Diin Na ang Maayo nga mga Kaingod?

“Wala nagasapak sa kaingod ang modernong katilingban.”​—⁠Benjamin Disraeli, Ingles nga estadista sang ika-19 nga siglo.

ANG mga tigulang nga taga-Cuba may tumalagsahon nga paagi sa pagpauswag sang maayo nga pagtinamdanay sang mga magkaingod: ang mga grupo sang mga magkaingod, ukon ginatawag nila nga círculos de abuelos (mga grupo sang mga lolo kag mga lola). Suno sa isa ka report sang 1997, mga 1 sa 5 ka tigulang nga taga-Cuba ang katapo sini nga mga grupo, diin nakasapo sila sing kaupdanan, suporta, kag praktikal nga bulig agod mahuptan ang mapagros nga pagkabuhi. “Kon ang mga doktor sa komunidad nagakinahanglan sing bulig sa kampanya sa pagpamakuna,” siling sang magasin nga World-Health, “makasapo sila sing handa kag sangkol nga bulig sa círculos de abuelos.”

Apang, makapasubo nga sa madamong duog sa kalibutan, wala na sing amo sina ka mainulikdon nga kasilingan. Binagbinaga, halimbawa, ang masubo nga natabo kay Wolfgang Dircks, nga nagaistar anay sa isa ka apartment sa nakatundan nga Europa. Sang nagligad nga pila ka tuig, ang The Canberra Times nagreport nga bisan natalupangdan sang 17 ka pamilya nga nagaistar sa amo man nga apartment nga wala na nagaguwaguwa si Wolfgang, “wala gid sing nakahunahuna nga magtimbre sa iya ganhaan.” Sang nagkadto sang ulihi ang tag-iya sang apartment, “nasapwan niya ang isa ka kalabera nga nagapungko sa atubangan sang telebisyon.” Nabukad sa sabak sang kalabera ang listahan sang mga programa sa telebisyon nga may petsa nga Disiembre 5, 1993. Lima ka tuig na nga patay si Wolfgang. Masubo gid nga pamatuod sang pagkadula sang interes kag pag-ulikid sang mga kaingod! Indi katingalahan nga nagsiling ang isa ka manunulat sing salaysay sa The New York Times Magazine nga ang iya kasilingan, kaangay sang iban, nangin “komunidad sang mga estranghero.” Amo man bala sini ang kahimtangan sa inyo kasilingan?

Matuod nga sa pila ka komunidad sa kaumhan may tunay gihapon nga pag-abyanay kag ang pila ka komunidad sa mga siudad nagapanikasog nga magpakita sing pag-ulikid sa ila kaingod. Apang, madamo nga taga-siudad ang nagabatyag nga daw nagaisahanon kag walay kalig-unan sa ila mismo kasilingan. Daw nagaisahanon sila bangod indi nila kilala ang ila mga kaingod. Ngaa amo sini?

 Wala Nagakilalahay nga mga Kaingod

Siempre pa, ang kalabanan sa aton may mga kaingod. Ang nagapiraw-piraw nga kasanag sang telebisyon, ang nagalabay nga mga landong sa bintana, ang pagpasiga kag pagpatay sa mga suga, ang tunog sang mga salakyan nga nagaabot kag nagahalin, ang mga lagapak sang mga tikang sa koridor, ang mga yabi nga nagabukas kag nagasira sang mga puwertahan mga tanda tanan nga “buhi” ang kasilingan. Apang, nagakadula ang matuod nga pagtamdanay sang mga kaingod kon wala sila nagakilalahay ukon wala sila nagasapakanay bangod sang masako nga pagkabuhi. Mahimo magbatyag ang mga tawo nga indi nila kinahanglan magpahilabot sa ila mga kaingod ukon makatigayon sing utang nga kabalaslan sa ila sa ano man nga paagi. Ang pamantalaan nga Herald Sun sa Australia nagsiling: “Indi gid kilala sang mga indibiduwal ang mga yara sa ila palibot, gani wala sila nagabatyag sing obligasyon sa ila isigkatawo. Mas mahapos karon nga indi pagsapakon ukon indi pag-ilakip ang mga tawo nga indi mainabyanon.”

Indi makapakibot ini nga kahimtangan. Sa kalibutan nga ang mga tawo “mahigugmaon sang kaugalingon,” ginaani sang mga kasilingan ang resulta sang maiyaiyahon nga pagkabuhi sini nga mga tawo. (2 Timoteo 3:⁠2) Nagresulta ini sa lapnag nga kasubo kag pagpain sa kaugalingon. Ang pagpain sa kaugalingon nagatuga sing di-pagsalig, ilabi na kon pirme nabutang sa katalagman ang kasilingan bangod sang kasingki kag krimen. Ginadula naman sang di-pagsalig ang tawhanon nga kaawa.

Bisan ano man ang kahimtangan sa inyo kasilingan, magaugyon gid kamo nga ang maayo nga mga kaingod bentaha sa komunidad. Daku ang mahimo kon magbuligay ang mga tawo padulong sa isa ka tulumuron. Ang maayo nga mga kaingod mahimo nga isa man ka pagpakamaayo. Ipakita sang masunod nga artikulo kon paano.