Mga Relihiosong Larawan​—Ang Ila Dumaan nga Ginhalinan

“Ang mga larawan isa ka paagi agod magbuylog kita sa pagkaayo kag sa pagkabalaan sang Dios kag sang Iya mga Santos.”​—ARCHDIOCESE SANG GRIEGONG ORTODOKSO SANG AUSTRALIA

SA SINING mapaang nga adlaw sang Agosto, ang nagatagiti nga init sang adlaw nagatupa sa semento nga hagdanan padulong sa monasteryo sang “Labing Balaan nga Iloy Sang Dios,” sa isla sang Tínos, sa Dagat Aegean. Wala mapunggan sang makapalaso nga init ang determinasyon sang kapin sa 25,000 ka debotado nga peregrino sang Griegong Ortodokso nga inanay nga nagalakat agod makalab-ot sa nadekorasyunan sing maayo nga larawan sang iloy ni Jesus.

Isa ka lupog nga bata nga babayi, nga hilmunon gid nga nagaantos sa kasakit kag daw nadulaan na sing paglaum, ang nagakamang gihapon samtang ang iya tuhod nagadulugo na. Indi malayo sa iya, isa ka lapyo nga tigulang nga babayi nga naggikan pa sa pihak nga bahin sang pungsod ang nagapanikasog nga itikang ang iya kapoy nga mga tiil. Isa ka malangkagon nga medyo may edad na nga lalaki ang ginabahulay sing todo samtang nagapanagil-ot sa kadam-an. Ang ila tulumuron amo ang makahalok sa larawan ni Maria kag makahapa sa atubangan sini.

Ining relihioso katama nga mga tawo walay duhaduha nga sinsero sa ila handum nga simbahon ang Dios. Apang, pila sa ila ang nakahibalo nga ining debosyon sa relihiosong mga larawan maasoy sa mga buhat mga siglo antes pa nagluntad ang Cristianismo?

Ang Paglapnag sang mga Larawan

Para sa mga Ortodokso, ang mga larawan makita bisan diin. Sa mga simbahan, ang mga larawan ni Jesus, ni Maria, kag sang madamo nga “santos” yara mismo sa tunga ukon malapit sa sini. Ang mga tumuluo masami nagapadungog sa sining mga larawan paagi sa paghalok, sa pagsunog sing incienso, kag sa pagsindi sing mga kandila. Dugang pa, halos tanan nga puluy-an sang mga Ortodokso may pamusod para sa larawan, diin nagapangamuyo sila. Kinaandan na para sa Ortodokso nga mga Cristiano ang magsiling nga kon nagasimba sila sa isa ka larawan, nagabatyag sila sing kasuod sa Dios. Madamo ang nagapati nga ang mga larawan puno sang grasya sang Dios kag sang milagruso nga mga gahom.

Mahimo makibot ining mga tumuluo kon mahibaluan nila nga ang unang-siglo nga mga Cristiano wala anay nagaugyon sa paggamit sing mga larawan sa pagsimba. Ang libro nga Byzantium nagsiling: “Ang unang mga Cristiano, nga napanubli sa Judaismo ang pagkangil-ad sa idolatriya, nagsikway sang bisan ano nga pagsimba sa mga retrato sang balaan nga mga tawo.” Ang amo man nga libro nagkomento: “Sugod sang Ikalima nga Siglo padayon, ang mga larawan ukon mga imahen . . . labi nga naglapnag sa pangpubliko kag pangpribado nga pagsimba.” Kon ang paggamit  sing mga relihiosong larawan wala maghalin sa unang-siglo nga Cristianismo, diin ini naghalin?

Pag-asoy sa Ginhalinan Sini

Ang manugpanalawsaw nga si Vitalij Ivanovich Petrenko nagsulat: “Ang paggamit sing mga imahen kag ang tradisyon sini maasoy antes pa sang Cristianong dag-on kag may ‘paganong ginhalinan.’ ” Madamong istoryador ang nagaugyon, nagasiling nga ang ginhalinan sang pagsimba sa larawan makita sa mga relihion sang dumaan nga Babilonia, Egipto, kag Gresya. Halimbawa, sa dumaan nga Gresya, ang relihioso nga mga imahen yara sa porma sang mga estatwa. Ginapatihan nga may gahom ini sang Dios. Ginahunahuna sang mga tawo nga ang pila sining mga imahen wala ginhimo sang kamot sang tawo kundi nahulog gikan sa langit. Sa tion sang pinasahi nga mga kapiestahan, ining ginasimba nga mga imahen ginaprosesyon sa palibot sang siudad, kag ginahalaran. “Ang ginasimba nga imahen ginakabig sang mga debotado nga isa mismo ka dios, bisan pa ginatinguhaan . . . nga ipatuhay ang dios kag ang iya imahen,” siling ni Petrenko.

Paano ining mga ideya kag mga buhat nagsulod sa Cristianismo? Ang amo man nga manugpanalawsaw nagsiling nga, siniglo sa tapos napatay ang mga apostoles ni Cristo, ilabi na sa Egipto, “ang Cristianong mga pagtuluuhan nasimpunan sang ‘salamo nga paganong mga pagtuluuhan’​​—⁠halin sa mga buhat kag mga pagtuluuhan sang Egipto, Gresya, Juda, Roma kag Sidlangan nga ginhimo upod sa Cristianong pagtuluuhan kag buhat.” Subong resulta, “ang Cristianong sampaton nga mga mamumugon nagpahisanto sa [salakot sing pagtuluuhan] nga metodo kag naggamit sing paganong mga simbulo, ginlakip ini sa bag-ong mga simbulo nga naangot sa Cristianismo, walay sapayan nga wala ini gindagtaan sing bug-os sang paganong impluwensia.”

Wala magdugay ang mga larawan ginpadaku sa pribado kag publiko nga relihiosong pagkabuhi. Sa libro nga The Age of Faith, ang istoryador nga si Will Durant naglaragway kon paano ini natabo, nga nagasiling: “Samtang nagadamo ang ginasimba nga mga santos, nag-utwas ang kinahanglanon nga kilalahon kag tandaan sila; madamo gid nga retrato nila kag ni Maria ang ginhimo; kag sa bahin ni Cristo indi lamang ang Iya ginahaumhaum nga pisikal nga hitsura kundi pati man ang Iya krus nangin butang nga ginasimba, kag ginkabig pa gani sang mga mapinatihon nga may madyik nga anting-anting. Ang imahinasyon amo ang nagtulod  sa mga tawo sa paghimo sa balaan nga mga relikya, retrato, kag mga estatwa nga nangin mga butang nga ginasimba; ang mga tawo nagahapa sa atubangan sini, nagahalok sa sini, nagasindi sing kandila kag nagasunog sing incienso sa atubangan sini, nagakorona sa sini sing mga bulak, kag nagapaabot sing mga milagro gikan sa labaw-sa-kinaugali sini nga gahom. . . . Ang mga Amay kag mga konsilyo sang Simbahan sulit-sulit nga nagpaathag nga ining mga imahen indi mga dios, kundi nagapahanumdom lamang sini; indi luyag sang mga tawo nga maghimo sing amo sini nga pagpatuhay.”

Sa karon, ang madamo nga nagagamit sing relihiosong mga larawan nagapangatarungan man nga ang mga imahen mga butang lamang nga ginatahod​​—⁠indi ginasimba. Mahimo sila magsiling nga ang relihioso nga mga dibuho nagakaigo​​—⁠kinahanglanon gid gani​​—⁠nga mga bulig sa pagsimba sa Dios. Mahimo amo man sini ang imo ginabatyag. Apang ang pamangkot amo, Ano ang ginabatyag sang Dios tuhoy sini? Ang pagtahod bala sa isa ka imahen pareho lamang sang pagsimba sa sini? May natago bala nga katalagman sa sining mga buhat?

[Kahon/Retrato sa pahina 4]

Ano ang Isa ka Larawan?

Indi kaangay sang mga estatwa nga ginagamit sa pagsimba sang mga Romano Katoliko, ang mga larawan two-dimensional nga mga imahen ni Cristo, Maria, mga “santos,” mga anghel, mga tawo kag mga hitabo sa Biblia, ukon mga hitabo sa maragtas sang Ortodokso nga Simbahan. Masami, ginadibuho ini sa isa ka mabulubitbit nga tapi.

Suno sa Ortodokso nga Simbahan, “sa mga Larawan sang mga Santos, ang mga retrato indi kaangay sang mga retrato sang ordinaryo nga mga tawo tan-awon.” Subong man, tuhoy sa mga larawan nga “daw nagadaku sa malayo”​​—⁠ang retrato wala nagagamay bisan sa pinakamalayo nga distansia. Sa masami “wala sing mga landong, ukon mga paagi sa pagpakita sing adlaw ukon gab-i.” Ginapatihan man nga ang kahoy kag pintura sang isa ka larawan sarang “mapuno sang presensia sang Dios.”

[Retrato sa pahina 4]

Ang paggamit sing mga imahen maasoy sa paganong mga buhat

[Picture Credit Line sa pahina 3]

© AFP/CORBIS