga may subong kita sini nga mga pamatan-on!

13. Ano ang sarang naton mahimo agod mapat-od nga ang tanan nga bahin sang aton matag-adlaw nga pagsinalayo matinlo kag mahim-ong?

1³ Sa pagkamatuod, ang paghupot naton sang aton kaugalingon, sang aton mga pagkabutang, kag sang aton puluy-an nga matinlo mahapos ihambal sangsa himuon. Indi kinahanglan ang madamo, masibod kag malahalon nga mga kagamitan, kundi ang maayo nga pagplano kag padayon nga panikasog. Dapat maghinguyang sing tion sa pagtinlo sang aton lawas, sang aton mga panapton, sang aton puluy-an, sang aton salakyan, kag iban pa. Ang pagkasako sa ministeryo, pagtambong sa mga miting, kag personal nga pagtuon​—⁠lakip sa pag-atipan sang iban pa nga obligasyon sa matag-adlaw nga pagsinalayo​—⁠wala nagahilway sa aton sa pagpabilin nga matinlo kag kalahamut-an sa panulok sang Dios kag sang mga tawo. Ang pamilyar nga prinsipio nga “sa tagsa ka butang may gintangdo nga tion” naaplikar man sa sini nga bahin sang aton kabuhi.​—⁠Manugwali 3:1.

Isa ka Tagipusuon nga Wala Madagtaan

14. Ngaa masiling naton nga ang katinlo sa moral kag espirituwal mas importante pa sa pisikal nga katinlo?

¹⁴ Kon importante nga hatagan sing igtalupangod ang pisikal nga katinlo, labi pa ka importante nga magkabalaka sa moral kag espirituwal nga katinlo. Makahinakop kita sing subong sini kon dumdumon naton nga ang pungsod sang Israel ginsikway ni Jehova, indi bangod nangin mahigko sila sa pisikal, kundi bangod nadagtaan sila sa moral kag espirituwal. Paagi kay manalagna Isaias, ginsilingan sila ni Jehova nga bangod nga sila isa ka “makasasala nga pungsod, ang katawhan nga  nalulanan sing sayop,” ang ila mga halad, ang ila pagsaulog sang lati kag inugpahuway, huo, bisan ang ila mga pangamuyo nangin lulan sa iya. Ano ang dapat nila himuon agod matigayon nila liwat ang kahamuot sang Dios? Si Jehova nagsiling: “Panghugas kamo; paninlo kamo; kuhaa ang kalainan sang inyo mga buhat gikan sa atubangan sang akon mga mata; mag-untat sa paghimo sing malain.”​—⁠Isaias 1:​4, 11-16.

15, 16. Ano ang ginsiling ni Jesus nga nagapahigko sa isa ka tawo, kag paano kita makabenepisyo gikan sa mga pinamulong ni Jesus?

¹⁵ Agod mahangpan pa sing dugang ang importansia sang moral kag espirituwal nga katinlo, binagbinaga ang ginsiling ni Jesus sang ang mga Fariseo kag mga escriba nangangkon nga ang iya mga disipulo indi matinlo bangod wala nila mahugasan ang ila mga kamot antes magkaon. Gintadlong ni Jesus ang mga butang paagi sa pagsiling: “Indi ang nagasulod sa iya baba ang nagadagta sa tawo; kundi ang nagaguwa sa iya baba ang nagadagta sa tawo.” Nian si Jesus nagpaathag: “Ang mga butang nga nagaguwa sa baba nagagikan sa tagipusuon, kag ining mga butang nagadagta sa tawo. Halimbawa, gikan sa tagipusuon nagagikan ang malaut nga mga pangatarungan, mga pagpatay, mga panglahi, mga pakighilawas, mga pangawat, di-matuod nga mga pagpanaksi, mga pasipala. Ini ang mga butang nga nagadagta sa tawo; apang ang pagkaon nga wala makapanghinaw sing mga kamot wala nagadagta sa tawo.”​—⁠Mateo 15:​11, 18-20.

¹⁶ Ano ang matun-an naton gikan sa pinamulong ni Jesus? Ginapakita ni Jesus nga ang malaut, imoral, kag di-matinlo nga mga buhat magasunod sa malaut, imoral, kag di-matinlo nga mga huyog sa tagipusuon. Subong sang ginsiling ni disipulo Santiago, “ang kada isa ginatilawan kon ginabuyok kag ginahaylo sia sang iya kaugalingon nga kailigbon.” (Santiago 1:​14, 15) Sa amo, kon indi naton luyag nga makahimo sing serioso nga mga sala nga ginlaragway ni Jesus, dapat dulaon naton kag indi pagtugutan ang bisan ano nga huyog sang aton tagipusuon sa sina nga mga butang. Buot silingon nga dapat kita maghalong tuhoy sa kon ano ang aton ginabasa, ginatan-aw, kag ginapamatian. Sa karon, bangod sang kahilwayan sa paghambal kag padihot sa pagganyat, ang kalingawan kag industriya sa pasayod nagapabaha sing walay katapusan nga mga musika kag mga laragway nga nagapukaw sing mga kailigbon sang makasasala nga unod. Dapat mangin determinado kita nga indi pagtugutan ang bisan ano sining mga ideya nga manggamot sa aton tagipusuon.  Ang panguna nga punto amo nga agod mangin kalahamut-an sa Dios, dapat kita magbantay pirme nga mahuptan ang isa ka matinlo kag walay dagta nga tagipusuon.​—⁠Hulubaton 4:⁠23.

Natinluan Para sa Maayong mga Buhat

17. Ngaa gindala ni Jehova ang iya katawhan sa isa ka natinluan nga kahimtangan?

¹⁷ Paagi sa bulig ni Jehova, isa gid ka pagpakamaayo kag pangamlig nga matigayon naton ang matinlo nga tindog sa iya atubangan. (2 Corinto 6:​14-​18) Apang, nahangpan man naton nga gintinluan ni Jehova ang iya katawhan para sa isa ka katuyuan. Ginsilingan ni Pablo si Tito nga si Cristo Jesus “naghatag sang iya kaugalingon tungod sa aton agod maluwas niya kita gikan sa tanan nga sahi sang pagkamalinapason kag tinluan para sa iya kaugalingon ang katawhan nga pinasahi nga iya, makugi sa maayong mga buhat.” (Tito 2:14) Subong natinluan nga katawhan, sa anong mga hilikuton nga dapat kita magmakugi?

18. Paano naton mapakita nga makugi kita para sa maayong mga buhat?

¹⁸ Labaw sa tanan, dapat kita manikasog sa pagbantala sing dayag sang maayong balita sang Ginharian sang Dios. (Mateo 24:14) Sa paghimo sini, ginasugid naton sa mga tawo bisan diin ang paglaum nga mabuhi sing dayon sa isa ka duta nga hilway sa bisan ano nga sahi sang polusyon. (2 Pedro 3:13) Ang aton maayo nga mga buhat nagalakip sang pagpadayag sing mga bunga sang espiritu sang Dios sa aton matag-adlaw nga pagkabuhi, sa amo nagahimaya sa aton langitnon nga Amay. (Galacia 5:​22, 23; 1 Pedro 2:12) Kag wala naton ginakalimtan yadtong mga wala sa kamatuoran nga mahimo nahalitan sing daku sang kinaugali nga mga kalamidad ukon tawhanon nga mga trahedya. Ginadumdom naton ang laygay ni Pablo: “Sa pagkamatuod, nian, samtang may kahigayunan kita sa sini, magbuhat kita sing maayo sa tanan, apang labi na gid sa mga may labot sa aton sa pagtuo.” (Galacia 6:10) Ini tanan nga mga buhat, nga ginhimo gikan sa isa ka matinlo nga tagipusuon kag putli nga motibo, kalahamut-an gid sa Dios.​—⁠1 Timoteo 1:5.

19. Ano nga mga pagpakamaayo ang nagahulat sa aton kon padayon naton nga huptan ang mataas nga talaksan sa katinlo​—⁠sa pisikal, moral, kag espirituwal?

¹⁹ Subong mga alagad sang Labing Mataas, ginasunod naton ang mga pinamulong ni Pablo: “Busa ginapakiluoy ko sa inyo bangod sang mga kaluoy sang Dios, mga kauturan, nga ipresentar ninyo ang inyo mga lawas nga isa ka halad nga buhi, balaan, kalahamut-an sa Dios, isa ka sagrado nga pag-alagad lakip ang inyo ikasarang sa pagpangatarungan.” (Roma 12:1) Kabay nga padayon naton nga apresyahon ang pribilehiyo nga natinluan ni Jehova kag himuon naton ang aton labing masarangan nga huptan ang isa ka mataas nga talaksan sa pisikal, moral, kag espirituwal nga katinlo. Ang paghimo sini magahatag sa aton indi lamang sing pagtahod sa kaugalingon kag kaayawan karon kundi sing paglaum nga makita ang “nahaunang mga butang”​—⁠ang presente nga malaut kag mahigko nga sistema​—⁠nga magtaliwan kon ‘bag-uhon sang Dios ang tanan nga butang.’​—⁠Bugna 21:​4, 5.

Madumduman Mo Bala?

• Ngaa ginhatagan ang mga Israelinhon sing madamo nga kasuguan sa katinlo?

• Paano ang pisikal nga katinlo nagadugang sa pangganyat sang mensahe nga aton ginabantala?

• Ngaa ang katinlo sa moral kag espirituwal mas importante sangsa pisikal nga katinlo?

• Paano naton mapakita nga kita katawhan nga “makugi para sa maayong mga buhat”?

[Mga Pamangkot sa Pagtinuon]

[Mga retrato sa pahina 21]

Ang katinlo sa pisikal nagadugang sa pangganyat sang mensahe nga aton ginabantala

[Retrato sa pahina 22]

Nagpaandam si Jesus nga ang malaut nga mga panghunahuna nagadul-ong sa malaut nga mga buhat

[Mga retrato sa pahina 23]

Subong natinluan nga katawhan, ang mga Saksi ni Jehova makugi para sa maayong mga buhat